ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN BÁO CÁO TỔNG KẾT KẾT QUẢ ĐỀ TÀI KHCN CẤP TRƯỜNG TÊN ĐỀ TÀI: CÁCH THỨC HUY ĐỘNG SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG TRONG QUÁ TRÌNH GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC ĐẾN KHU DÂN CƯ (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP PHƯỜNG 25 QUẬN BÌNH THẠNH VÀ PHƯỜNG 15 QUẬN 8, TP HCM) Chủ nhiệm đề tài: ThS.Nguyễn Hải Nguyên CN Nguyễn Diệp Quý Vy Thời gian thực hiện: Từ tháng 4/2010 đến tháng 4/2011 TP.Hồ Chí Minh - Tháng năm 2011 MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ CÁC CÁCH THỨC HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC TRONG KHU DÂN CƯ 26 1.1 Một vài đặc điểm mẫu nghiên cứu, tác hại ngập nước nguyên nhân gây ngập địa bàn nghiên cứu 26 1.2 Những cách thức huy động cộng đồng tham gia thực 32 1.3 Kế hoạch huy động cộng đồng tham gia thời gian tới 36 CHƯƠNG II: CƠ SỞ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA CÁC CÁCH THỨC HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC TRONG KHU DÂN CƯ 39 2.1 Nhận thức cộng đồng diễn biến việc ngập nước khu dân cư 39 2.2 Nhu cầu, nguyện vọng tham gia cộng đồng 45 2.3 Khả tham gia cộng đồng 50 2.4 Sự kỳ vọng người dân vào vai trị quyền, tổ chức, đồn thể trị –xã hội, tổ chức cộng đồng việc giảm nhẹ tác động ngập nước khu dân cư 56 CHƯƠNG III: 61 ĐÁNH GIÁ CÁC CÁCH THỨC HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC TRONG KHU DÂN CƯ TẠI PHƯỜNG 15 QUẬN VÀ PHƯỜNG 25 QUẬN BÌNH THẠNH, TP HỒ CHÍ MINH VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM 61 3.1 Hiệu cách thức huy động cộng đồng tham gia 61 3.2 Những học kinh nghiệm 62 KẾT LUẬN 64 DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO 66 PHỤ LỤC 69 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Chưa tình trạng ngập nước đô thị lại bàn luận nhiều quan, ban ngành chức năng, người dân phương tiện truyền thông đại chúng Thành phố Hồ Chí Minh thời gian vừa qua Dự báo cho thấy ngập nước tiếp tục bị tác động yếu tố bất lợi yếu lực quản lý, tu, bảo dưỡng hệ thống thoát nước phân cấp quận, huyện; gia tăng cao độ đỉnh triều sơng, kênh rạch lượng mưa; tình trạng quy hoạch đô thị chưa khoa học v.v Nhằm đối phó với ngập nước, nhiều dự án, chủ yếu tập trung vào giải pháp kỹ thuật, triển khai Tuy nhiên, vấn đề không dễ khắc phục ngập nước bị tác động nhiều nguyên nhân, có phần xuất phát từ hành vi thiếu ý thức người dân việc bảo vệ môi trường, xây dựng tổ chức không gian sống cách không hợp lý Nghiêm trọng hơn, điểm ngập cũ khắc phục điểm ngập lại phát sinh, khiến cho trình chống ngập trở thành “cuộc chạy đua” mà hồi kết nằm dự kiến Điều có nghĩa thời gian trước mắt, người dân thành phố phải gánh chịu hậu ngập nước gây ra, bao gồm xuống cấp mỹ quan đô thị, thất thoát tài sản, bệnh tật, tâm lý lo âu, khó khăn sinh hoạt nhiều tổn hại khác Trước tình hình đó, số phường, cụm dân cư xúc trước tình trạng ngập nước liên kết, huy động nguồn lực vật chất lẫn tinh thần để chống ngập Thay “phó mặc” cho thành phố cho tự nhiên, nhiều cộng đồng quận 6, 8, Bình Thạnh tiến hành chống ngập nước theo hình thức khác Chưa xét đến hiệu tham gia trên, hoạt động chống ngập trước hết thể thái độ quan tâm người dân việc đối phó với vấn đề có liên hệ đến đời sống họ Và điều có ý nghĩa xét khía cạnh tinh thần tập thể cộng đồng, sâu sắc đặt bối cảnh thành phố Hồ Chí Minh phấn đấu giảm ngập vào thời gian tới Vậy đặt câu hỏi: Trong lúc chờ đợi dự án khắc phục tình trạng ngập nước thành phố phát huy hiệu diện rộng dự kiến, khơng tìm hiểu lúc giải pháp chống ngập cách huy động tham gia từ phía cộng đồng? Tất nhiên, với mức độ phức tạp tình trạng ngập nước, tham gia hồn tồn mang tính chất hướng giải pháp bổ sung, hoàn thiện thêm hệ thống giải pháp khác giải pháp nhất, bao trùm, song cần nhìn nhận trước trạng ngập nước kéo dài nay, khơng có quan trọng việc người dân phải tập thích nghi đối phó chủ động với ngập nước Hơn nữa, có tham gia sở ý thức tinh thần hợp tác thực từ phía người dân việc giải vấn nạn ngập nước diễn theo hướng đồng thuận từ cấp vĩ mô đến cộng đồng, nhờ mà hiệu chống ngập dự án phát huy tối đa Do vậy, vai trò cộng đồng cần lưu ý đến bỏ qua, đánh hỗ trợ lớn Vượt xa hơn, nghiên cứu tham gia cộng đồng chạm đến vấn đề sâu sắc, liên quan đến tinh thần tự quản thị, cá nhân cần có quyền nghĩa vụ tham gia giải khó khăn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống họ theo hướng dân chủ để đảm bảo phát triển đô thị cách bền vững Xuất phát từ lý trên, đề tài “Cách thức huy động tham gia cộng đồng trình giảm nhẹ tác động ngập nước đến khu dân cư, nghiên cứu trường hợp phường 25 quận Bình Thạnh phường 15 quận 8, thành phố Hồ Chí Minh” sâu vào việc tìm hiểu tham gia cộng đồng dân cư quận Bình Thạnh quận 8, vốn địa bàn ngập nước trọng điểm, từ nhận định đánh giá tham gia cộng đồng việc chống ngập cách cụ thể với hy vọng có thêm kiến nghị cho trình chống ngập nuớc thành phố tảng nghiên cứu từ cộng đồng Ý nghĩa thực tiễn lý luận 2.1 Ý nghĩa thực tiễn - Nghiên cứu tham gia cộng đồng giúp khắc họa nhìn tổng quan, đầy đủ nhận thức vai trò cộng đồng q trình chống ngập nước Trên sở đó, tác giả mong muốn đóng góp thêm số giải pháp chống ngập dựa việc huy động nguồn lực từ cộng đồng bên cạnh vai trị Nhà nước cấp vĩ mô; - Thông qua đề tài, tác giả muốn nhấn mạnh tính cần thiết tham gia từ phía cộng đồng cách tiếp cận quan trọng Sự tham gia chuẩn hóa thành văn phát huy chủ động người dân việc đối phó với tình trạng ngập nước nói riêng vấn đề thị nói chung 2.2 Ý nghĩa lý luận - Đề tài nghiên cứu góp phần hồn thiện thêm tài liệu thực nghiệm có liên quan đến phương pháp luận cách tiếp cận tham gia cộng đồng việc giải vấn đề đô thị; - Đề tài tài liệu tham khảo mặt khoa học cho địa phương nhằm thực tốt cách thức huy động tham gia cấp cộng đồng sở vào trình chống ngập thành phố Hồ Chí Minh Đối tượng nghiên cứu khách thể nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu đề tài là: cách thức huy động tham gia cộng đồng trình giảm nhẹ tác động ngập nước đến khu dân cư Khách thể nghiên cứu đề tài là: hộ gia đình sống phường 25 quận Bình Thạnh phường 15 quận 8, thành phố Hồ Chí Minh Mục tiêu nghiên cứu nội dung nghiên cứu Nhận diện cách thức huy động, khuyến khích tham gia cộng đồng hiệu khả thi vào trình giảm nhẹ tác động ngập nước gây khu dân cư Ngập nước vấn nạn đô thị giải thời gian ngắn, tham gia cần thiết cho việc hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân Nhận diện yếu tố tác động đến tham gia cộng đồng, nhu cầu nguyện vọng người dân để làm sở cho việc giảm nhẹ tác động ngập nước khu dân cư phù hợp với khả họ Tìm hiểu hoạt động quyền địa phương, tổ chức trị - xã hội trình huy động cộng đồng tham gia chống ngập, qua nhấn mạnh vai trị tổ chức việc giải vấn đề địa phương Đề xuất giải pháp nâng cao tính khả thi hình thức huy động cộng đồng tham gia vào việc giảm thiểu tác động ngập nước hai địa bàn nghiên cứu nói Phương pháp nghiên cứu - Phân tích tư liệu sẵn có từ báo cáo tổng kết, kế hoạch chống ngập thơng tin cung cấp từ quyền địa phương hai địa bàn nghiên cứu - Phương pháp định lượng với công cụ điều tra bảng hỏi: số lượng 150 phiếu nhằm tìm hiểu nhu cầu, nguyện vọng tham gia người dân địa phương vào trình giảm nhẹ tác hại ngập nước khu dân cư, nhận thức họ tác động ngập gây đánh giá họ cách thức huy động cộng đồng - Phương pháp định tính với cơng cụ điều tra vấn sâu: số lượng 20 mẫu chia cho 10 mẫu phường 25, quận Bình Thạnh 10 mẫu phường 15, quận Mẫu vấn gồm nam nữ, độ tuổi từ 24 đến 60, người có liên quan đến cơng tác chống ngập hai phường, chủ tịch phường, cán phụ trách ngập lụt, thủ lĩnh cộng đồng (tổ trưởng, thành viên tổ chức) số người dân địa phương Tổng quan tình hình nghiên cứu 6.1 Những nhận xét chung Theo mà tác giả tìm hiểu được, tham gia cộng đồng trở thành cách tiếp cận quan trọng lĩnh vực nghiên cứu thực dự án, đặc biệt dự án có liên quan đến phát triển cộng đồng nhiều nước giới bước áp dụng Việt Nam năm gần Chính thế, cơng trình đề cập đến tham gia cộng đồng theo nghĩa chuyên sâu mặt lý luận tác giả nước trình bày tham khảo lược dịch từ tài liệu nước ngồi dự án có áp dụng tham gia cộng đồng hướng tiếp cận nhằm đem lại hiệu cao xuất Việt Nam Tuy nhiên, dự án “chưa lượng giá tham gia từ phía cộng đồng cách cụ thể mà lượng giá kết bước thực mà tham gia đem lại thực tế”, hay nói cách khác, đưa vào dự án với tư cách công cụ để đến mục đích cuối hồn thành dự án theo u cầu có tham gia thành viên cộng đồng; cịn đề tài, cơng trình nghiên cứu tham gia trình với diễn tiến, động cơ, nguyên nhân yếu tố tác động để từ rút học kinh nghiệm cho việc xây dựng sách, đặc biệt thành