TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA CÔNG NGHỆ BỘ MÔN CƠNG NGHỆ HĨA HỌC LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG DẦU VÀ CAROTENE TỪ MÀNG HẠT GẤC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN TS Phạm Phước Nhẫn Phan Trung Tín MSSV: 2064020 Ngành: Cơng Nghệ Hóa Học K32 Cần Thơ, tháng 11/2010 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA CÔNG NGHỆ BỘ MÔN CÔNG NGHỆ HÓA HỌC LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG DẦU VÀ CAROTENE TỪ MÀNG HẠT GẤC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN TS Phạm Phước Nhẫn Phan Trung Tín MSSV: 2064020 Ngành: Cơng Nghệ Hóa Học K32 Cần Thơ, tháng 11/2010 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự – Hạnh phúc KHOA CÔNG NGHỆ BỘ MƠN CƠNG NGHỆ HĨA HỌC *************** Cần Thơ, ngày tháng năm 2010 PHIẾU ĐỀ NGHỊ ĐỀ TÀI LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Năm học: 2010 – 2011 - Họ tên cán hướng dẫn: TS Phạm Phước Nhẫn Bộ mơn Sinh Lý – Sinh Hóa, khoa Nông Nghiệp & Sinh Học Ứng Dụng, Trường Đại Học Cần Thơ Tên đề tài thực hiện: “ Xác định hàm lượng dầu carotene từ màng hạt gấc” Địa điểm thời gian thực Thời gian: Từ tháng 08/2010 – đến 14/11/2010 Địa điểm: Phòng thí nghiệm Sinh Hóa, Bộ mơn Sinh Lý – Sinh Hóa, khoa Nơng Nghiệp & Sinh Học Ứng Dụng, Trường Đại Học Cần Thơ Số lượng sinh viên thực hiện: 01 sinh viên Họ tên sinh viên thực hiện: Phan Trung Tín MSSV: 2064020 Lớp: Cơng nghệ hóa học – Khóa 32 Mục tiêu đề tài  Khảo sát hiệu suất trích dầu gấc nhiều loại dung mơi để tìm dung mơi tối ưu  Xác định hàm lượng carotene dầu gấc thu vỏ trái gấc  Xác định hàm lượng carotene lại dầu gấc sau bị đun nóng thời gian khác Các nội dung đề tài Chương 1: Lược khảo tài liệu Chương 2: Phương tiện phương pháp thí nghiệm Chương 3: Kết thảo luận Chương 4: Kết luận kiến nghị DUYỆT CỦA BỘ MÔN DUYỆT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN TS Phạm Phước Nhẫn DUYỆT CỦA HỘI ĐỒNG LUẬN VĂN & TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN  ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Cần Thơ, ngày tháng Ký tên năm 2010 NHẬN XÉT CỦA CÁN BỘ PHẢN BIỆN  ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Cần Thơ, ngày tháng Ký tên năm 2010 LỜI CẢM ƠN  Hơn bốn năm học mái trường Đại Học Cần Thơ, em học kiến thức khoa học ghế nhà trường mà trau dồi thêm kĩ sống bên xã hội Nó giúp em vững bước chặng đường khó khăn phía trước Hồn thành luận văn tốt nghiệp lúc em rời xa mái trường, xa thầy cơ, bạn bè mà em gắn bó bốn năm Cũng qua trình làm luận văn em học kiến thức mà từ trước tới em học lý thuyết chưa áp dụng thực tế Bên cạnh đó, em thấy cịn nhiều thiếu sót q trình làm thí nghiệm, thích nghi với mơi trường làm việc, thời gian khối lượng công việc, nên em cần phải tiếp tục hoàn thiện để tự tin cơng việc tới Để hồn thành luận văn cịn có giúp đỡ khơng nhỏ người thân, thầy cô bạn bè Đầu tiên, em xin bày tỏ lòng biết ơn thầy Phạm Phước Nhẫn, cảm ơn thầy nhiệt tình hướng dẫn truyền đạt cho em nhiều kinh nghiệm vô quý báu suốt thời gian thực luận văn tốt nghiệp Với tất lịng thành kính, xin bày tỏ lịng biết ơn đến gia đình người bên từ lúc sinh đến khơng ngại khó khăn để tạo điều kiện thuận lợi để học tập đến ngày hôm Em xin chân thành cảm ơn q thầy anh, chị phịng thí nghiệm Sinh Hóa, mơn Sinh Lý – Sinh Hóa tạo điều kiện thuận lợi cho em làm đề tài Em xin chân thành cám ơn quý thầy cô mơn Cơng Nghệ hóa học – Khoa Cơng Nghệ, tất thầy cô trường Đại Học Cần Thơ tận tình dạy cho em kiến thức chuyên môn kinh nghiệm sống Xin bày tỏ lòng biết ơn đến tập thể bạn lớp Cơng Nghệ Hóa Học K32 ln bên cạnh giúp đỡ gặp khó khăn Phan Trung Tín 12/2010 Phan Trung Tín, 2010 “Xác định hàm lượng dầu carotene từ màng hạt gấc” Luận văn tốt nghiệp kỹ sư ngành Cơng Nghệ Hóa Học – Khoa Công Nghệ - Trường Đại Học Cần Thơ 44 trang CBHD: TS Phạm Phước Nhẫn TÓM LƯỢC  Ở Việt Nam, gấc (Momordica Cochinchinensis Spreng) loại trái quí nhiều nguyên nhân khác trồng phổ biến nhiều nơi Tuy có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng đặc biệt carotene lycopene chất chống oxy hóa có lợi cho thể dầu gấc ý loại dầu thực phẩm khác Việc khuyến khích người dân có thói quen sử dụng gấc bữa ăn hàng ngày mục đích mà nhiều nhà khoa học hướng tới Nhằm tìm phương pháp trích dầu gấc hiệu hàm lượng carotene dầu gấc đề tài “Xác định hàm lượng dầu carotene từ màng hạt gấc” thực Trong phương pháp khảo sát trích dầu gấc hệ thống Soxhlet, với dung mơi diethyl ether cho hiệu suất cao (35,41%) Chỉ số iod dầu gấc 41,03 gI2/100g Trong đó, hàm lượng carotene dầu gấc trích 377,2 g/g trọng lượng tươi Bên cạnh đó, tiến hành khảo sát vỏ trái gấc thu hàm lượng carotene 24,2 g/g trọng lượng tươi Khi đun dầu gấc 100oC hàm lượng carotene bị nhiều (hơn 30%) so với ban đầu thời gian 30 phút, cịn 15 phút giảm không đáng kể LỜI MỞ ĐẦU  -Khi xã hội ngày phát triển, nhu cầu thực phẩm người không ngừng nâng cao, khơng ăn no mà cịn ăn ngon! Thực phẩm sử dụng phải có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe Như biết, sản phẩm có chiết xuất từ thiên nhiên ngày ưa chuộng dầu Mè, dầu Nành, dầu Phộng, đặc biệt dầu Gấc Trước đây, người ta biết đến trái Gấc loại phẩm màu thực vật có vị béo để nấu xôi Nhưng nay, nhiều nghiên cứu cho thấy, tinh chất dầu Gấc chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt β-carotene lycopene, hai chất ứng dụng rộng rãi lĩnh vực dược phẩm mỹ phẩm β-carotene - tiền chất vitamin A cần thiết cho khả nhìn tốt mắt, kích thích khả miễn dịch tăng sức đề kháng cho thể, chống lại bệnh tật Còn lycopene biết đến dược chất có tác dụng chống oxy hố hàng đầu, tăng khả bảo vệ thể trước bệnh thoái hoá, suy giảm miễn dịch chứng bệnh ung thư Bên cạnh