ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC – MẦM NON - - NGUYỄN THỊ HIẾU Hệ thống dạng toán phân số lớp số tập nâng cao dành cho học sinh giỏi KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHẦN MỞ ĐẦU Lí chọn đề tài Là khoa học nghiên cứu mặt xác định giới thực, tốn học khơng có nguồn gốc từ thực tiễn( khái niệm toán học khái niệm số tự nhiên hình hình học…nảy sinh nhu cầu thực tiễn q trình lao động người) mà cịn yêu cầu riêng thân toán học) thõa mãn nhu cầu giải phương trình, hồn chỉnh logic, hay tăng cường tổng qt hóa…), chí có tốn đặt từ u cầu tị mị nhà tốn học Thực tiễn tạo tốn học sau tốn học lại trở thành công cụ để giải nhiều vấn đề thực tiễn Đối với bậc Tiểu học bậc học quan trọng việc đặt móng cho việc hình thành nhân cách học sinh, sở cung cấp tri thức khoa học ban đầu xã hội tự nhiên, phát triển lực nhận thức hoạt động thực tiễn, bồi dưỡng phát huy tình cảm, thói quen đức tính tốt đẹp người Việt Nam Mục tiêu nói thực thơng qua việc dạy học môn học việc thực hoạt động có định hướng theo yêu cầu giáo dục Trong môn học bậc Tiểu học với môn Tiếng Việt mơn Tốn có vị trí quan trọng Tốn học với tư cách khoa học nghiên cứu số mặt giới thực có hệ thống kiến thức phương pháp nhận thức cần thiết cho đời sống, sinh hoạt lao động Đó cơng cụ cần thiết để học môn khác để tiếp tục nhận thức giới xung quanh để hoạt động có hiệu thực tiễn Bên cạnh khả giáo dục nhiều mặt Toán học lớn, có nhiều khả phát triển tư logic, bồi dưỡng phát triển thao tác trí tuệ cần thiết để nhận thức giới thực trừu tượng hóa, khái qt hóa, phân tích, tổng hợp, so sánh dự đoán, chứng minh bác bỏ Nó cịn có vai trị to lớn việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải vấn đề có khoa học, tồn diện, xác; Nó có nhiều tác dụng việc phát triển trí thơng minh, tư độc lập, linh hoạt sáng tạo việc hình thành rèn luyện nề nếp, phong cách tác phong làm việc khoa học, cần thiết lĩnh vực hoạt động người, góp phần giáo dục ý chí đức tính tốt cần cù, nhẫn nại, ý thức vượt khó khăn Do đặc điểm nội dung phương pháp toán học, đặc điểm phát triển tư lứa tuổi Tiểu học, dạy học Toán Tiểu học giáo dục tốn học mang lại tri thức toán học sơ đẳng cần thiết cho sống phát triển phù hợp với lứa tuổi Tiểu học đồng thời giai đoạn chuẩn bị quan trọng cho việc thực trình giáo dục tốn học phổ thơng Các lớp học sinh chủ yếu làm quen với số tự nhiên, sang lớp lớn mức độ tốn học khó hơn, đến lớp 3,4,5 học sinh bắt đầu làm quen với phân số toán học Bắt đầu từ năm học 2005- 2006 chương phân số phép tính phân số đưa xuống dạy lớp Đây nội dung tương đối khó học sinh lớp em bắt đầu học khái niệm phải thục hành ln Vì để giải tốn liên quan đến phân số khơng đơn giản, học sinh lớp tư