phố Hồ Chí Minh, chưa nhiều, phần lớn tập trung vào số lĩnh vực môi trường, nâng cấp hạ tầng sở v.v… Do yêu cầu đề tài nghiên cứu thực nghiệm dựa cách tiếp cận tham gia cộng đồng thị, tác giả trình bày tổng quan tài liệu theo hai phần chính: phần lý luận tham gia phần thực nghiệm 6.2 Lý luận tham gia 6.2.1 Sự tham gia cộng đồng giới thiệu cách tiếp cận mới, cần thiết cho thành công dự án có liên quan đến cộng đồng Sự tham gia cộng đồng khái quát thành hệ thống lý luận từ khái niệm, phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật cụ thể cách thức vận dụng thực tiễn nhằm đem lại hiệu tối đa cho dự án Thực tế chứng minh rằng, phương pháp truyền thống theo kiểu Top – Down (từ xuống) với việc sách ban hành từ xuống mà khơng tính đến động cơ, nguyện vọng, điều kiện đặc thù tham gia cộng đồng làm giảm hiệu dự án, thui chột chủ động sáng kiến người dân Không hiểu rõ thơng tin lợi ích mà dự án đem lại, không nhận thức nghĩa vụ trách nhiệm trình bảo dưỡng trì thành dự án, người dân hay nói chung cộng đồng thiếu hội để phát huy vai trị việc giải vấn đề có liên quan trực tiếp đến họ, kết cuối trở đích xuất phát đầu tiên, thành dự án khơng cịn nữa, người dân lại tiếp tục đương đầu với khó khăn cũ cộng đồng Chính vậy, “đồng tham gia người dân ngày áp dụng rộng rãi trở thành xu hướng chủ đạo”, hay nói cách khác, giới thiệu cách tiếp cận mới, cần thiết hiệu yêu cầu lập kế hoạch thực dự án Có hỗ trợ cộng đồng nhiều hoạt động cung cấp thơng tin, góp vốn nguồn lực, thảo luận trao đổi ý kiến, giúp giám sát, bảo dưỡng quản lý thành đạt được, dự án không sâu sát với điều kiện cụ thể nguyện vọng người dân địa phương mà thơng qua đó, cộng đồng có thêm kinh nghiệm để giải khó khăn họ sau thành viên dự án rút đi, nhờ thành dự án trì Liên quan đến vấn đề tham gia cộng đồng này, PGS.TS Ngô Văn Lệ PGS TS Nguyễn Minh Hịa cơng trình “Đồng tham gia giảm nghèo thị” phân tích lý luận tham gia người dân cách khoa học hệ thống sở tham khảo tài liệu số dự án Thành phố Hồ Chí Minh có sử dụng phương pháp nghiên cứu tham gia, từ nhấn mạnh cần thiết cách tiếp cận này, đặc biệt q trình thị hóa với vấn đề nói chung nạn nghèo đói nói riêng Trong cho tham gia “không địi hỏi đáng từ phía người dân mà cịn yêu cầu từ phía phủ cho người dân xã hội công dân (civil society)” (trang 82), hai tác giả đồng thời nhấn mạnh “việc nghiên cứu mặt lý thuyết thực tiễn theo quan điểm cộng đồng đô thị bước ban đầu đòi hỏi nhiều nỗ lực để hoàn thiện chúng” (trang 82) Giới thiệu tham gia cách tiếp cận cần thiết, tác giả phân tích tham gia người dân/cộng đồng quan trọng Đây q trình thúc đẩy lực sáng tạo quần chúng khích lệ sáng kiến từ cộng đồng địa phương, thu hút quần chúng tham gia vào trình định thực chương trình này, đồng thời tăng cường kiểm sốt nguồn lực cách có tổ chức để từ khả quản lý giải vấn đề cộng đồng bồi dưỡng phát huy thêm, cộng đồng đến chủ động ứng phó trước khó khăn mình, cộng đồng chủ động hiệu dự án thực bền vững, khơng nếm trải hiểu rõ khó khăn thân cộng đồng Đồng quan điểm với hai tác giả nêu trên, số công trình khác với chủ đề “Nghiên cứu hành động tham gia giảm nghèo phát triển nông thôn” Trung tâm Nghiên cứu Giảm nghèo, Đại học Vinh biên soạn, “Lập hồ sơ cộng đồng theo phương pháp tham gia” Trung tâm Nghiên Cứu giảm nghèo, Đại học Huế biên soạn “Xây dựng quản lý dự án có tham gia” Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Xã hội Giảm nghèo, Đại học Thái Nguyên biên soạn đề cập đến tham gia hướng tiếp cận, nhiên lại tập trung chủ yếu địa bàn nông thôn kỹ thuật vận dụng phương pháp nghiên cứu tham gia nên đề cập ngắn gọn phần tổng quan 6.2.2 Sự tham gia cộng đồng với khó khăn thuận lợi Việt Nam Không dừng lại việc nhấn mạnh tham gia hướng tiếp cận cần thiết để tăng cường hiệu dự án, tác giả tập trung lý giải nguyên nhân, chế điều kiện ảnh hưởng đến tham gia góc độ lý luận Hai tác giả Tô Duy Hợp Lương Hồng Quang sách “Phát triển cộng đồng – Lý thuyết vận dụng” tích kỹ khía cạnh Theo tác giả, “cho dù thể chế cởi mở nhiều, xã hội ta chưa biết nhiều đến tổ chức tự nguyện từ sáng kiến người dân, tổ chức phi phủ” (trang 55) “hệ thống giáo dục chưa tạo cho người Việt Nam khả tự chủ, sáng tạo, biết thích ứng hoàn cảnh khác sống” (trang 55) Đáng lo ngại hơn, thói quen chế quan liêu theo kiểu “xin – cho”, áp đặt, bao biện việc thực