ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ - - LÊ THỊ HUYỀN Quan điểm chủ trương Đảng xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP SƯ PHẠM GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ MỞ ĐẦU Lý chọn đề Từ ngày thành lập đến nay, việc xác định đường lối chiến lược cách mạng Đảng thường xuyên quan tâm đến xây dựng người Con người vừa mục tiêu, vừa động lực cách mạng Trong thời kỳ đấu tranh giành quyền, mục tiêu số giành độc lập cho dân tộc phải tiến hành với mục tiêu đem lại quyền tự do, dân chủ cho nhân dân Để thực mục tiêu phải dựa vào người, người động lực cách mạng Xây dựng người phát huy vai trị người ln Đảng ta quan tâm Đảng đề nhiều chủ trương, sách phát huy vai trò người, đưa đến thắng lợi cách mạng Tháng Tám năm 1945, thắng lợi chiến tranh giải phóng dân tộc 1945- 1975 thắng lợi bước đầu nghiệp đổi Ngày với phát triển vũ bão khoa học công nghệ, nhiều nước giới vào phát triển kinh tế tri thức Trong bối cảnh đó, Đảng chủ trương “ Đẩy mạnh CNH, HDH gắn với phát triển kinh tế tri thức bảo vệ tài nguyên mội trường” Sự nghiệp CNH, HDH gắn với phát triển kinh tế tri thức đòi hỏi phải xây dựng phát huy tốt vai trò người Con người phát huy nhân tố người thu hút quan tâm, ý thảo luận rộng rãi diễn đàn nước quốc tế Nghị đại hội XI Đảng rõ: “ phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao nhân tố định phát triển nhanh bền vững đất nước” [ 10, tr 106] Nâng cao dân trí, bồi dưỡng phát huy nguồn lực to lớn người Việt Nam nhân tố định thắng lợi cách mạng Việt Nam.“ Con người trung tâm chiến lược phát triển, đồng thời chủ thể phát triển” Con người thực nguồn lực nguồn lực, tài nguyên tài nguyên, nguồn nội lực quan trọng định thành công nghiệp xây dựng phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nước ta Việc nghiên cứu, tổng kết lại trình xây dựng người cơng đổi mới, cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước theo đường lối, chủ trương Đảng, qua rút kinh nghiệm ý nghĩa việc xây dựng người đưa kiến nghị cho việc xây dựng người năm việc làm có ý nghĩa khoa học thực tiễn mang tính cấp thiết phát triển nước ta Nghiên cứu chủ trương Đảng xây dựng người trình đổi mới, cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước hội nhập quốc tế, chúng tơi muốn góp thêm ý kiến vấn đề xây dựng người năm tháng Xuất phát từ ý nghĩa khoa học thực tiễn nói trên, em lựa chọn vấn đề Quan điểm chủ trương Đảng xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi làm đề tài khóa luận tốt nghiệp Lịch sử nghiên cứu vấn đề Hiện có cơng trình nghiên cứu người phát huy vai trò người nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc Các cơng trình tiêu biểu như: Một số vấn đề tri thức Việt Nam PGS,TS Nguyễn Thanh Tuấn, xuất Hà Nội năm 1998, Nghiên cứu người nguồn nhân lực vào cơng nghiệp hóa, đại hóa Phạm Minh Hạc xuất năm 2001, Nhân tài chiến lược phát triển quốc gia Nguyễn Đắc Hưng, Phan Xuân Dũng xuất Hà Nội năm 2004, Phát huy nhân tố người phát triển lực lượng sản xuất Việt Nam TS Phạm Công xuất Hà Nội năm 2008, Vai trị người văn hóa phát huy nguồn lực người nghiệp đổi nước ta Nguyễn Thành Trung đăng Tạp chí triết học số ( 206) tháng năm 2008 Về phát triển toàn diện người thời kỳ cơng nghiệp hóa, đại hóa ( 2001) Phạm Minh Hạc xuất Hà Nội, Nghiên cứu người đối tượng hướng chủ yếu - Niên giám nghiên cứu số Phạm Minh Hạc Hồ Sỹ Qúy chủ biên, in lần thứ hai năm 2002, Trần Đức Niêm với Phát triển người Việt Nam xuất năm 2007 Văn hóa Việt Nam cách tiếp cận Phan Ngọc (1994), Các giá trị truyền thống người Việt Nam nhóm tác giả Phan Huy Lê Vũ Minh Giang chủ biên ( tập 3, 1994- 1996), Văn hóa Đổi mớ cố thủ tướng Phạm Văn Đồng ( 1996), Vấn đề xây dựng người Phạm Như Cường chủ biên, Con người phát triển người Hồ Sỹ Qúy xuất Hà Nội năm 2007 Cho đến có cơng trình nghiên cứu người nói riêng khía cạnh lý luận thực tiễn, lịch sử Các cơng trình tập chung chun sâu như: đặc điểm người Việt Nam, triết lý người Việt Nam, văn hóa hệ giá trị người Việt Nam, đạo đức, lối sống, nhân cách người Việt Nam, quan điểm xây dựng mẫu hình người Việt Nam qua đó, bước