lứa tuổi tư cụ thể Nội dung tốn liên quan đến phân số có mối liên hệ mật thiết với nội dung dạy học tốn khác Các dạng tốn phân số “ Tìm hai số biết tổng, hiệu tỉ số” dạng tốn điển hình Tiểu học Để giúp học sinh lớp học tốt nắm vững dạng toán liên quan đến phân số Cung cấp phương pháp giải cách nhanh chóng, có hệ thống khoa học, biết nhận dạng toán liên quan đến phân số chọn đề tài “ Hệ thống dạng toán phân số lớp số tập nâng cao dành cho học sinh giỏi” Lịch sử vấn đề Những vấn đề liên quan đến chủ đề toán phân số phương pháp giải toán phân số nhiều tác giả đề cập đến tài liệu sau: Phân loại phương pháp giải dạng tập toán 4- Phạm Đình Thực, NXB tổng hợp Thành Phố Hồ Chí Minh, năm 2008, phân loại tất dạng tốn lớp trong có dạng toán phân số, đồng thời cung cấp phương pháp giải cho dạng toán Cuốn phương pháp dạy- học tốn Tiểu học nhóm tác giả Đỗ Trung Hiệu, Đỗ Đình Hoan, Hà Sĩ Hồ, năm 2003, đề cập đến toán dạng toán Tiểu học phương pháp giải cụ thể Trong có mảng toán phân số Cuốn 140 toán phân số - Nguyễn Danh Ninh, Vũ Dương Thụy, NXB giáo dục, năm 1995 Cung cấp toán phân số từ đến nâng cao đưa cách giải cụ thể cho Toán nâng cao lớp nhóm tác giả Vũ Dương Thụy - Nguyễn Danh Ninh, NXB giáo dục Việt Nam, năm 2010, Đưa toán nâng cao theo chủ đề tốn lớp 4, có chủ đề tốn phân số Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu đề tài chúng tơi nhằm mục đích phân loại toán phân số chương toán lớp 4, đồng thời đưa số thủ thuật nhận dạng tập tốn điển hình khơng điển hình chương trình tốn lớp Trên sở cung cấp số tập nâng cao theo chủ đề nội dung toán phân số theo nhóm, dạng phương pháp giải cụ thể cho học sinh giỏi lớp Ngoài nghiên cứu đề tài này, mục đích khác cố nâng cao lực chuyên môn thân, có hiểu biết sâu sắc nội phương pháp dạy giải số dạng toán phân số chương trình SGK Tốn để phục vụ cho công tác giảng dạy sau Nhiệm vụ nghiên cứu phạm vi nghiên cứu 4.1 Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân loại tập toán phân số lớp - Đưa số thủ thuật nhận dạng tốn phân số chương trình tốn lớp 4 - Đề xuất số tập nâng cao dành cho học sinh giỏi 4.2 Phạm vi nghiên cứu Do khách quan thời gian nên nghiên cứu hệ thống tập phân số sách giáo khoa, sách giáo viên, sách nâng cao sách tham khảo lớp Đối tượng nghiên cứu Nội dung toán phân số chương trình tốn lớp Các phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tham khảo tài liệu - Phương pháp phân tích nội dung - Phương pháp so sánh, tổng hợp, phân loại Đóng góp đề tài Qua việc tìm hiểu tốn phân số, phương pháp nhận dạng giúp nắm cách hệ thống chủ đề tốn phân số Từ đề xuất số tập nâng cao sát với chương trình giành cho học sinh khá, giỏi để gúp em nắm vững giải nhanh, giải tập phân số Đề tài