dự án, sách, với chưa thành thạo lạ lẫm với cách tiếp cận tham gia cộng đồng số người có liên quan chứng tỏ khuyến khích cộng đồng tham gia theo nghĩa yêu cầu “một đổi thực nhận thức tư hành động” (trang 55) Đó yếu tố bản, gốc rễ để đưa đến hiệu tham gia tự nguyện, có ý thức từ phía người dân phía nhà quản lý cán thực dự án Ngoài lo ngại vấn đề nhận thức, tác giả đề cập đến rào cản khác trình tham gia, khơng phần quan trọng “thiếu thống tổ chức cam kết mạnh mẽ thể chế” Tác giả Trịnh Duy Luân viết “Những yếu tố xã hội phát triển đô thị bền vững Việt Nam” đăng tạp chí Xã Hội Học số (71) năm 2000 đề cập đến mâu thuẫn “cách thức phát triển theo khuôn khổ quy chế thức thức nghiêm ngặt cứng nhắc bên với bên tính vui vẻ nói nước tốt q Nhưng ngược lại có nhà người ta biết hiệu người ta khơng muốn đóng tiền Thế nói lại với bác bác nói thơi kệ, 10 mà chừng nhà cho tơi khơng mà có 100% Cái chuyện khơng có Khu người có đồn kết với khơng bác? Trước có người chung cơng ty với nên người ta nể Rồi thủ trưởng, có anh cán Như nhà bác gọi nhà cán này, nên nhà lầu, nhà nhân viên có nhà thơi, nhà cán thật lại dở Xây mà ông kẹo nên tường tường chung, nên muốn xây lên không kết cấu nhà Anh xây lên nức nhà người khác anh phải đền, nhà khác người ta xây lên lại khỏe, muốn làm khơng Vậy mối quan hệ với quyền bác, bị ngập nước quyền có giúp đỡ khơng bác? Tiêu, tiêu thơi Vậy có người phương xuống tư vấn hay dẫn cho dân làm đường không bác? Không Khi bác làm báo cáo lý ba ơng phó chủ tịch bà phó chủ tịch góp ý người ta lờ nên dân niềm tin nơi phường Chắc ơng nhiều việc, thứ hai liên quan đến ơng ông làm, không mặc kệ dân Vậy theo bác, khơng nói riêng chyện ngập nước mà chuyện khác vai trị người dân có quan trọng khơng? Vẫn chủ thể, tự anh thơi, anh tạo Vì dụ chuyện kẹt xe, tự anh bác nói cháu, dân tỉnh, thấy xe bay bay đấy đấy, dân tỉnh đấy, thật, toàn biển số xe 19, 20 Thì tất nhiên khơng phải vơ đũa nắm, nhiều người, thành phố nhiều bay, lên hè… 122 Con thấy gần người ta hơ hào khu phố văn minh, Tồn lừa đảo hết, khu phố nè Khi mà thoát nước thị xuống nạo vét ơng tổ trưởng khơng dám làm Khơng khơng kiến nghị kiến nghị sợ kêu ca phường đánh giá tổ dân phố hay kêu ca tổ khơng cho tổ văn hóa tất bệnh thành tích hết Sợ văn hóa có vài nơi bước đầu làm mà sau thì, mà cháu đâu thấy phường – khu phố văn hóa hết mà hiệu chẳng có gì, tồn hình thức Văn hóa cộng đồng dân cư tồn khơng thực chất hết, kể Đảng nữa, vững mạnh khui tồn tù tội hết Trong vững mạnh phải khác làm có hình thức thơi Vậy theo bác để nâng ý thức người dân lên bác? Ví dụ Singapore phải nói người quản lý người ta Cái đầu người ta quan trọng Vì dụ thành cơng chuyện đốt pháo Tưởng truyền thống gì mà nói nói, lệnh lệnh, có thằng dám chống khơng? Nhưng gần lại có chuyện trở lại Chuyện thứ hai đội nón bảo hiểm, dân kêu báo chí phản ứng nọ, ông ông ký cho làm nón bảo hiểm để ăn tiền lệnh đi, đội hết Bây theo dõi anh làm sai luật phạt nặng Nhưng bác có nghĩ cốt lõi để họ hiểu vấn đề không? Không nghĩ phải cứng rắn Khi làm người ta hiểu Chứ bác thấy hai hai khó mà tác động đến tất người nhiều bác ngại bác phải lấy xe đạp bác Thế nên trực tiếp tác động nên phãi nói ơng nhà nước tiêu cực mị dân, ông giữ ghế cho chắc, thực anh làm đúng, nghĩa gương mẫu mặt, anh biện pháp cứng rắn người ta làm ngay, Chứ anh yêu cầu người ta phải làm này, mà gia đình anh lại làm khác người ta chứng minh anh lại sợ nên anh lơ chuyện ln nên bác nói nhà nước mị dân Khơng phải sợ dân đâu mà thơi coi dễ dễ ta Nên tính tự quản người dân chưa cao có bắt đâu nên phải 123 nói Nhà nước nói chung, kể bác đây, bác đảng viên cộng sản, mà bác bí thư Đảng ủy, bác gặp ơng bác nói Vậy quay lại hẻm này, hẻm làm rồi, ngập hết ngập rồi, theo bác phải làm để ý thức người dân trở nên ngày tốt hơn? Đấy, mà bác định nói họp tới Muốn trì người dân sử dụng bác thấy đấy, hơm móc cống, gáo nhựa đem bán ve chai lại vứt xuống cống Khơng kiểm sốt Có ơng người Nghệ Tình Ông nói có em quê vào, bữa vào chơi thấy nấu mì mà khơng thấy vỏ đâu Bác nghĩ bụng thôi, xong hơm thấy ơng định chơn hay làm mì gói đầy nhóc Ủa mày nhét xuống đây? Thì bay ơng mời kể ra, đấy, ý thức đâu mà người q, ăn từ vào đến nhét xuống cống Vậy mày không bỏ thùng rác em có Em thấy bỏ xuống trơi đi, cho đỡ phải đổ thùng rác, bảo nghe nói đổ rác phải tiền nên nhét xúơng