đầu định hình đặc điểm bản, mang tính truyền thống ( tích cực hạn chế) người Việt Nam lịch sử Đó thành cơng khơng nhỏ học giả Việt Nam nghiên cứu người nói chung người Việt Nam nói riêng Một thực tế cho thấy cơng trình đề cập đến cách trực tiếp, cụ thể đầy đủ hệ thống quan điểm, chủ trương Đảng Cộng Sản Việt Nam xây dựng người q trình đổi mới, cơng nghiệp hóa, đại hóa chưa nhiều Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu - Làm rõ trình hình thành phát triển quan điểm chủ trương Đảng ta xây dựng người thời kỳ đổi * Nhiệm vụ nghiên cứu Với mục đích vậy, địi hỏi người nghiên cứu phải có nhiệm vụ sau: Thứ nhất: Tìm hiểu quan điểm chủ nghĩa Mác- Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng người vận dụng Đảng ta Thứ hai: Tập trung làm rõ quan điểm, chủ trương Đảng ta xây dựng người xã hội chủ nghĩa thời kỳ đổi Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu 4.1 Cơ sở lý luận Việc nghiên cứu đề tài dựa nguyên lý chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh quan điểm Đảng xây dựng người 4.2 Phương pháp nghiên cứu Khi nghiên cứu đề tài tác giả vận dụng phương pháp: phương pháp lịch sử, phương pháp logic, phân tích với tổng hợp, diễn dịch với quy nạp Điểm luận văn Làm rõ trình hình thành phát triển quan điểm, chủ trương Đảng xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi Ý nghĩa luận văn Giúp cho tác giả hồn thành chương trình học tập Luận văn góp thêm nguồn tư liệu phục vụ cho việc nghiên cứu học tập Đường lối cách mạng Đảng môn khoa học xã hội Cấu trúc luận văn Luận văn gồm có phần: phần mở đầu, phần nội dung phần kết luận Phần nội dung có chương Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn việc hình thành quan điểm, chủ trương Đảng xây dựng người thời kỳ đổi Chương 2: Những quan điểm, chủ trương Đảng xây dựng người thời kỳ đổi NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HÌNH THÀNH QUAN ĐIỂM CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI TRONG THỜI KÌ ĐỔI MỚI 1.1 Cơ sở lý luận Đại hội lần thứ VII Đảng năm 1991 khẳng định: “ Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác- Lênnin tư tưởng Hồ Chí Minh tảng tư tưởng kim nam cho hành động mình” [ 8, tr 329] Quan điểm, chủ trương Đảng xây dựng phát huy vai trò người thời kỳ đổi Đảng hình thành tảng chủ nghĩa Mác- Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh người 1.1.1 Những nguyên lý chủ nghĩa Mác- Lênin người Tiếp thu có chọn lọc hạt nhân hợp lý quan niệm Hêghen, Phoiơ Bắc nhà triết học tiền bối vấn đề người chất người, đồng thời với giới quan chủ nghĩa vật biện chứng, chủ nghĩa Mác- Lênnin khẳng định rằng: * Về chất người Các nhà lý luận Mác- Lênin kế thừa quan niệm người lịch sử triết học, đồng thời khẳng định người thống yếu tố sinh học yếu tố xã hội; người chủ thể sản phẩm lịch sử - Trước hết, người thống mặt sinh học mặt xã hội Bản chất tự nhiên (cái sinh học) người hiểu tính tất yếu khách quan hình thành tồn tượng trình tâm sinh lý người Bản chất xã hội người hình thành trình hoạt động thực tiễn Trong đó, lao động yếu tố định hình thành chất xã hội người Hai mặt tự nhiên xã người gắn bó chặt chặt chẽ với nhau, khơng thể tách rời, khơng có xã hội túy khơng có sinh học túy người Con người đồng chất mà đồng bao hàm khác biệt hai yếu tố đối lập nhau: người vừa phận, vừa sản phẩm giới tự nhiên, mặt khác người thực thể xã hội tách lực lượng đối lập với tự nhiên Trong tính thực nó, chất người tổng hòa mối quan hệ xã hội Để nhấn mạnh chất xã hội người, C.Mác nêu lên luận điểm tiếng tác phẩm Luận cương Phoiơbắc: “Bản chất người trừu tượng cố hữu cá nhân riêng biệt Trong tính thực nó, chất người tổng hịa mối quan xã hội” [ 12, tr 11] Luận đề khẳng định rằng, khơng có người trừu tượng, ly điều kiện, hồn cảnh lịch sử xã hội Con người luôn cụ thể, xác định, sống điều kiện định, thời đại định Trong điều kiện lịch sử đó, hoạt động thưc tiễn mình, người tao giá trị vật chất tinh thần để tồn phát triển thể lực trí tuệ Chỉ tồn mối quan hệ xã hội ( quan hệ giai cấp, dân tộc, thời đại, quan hệ trị, kinh tế, quan hệ cá nhân, gia đình ) người bộc lộ tồn chất