đóng góp phần vào tài liệu tham khảo cho giáo viên, sinh viên nghành giáo dục Tiểu học nói chung mơn tốn Tiểu học nói riêng Cấu trúc để tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo đề tài khóa luận gồm chương: Chương 1: Những vấn đề lí luận chung Chương 2: Phân loại tập, thủ thuật nhận dạng toán phân số đề xuất số tập nâng cao dành cho học sinh khá, giỏi Chương 3: Thực nghiệm sư phạm PHẦN NỘI DUNG Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1.1 Đặc điểm tâm lý học sinh tiểu học 1.1.1 Đặc điểm hoạt động nhận thức * Tri giác: Tri giác học sinh Tiểu học mang tính đại thể, sâu vào chi tiết mang tính khơng chủ định Do em phân biệt đối tượng cịn chưa xác dễ mắc sai lầm, có cịn lẫn lộn Ở lớp đầu Tiểu học, tri giác thường gắn liền với hành động, với hoạt động thực tiễn, trẻ cảm nhận cầm nắm Tính xúc cảm thể rõ tri giác Những dấu hiệu, đặc điểm vật gây cho em cảm xúc em tri giác trước Vì vậy, trực quan, rực rỡ, sinh động em tri giác tốt hơn, dễ gây ấn tượng tốt * Tư duy: Tư trẻ em đến trường tư cụ thể, mang tính hình thức cách dựa vào đặc điểm trực quan đối tượng tượng cụ thể Ví dụ, học toán lớp, làm phép tính học sinh phải dựa vào que tính, ngón tay tức dựa vào vật cụ thể * Tưởng tượng: Tưởng tượng trình nhận thức quan trọng Tưởng tượng học sinh phát triển khơng đầy đủ định gặp khó khăn học tập Tưởng tượng học sinh Tiểu học hình thành phát triển hoạt động học hoạt động khác em Tưởng tượng học sinh Tiểu học phát triển phong phú so với trẻ chưa đến trường Đây lứa tuổi thơ mộng giúp cho tưởng tượng phát triển Tuy vậy, tưởng tượng em tản mạn, có tổ chức Hình ảnh tượng tượng đơn giản hay thay đổi, chưa bền vững Càng năm cuối bậc học, tưởng tượng em gần thực * Trí nhớ: Do hoạt động hệ thống tín hiệu thứ học sinh Tiểu học tương đối chiếm ưu nên trí nhớ trực quan - hình tượng phát triển trí nhớ từ ngữ logic Các em ghi nhớ giữ gìn xác vật, tượng cụ thể nhanh tốt định nghĩa, lời giải thích dài dịng Học sinh lớp 1, có khuynh hướng ghi nhớ máy móc cách lặp lặp lại nhiều lần, có chưa hiểu mối liên hệ, ý nghĩa tài liệu học tập Cho nên dễ hiểu em thường học thuộc lòng tài liệu học tập theo câu, chữ mà không thay đổi, xếp lại hay diễn đạt lời * Chú ý: Chú ý có chủ định học sinh Tiểu học yếu, khả điều chỉnh ý cách có ý chí chưa mạnh Sự ý học sinh đồi hỏi động gần thúc đẩy Nếu học sinh lớp cuối Tiểu học ý có chủ định trì có động xa học sinh lớp đầu Tiểu học thường bắt ý có động gần (được khen, điểm cao) Trong lứa tuổi học sinh Tiểu học ý không chủ định phát triển mang tính mẽ, bất ngờ, rực rỡ, khác thường dễ dàng lôi ý em Sự ý không chủ định mạnh mẽ giáo viên sử dụng đồ dùng dạy học đẹp, lạ, gặp, gợi cho em cảm xúc tích cực Vì sử dụng đồ dùng trực