cho xong Đó chưa kể đến gọi cố ý, người thực khơng hiểu mà trường hợp khơng thể kiểm sốt mà kêu gọi khơng Mà sau bác biết hơm họp bác nói vấn đề đó, nghĩa cống ta phải nạo vét Trước mắt mà lâu dài Cống người ta làm tốt phải kèm với sử dụng anh Chng anh nói đấy, anh mà có đứa em nhét bao bì xuống Các hố ga tổ gần người ghi nhận lại Anh mà làm dứt khốt anh làm tổ phải, hố ga mà khui lên trần Cả triệu đồng bạc người ta đào mà đào lên nước Cái tội tội anh bịt hố ga mà rác rưởi toàn dân sử dụng nó, phải nói với dân cịn ơng tổ trưởng ơng chả nói Vậy có giải pháp cho việc khơng ạ? Cái có lên lịch nạo vét Tương lai người thảo luận vấn đề Coi trước mùa mưa th người nạo vét 124 Vậy trước khơng làm bác? Thì Khơng quan tâm mà Ai kêu ca khơng có đứng Cứ nghĩ việc ông tổ trưởng, bà tổ phó nên chẳng quan tâm đến Cháu có nghe nói có số mạnh thường quân công ty hỗ trợ? Cũng có khơng nhiều Cái người sở phải hiểu hệ thống người dân phải quản lý được, anh không người dân lấn hố ga, xây dựng bất hợp pháp Phản ảnh kịp thời với quyền quyền phải tích cực, có phản ánh người dân phải can thiệp Có anh bên Tân Cảng qua mua nhà, anh xây bậc tam cấp đè lên hố ga, biết hố ga mà xây Bác nói với hố ga chung khu nhé, mày mà xây phải đưa hố ga lên, dạ để Bác báo phường, chủ tịch phường gọi thằng quản lý đô thị lên xem, hai tháng thơi, mày xuống mày làm biên đi, im ln, đấy, có việc bác phải báo lại mà phường làm kết mà cuối im mà người ta xây Anh hứa mà nạo vét bậc tam cấp anh lên mà nạo vét Nói nói ẩu Đây coi có hố ga coi thằng quận có hố ga nạo vét, có khơng thấy khơng, bác nói làm có hình thức, quận làm cho có, khơng biết ba tháng hay bao nhiêu, có kế hoạch, nói xin lỗi ơn đâu tồn vơ nghề nghiệp, lên thành phố xin làm lao động phổ thơng/ Thì ơng ăn lương theo kiểu cố định tới lịch ơng có mặt theo kiểu bao cấp mà Ơng nạo vét, 10 xơ mà xơ tội mà ơng nạo vét 10 xơ Ơng sống sống dân vùng mà quan tâm Vì dụ tổ trưởng mà hiểu biết anh nạo vét cho ngon lành, lấy tiền dân để bồi dưỡng, phải làm cho đàng hồng đấy, khơng tơi khơng trả tiền đâu nạo vét ác Nhưng mà ông tổ trưởng lại không quan tâm đến việc Bây nói lại bỏ tiền à? 125 Cho nên quản lý đô thị anh tổ trưởng quan trọng lắm, người điểm cho phường Nó mà phone lên phường phường phải phường tay có công an, phường đội Các anh quản lý Nhà nước anh phải mạnh có thằng tổ trưởng lại chửi, bảo thằng tổ trưởng ghét nhà nên phường vơ tư Có phải người lấp hố ga khơn? Chú có biết sai khơng? Khơng lập biên bản, đấy, quay trở lại quyền quản lý, mạnh tay lên thì, người ta khơng có hiểu theo chủ nghĩa makeno tức mặc kệ đâu Những giải pháp chống ngập chưa cao quyền người ta đâu có quan tâm từ tổ lên Báo chí nói chả rơi vào đâu cả, rơi vào im lặng Vậy bác nghĩ Việt Nam tương lại có khỏi ngập khơng ạ? Sẽ thoát khỏi ngập nhiều thứ khác anh gọi hành tất việc quản lý hành cho tơi Ví dụ thằng lấp hố ga đến phạt tiền ví dụ Singapore đầu làm dân phản ứng lắm, có thằng vi phạm phản ứng thơi, cịn lại người ta ủng hộ, tức người vi phạm ít, mà người mà người ta bị ảnh hưởng nhiều Vậy bác có thấy đồng lịng người dân quyền quan trọng khơng? Nhưng mà với điều kiện Nhà nước làm tích cực cơ, cịn nhà nước báo với phường, phường báo với thằng nhân viên, nói xin lỗi đến cho trăm, báo ơi, có mà mở Thế ơng chủ tịch phường tin thằng đó, khơng kiểm tra cho qua, tức nghe thằng Trung báo có mà dễ mà, khơng Thế quyền phải sâu sát với dân, dân, mà phải lấy lòng tin dân, khơng phường 25 thì, bác khơng biết thơi bác viết biên báo cáo ông người ta nói, bác nghi cha tổ trưởng lấy biên bác sửa lại Bác có cách rồi, bác nhờ cô tra phường để mà cô tìm biên góp ý tổ 25 cho tơi Tơi viết khơng có 126 chữ ký tơi tơi tơi gặp thằng cha tổ trưởng ơng là, có người ta thân thiết với nhà ông có lần dân người ta lại ơng ơng khơng vừa lịng ơng cho gái ơng viết lại Thì sang thấy bảo mày học bé bảo khơng Biên họp bảo biên thằng cha Trí vừa họp xong lại viết lại này, bé bảo là, anh Tín làm Trung tâm chất lượng III mà, ông thề từ thằng cha Cảnh mà gọi em làm biên không Tôi làm mà anh viết lại Anh khơng vừa lịng anh phải gọi tơi Bà Xuyến bà bảo anh làm Bác nói ơng lơ nịnh bợ, bác bảo phải trung thực đạo đức cán nói chung phải trung thực khơng thể uốn éo Vậy ngồi hẻm cịn có hẻm tương tự khơng bác? Thì hẻm cách hẻm ngập, người ta nâng hẻm lên hộ giả Còn hẻm ông tổ trưởng, ông để mặc kệ nhà nhà lên, khơng thống nên bác có gạch sâu nên người ta bác khơng đóng tiền Tổ có đứng đâu, nhà bên làm bê tơng mỏng, cịn nhà bên làm bê tơng dày này cho chất lượng khác nên khơng Cái nhà thằng hải qn rủ người ta người ta khơng làm, người ta nói tổ làm người ta làm mà xúc quá, mà anh làm cho công ty thuê để ở, anh làm cho cơng ty th Ngập cơng ty đến th, anh bỏ tiền làm cống này, cuối anh phải lội nước, phải lội nước trước anh đến nơi anh Nhưng mà khơng nói bác? Có người nói, có người khơng, chí ơng tổ trưởng bảo ối giời, làm phải cảm ơn Đó quan niệm ơng ấy, tức khơng có tính cộng đồng 127 Vậy phải cảm ơn bác? Cảm ơn làm đê nước chạy vào từ đầu hẻm cản Phải có anh đứng nhạc trưởng, giống giàn nhạc, khơng có người nhạc trưởng thằng theo theo, khơng theo kịp thơi Hỗn thằng này, thằng nhanh nhanh chú, khơng có thằng nhạc trưởng mà coi làm vống lên, coi xe vống lên mà ông tổ trưởng lại bảo làm để kích động anh khác phải làm Đấy, tầm Chưa có người đứng ra, giống cách mạng mình, khơng có cụ Hồ tiêu tan thơi, cụ Hồ đứng lên, tập họp ý chí người dân lại cách mạng Bên hẻm anh máu đứng làm Cái đường bác so với cũ cao năm tất có nghĩa bị hút xuống Mà đường cao nên nước đường Cầu Ván đổ xuống hẻm trở thành nơi hút nước đường Cầu Ván Cái hẻm nội định thu Đang vận động làm Cháu cảm ơn bác Phỏng vấn sâu số 13 Tên: Trần Trung Chính, Phường 15, Quận Anh cho hỏi khu vực phường 15 quận ngập nhiều không anh? Cái khu vực hạn chế ngập bớt rồi, có nước triều cường lên cịn ngập số hộ Ngập chủ yếu triều cường, mưa xuống ngập khơng có đường thoát nước, hồi xưa đến chủ yếu nước đổ tự sơng, cịn triều cường ngày cao mà đất ngày thấp, nước khơng nên dẫn đến ngập Chỉ có vài hẻm có đường Nhà nước nâng cấp lên nên khơng bị ngập, cịn đa số bị ngập, bình thường nước thải sinh hoạt bị ngập 128 Vậy theo anh yếu tố tự nhiên ý thức người dân có tác động đến ngập khơng? Khơng, nói chung người dân khơng muốn bị ngập Những cơng trình chống ngập vệ sinh mơi trường người ta tích cực tham gia hết phường 15 nghèo q Dân cần có đường nước để người ta sinh hoạt cho thoải mái Các hộ nghèo phải chịu cảnh ngập nước quanh năm Nhưng ý thức mơi trường anh? Thì dân người ta phát quang, sống kinh tế ngày nên người ta tập trung vơ đó, người ta để ý đến mơi trường Dân có ý thức lắm, dọn dẹp, phát quang, dơ khai thông Vậy thấy rác ạ? Đó đâu đổ tới, hộ dân đăng ký đổ rác 100% Phường 15 có trường hợp vi phạm vận động hết Coi rác để đầu hẻm để người ta dọn Hiện có hỗ trợ dân chống ngập nước khơng anh? Coi tầm tay phường cố gắng Còn quận làm quận làm, mà nhiều hẻm nên phường quận, coi lực bất tòng tâm, muốn làm mà khơng thể làm Mình có chương trình hành động khơng anh? Một số hẻm, ví dụ chợ Vạn Diên, dân khơng chờ người ta vận động, đóng góp với để nâng hẻm Cịn phường xuống vận động người dân, kêu họ đóng góp làm Một số hẻm dân làm, nhà nước dân làm, nhà nước làm hẻm lớn Đây nè, danh sách tổng hợp có Anh cho hỏi làm để huy động dân tham gia ạ? 129 Thì vận động trước Mở họp, họp xong người đồng ý, kêu nhà thiết kế thi cơng, khảo sát Khi có bảng giá họp tổ lại lần nữa, thơng báo kinh phí đó, đóng góp bao nhiêu, không bao nhiêu, ghi vào biên Có hẻm nhà nước khơng hỗ trợ quận đầu tư kinh phí xuống Cịn người dân người dân tự làm hết, tổ trưởng ghi biên bản, họp lại, trình lên ủy ban, ủy ban duyệt lúc thu kinh phí để dân làm Anh cho hỏi khu vực ngập lâu chưa anh? Ngập kinh điển chục năm rồi, có năm ơng Tài, năm 2006, xuống làm bờ kè giảm ngập Vậy trước có bờ kè này, người dân tìm cách thích nghi với ngập nước cách anh? Thì người ta bình thường thơi, sống quen từ xưa đến Cứ năm, người ta tát ra, đến tối ngập người ta lại tát ra, sống quanh năm người ta quen Vậy người dân bảo vệ sức khỏe ạ? Bảo vệ sức khỏe người ta bảo vệ, cịn kiến nghị người ta kiến nghị, chẳng hạn kiến nghị môi trường nước Coi từ ngày có cơng trình giảm ngập hạn chế bớt Đời sống người dân không bị ảnh hưởng nhiều Vậy người dân kiến nghị lên làm ạ? Thì kiến nghị lên quận thành phố Hỗ trợ cụ thể phường có tổ phòng chống dịch bệnh, khu vực mà báo động người ta lên, cho tổ chống dịch xuống phát quang, tổng vệ sinh, phun thuốc diệt muỗi cho khu Hiện khả phường Anh cho hỏi khơng có dịch bệnh người phường có xuống phát quang khơng anh? 130 Có Cơng ty dịch vụ cơng ích sáu tháng xuống làm