đó, dầu Gấc cịn chứa acid béo khơng bão hồ đặc biệt linoleic α-linolenic axit béo thiết yếu Chúng tham gia vào thành phần màng tế bào dây liên kết tế bào não tiền thân omega (ω3) omega (ω6) Bên cạnh dược tính quý báu, việc sử dụng nguồn carotene dồi có gấc để chế biến thực phẩm góp phần nâng cao vai trị vị trí gấc đời sống người Hiện nay, hoạt động nghiên cứu nhằm khai thác tinh chất chế biến từ gấc dầu gấc ngày nhà khoa học quan tâm nhiều Đặc biệt việc xác định hàm lượng carotene dầu gấc nghiên cứu triệt để phẩm chất quý giá đề cập Và mục đích để tơi thực đề tài khoa học i MỤC LỤC - LỜI MỞ ĐẦU i MỤC LỤC ii DANH MỤC HÌNH v DANH MỤC BẢNG vi Chương LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 1.1 Tổng quan gấc 1.1.1 Đặc điểm nông học 1.1.2 Tình hình sản xuất phân phối 1.1.3 Giá trị trái gấc đời sống 1.1.4 Công dụng dầu gấc 1.2 Thành phần gấc 1.2.1 Màng hạt gấc 1.2.1.1 Các axit béo 1.2.1.2 Các carotene dầu gấc 1.2.2 Nhân hạt gấc 1.3 Tổng quan carotene thành phần màng hạt gấc 1.3.1 Sơ lược carotene 1.3.2 Giới thiệu  - carotene 1.3.2.1 Công thức cấu tạo 1.3.2.2 Tính chất 1.3.2.3 Vai trò - carotene 10 1.3.3 Giới thiệu lycopene 11 ii Phụ lục 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 -0,112 -0,095 -0,077 -0,059 -0,042 -0,028 -0,012 -0,002 0,013 0,022 0,017 0,038 0,052 0,051 0,063 0,055 0,070 0,056 0,072 0,076 0,067 0,069 0,088 0,099 0,108 0,118 0,112 0,116 0,113 0,130 0,109 0,097 0,088 0,107 0,087 0,090 0,096 0,088 0,098 0,090 0,100 SVTH: Phan Trung Tín 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 0,451 0,463 0,469 0,481 0,490 0,497 0,502 0,508 0,512 0,515 0,521 0,523 0,525 0,529 0,530 0,531 0,536 0,543 0,547 0,554 0,565 0,572 0,582 0,594 0,602 0,613 0,622 0,634 0,640 0,645 0,647 0,656 0,656 0,655 0,657 0,653 0,645 0,637 0,629 0,621 0,609 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 0,038 0,033 0,030 0,027 0,025 0,022 0,020 0,019 0,018 0,016 0,016 0,014 0,014 0,012 0,012 0,012 0,013 0,012 0,012 0,010 0,008 0,009 0,009 0,008 0,009 0,007 0,009 0,007 0,009 0,007 0,006 0,006 0,006 0,007 0,007 0,007 0,005 0,006 0,006 0,006 0,006 xii Phụ lục 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 0,090 0,093 0,101 0,094 0,093 0,108 0,103 0,105 0,112 0,106 0,103 0,102 0,114 0,106 0,124 0,135 0,140 0,130 0,140 0,145 0,147 0,154 0,158 0,160 0,167 0,165 0,181 0,180 0,183 0,192 0,202 0,209 0,219 0,224 0,235 0,241 0,250 0,265 0,268 0,280 0,286 SVTH: Phan Trung Tín 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 0,598 0,586 0,578 0,570 0,564 0,557 0,551 0,547 0,535 0,536 0,542 0,546 0,545 0,546 0,548 0,551 0,548 0,549 0,546 0,541 0,543 0,528 0,519 0,507 0,499 0,486 0,470 0,454 0,437 0,423 0,401 0,384 0,367 0,348 0,331 0,311 0,290 0,270 0,251 0,232 0,213 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 0,005 0,005 0,007 0,006 0,006 0,005 