quan dạy học như: tranh ảnh, biểu đồ, sơ đồ, vật thật…là điều kiện quan trọng để tổ chức ý * Ngôn ngữ: Ngôn ngữ học sinh Tiểu học phát triển mạnh ngữ âm, từ ngữ ngữ pháp Học sinh bậc cuối Tiểu học nắm ngữ âm, song tượng phát âm sai cịn phổ biến Vì việc dạy học bậc Tiểu học giáo viên cần ý rèn luyện ngôn ngữ cho học sinh cách phát âm rõ, xác, cung cấp cho em quy tắc ngữ pháp Rèn luyện cách phát âm đúng, cách sử dụng từ, cách đọc diễn cảm giúp cho ngôn ngữ em phát triển 1.1.2 Đặc điểm nhân cách điển hình học sinh Tiểu học * Nhu cầu nhận thức: Nhu cầu nhận thức học sinh Tiểu học phát triển rõ nét, đặc biệt nhu cầu tìm hiểu tìm hiểu giới xung quanh, khát vọng hiểu biết Đầu tiên nhu cầu tìm hiểu vật riêng lẽ, tượng riêng biệt sau đến nhu cầu gắn liền với phát nguyên nhân, quy luật, mối quan hệ Học sinh Tiểu học lớp có nhu cầu tìm hiểu “cái gì”, lớp cuối bậc lại có nhu cầu giải câu hỏi “tại sao”, “như nào”…Khi em biết đọc em có nhu cầu đọc sách, báo, chuyện… Nhu cầu nhận thức nhu cầu tinh thần có vai trị quan trọng phát triển trí tuệ học sinh Tiểu học * Tính cách: Tính cách trẻ hình thành từ sớm, từ thời kì trước tuổi học Ta quan sát thấy em trầm lặng, em sôi nổi, em mạnh dạn,…Song nét tính cách hình thành chưa ổn định, thay đổi tác động giáo dục gia đình, nhà trường… * Sự tự ý thức tự đánh giá của học sinh Tiểu học: + Tự ý thức: Đối với học sinh Tiểu học đầu bậc tự ý thức em hình thành bắt đầu phát triển Ở cuối bậc, tự ý thức em phát triển nhờ hoạt động hoạt tập, em có hiểu biết định, nhu cầu tình cảm em bắt đầu phát triển Các em tự nhận thức thân mình, biết học giỏi tốn bạn vẽ xấu bạn nên phải học cách vẽ cho đẹp + Sự đánh giá học sinh Tiểu học: Ở đầu bậc, học sinh Tiểu học thường dựa vào đặc điểm bên để đánh giá Ở cuối bậc, học sinh Tiểu học biết dựa vào nét tính cách để đánh giá em thường dựa vào ý kiến người khác, đặc biệt ý kiến cô giáo để đánh giá 1.1.3 Sự phát triển tình cảm học sinh tiểu học Tình cảm học sinh tiểu học mang tính cụ thể trực tiếp ln gắn liền với vật tượng sinh động, rực rỡ, Lúc khả kiềm chế cảm xúc của trẻ non nớt, trẻ dễ xúc động dễ giận, biểu cụ thể trẻ dễ khóc mà nhanh cười, hồn nhiên vơ tư… Vì nói tình cảm trẻ chưa bền vững, dễ thay đổi (tuy so với tuổi mầm non tình cảm trẻ tiểu học "người lớn" nhiều Trong trình hình thành phát triển tình cảm học sinh tiểu học luôn kèm theo phát triển khiếu: Trẻ nhi đồng xuất khiếu thơ, ca, hội họa, kĩ thuật, khoa học, cần phát bồi dưỡng kịp thời cho trẻ cho đảm bảo kết học tập mà khơng làm thui chột khiếu trẻ Tình cảm mặt quan trọng đời sống tâm lí nhân cách Đối với học sinh Tiểu học, tình cảm có vị trí đặc biệt khâu trọng yếu gắn liền nhận thức với hành động trẻ Học sinh Tiểu học dễ xúc cảm, xúc động khó kìm hãm cảm xúc Bộc lộ tình cảm cách hồn nhiên, chân thực Từ đặc điểm này, dạy học giáo dục nên khơi dậy xúc cảm học sinh Tiểu học đồng thời khéo léo tế nhị rèn luyện cho em khả làm chủ tình cảm mình, khơng đe dọa hay nói nặng nề với học sinh 1.2 Vai trị tốn học Tốn học có vai trị quan trọng hình thành phát triển lực nhận thức, kĩ hoạt động nhận thức hoạt động thực tiễn Bồi dưỡng phát huy tình cảm, thói quen đức tính tốt đẹp người Việt Nam Tốn học có hệ thống kiến thức phương pháp nhận thức cần thiết cho đời sống, sinh hoạt lao động Tốn học cơng cụ cần thiết để học tốt môn khác để tiếp tục nhận thức giới xung quanh, để hoạt động có hiệu thực tiễn Bên cạnh tốn học có vai trò giáo dục nhân cách cho học sinh, vai trò phát triển tư logic, bồi dưỡng phát triển thao tác trí tuệ trừu tượng hóa- khái qt hóa, phân tích tổng hợp, so sánh dự đốn chứng minh bác bỏ Nó cịn có vai trò to lớn việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải vấn đề có khoa học, tồn diện, xác, có tác dụng phát triển trí thơng minh, tư độc lập, linh hoạt, sáng tạo Vai trò việc hình thành rèn luyện nếp, phong cách tác phong làm việc khoa học, giáo dục ý chí đức tính tốt đẹp cần cù, nhẫn nại, ý thức vượt khó 1.3 Đối tượng Toán học Cũng khoa học khác, toán học nghiên cứu số mặt xác định giới vật chất Các khoa học tự nhiên vật lý học, hóa học, sinh học…nghiên cứu dạng riêng biệt vận động vật chất Tốn học khơng nghiên cứu dạng riêng biệt vận động vật chất, nghiên cứu, gạt bỏ tính chất nặng nhẹ, rắn mềm, nóng lạnh, màu sắc…để giữ lại chung tồn khách quan vật, tượng hình dạng (khơng gian) quan hệ (về lượng), coi vật tượng vật mang hình dạng quan hệ mà thơi Anghen nói: “ đối tượng tốn học túy hình dạng không gian quan hệ số lượng giới thực” đối tượng thiết mang tính chất trừu tượng, khái quát Là khoa học nghiên cứu mặt xác định giới thực, tốn học có nguồn gốc thực tiễn Do đặc điểm nói trên, khơng nên hiểu đối tượng tốn học cách đơn giản, sơ lược, nhầm lẫn chúng (bản chất trừu tượng) với giá mang chúng (bản chất thực tiễn, cụ thể) Trong trình phát triển toán học, đối tượng toán học trở thành trừu tượng hơn, khái quát nên gây cảm giác tốn học khơng có quan hệ với thực tiễn 10 tốn phân số, cách giải trình bày tốn phân số, sử dụng tốt tất phương pháp học Trong giải phải yêu cầu học sinh đặt câu hỏi: '' Làm phép tính để làm ?'' , từ có hướng giải đúng, xác Sau giải, học sinh phải biết xem xét lại kết làm để giúp em tự tin giải vấn đề Hướng phát triển đề tài Sau nghiên cứu đề tài Hệ thống dạng toán phân số lớp đề xuất số tập nâng cao dành cho học sinh giỏi tơi nhận thấy cịn nhiều hạn chế, phạm vi nghiên cứu khai thác số khía cạnh Trong tương lai tơi mong muốn