xã hội Đây sở để phân biệt khác người giới động vật, điểm khắc phục thiếu sót nhà triết học trước Mác khơng thấy chất xã hội người - Con người chủ thể sản phẩm lịch sử Khơng giới tự nhiên, khơng có lịch sử xã hội khơng tồn người Bởi vậy, người sản phẩm tự nhiên, tiến hóa lâu dài giới hữu sinh Song, điều quan trọng cả, người luôn chủ thể lịch sử - xã hội C Mác khẳng định: “ học thuyết vật chủ nghĩa cho người sản phẩm hoàn cảnh giáo dục học thuyết qn người làm thay đổi hồn cảnh thân nhà giáo dục cần phải giáo dục” [ 12, tr.10] Với tư cách thực thể xã hội, người hoạt động thực tiễn, tác động vào tự nhiên, cải biến giới tự nhiên, đồng thời thúc đẩy vận động phát triển lịch sử xã hội Trong trình cải biến giới tự nhiên, người làm lịch sử Con người sản phẩm lịch sử, đồng thời chủ thể sáng tạo lịch sử thân người Hoạt động lao động vừa điều kiện cho tồn người, vừa phương thức để làm biến đổi đời sống mặt xã hội Khơng có hoạt động người khơng tồn quy luật xã hội, đó, khơng có tồn tồn lịch sử xã hội loài người Bản chất người khơng phải mơt hệ thống đóng kín, mà hệ thống mở, tương ứng với điều kiện tồn người Thơng qua đó, chất người vận động biến đổi cho phù hợp Vì vậy, để phát triển chất người theo hướng tích cực, cần phải làm cho hồn cảnh ngày mang tính người nhiều Đó biện chứng mối quan hệ người hoàn cảnh giai đoạn lịch sử xã hội loài người * Quan hệ cá nhân xã hội Chủ nghĩa Mác- Lênin quan niệm rằng, cá nhân khái niệm người cụ thể sống xã hội định phân biệt với khái niệm người, người khái niệm dùng để tính phổ biến chất người tất cá nhân Xã hội cá nhân tạo nên Các cá nhân sống hoạt động nhóm, cộng đồng tập đồn xã hội khác nhau, mang tính lịch sử xác định Mỗi cá nhân có đời sống riêng, có quan hệ xã hội riêng, có nhu cầu, nguyện vọng lợi ích riêng, điều khơng loại trừ tính chung cá nhân thành viên xã hội mang chất xã hội Nguyên tắc việc xác lập mối quan hệ cá nhân tâp thể mối quan hệ cá nhân cộng đồng xã hội nói chung mối quan hệ lợi ích cá nhân lợi ích cộng đồng xã hội Đó mối quan hệ vừa có thống vừa có mâu thuẫn Mỗi cá nhân với tư cách người, khơng tách rời khỏi cộng đồng xã hội định, đồng thời mối quan hệ cá nhân xã hội tương có tính lịch sử Theo quan điểm triết học MácLênin, xã hội giữ vai trò định cá nhân Xã hội phát triển cá nhân có điều kiện để tiếp nhận ngày nhiều giá trị vật chất tinh thần Mặt khác, cá nhân xã hội phát triển có điều kiện để thúc đẩy xã hội phát triển có điều kiện để thúc đẩy xã hội tiến lên Mối quan hệ lợi ích cá nhân lợi ích xã hội quy định mặt khách quan biểu trình độ phát triển suất lao động xã hội Mặt chủ quan biểu khả nhận thức vận dụng quy luật xã hội phù hợp với mục đích người * Vai trị quần chúng nhân dân người làm nên lịch sử Theo quan điểm chủ nghĩa Mác- Lênin: Quần chúng nhân dân phận có chung lợi ích bản, bao gồm thành phần, tầng lớp giai cấp, liên kết lại thành tập thể lãnh đạo cá nhân, tổ chức hay đảng phái nhằm giải vấn đề kinh tế, trị, xã hội thời đại định Quần chúng nhân dân có vai trị to lớn phát triển xã hội, điều thể hiện: Nghị Đại hội X góp phần quan trọng vào việc thực thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2001 - 2010) 20 năm thực Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Trong năm tới, tình hình quốc tế tiếp tục có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp khó lường với tác động to lớn sâu rộng vừa tạo thời cơ, vừa đặt thách thức ngày gay gắt tất quốc gia, nước chậm phát triển phát triển, có Việt Nam Trong bối cảnh Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng cộng sản Việt Nam diễn từ ngày 12 đến ngày 19/ 1/ 2011 thủ đô Hà Nội Quan điểm đạo Đảng xây dựng người Đại hội XI (tháng 1-2011) khẳng định rõ: “Con người trung tâm chiến lược phát triển, đồng thời chủ thể phát triển Tôn trọng bảo vệ quyền người, gắn quyền người với quyền lợi ích dân tộc, đất nước quyền làm chủ nhân dân Kết hợp phát huy đầy đủ vai trị xã hội, gia đình, nhà trường, tập thể lao động, đoàn thể cộng đồng dân cư việc chăm lo xây dựng người Việt Nam giàu lịng u nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm cơng