0,006 0,005 0,004 0,006 0,006 0,004 0,006 0,005 0,005 0,006 0,004 0,005 0,005 0,006 0,005 0,005 0,005 0,005 0,006 0,005 0,005 0,006 0,005 0,004 0,005 0,006 0,006 0,006 0,006 0,005 0,006 0,006 0,005 0,006 0,004 xiii Phụ lục 397 398 399 400 0,294 0,298 0,307 0,313 498 499 500 501 0,197 0,180 0,167 0,154 598 599 600 0,004 0,005 0,005  (nm) 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 Độ hấp thu 0,021 0,020 0,023 0,021 0,021 0,020 0,020 0,018 0,019 0,017 0,018 0,019 0,015 0,018 0,018 0,019 0,018 0,018 0,018 0,018 0,016 0,018 0,017 0,011 0,005 0,006 0,007 0,019 0,013 0,014 0,013 0,012 0,012 2.3 Độ hấp thu phân đoạn pha chloroform  (nm) 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 Độ hấp thu 0,100 0,115 0,106 0,115 0,095 0,127 0,088 0,107 0,106 0,127 0,102 0,105 0,099 0,012 0,101 0,105 0,100 0,106 0,117 0,094 0,096 0,106 0,12 0,129 0,105 0,105 0,110 0,110 0,121 0,101 0,120 0,100 0,120 SVTH: Phan Trung Tín  (nm) 333 334 335 336 337 338 339 340 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 Độ hấp thu 0,057 0,032 0,041 0,033 0,049 0,026 0,051 0,035 0,067 0,064 0,058 0,076 0,065 0,033 0,060 0,059 0,043 0,024 0,037 0,037 0,029 0,046 0,050 0,040 0,033 0,037 0,026 0,040 0,029 0,039 0,056 0,035 0,046 xiv Phụ lục 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 0,094 0,102 0,102 0,102 0,107 0,107 0,086 0,109 0,074 0,091 0,108 0,103 0,089 0,066 0,100 0,073 0,085 0,075 0,105 0,065 0,095 0,072 0,099 0,111 0,070 0,080 0,090 0,065 0,077 0,107 0,092 0,069 0,117 0,081 0,086 0,079 0,085 0,077 0,108 0,064 0,090 SVTH: Phan Trung Tín 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 0,015 0,054 0,042 0,045 0,038 0,036 0,033 0,052 0,055 0,037 0,040 0,052 0,037 0,042 0,041 0,050 0,049 0,046 0,045 0,040 0,046 0,042 0,034 0,043 0,045 0,047 0,047 0,040 0,033 0,044 0,044 0,039 0,031 0,040 0,034 0,039 0,038 0,043 0,041 0,040 0,038 500 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 0,012 0,010 0,012 0,013 0,010 0,011 0,010 0,011 0,010 0,007 0,009 0,010 0,009 0,008 0,007 0,009 0,009 0,008 0,008 0,008 0,009 0,006 0,008 0,007 0,008 0,007 0,009 0,008 0,007 0,008 0,007 0,007 0,006 0,008 0,007 0,008 0,007 0,005 0,006 0,008 0,007 xv Phụ lục 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 0,085 0,076 0,069 0,068 0,081 0,079 0,104 0,114 0,156 0,168 0,199 0,234 0,246 0,246 0,255 0,245 0,231 0,211 0,196 0,183 0,166 0,150 0,134 0,126 0,114 0,106 0,100 0,090 0,085 0,081 0,075 0,072 0,069 0,067 0,063 0,062 0,062 0,058 0,057 0,055 0,054 SVTH: Phan Trung Tín 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 0,043 0,038 0,040 0,040 0,040 0,034 0,039 0,032 0,032 0,037 0,032 0,034 0,032 0,032 0,031 0,036 0,034 0,031 0,034 0,032 0,031 0,032 0,033 0,031 0,033 0,028 0,032 0,032 0,032 0,029 0,028 0,030 0,029 0,029 0,027 0,027 0,026 0,028 0,029 0,029 0,027 