Việt Nam THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU HỘI NHẬP KHU VỰC VÀ TĂNG TRƯỞ NG Michael Daly, chuyên gia IMF Trình Bày Hội Thảo NHNN IMF Hà Nội, Ngày 18 Tháng 4, 2013 Phần I: Thông tin sở Thương mại Tăng trưởng  Các chế thương mại mở có lợi cho tăng trưởng  Các thành tựu phát triển gần nhờ vào tăng trưởng xuất  Tự hóa thương mại (thuế phần khơng thể thiếu cải cách kinh tế  Vì cản trở tăng trưởng chủ yếu từ yếu tố nước, cần cải cách đơn phương  Tự hóa đa phương tạo động lực hỗ trợ cải cách  Nhưng việc gia nhập WTO hội, đảm bảo việc không dỡ bỏ tất rào cản nước tăng trưởng  Gần có ngày nhiều PTA , mà lợi ích chúng không rõ ràng Cấu phần tăng trưởng Việt Nam 1970-2010 TFP 3.6 1.8 1.1 Non-IT Capital 3.1 IT Capital Labor 1.4 1.6 Output 2.7 0.5 4.9 2.7 3.3 1.6 0.2 0.1 0.3 0.3 0.6 -0.4 1986-1990 1990-1995 1995-2000 2000-2005 2005-2010 1.2 -1 TFP: (năng suất nhân tố tổng hợp); Labour: Lao động; Non IT capital: Vốn phi công nghệ thông tin; IT capital: Vốn công nghệ thông tin; Output: Sản lượng Các vấn đề kinh tế chủ yếu  Tăng trưởng suất yếu tố tổng hợp (TFP) chậm lại  Các nguồn tăng trưởng TFP :  (Vốn người)  Tái phân bổ nguồn lực theo lợi cạnh tranh  Kinh tế quy mô (SE)  Tiến cơng nghệ Vai trị sách thuế việc đảo ngược xu giảm TFP  Không rõ liệu việc đánh thuế có góp phần làm TFP suy giảm;  Nhưng sách thuế cản trở tái phân bổ hiệu nguồn lực nguồn khác tăng trưởng TFP;  Thuế thương mại làm ảnh hưởng tới cạnh tranh, làm giảm tăng trưởng TFP Liệu WTO có phải tổ chức thuế giới?  Hiện thuế cửa thuế nước phải tuân theo quy tắc WTO phản ánh nguyên tắc sau:  Không phân biệt đối xử (Tối huệ quốc MFN đối xử quốc gia);  Có thể dự đốn (ví dụ “các ràng buộc”);  Minh bạch (các thông báo & chế rà sốt sách thương mại TPRM)  Tranh chấp giải WTO Liên hệ: michael.daly@bluewin.ch Những quy tắc GATT thuế quan  Điều I (Đối xử tối huệ quốc chung)  Điều II (Biểu nhượng bộ), “ràng buộc” thuế quan  Điều III (Đối xử quốc gia thuế quy định nước)  Điều X (Công bố quản lý quy định thương mại)  Điều XVIII (Trợ giúp Nhà nước phát triển kinh tế) ví dụ “các ngành cơng nghiệp non trẻ”  Điều XXIV (Liên minh thuế quan Quy định mậu dịch tự do) Thu từ thuế xuất nhập 10 Kể từ Việt Nam gia nhập WTO vào năm 2007  Tỷ lệ thu từ thuế nhập tổng thu thuế giảm từ 8.2% xuống 5.5%,  Tỷ lệ thu từ thuế xuất tăng từ 1.8% lên 2.5%  Như thuế xuất nhập nguồn thu ngân sách quan trọng (và cơng cụ quan trọng sách ngành) 13 Tác động sách 19  Thuế quan thống hơn- dải thuế: 0%, 8% -10%, 15%, phản ánh giai đoạn gia công (không "chọn người chiến thắng")  Chuyển thuế suất cụ thể sang thuế suất tính theo giá trị  Thay thuế nhập thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng  Các cơng cụ sách thay hiệu Phần III: Thuế