dân; có tri thức, sức khoẻ, lao động giỏi; sống có văn hóa, nghĩa tình; có tinh thần quốc tế chân Xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, thật tế bào lành mạnh xã hội, môi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống hình thành nhân cách Đơn vị sản xuất, cơng tác, học tập, chiến đấu phải môi trường rèn luyện phong cách làm việc có kỷ luật, có kỹ thuật, có suất hiệu cao, bồi đắp tình bạn, tình đồng chí, đồng đội, hình thành nhân cách người văn hoá Việt Nam” [ 10, tr 76-77] Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 -2020 Đảng ta đưa quan điểm phát triển quan điểm thứ xác định “ Mở rộng dân chủ, phát huy tối đa nhân tố người, coi người chủ thể, nguồn lực chủ yếu mục tiêu phát triển.” [ 10, tr 30] Với quan điểm Đảng ta xác định: “ phấn đấu đến năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng đại, đến kỷ XXI trở thành nước công nghiệp đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa Hiện nay, để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội bảo vệ vững Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, phải tiếp tục đổi toàn diện, mạnh mẽ với chất lượng hiệu cao hơn, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức” [10, tr.186] Để đạt mục tiêu đó, phải có nguồn nội lực mạnh, trước hết nguồn lực người với lĩnh trị vững vàng, có phẩm chất trí tuệ, có lực nắm bắt vận dụng có hiệu khoa học, cơng nghệ nhân loại vào điều kiện cụ thể nước ta Sự nghiệp cơng nghiệp hóa, đại hóa nước ta không đơn giản công xây dựng kinh tế, mà q trình biến đổi sâu sắc, toàn diện mặt đời sống, nhằm đưa xã hội lên trạng thái chất Đáp ứng yêu cầu đó, phải có nguồn nhân lực đủ số lượng, phát triển cao chất lượng, động lực cho phát triển nhanh bền vững Tại đại hội XI Đảng xác định ba khâu đột phá chiến lược, có vấn đề đào tạo phát triển nguồn nhân lực giai đoạn nay, “ phát triển nhanh nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung đổi toàn diện kinh tế quốc dân, gắn kết chăt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển ứng dụng khoa học, công nghệ” [ 10, tr 106] Tuy nhiên việc đào tạo sử dụng nguồn nhân lực nước ta cịn nhiều hạn chế, bất cập cần phải có giải pháp kịp thời thời gian tới Để phát triển nhanh nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao, Đại hội XI nêu số giải pháp Một là: xây dựng hoàn thiện hệ thống giá trị người Việt Nam thời đại Tiếp tục cụ thể hóa quan điểm Đại hội X (2006) cần thiết phải “ xây dựng hoàn thiện giá trị, nhân cách người Việt Nam” [ tr.106] thời kỳ mới, Đại hội XI, Đảng ta nêu tiêu chí, chuẩn mực người Việt Nam giai đoạn cần phải chăm lo xây dựng để có nguồn nhân lực chất lượng cao Những chuẩn mực là: “ Xây dựng người Việt Nam giàu lịng u nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm cơng dân, có tri thức, sức khỏe, lao động giỏi, sống có văn hóa, nghĩa tình, có tinh thần quốc tế chân chính” [ 10, tr 76-77], có khả sáng tạo ứng dụng khoa học - cơng nghệ vào q trình lao động sản xuất quản lý Con người Việt Nam lao động giỏi, trình độ cao , cịn phải coi trọng rèn luyện phẩm chất đạo đức, sống có nghĩa tình, có văn hóa, có lý tưởng Đó giá trị truyền thống dân tộc nguyên giá trị cần phải tiếp tục phát huy, hệ trẻ Việt Nam, tương lai đất nước đặt lên vai hệ trẻ Hai là, đổi toàn diện giáo dục quốc dân Để phát triển nhanh nguồn nhân lực lượng chất, Đại hội XI rõ: “ phải đổi toàn diện giáo dục quốc dân theo hướng chuẩn hóa, đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa hội nhập quốc tế, đó, đổi chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên cán quản lý khâu then chốt” [ 10, tr 130 -131] Việc thành lập hệ thống trường cao đẳng, đại học nhiều hình thức mọc nấm chương trình chất lượng đạo tạo dường khó kiểm sốt, dẫn đến tượng tiêu cực lĩnh vực giáo dục - đào tạo, “học giả”, thật diễn phổ biến gây xúc dư luận xã hội Do vậy, điểm nút cần phải tháo gỡ cách nhanh chóng giải tốt điểm nút giáo dục Việt Nam có điều kiện môi trường pháp lý để phát triển lành mạnh Ba là: nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội Trong đó, lĩnh vực y tế đóng vai trị