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 0,006 0,006 0,007 0,005 0,005 0,004 0,005 0,004 0,005 0,005 0,006 0,004 0,005 0,005 0,004 0,006 0,005 0,004 0,005 0,004 0,006 0,005 0,005 0,005 0,004 0,006 0,005 0,007 0,005 0,005 0,005 0,006 0,005 0,005 0,008 -0,002 -0,004 0,004 0,004 0,005 0,004 xvi Phụ lục 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 0,054 0,052 0,051 0,052 0,052 0,052 0,053 0,052 0,053 0,052 0,063 0,046 0,042 0,054 0,055 0,019 0,031 0,037 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 0,028 0,028 0,027 0,028 0,028 0,024 0,025 0,024 0,026 0,023 0,023 0,026 0,023 0,021 0,024 0,023 0,023 0,022 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 0,006 0,005 0,006 0,005 0,005 0,005 0,005 0,005 0,004 0,005 0,004 0,004 0,004 0,004 0,005 0,006 0,004 0,004 Phụ lục Các thiết bị dùng thí nghiệm 3.1 Hướng dẫn sử dụng phân tích chất béo Hình Bộ phân tích chất béo Soxhlet SVTH: Phan Trung Tín xvii Phụ lục - Chuẩn bị mẫu ly trích - Cho dung mơi vào bình cầu - Cho mẫu vào trụ chiết - Lắp trụ chiết vào bình cầu cho thêm dung môi ngập mẫu - Mở hệ thống nước làm mát - Ghim điện nguồn bật cơng tắc gia nhiệt phía sau vị trí cần tiến hành trích mẫu cho bếp tương ứng phía sau máy Chỉnh nút nhiệt độ theo hệ số thích hợp Đối với dung mơi diethyl ether thí nghiệm chỉnh từ 1,5 trở xuống - Kiểm tra kỹ bốc hồn lưu dung mơi q trình chiết để tránh tiêu hao dung mơi - Sau sử dụng xong, tắt công tắc gia nhiệt phía sau, rút điện khóa nước làm lạnh 3.3 Hướng dẫn sử dụng cô quay chân khơng Hình Bộ quay chân khơng - Kiểm tra nước bể điều nhiệt - Lắp bình hứng bình đựng mẫu - Mở hệ thống làm lạnh, chỉnh nhiệt độ cần thiết (thường 10oC) - Chỉnh nhiệt độ bể điều nhiệt (thường sử dụng 40oC) SVTH: Phan Trung Tín xviii Phụ lục - Chỉnh tốc độ quay (khoảng 30 vịng/phút) - Khóa van hơi, mở hệ thống hút chân khơng để thực q trình cô mẫu Sau sử dụng xong: - Tắt bơm chân không - Chỉnh tốc độ quay - Chỉnh nhiệt độ bể điều nhiệt - Mở van thơng hơi, lấy bình đựng mẫu Tắt hệ thống làm lạnh kết thúc q trình quay 3.2 Hướng dẫn sử dụng máy đông khô VIRTIS-Bench Top K Hình Máy đơng khơ SVTH: Phan Trung Tín xix Phụ lục Khởi động: - Bật cơng tắc phía sau máy, hình hiển thị menu - Bấm phím COND để khởi động chế độ làm lạnh, nhiệt độ làm lạnh hiển thị hình đèn thị Khi đạt tới nhiệt độ -40oC đèn xanh thị sáng lên, trình làm lạnh đạt - Bấm phím VAC để khởi động bơm chân không, áp suất chân không hiển thị hình đèn thị Khi đạt tới áp suất chân không 100 mtor đèn xanh sáng lên, trình rút chân không đạt Vận hành: - Mẫu phải đông lạnh khoảng - 40oC trước đưa vào đông khô - Đặt mẫu vào buồng đông ngã vào mẫu, mở van sang vị trí VAC để đưa mẫu vào hệ thống - Thời gian hoàn tất mẫu phụ thuộc vào khối lượng mẫu, nhiệt độ đơng lạnh ban đầu, thơng thường thời gian hồn tất vào khoảng 48 – 72 - Khi lấy mẫu