lần Cái kinh phí bên cơng ích chịu Cịn trước thời hạn mà cống bị nghẹt dân tự bỏ tiền ra, thuê đội tư ngồi để thơng cống Khu phố, tổ dân phố kiểm tra việc vệ sinh người dân tháng Cái việc tự nguyện thơi phải nói người ta làm Ví dụ phường mở chiến dịch ngày Chủ Nhật Xanh, quân, có chổi đem chổi, có cuốc đem cuốc đến để làm Cái thường xuyên, tùy theo khu phố, nửa tháng đợt, ba tuần đợt hay tuần đợt, tùy theo khu phố hay ô nhiễm Phải báo lại cho phường, phường hỗ trợ để đưa thêm người xuống Ví dụ khu nghĩa địa khu phố vừa quân xong, Thanh Niên, Hội Chữ Thập Đỏ phường vừa có xuống khu phố, khu phố vận động tổ dân phố, tổ dân phố vận động hộ dân quanh đó, dọn dẹp, phát quang, có ý thức Ngồi phường tổ chức trị – xã hội có đóng góp thêm khơng anh? Nói chung Hội Phụ Nữ khu có hội viên hết, vận động tổng hợp khu, họp chi hội lại Những hội viên giống cựu chiến binh, khu phố có khoảng 20 người vận động hộ gia đình tham gia ngày Chủ Nhật Xanh Trong vấn đề ngập nước vận động hộ gia đình giữ vệ sinh, môi trường, tham gia công tác vệ sinh ngày Nói chung hội phát triển mạnh, dân người ta tham gia vô, ý thức đó, nên lần quân ngày Chủ nhật xanh dân người ta ủng hộ nhiệt tình Đồn Thanh Niên giăng biểu ngữ, vệ sinh môi trường, hỗ trợ ban ngành hết, coi Thanh Niên có, Hội Phụ Nữ có Mình có hỗ trợ tổ chức phi phủ hơng anh? Có tổ chức Tầm nhìn giới, lại có từ dự án trẻ bảo trợ Có phường phụ trách mảng tổ chức phi phủ cổ rồi, khơng có nên chưa cung cấp thơng tin cho Có nhiều hẻm ngập nâng nhờ dự án này, đa số hẻm phải có trẻ bảo trợ, 131 sửa chửa, nâng cấp nhà cho trẻ bảo trợ Ngồi quận, phường khơng cịn tổ chức Ngồi tham gia cộng đồng người dân tự bảo vệ cách anh? Nếu gia đình chút người ta tự chống ngập Cịn hộ khơng đủ khả bỏ phế ln Người ta lót gạch để có chỗ ngủ thơi, đâu có hỗ trợ Nếu muốn hỗ trợ thứ phải có kiến thức, người ta phải thấy tác hại dịch bệnh, người ta biết làm kiếm tiền không nghĩ đến sống ngày, có buổi tối ngủ sáng lại suốt Nhiều muốn vào thăm thấy ngập để hỗ trợ khơng vào người ta khóa cửa Người ta khơng có nhà Một số hộ thơi, cịn Có nhiều gia đình khơng đủ khả người ta mua máy bơm cá, số nhiều Người nghèo khơng mua máy bơm lớn phải xài máy bơm cá Nâng nhà nhiều Một số hộ khơng có tiền để mà sống Cịn chút chút người ta bơm Nói chung họ lại, sinh hoạt Tình trạng ngập quận 8, phường 15 anh? Phường 15 tổng cộng khu phố khu phố nặng Ngoài khu phố 2, có ngập, nhờ có dự án cải thiện môi trường nước nên đỡ ngập Dự án làm trước mắt chưa giúp Đang làm nên chưa biết thực khúc, khúc nè, năm rồi, gia hạn, tiếp tục làm chậm Quận kiến nghị nhiều rồi, để trả lại mặt cho dân ăn Tết nè Rồi qua Tết lại tiếp tục thi công Vậy đâu người dân có động thái tích cực việc chống ngập anh? Đó khu phố Một ý thức cao, hai kinh tế Còn khu phố 7, đa số hộ nghèo Nếu em trực tiếp thấy, thương Như ông tổ 132 trưởng, ngày mai họp mà tối nước chuẩn bị ngập người ta dẫn xe ngồi để trước Những hoạt động tổ chức phi phủ anh nói đến với khu phố nghèo chưa? Đã tới Chủ yếu nâng cấp hẻm nhà, dụng cụ học tập cho học sinh nghèo, nâng đường, tổ chức buổi họp để tuyên truyền vận động cộng đồng tổ chức phường ln, mời hộ dân hẻm đến để tuyên truyền, theo khu Ở phường có lãnh đạo dự, theo đợt Khơng ngập nước hay vệ sinh môi trường không mà vấn đề khác AIDS Cách thức mà người ta tiếp cận với khu phố anh? Các khu phố có cộng tác viên, đầu mối Cô nhân viên phường, cộng tác viên từ quận cử xuống, cô điều phối Các tổ chức thơng qua để làm việc Ngồi phường vận động cá nhân, tổ chức, mạnh thường quân có lòng hảo tâm để xây quỹ sửa chữa nhà cho hộ gia đình nghèo, bị ngập nước, hư hỏng, khơng có khả năng, có chí thú làm ăn phường thành lập đoàn khảo sát đến hộ Thường đầu năm phường nhận danh sách hộ cần trợ giúp từ tổ dân phố khu phố, sau phường tổng hợp danh sách lại, xuống khảo sát xem gia đình có nhu cầu cấp thiết ưu tiên cho gia đình Khi có kinh phí làm, làm xong hộ đến hộ khác Nói chung từ hơm làm bờ kè giảm ngập đến tình hình đỡ rồi, ngập ln Theo anh thái độ người dân nào, quen với ngập nước hay chưa? Người ta quen Kiến nghị nhiều lần người ta quen rồi, người ta khơng cịn muốn nói Mỗi lần dân kiến nghị phường người ta cố Vậy người dân có hiểu điều khơng anh? 133 Người ta hiểu Dân người ta vô thấy nhân viên phường lội nước tiếp dân nên người ta khơng trách Thường