quan trọng hàng đầu Do vậy, kỳ Đại hội này, Đảng ta tập trung đạo sát cụ thể hóa hoạt động lĩnh vực nhằm nâng cao chất lượng hiệu chăm sóc sức khỏe nhân dân, đáp ứng yêu cầu q trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa gắn với kinh tế tri thức bối cảnh hội nhập, cạnh tranh gay gắt cường độ lao động cao Trong xã hội tất yếu phận quần chúng nhân dân đời sống cịn nhiều khó khăn nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan Với truyền thống đoàn kết, nhân nghĩa tương thân tương người Việt Nam, Đảng ta khẳng định “ tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ giúp cứu trợ xã hội đa dạng, linh hoạt, có khả bảo vệ, giúp đỡ thành viên xã hội, nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương, vượt qua khó khăn rủi ro đời sống” [ 10, tr.228] Đại hội XI, Đảng ta đề cập hệ thống quan điểm sách đồng toàn diện nhằm tạo hành lang pháp lý điều kiện kinh tế, xã hội cần thiết cho việc phát triển hệ thống an sinh xã hội phúc lợi xã hội hiệu bền vững Những điểm tư Đảng chiến lược phát triển nguồn nhân lực Việt Nam nêu Đại hội XI mặt tiếp nối quan điểm, tư tưởng quán Đảng vấn đề kỳ Đại hội trước, mặt khác bổ sung, phát triển, cụ thể hóa để triển khai có hiệu thực tế nhằm thực thắng lợi mục tiêu mà Đại hội đề Bảo đảm an sinh xã hội phúc lợi xã hội cho nhân dân, Chiến lược lần đề cập hệ thống quan điểm sách tương đối đồng toàn diện làm sở cho việc phát triển hệ thống an sinh xã hội phúc lợi xã hội hiệu quả, bền vững Mở rộng, phát huy dân chủ phải gắn với tăng cường kỷ luật, kỷ cương Phải coi trọng kết hợp chặt chẽ tăng trưởng kinh tế với thực tiến công xã hội; gắn phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, củng cố quốc phòng, an ninh, tăng cường quan hệ đối ngoại, thực tốt hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng bảo vệ Tổ quốc (Vì mục tiêu cuối người) Đại hội lần thứ XI Đảng có ý nghĩa trọng đại, định hướng động viên, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục phát huy sức mạnh toàn Đảng, toàn dân tiếp tục xây dựng người Việt Nam phát triển toàn diện nhằm đưa đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội 2.3 Một số giải pháp, kiến nghị để phát huy nguồn lực người thời kỳ 2.3.1 Một số giải pháp nhằm xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi Xây dựng người cơng việc khó khăn, phức tạp lâu dài việc khác Chủ tịch Hồ Chí Minh với quan điểm “ trồng người” khẳng định: “ Vì lợi ích mười năm trồng Vì lợi ích trăm năm trồng người” Cho nên để xây dựng thành công người Việt Nam thời kỳ đổi mới, địi hỏi phải có nhận thức đúng, đưa giải pháp đắn, sáng tạo có ý nghĩa chiến lược lâu dài Sau số giải pháp để xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi Một là: đổi mạnh mẽ, tồn diện cơng tác giáo dục đào tạo, bước đáp ứng nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội.Nếu nguồn nhân lực định phát triển quốc gia, giáo dục đào tạo yếu tố định nguồn nhân lực, tảng chiến lược người Thực tế nay, giai đoạn cách mạng khoa học công nghệ chứng minh, tất yếu tố tạo nên thành công quốc gia, giáo dục yếu tố Hiện nay, trước đòi hỏi ngày lớn ngày cao nghiệp công nghiệp hóa, đại hóa, “ chất lượng giáo dục đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao hạn chế, chưa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu xã hội” [ 10, tr.167] Do vậy, để khắc phục yếu kém, bước đào tạo nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao đột phá chiến lược, cần đổi bản, toàn diện giáo dục quốc dân,làm cho giáo dục đào tạo thực phương tiện đắc lực để phát triển trí tuệ, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, trang bị kiến thức nghề nghiệp cho người lao động, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho nghiệp phát triển đất nước Cần phải hướng đào tạo gắn với việc làm, đào tạo với sử dụng, đào tạo theo nhu cầu xã hội Cần xây dựng đề án dạy nghề theo nhu cầu xã hội, đó, “ thực liên kết chặt chẽ doanh nghiệp, sở sử dụng lao động, sở đào tạo Nhà nước để phát triển nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội” [ 10, tr.130] Cần đẩy mạnh cơng tác xã hội hóa