ra, đóng van vị trí VENT, rút lọ mẫu ngồi - Xả áp suất chân khơng cách cắm ống xả vào ngả - Tắt bơm chân không - Tắt phần làm lạnh máy đông khơ - Tắt cơng tắc máy Mở buồng làm lạnh làm vệ sinh cho nước SVTH: Phan Trung Tín xx Phụ lục 3.4 Hướng dẫn sử dụng máy quang phổ Hình Máy quang phổ - Bước Khởi động máy tính, bật phần mềm Version - Bước Bật công tắc máy quang phổ trước đo mẫu 15 phút - Bước Chọn cơng cụ phân tích (Scan – Fixed – Quant) - Bước Nhấp double vào vị trí cell hình để chọn “ON” - Bước Cài đặt thông số ứng với công cụ chọn bước (bước sóng, số lượng mẫu đo, số lần lặp lại) - Bước Đặt mẫu vào vị trí để cell máy quang phổ - Bước Nhấp “Run” “Calibrate” để đo mẫu SVTH: Phan Trung Tín xxi TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự – Hạnh phúc KHOA CƠNG NGHỆ BỘ MƠN CƠNG NGHỆ HĨA HỌC *************** Cần Thơ, ngày 18 tháng 08 năm 2010 ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Năm hoc 2010 – 2011 Tên đề tài thực hiện: “ Xác định hàm lượng dầu carotene từ màng hạt gấc” Họ tên sinh viên thực hiện: Họ tên cán hướng dẫn: Phan Trung Tín MSSV : 2064020 TS Phạm Phước Nhẫn Đặt vấn đề Khi xã hội ngày phát triển, nhu cầu thực phẩm người không ngừng nâng cao, không ăn no mà ăn ngon! Thực phẩm sử dụng phải có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe Như biết, sản phẩm có chiết xuất từ thiên nhiên ngày ưa chuộng dầu Mè, dầu Nành, dầu Phộng, đặc biệt dầu Gấc Trước đây, người ta biết đến trái Gấc loại phẩm màu thực vật có vị béo để làm xơi Nhưng nay, nhiều nghiên cứu cho thấy, tinh chất dầu Gấc chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt -caroten lycopen, hai chất ứng dụng rộng rãi lĩnh vực dược phẩm mỹ phẩm -caroten - tiền chất vitamin A cần thiết cho khả nhìn tốt mắt, kích thích khả miễn dịch tăng sức đề kháng cho thể, chống lại bệnh tật Còn Lycopen biết đến dược chất chất có tác dụng chống oxy hoá hàng đầu, tăng khả bảo vệ thể trước bệnh thoái hoá, suy giảm miễn dịch chứng bệnh ung thư Ngoài ra, dầu Gấc cịn chứa tiền tố vitamin E, có tác dụng chống oxy hóa, ngăn chặn phản ứng độc hại gốc tự do, loại vitamin chống lão hoá hàng đầu(Cossut cộng sự, 2001) Hiện nay, hoạt động nghiên cứu nhằm khai thác tinh chất chế biến từ gấc dầu gấc ngày nhà khoa học quan tâm nhiều Đặc biệt việc trích ly lycopen −caroten dầu gấc nghiên cứu triệt để phẩm chất quý giá đề cập Và mục đích để tơi thực đề tài khoa học Mục đích u cầu Xác định hàm lượng dầu trích từ màng hạt gấc nhiều loại dung môi khác để tìm dung mơi hiệu Bên cạnh đó, xác định hàm lượng carotene dầu gấc thu được, hàm lượng carotene lại dầu gấc bị đun thời gian khác vỏ trái gấc Địa điểm, thời gian thực Thời gian: Từ tháng 08/2010 – đến tháng 14/11/2010 Địa điểm: Phịng thí nghiệm Sinh Hóa, Bộ mơn Sinh Lý – Sinh Hóa, Khoa Nơng Nghiệp & Sinh Học Ứng Dụng, Trường Đại học Cần Thơ Giới