đề tàì nghiên cứu tiếp nhiều khía cạnh trường Tiểu học cấp cao 65 PHỤ LỤC HOẠCH DẠY HỌC Tuần : 24 Mơn : Tốn Lớp : 4/2 Ngày dạy : 10/03/2012 Người dạy: Nguyễn Thị Hiếu GVHD : GV Nguyễn Thị Lư Bài: PHÉP TRỪ PHÂN SỐ I MỤC TIÊU Kiến thức Học sinh biết cách trừ hai phân số mẫu số Kĩ Học sinh tính tốn nhanh, trình bày khoa học Thái độ Học sinh u thích mơn học II CHUẨN BỊ - Sách giáo khoa - Băng giấy, bảng phụ - Bảng III CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC Tiến trình Phương pháp dạy học dạy học Hoạt động GV Hoạt động HS - Cả lớp hát 1.Ôn định - Cho lớp hát lớp - Tiết trước, học - HS trả lời Bài cũ nào? - Gọi Hs lên bảng kiểm tra - Nhận xét cũ - Gv nhận xét Cho điểm - Lắng nghe 3.Dạy - Giới thiệu * Thực hành băng giấy: a) Giới thiệu tốn: - HS đọc tốn ví dụ SGK: Từ băng giấy màu, lấy băng 6 giấy để cắt chữ Hỏi lại phần băng giấy? 66 - Đọc ví dụ - Hỏi: Bài tốn cho ta biết điều gì? - Gv thao tác băng giấy - Trả lời - Quan sát ? - Hỏi: Cô tô màu phần - phần băng giấy? - Cắt phần băng giấy - phần băng giấy thể phân số nào? - Hỏi: Có băng giấy, cắt 6 băng giấy, lại băng Đếm băng giấy Trả giấy? lời băng giấy băng giấy cắt - băng giấy băng giấy cịn lại băng 6 - Nhận xét: Có giấy b) Hình thành phép trừ hai phân số mẫu số - HS nêu   6 - Cơ thực phép tính để biết băng giấy? - Quan sát - Trình bày phép tốn:   6 - Hướng dẫn Hs làm phép trừ 53    6 6 - Lấy - = tử số, - Yêu cầu Hs nhận xét tử số mẫu số giữ nguyên mẫu số phép toán Và cách - Rút kết luận trừ * Từ phép toán yêu cầu học sinh - Ta trừ tử số phân số thứ cho tử số rút kết luận - Vậy muốn trừ hai phân số phân số thứ hai giữ 67 mẫu ta phải làm gì? nguyên mẫu số - HS nhắc lại * Gv rút kết luận: Muốn trừ hai phân số mẫu số, ta trừ tử số phân số thứ cho tử số phân số thứ giữ nguyên mẫu số - Yêu cầu Hs nhắc lại c Ví dụ: - Làm ví dụ 5 15 26 15  ,  ,  ,  2 25 25 9 - Yêu cầu Hs lên bảng - Hs lớp làm vào bảng - Gv nhận xét sửa sai d.Luyện tập: * Bài 1: - Yêu cầu HS giải tập - Hs lên bảng làm - Cả lớp làm bảng 15 15     16 16 16 16 73 b)    1 4 4 93 c)    5 5 17 12 17  12 d)    49 49 49 49 a) - Nhận xét - Lắng nghe - GV yêu cầu HS nhận xét bạn GV sửa bài, nhận xét, cho điểm Bài : a,b( HSG làm thêm câu c,d) - HS theo dõi - Yêu cầu HS đọc đề - Hướng dẫn Hs cách làm: Rút gọn phân số trước, sau rùi tiến hành trừ tập - Yêu cầu HS làm sửa bài, a)       3 3 GV nhận xét 15 7  b)      Bài : 68 25 5 5 - Yêu cầu HS đọc đề - GV hướng dẫn phân tích đề Và tóm tắt tốn + Bài tốn cho ta biết điều ? + Bài tốn u cầu ta làm ? - Hướng dẫn Hs làm bài, yêu cầu làm vào - Đọc đề - Trả lời - HS làm vào VBT Số huy chương bạc đồng bằng: 19 14 = (tổng số huy 19 19 19 chương) Củng cố, dặn dò - Dặn HS làm tập chuẩn bị - Lắng