giáo dục, bước “ hồn thiện chế, sách xã hội hóa giáo dục, đào tạo ba phương diện: động viên nguồn lực xã hội, phát huy vai trị giám sát cộng đồng, khuyến khích hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập” [ 10, tr.218] Hai là: phát triển nhân tài “ Hiền tài nguyên khí quốc gia Ngun khí thịnh nước mạnh hưng thịnh Ngun khí suy nước yếu thấp hèn” Đó ngun lý sống cịn để dựng nước giữ nước ông cha ta tạc bia đá tổng số 82 bia Văn Miếu Quốc Tử Giám - Di sản tư liệu nhân loại Bác Hồ dạy “ nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết cần phải có nhân tài” Trong lịch sử giữ nước dựng nước dân tộc ta, nhân tài thời có Mỗi thời đại có nhân tài thời ấy, đáp ứng cầu thời đại Khi nhân tài trọng dụng, đất nước giữ bờ cõi, xã hội hưng thịnh, nhân dân no ấm, hạnh phúc Trong công phát triển đất nước ngày nay, việc trọng dụng nhân tài lại có ý nghĩa định Báo cáo Chính trị Đại hội XI nhấn mạnh: “ Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng phát huy nhân tài, đào tạo nhân lực cho phát triển kinh tế tri thức” [ 10, tr 130] xem điều kiện quan trọng đưa đất nước phát triển hội nhập mạnh mẽ với giới Ba là: Nhà nước có sách giải việc làm cho người lao động Giải việc làm cho người lao động gắn với phát triển thị trường lao động, có tác động khơng phát triển kinh tế, mà cịn góp phần giải vấn đề cấp thiết chuyển đổi cấu lao động đáp ứng yêu cầu đòi hỏi kinh tế Đó tiền đề quan trọng để sử dụng có hiệu nguồn lao động xã hội; yếu tố định để phát huy nhân tố người, ổn định phát triển kinh tế, làm lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng đáng yêu cầu xúc nhân dân Ở nước ta trình phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế đặt hàng loạt vấn đề xúc liên quan đến việc làm sách giải việc làm Đại hội lần thứ XI Đảng rõ: “Phát triển nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nguồn nhân lực chất lượng cao đột phá chiến lược, yếu tố định đẩy mạnh phát triển ứng dụng khoa học, công nghệ, cấu lại kinh tế, chuyển đổi mơ hình tăng trưởng lợi cạnh tranh quan trọng nhất, đảm bảo cho phát triển nhanh bền vững” [10,tr.130] Nhận thức rõ tầm quan trọng vấn đề, Đảng ta đề nhiều chủ trương đường lối thiết thực, hiệu nhằm phát huy tối đa nội lực, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuyển đổi cấu lao động đáp ứng nhu cầu trình CNH, HĐH hội nhập quốc tế, tạo nhiều việc làm cho người lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp thành thị, tăng tỷ lệ sử dụng thời gian lao động nơng thơn, góp phần tăng thu nhập cải thiện đời sống nhân dân, xây dựng xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” Bốn : đẩy mạnh cách mạng tư tưởng văn hóa Cách mạng tư tưởng văn hóa có vai trị quan trọng cơng cải tạo xây dựng chủ nghĩa xã hội nước ta nói chung việc xây dựng người Việt Nam nói riêng Đặc biệt từ sau đổi vai trò trở nên bật Nước ta bước vào thời kỳ độ chủ nghĩa với xuất phát điểm thấp vây, thời kỳ phải cải tạo triệt để di chứng chế độ cũ để lại, đặc biệt tư tưởng ý thức xã hội tồn cá nhân, gia đình xã hội Đồng thời phải xây dựng lại từ đầu lực lượng sản xuất quan hệ sản xuất, sở hạ tầng kiến trúc thượng tầng tất lĩnh vực đời sống từ trị, kinh tế đến văn hóa, người Chỉ đẩy mạnh vă hóa thay đổi ý thức xã hội đơng đảo dân chúng, thay đổi tập quán, thói quen cũ lạc hậu tồn phổ biến xã hội hàng nghìn năm sống chế độ phong kiến Từ bước xây dựng ý thức xã hội chủ nghĩa, làm cho hệ tư tưởng Mác – Lênnin trở thành tảng tinh thần Trong giai đoạn nay, tình hình giới diễn biến phức tạp, lực thù địch ngồi nước tìm cách phá hoại nghiệp cách mạng nước ta, làm bị tiêm nhiễm tâm lý tư sản, dẫn đến phận cán bộ, đảng viên, công chức bị thối hóa, biến chất, phai nhạt tư tưởng cộng sản, tham ơ, tham nhũng, làm giảm lịng tin nhân dân vào Đảng.Vì vậy, phải đẩy mạnh cách mạng văn hóa tư tưởng, thực cách thường xuyên, lâu dài, xuyên suốt thời kỳ độ, tiến hành vùng, miền Tổ quốc, đặc biệt nơi có đồng bào dân tộc người đồng bào tơn giáo Như vậy, đẩy mạnh mạng cách mạng tư tưởng văn hóa giải pháp quan trọng nhằm xây dựng người thời kỳ đổi đất nước ta Năm là: hồn