người phường xuống khảo sát khu phố anh? Thường bên Mặt Trận, vai trị Mặt Trận giám sát Người ta xuống, giám sát, coi kiến nghị, đề kế hoạch Khi có kế hoạch mời đại diện khu phố lên, bàn xem có sáng kiến để giải Anh cho hỏi người dân có nhiều sáng kiến khơng anh? Dân khơng có nhiều sáng kiến, người ta biết kiến nghị thơi, cịn phần định phường Nhưng phường tạo điều kiện để tiếp xúc với người dân Có ý hay phường tiếp nhận, ông tổ dân phố, dân đề nghị nâng cấp hẻm cầm biên lên Ong coi qua kinh phí bao nhiêu, hộ bao nhiêu, chủ tịch thấy hợp lý, có biên có người xuống giám sát, đồng thời từ tổ dân phố phải thành lập nên nhóm giám sát, cử ba người giám sát công trình, coi thử làm nào, có đảm bảo chất lượng hay không nghiệm thu Anh cho hỏi có hẻm nghèo dân hợp tác làm thành công hẻm chưa anh? Đa số dân nghèo không, khơng có có khả mà bảo bọc Trường hợp Nhưng lại trường hợp hẻm xin nâng cấp lên dân người ta tự kiến nghị Người ta đề xuất tức người ta thống bước đề nghị với tổ trưởng, tổ trưởng đồng ý mở họp theo đề xuất Nếu đồng ý hết cử người tham khảo giá, sau bảng báo giá họp lại lần để thông báo chi phí, hộ đồng tình ủng hộ tham gia Vậy theo anh việc vận động tham gia người dân có thuận lợi gì? 134 Thuận lợi kinh tế người dân khó khăn ngồi khơng có Có trường hợp muốn cho đường cao nhà người ta thấp, khơng có khả nâng lên Mặc dù vậy, người ta đồng ý hy sinh, tạm chấp nhận, trường hợp nhiều Vì chung, cần bước đường người ta chịu dù nhà cịn ngập Người ta đồng ý theo tơi thuận lợi Cái khó khăn phường dân gặp dân nghèo, hẻm có nhiều hẻm hai hẻm Người ta không đủ khả Cái tâm người ta muốn làm đến nhà mà người ta không làm người ta làm đường Kinh phí năm để phường nâng cấp để làm quỹ phịng chống lụt bão khơng Phường 15 có đến biết hẻm Cái khó khăn nằm chỗ đó Coi người ta phấn khởi, chờ dự án cải thiện môi trường nước, thi công chậm thôi, thi cơng nhanh dự án xong, có đường nước người ta khơng sợ hết Khi thấy dự án dân mừng có đường nước thực tế thi cơng q chậm Cái thứ nhì đường tạm q xấu Gặp trời khơ cịn đỡ, trời mưa, gặp triều cường nhiều em phải khóc lóc quay Chi hội chữ Thập Đỏ có hỗ trợ cho người dân việc chống ngập khơng anh? Bên Chữ Thập Đỏ chủ yếu tập trung vào người nghèo nhiều Chỉ có hỗ trợ cách đưa nhân viên hội xuống phát quang vệ sinh thơi Vậy theo anh tóm lại phường 15 làm khơng thể làm việc chống ngập ạ? Khơng cịn làm hết khơng có khả Trước có nhiêu tiền người ta lên hai tấc, nước ngày cao năm hai năm nước lên nên người ta bơm nước để sống thơi Anh có cho giải pháp lâu dài khơng? 135 Đối với người ta lâu dài, cịn quyền giải pháp tạm thời Người ta biết người ta có cách để cứu trước thơi, cịn kiến nghị tính sau hạn chế gì? Hạn chế là, ý thức người ta nhận thức Với lại ba năm có nước sinh hoạt Những năm trước khơng mở mạng nên xài đường ống mặt tiền Khi có nước sinh hoạt môi trường sống tốt hơn, bệnh tật bớt Nhu cầu thiết thực nên đời sống nâng lên chút Anh nhìn nhận mối quan hệ phường với người dân? Phải nói dân khó khăn họ nhiệt tình tham gia vào đợt vận động phường Họ nhiệt tình, họ thấy họ bị ngập nước thơi, cịn họ coi ti vi bão họ thấy họ may mắn Công tác tuyên truyền vận động phường tốt Năm tập trung vào chủ đề giảm ô nhiễm môi trường, mời ông trưởng khu phố đến họp giao ban hàng tuần, ông phổ biến lại cho tổ trưởng, đến dân, hàng tuần Anh cho người dân có tâm tư gì? Thì họ trơng chờ vào dự án cải thiện môi trường nước Tiến độ phải diễn nhanh Khi dự án xong xi người ta tính chuyện gia đình người ta đâu biết dự án nhà nước làm tới đâu Khi xong người ta gom góp lại để làm lượt Nếu trước nâng lên mét cao khơng ăn thua nên phải chờ đường ống thoát nước xem thử làm Đa số dân chờ thơi Dạ cảm ơn thông tin anh 136 ... dân cư 56 CHƯƠNG III: 61 ĐÁNH GIÁ CÁC CÁCH THỨC HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC TRONG KHU DÂN CƯ TẠI PHƯỜNG 15 QUẬN VÀ PHƯỜNG 25 QUẬN BÌNH THẠNH,... cách bền vững Xuất phát từ lý trên, đề tài ? ?Cách thức huy động tham gia cộng đồng trình giảm nhẹ tác động ngập nước đến khu dân cư, nghiên cứu trường hợp phường 25 quận Bình Thạnh phường 15 quận. .. GIẢM NHẸ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP NƯỚC TRONG KHU DÂN CƯ 2.1 Nhận thức cộng đồng diễn biến việc ngập nước khu dân cư Một sở nhằm nâng cao hiệu cách thức huy động cộng đồng tham gia giảm nhẹ tác động