thiệu thực có liên quan đến đề tài Gấc thực vật phổ biến Việt Nam, từ xưa đến gấc dùng chất nhuộm màu đỏ cho thực phẩm dịp lễ Tết Bên cạnh thành phần thiên nhiên gấc bao gồm acid amin đặc biệt vitamin A E có tác dụng giúp cân độ ẩm da, chống khô da, giúp da mịn màng tươi mát Đối với hạt gấc dân gian thường dung để chữa bệnh như: chứng mụn nhọt, sưng tấy, có nơi cịn dùng thay mật gấc việc xoa bóp té ngã Do đó, gấc loại thực vật có giá trị cần quan tâm tìm hiểu nhiều Các nội dung đề tài giới hạn đề tài Chương 1: Lược khảo tài liệu 1.1 Tổng quan gấc 1.1.1 Đặc điểm nơng học 1.1.2 Tình hình sản xuất phân phối 1.1.3 Giá trị trái gấc đời sống 1.1.4 Công dụng dầu gấc 1.2 Thành phần gấc 1.2.1 Màng hạt gấc 1.2.1.1 Các axit béo 1.2.1.2 Các carotene dầu gấc 1.2.2 Nhân hạt gấc 1.3 Tổng quan carotene thành phần màng hạt gấc 1.3.1 Sơ lược carotene 1.3.2 Giới thiệu –carotene 1.3.2.1 Công thức cấu tạo 1.3.2.2 Tính chất 1.3.2.3 Vai trị –carotene 1.3.3 Giới thiệu lycopene 1.3.3.1 Công thức cấu tạo 1.3.3.2 Tính chất 1.3.3.3 Lycopene vai trị 1.3.4 Vitamin E 1.3.4.1 Cơng thức cấu tạo 1.3.4.2 Tính chất 1.3.4.3 Vai trò vitamin E 1.3.5 Tác dụng carotene sức khỏe người 1.4 Một số ứng dụng gấc Việt Nam Chương 2: Phương tiện phương pháp thí nghiệm 2.1 Phương tiện thí nghiệm 2.1.1 Thời gian địa điểm 2.1.2 Nguyên liệu hóa chất 2.1.2.1 Nguyên liệu 2.1.2.2 Các hóa chất dùng thí nghiệm 2.1.3 Các thiết bị dùng thí nghiệm 2.2 Phương pháp nghiên cứu 2.2.1 Phương pháp thí nghiệm 2.2.2 Phương pháp phân tích 2.3 Xác định độ ẩm 2.4 Thí nghiêm khảo sát hiệu suất trích dầu phương pháp Soxhlet phương pháp ngâm chiết 2.5 Thí nghiệm xác định số iod dầu trích 2.6 Thí nghiệm xác định hàm lượng carotene phương pháp sắc ký lớp mỏng (TLC) từ lượng dầu gấc thu 2.7 Thí nghiệm xác định hàm lượng carotene lại sau thời gian đun sơi 2.8 Thí nghiệm khảo sát hàm lượng carotene từ vỏ trái gấc Chương 3: Kết thảo luận Chương 4: Kết luận kiến nghị Phương pháp thực đề tài Dựa sở lý thuyết đặt nghiệm thức sau tiến hành thí nghiệm giải thích kết thu 10 Kế hoạch thực đề tài Tuần thực đề tài Tìm tài liệu X viết X X X X X Làm thí nghiệm X X X X 10 11 12 X X X X X X SINH VIÊN THỰC HIỆN Phan Trung Tín DUYỆT CỦA BỘ MƠN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN Phạm Phước Nhẫn DUYỆT CỦA HĐLV & TLTN ... Khảo sát hiệu suất trích dầu gấc nhiều loại dung mơi để tìm dung môi tối ưu  Xác định hàm lượng carotene dầu gấc thu vỏ trái gấc  Xác định hàm lượng carotene lại dầu gấc sau bị đun nóng thời... 2.6.3 Xác định hàm lượng carotene dầu gấc 26 2.7 Thí nghiệm xác định hàm lượng carotene cịn lại sau thời gian đun sơi 27 2.8 Thí nghiệm khảo sát hàm lượng carotene từ vỏ trái gấc 27... QUẢ VÀ THẢO LUẬN 29 3.1 Các thành phần trái gấc 29 3.2 Hiệu suất trích dầu từ màng hạt gấc 30 3.3 Chỉ số iod 31 3.4 Hàm lượng carotene xác định từ dầu gấc