chỉnh hệ thống sách xã hội Chính sách xã hội cụ thể hóa đường lối, chủ trương Đảng nhà nước nhằm điều chỉnh quan hệ xã hội, phù hợp với giai cấp công nhân, nhân dân lao động dân tộc Chính sách xã hội nước ta phản ánh chất tốt đẹp chế độ xã hội chủ nghĩa, với mục đích người, người Tại đại hội lần thứ VII, Đảng ta khẳng định : “ mục tiêu sách xã hội thống với mục tiêu kinh tế, nhằm phát huy sức mạnh nhân tố người người” [ 8, tr 279] Chính sách xã hội có vai trò to lớn việc xây dựng người Chính sách xã hội đắn, phù hợp nhân tố quan trọng tạo môi trường lành mạnh, công để người lao động bộc lộ tài sáng tạo mình, đồng thời động lực to lớn để phát huy tiềm sáng tạo nhân dân nghiệp xây dựng xã hội Hệ thống sách xã hội đề phải phù hợp với quan, trường học, bệnh viện, sách xã hội phải thể đãi ngộ xứng đáng Đảng nhà nước người lao động, bảo đảm điều kiện cho người sống làm việc,lao động, học tập, sáng tạo Từng bước cải thiện đời sống vật chất tinh thần cho tầng lớp nhân dân lao động, góp phần ổn định trị, thực cơng xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tiến xã hội Trong năm trước mắt, sách xã hội cần tập trung giải vấn đề xúc như: “ xóa đói giảm nghèo”, “ đền ơn đáp nghĩa” Hồn chỉnh hệ thống sách xã hội được coi giải pháp thiết thực việc xây dựng người Ngoài giải pháp trên, xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi cịn có giải pháp khác như: đảm bảo lợi ích cho người lao động, đẩy mạnh công tác giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ Thực đồng giải pháp tạo điều kiện cho việc xây dựng người Song, Hồ Chí Minh nhắc nhở “ chủ trương một, biện pháp mười, tâm hai mươi” Vì vậy, để giải pháp thực tốt tồn Đảng, tồn dân ta phải nâng cao trách nhiệm với tinh thần “ Nhà nước nhân dân làm”, đường lối, chủ trương, sách Đảng nhà nước phải “ dân biết, dân làm, dân kiểm tra” Với giải pháp trên, Đảng nhân dân ta thực đạt nhiều kết quả, người bước xây dựng hoàn thiện Nhưng cần nhận thức quán triệt giải pháp đó, tâm tồn Đảng tồn dân xây dựng người Việt Nam phát triển toàn diện mặt, hướng tới chân thiện mỹ 2.3.2 Những đề xuất kiến nghị xây dựng người thời kỳ đổi Một là: kiến nghị với nhà nước tăng thêm ngân sách cho giáo dục đào tạo, cho nghiên cứu khoa học bản, cho khoa học kỹ thuật cơng nghệ cơng việc cấp thiết có tính địn bẩy để thúc đẩy động lực khác Hai là: bước nâng cao đời sống vật chất văn hóa tinh thần nhân dân theo xu phát triển hội nhâp Ba là: đổi giáo dục đào tạo chất lượng, lẫn số lượng, giáo dục người cách toàn diện đức lẫn tài nhằm tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu ngày tăng nghiệp công nghiệp hóa Bốn là: Mở rộng thị trường khoa học, kỹ thuật, thị trường lao động chất xám tăng cường cơng nghiệp hóa nơng thơn để tri thức khoa học thâm nhập sâu rộng vào lĩnh vực đời sống kinh tế xã hội Tận dụng tối đa nguồn nhân lực dồi dư thừa nước ta Năm là: tạo phong trào toàn dân học tập coi để dân tộc thoát khỏi nguy chậm tiến, lạc hậu để trở thành dân tộc thông thái Học, học nữa, học mãi, học mệt mỏi Học tập nơi, lúc, không hạn chế lứa tuổi, học tập thường xuyên, học tập suốt đời tiến tới xã hội học tập theo nghĩa từ Sáu là: tăng cường sức khỏe cho nhân dân cách toàn diện thể chất lẫn tinh thần Một thể cường tráng, sung mãn, lành mạnh sở tiếp nhận xử lý nhanh nhạy có hiệu thành tựu khoa học công nghệ * * * Từ Đại hội VI đến đại hội XI Đảng mở cho đất nước bước ngoặt lớn nhận thức thực tiễn coi phát triển nguồn nhân lực yếu tố định cho phát triển kinh tế - xã hội Đảng ta xác định nhiệm vụ trung tâm phát huy nguồn lực người Việt Nam, Đảng ta xây dựng quan điểm chủ trương đảm bảo đủ yếu tố cần thiết đáp ứng địi hỏi cơng cách mạng XHCN đề Q trình CNH, HĐH chứng minh khơng thể có kinh tế phát triển bền vững khơng có đủ nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, đại hóa KẾT LUẬN Con người, tự hạnh phúc người mục tiêu cao chủ nghĩa xã hội, với tư cách lưc lượng sản xuất quan trọng hàng đầu - lực lượng lao động sáng tạo giá trị vật chất tinh thần - người động lực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, cơng đổi xây