xuất 20 14 Nguyên tắc GATT thuế xuất 21  Điều I (Đối xử Tối huệ quốc chung)  Không ràng buộc (N.B)  Điều X (Công bố quản lý quy định thương mại) 15 Phạm vi cấu trúc thuế xuất 22  Tuân theo ràng buộc Nghị định thư gia nhập  Đánh chủ yếu vào tài nguyên thiên nhiên (và da)  Thuế suất lên đến 40% (như quặng sắt)  Thường xuyên thay đổi  Phạm vi tăng gấp đôi từ 43 đến 94 sản phẩm từ năm 2007  Được sử dụng nhiều so với nước ASEAN khác 16 Lập luận cho thuế xuất 23 (a) Nguồn thu thuế (b) Thuế xuất "tối ưu" (hiệu ứng ToT) =1/εdx (c) Chính sách cơng nghiệp (chế biến gia cơng) (d) Thuế phí thuê kinh tế (e) Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên (f) Đảm bảo an ninh cung cấp (g) [Đi trước biện pháp tự vệ thương mại] 17 Đánh giá thuế xuất 24 (a) Liệu có phải nguồn thu hiệu (2.5%) (b) ToT với số ngành xuất (nhưng cần biết εdx) Có thể kích động việc trả đũa (c) Cơng cụ tương đối khơng hiệu sách ngành (d) Thuế khơng hiệu phí kinh tế 17 Đánh giá thuế xuất (tiếp tục) 25 (e)Công cụ bảo tồn tài nguyên thiên nhiên không hiệu (f) Công cụ đảm bảo an ninh cung cấp không hiệu (g) [Phương tiện hiệu thay biện pháp bảo hộ thương mại] 18 Tác động sách 26  Nếu (b) (g), thuế xuất tối ưu  Nếu không, thay thuế xuất thuế nội địa  Nếu (d) (e), thay thuế phí thuê tài nguyên thiên nhiên thuế "xanh”  Nếu (c), cơng cụ sách thay hiệu Phần IV: Kết luận 27 19 Chính sách thuế nhập 28  Nguồn thu thuế đáng kể  Khơng có, có lý cho thuế nhập khẩu"tối ưu”  Công cụ thường không hiệu sách ngành (" Việc chọn người thắng cuộc" thành cơng)  Cần có thuế quan thống ngắn hạn  Sẽ bỏ dần thay thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, với thông báo trước 20 Thuế xuất 29  Lý dường (a), (c) (d)  Ngay thuế xuất không định nhằm vào hỗ trợ chế biến gia cơng, hệ  Thuế xuất thường cơng cụ khơng hiệu sách ngành  Loại bỏ thay thuế nội địa 21 Những quan sát khác 30  Một số biện pháp thuế thuế biên giới thực tế (ví dụ, xuất khơng hưởng thuế suất 0% theo thuế VAT)  Cần phải cải thiện gắn kết sách thuế (ví dụ, khơng có mức thuế suất 0% ngăn cản xuất dịch vụ ưu đãi thuế TNDN đầu tư)  Chính sách thuế cần minh bạch 22 Minh bạch sách thuế 31  Chính sách thuế Việt Nam hoạch định     sở không minh bạch Thiếu liệu quan trọng (nhất nguồn thu thuế bị bỏ lỡ) Thiếu số (thuế nhập danh nghĩa, ERPs, ERAs, METRs) Các biện pháp thuế (hoặc PTA) chưa được, đánh giá kỹ lưỡng Cần có điều khoản “sunset” cho biện pháp thuế 22 Điểm minh bạch 32  Minh bạch địi hỏi bốn yếu tố chính: (i) Mơ tả sách biện pháp (GÌ?) (ii) lý hay mục tiêu sách (tại sao?) (iii) chi phí - thuế bị bỏ qua chi tiêu (BAO NHIÊU?) (iv) đánh giá kinh tế - hiệu việc đạt mục tiêu (phân tích chi phí-lợi ích)  Tác động sách (có sách thay chi phí hiệu khơng?) 33 Xin cảm ơn