nghe sau (Phép trừ phân số (tt)) - Nhận xét tiết học 69 KẾ HOẠCH DẠY HỌC Thứ ngày 20 tháng 03 năm 2012 Tuần: 26 Ngày dạy: 27/ 02/ 2012 Mơn: Tốn Người dạy: Nguyễn Thị Hiếu Lớp: 4/3 Bài : Tìm hai số biết tổng tỉ số hai số I MỤC TIÊU Kiến thức: Học sinh nắm cách giải tốn tìm hai số biết tổng tỉ số hai số Học sinh viết sơ đồ Kĩ năng: Làm tập thuộc dạng Thái độ: Rèn tính xác- Khoa học II CHUẦN BỊ Giáo viên: SGK, VBT, bảng phụ Học sinh: SGK, VBT, bảng III CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC Tiến trình Phương pháp dạy học Hoạt động GV Ổn định - Cả lớp hát hát Hoạt động HS Cả lớp hát lớp Kiểm tra - HS nêu tỉ số a b - HS nêu 70 cũ - HS áp dụng viết tỉ số 3; - HS khác lên bảng viết tỉ số GV nhận xét ghi điểm Bài a Giới - GV ghi tựa thiệu b Hướng * Bài toán 1: dẫn làm - GV đưa bẳng phụ chép toán - HS đọc đề toán - Bài tốn cho biết gì? - Tổng hai số 96 Tỉ số hai số - Tìm hai số - Bài tốn hỏi gì? - GV gạch chân từ “tổng”, “tỉ”, “tìm hai số đó” - Giáo viên thiệu dạng tốn học là: “ Tìm hai số biết tổng tỉ số của hai số đó” - Để giải toán người ta thường dùng sơ đồ đoạn thẳng - GV giúp HS vẽ sơ đồ toán - Em hiểu tỉ số số có - Một số biểu thị phần nghĩa nào? - Một số biểu thị phần - Theo em hai số - Không không? - Số ứng với phần gọi số gì? 71 - Số bé - Số ứng với phần gọi số gì? - Số lớn ( GV kết hợp vẽ sơ đồ biểu thị số bé số lớn) - Tổng hai số bao nhiêu? - 96 ( GV biểu thị tổng số sơ đồ) - Tìm hai số - Bài tốn hỏi gì? - Là số lớn số bé - Hai số số nào? ( GV biểu thị hai số phải tìm sơ đồ) - Chúng ta phải lưu ý vẽ sơ - Hai điểm đầu hai đoạn đồ đoạn thẳng? thẳng biểu thị số lớn, số bé phải thẳng hàng với - Đoạn thẳng biểu thị phần số lớn đoạn thẳng biểu thị phần số bé - Khi vẽ sơ đồ ta phải dựa vào - Dựa vào tỉ số hai số đâu? - Tìm hai số Số lớn số bé - Nhìn vào sơ đồ cho biết: Bài tốn cần tìm số? số nào? - Tổng tỉ số hai số - Khi biết gì? - phần - 96 ứng với phần - 3+5 = phần nhau? - Làm để biết phần? - Tổng số phần là: ( GV ghi bảng) + = (phần) - Hãy ghi lời giải cho phép tính - 96 : = 12 này? ( GV ghi bảng) - 96 ứng với phần 72 - phần ta tìm phần - HS nêu lời giải cách tính khơng? Bằng cách nào? - 96 : x = 36 - Số bé gồm phần - HS nêu lời giải cách tính nhau? - 96 - 36 = 60 Vậy tìm số bé cách nào? - HS nêu cách làm khác - 96 : x = 60 - Biết số bé ta tìm số lớn không? Bằng cách nào? - HS nêu lại bước giải tốn: - Tìm tổng số phần - Tìm giá trị phần - Tìm số lớn - GV lưu ý học sinh chọn cách đơn giản nhanh Thông thường người ta gộp bước bước lại * Bài toán 2: - GV treo bảng phụ - GV cho HS phân tích đề GV gạch chân từ quan trọng đề - Bài tốn cho biết gì? - Bài tốn hỏi gì? - 25 gọi gì? - gọi gì? - HS đọc đề - HS trả lời - Tổng số Minh