dựng chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa nước ta Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Chủ nghĩa xã hội nhân dân xây dựng lấy; “ Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có người xã hội chủ nghĩa” [17, tr 265] Việt Nam qua 25 năm đổi vừa qua coi giai đoạn thành cơng q trình phát triển người Việt Nam Khi mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế trở thành môt xu tất yếu khách quan,Việt Nam có hội phát triển to lớn, đồng thời phải đối mặt với thách thức gay gắt khắc nghiệt thời đại Với nhận thức rõ ràng vai trò định nguồn nhân lực phát triển, Đảng nhà nước ta xây dựng chiến lược phát triển người, chiến lược phát triển nguồn nhân lực trung tâm chiến lược phát triển, coi ba đột phá chiến lược Quá trình lên cách mạng Việt Nam phụ thuộc vào việc phát huy sức mạnh nhân tố người Q trình đơng thời tạo điều kiện khẳng định lĩnh, nhân cách người Việt Nam.Vì vậy, tăng trưởng kinh tế theo hướng cơng nghiệp hóa- đại hóa đồng thời hồn thiện nhân cách người Việt Nam Quan điểm chủ trương Đảng chiến lược cách mạng xã hội chủ nghĩa đáp ứng yêu cầu TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Bộ giáo dục đào tạo, Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb, Chính trị quốc gia Hà Nội, 2003 [2] Bộ giáo dục đào tạo, Giáo trình triết học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004 [3] Bộ giáo dục đào tạo, Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb, Chính trị quốc gia Hà Nội 2005 [4] Bộ giáo dục đào tạo,Giáo trình đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam, Nxb trị quốc gia, 2009 [5] Ban tư tưởng văn hóa trung ương: Tài liệu học tập nghị đại hội X Đảng, Nxb trị quốc gia Hà Nội, 2006 [6] ĐCSVN: Báo cáo trị ban chấp hành trung ương Đảng đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV, Nxb Sự thật 1977 [7] ĐCSVN: Văn kiện đại hội đại biểu lần thứ V, tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1982 [8].ĐCSVN: Văn kiện đại hội đảng thời kỳ đổi ( đại hội VI, VII VIII, IX), Nxb trị quốc gia, 2005 [ 9] ĐCSVN: Văn kiện đại hội đại biểu lần thứ X, Nxb trị quốc gia, 2006 [10] ĐCSVN: Văn kiện đại hội đại biểu lần thứ XI, Nxb trị quốc gia, 2011 [11] Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tư tưởng Hồ Chí Minh đường cách mạng Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia,2003 [ 12] C.Mác Ph Ăngghen, Tồn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia thật [ 13] Hồ Chí Minh, Tồn tập tập 1, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995 [ 14] Hồ Chí Minh, Tồn tập.tập 2, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000 [ 15] Hồ Chí Minh, Tồn tập tập 5, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000 [16] Hồ Chí Minh, Tồn tập tập 6, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000 [17] Hồ Chí Minh, Tồn tập tập 9, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000 [ 18] Hồ Chí Minh, Tồn tập tập 10, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000 [ 19] Hồ Sĩ Qúy, Nghiên cứu người Việt Nam trước yêu cầu đổi mới, tạp chí cộng sản số 17, năm 2005 [ 20] Nguyễn Trọng Phúc, Hướng dẫn ôn thi môn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb trị quốc gia, 2008 [21] Vũ Thị Kim Dung, tư tưởng Hồ Chí Minh người, tạp chí khoa học trị số 2, năm 1998 [22] Trần Thị Đào, Những quan điểm Hồ Chí Minh người vận dụng Đảng ta sách phát triển kinh tế xã hội từ 1986 đến Khoa giáo dục trị, trường đại học Sư phạm đại học Đà nẵng, 2006 ... điểm, chủ trương Đảng xây dựng người thời kỳ đổi Chương 2: Những quan điểm, chủ trương Đảng xây dựng người thời kỳ đổi NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HÌNH THÀNH QUAN ĐIỂM CHỦ TRƯƠNG... NHỮNG QUAN ĐIỂM CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI QUA CÁC KỲ ĐẠI HỘI Trên sở thấm nhuần chủ nghĩa Mác- Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh vấn đề xây dựng người, ... phải xây dựng người Việt Nam thời kỳ đổi mới, Đảng ta quan tâm, chăm lo cho người Việt Nam Điều thể rõ qua văn kiện, nghị Đảng Con người Việt Nam mà xây dựng, phải người khác chất so với người