Khôi - Tỉ số số Minh số Khơi - Dạng tốn có dạng với tốn khơng? Đó dạng tốn nào? - Khi tóm tắt tốn ta phải dựa vào đâu để vẽ sơ đồ? - Số Minh số Khôi nghĩa nào? 73 - Có, dạng tốn tìm hai số biết tổng tỉ số hai số - Dựa vào tỉ số - Số Minh hai phần, số Khôi phần? - Số bạn úng với số bé? - Số bạn ứng với số lớn? - Vậy ta tóm tắt số lớn, số bé khơng? - GV yêu cầu hs nhắc lại số Minh số Khôi - GV vẽ sơ đồ - Tổng số hai bạn bao nhiêu? - Bài toán hỏi gi? - Số Minh - Số Khơi - Khơng, tóm tắt là: Số Minh, số Khôi - 25 - Số Minh, số Khôi - phần - 25 ứng với phần nhau? - Làm để có phần - Bước ta phải làm gì? + = phần - Tìm giá trị phần 25 : = - phần - Số Minh phần? - Tìm số Minh? - Số Minh: - 25 : x = 10 - Số Khơi: - Làm để tìm số Khôi 25 - 10 =15 - HS nêu lại bước giải toán b Luyện tập * Bài tập 1: - GV hướng dẫn - Gọi HS lên bảng làm - HS lên bảng làm, lớp làm vào Giải Tổng số phần là: + = (phần) Số thứ là: 333 : x = 74 74 - GV chữa ghi điểm Cũng cố, dặn dò - HS nêu dạng toán vừa học - Học sinh nêu bước giải - GV nhận xét học - Dặn dò chuẩn bị 75 Số thứ hai là: 333 - 74 = 259 Đáp số: 74 259 - HS nêu - Lắng nghe * Dạy bài: Phép trừ phân số ( Sách toán lớp 4, trang 129) PHIẾU THỰC NGHIỆM Họ tên:………………………… Lớp: 4/2… I Trắc nghiệm: Đánh dấu vào đáp án em cho Bài 1: A B Bài 2: A 2 C D 13 4 B C D 20 II Tự luận: Bài 1: Rút gọn tính: a) 16 - = 24 12 b) 60 = Bài 2: Hưởng ứng đợt tiêm chủng cho trẻ em, xã Hịa Bình ngày thứ có số trẻ em xã tiêm chủng, ngày thứ hai có 23 11 số trẻ em xã 23 tiêm chủng Hỏi ngày thứ hai số em tiêm chủng nhiều ngày thứ phần trẻ em xã ? 76 Bài giải 77 PHIẾU THỰC NGHIỆM Họ tên:………………………… Lớp: 4/3… Bài 1: Viết số tỉ số vào chỗ chấm: a) Tổng số phần … Số bé: 35 Số bé biểu thị .phần Số lớn biểu thị là… phần Số lớn: Tỉ số số bé số lớn Tổng số phần là…….phần b) Số bé: Số lớn: 70 Tổng số phần … Số bé biểu thị .phần Số lớn biểu thị là… phần Tỉ số số lớn số bé là……… Tổng số phần là…….phần Bài 2: Tổng hai số 45 Tỉ số hai số 78 Tìm hai số …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………… 79 ... 848 4 848 4 = 84 x 100 + 84 = 84 x 101 Vậy: b) 6767 6767:101 67 = = 848 4 848 4:101 84 45 645 6 , ta có: 45 645 6 = 45 6 x 1000 + 45 6 = 45 6 x 1001 2 342 34 2 342 34 = 2 34 x 1000 + 2 34 = 2 34 x 1001 Vậy: 45 645 6... nhiên mẫu số 2.2.2 Phân số - Nếu nhân tử số mẫu số phân số với số tự nhiên khác khơng phân số phân số cho - Nếu tử số mẫu số phân số chia hết cho số tự nhiên khác sau chia ta phân số phân số cho Ví... học sinh nhận biết dạng toán phân số giải tốn trở nên dễ dàng 16 Chương 2: PHÂN LOẠI CÁC BÀI TẬP, THỦ THUẬT NHẬN DẠNG CÁC BÀI TOÁN VỀ PHÂN SỐ VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BÀI TẬP NÂNG CAO DÀNH CHO HỌC SINH