Bộ giáo dục đào tạo Trường đại học bách khoa hà nội Nguyễn xuân sinh Trường đại học bách khoa hà nội NguyMô hình hoá trình xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân, kẽm kim loại nặng Luận án tiến sỹ kỹ thuật Hà Nội 2010 ii Bộ giáo dục đào tạo Trường đại học bách khoa hà nội Nguyễn xuân sinh Trường đại học bách khoa hà nội NguyMô hình hoá trình xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân, kẽm kim loại nặng chuyên ngành: trình thiết bị công nghệ hóa học mà số: 62.52.77.01 Luận ¸n tiÕn sü kü thuËt Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: GS.TSKH Ngun Minh Tun PGS.TS Ngun Khang Hµ Nội - 2010 iii Lời cam đoan Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các số liệu kết nêu luận án trung thực, chưa công bố công trình khác Tác giả Nguyễn Xuân Sinh iv Mục lục Trang phụ bìa Trang Lời cam đoan Mục lục Danh mục ký hiệu chữ viết tắt dùng luận án Danh mục bảng Danh mục hình Mở đầu Chơng Tổng quan kim loại nặng ô nhiễm nước thải công nghiệp chứa kim loại nặng, phương pháp xử lý 1.1 Thực trạng ô nhiễm nớc thải công nghiệp chứa kim loại nặng nước ta 1.2 C¸c phương pháp xử lý nước thải chứa kim loại nặng 1.2.1 Phương pháp hấp phụ 1.2.2 Phương pháp điện hóa 1.2.3 Phương pháp trao đổi ion 1.2.4 Phương pháp kết tủa 10 1.2.5 Phương pháp keo tụ 10 1.2.6 Xử lý kim loại nặng phương pháp sinh học 10 1.3 Công nghệ sản xuất pin nguồn phát sinh nước thải, đặc điểm nước thải 12 1.4 Tổng quan công trình nghiên cứu xử lý nước thải sản xuất pin t¹i ViƯt Nam 14 1.5 Lùa chän c«ng nghƯ 14 Ch¬ng Cơ sở lý thuyết xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân kẽm 2.1 Cơ sở lý thuyết trình xử lý kim loại nặng phương pháp keo tô 17 2.1.1 Đặc điểm ion kim loại dung dịch 17 v 2.1.1.1 Quá trình hydrat hoá 19 2.1.1.2 Thuû phân kim loại 20 2.1.1.3 Polyme ho¸ 23 2.1.2 Cơ sở lý thuyết kết tủa ion kim lo¹i 24 2.1.2.1 Bản chất điều chỉnh pH 24 2.1.2.2 KÕt tủa hydroxyt kim loại 26 2.1.2.3 Quan hÖ pH- ®é tan 29 2.2 Qu¸ tr×nh keo tơ 32 2.2.1 Cơ chế trình keo tụ 33 2.2.2 ảnh hưởng số yếu tố đến trình keo tô 37 KÕt luËn chung (chương chương 2) 39 Chơng Các phương pháp nghiên cứu triển khai công nghệ keo tụ để xử lý thuỷ ngân kẽm nước thải công nghiệp 3.1 Phương pháp tiếp cận hệ thống, triển khai công nghệ lựa chọn mô hình nghiên cứu 40 3.1.1 Phương pháp tiếp cận hệ thống triển khai công nghệ 40 3.1.2 Quan hệ loại mô hình mô tả hệ công nghệ hoá học bậc thấp, lựa chọn mô hình nghiên cứu 41 3.2 Quy luËt động học trình công nghệ hoá học 44 3.2.1 BiĨu thøc ®éng häc 44 3.2.2 C©n b»ng cđa hƯ 44 3.2.3 Quan hÖ động học cấu trúc công nghệ hệ 45 Chơng Xây dựng mô hình nghiên cứu trình keo tụ xử lý thuỷ ngân kẽm nước thải công nghiệp 4.1 Các nội dung nghiên cứu luận án 46 4.2 Lựa chọn thông số công nghệ ảnh hưởng trình 46 4.2.1 Lùa chän chÊt keo tô 46 4.2.2 Lựa chọn thông số khác 48 Chơng Nghiên cứuthiết lập mô hình thống kê mô vi tả trình keo tụ thuỷ ngân kẽm xử lý nước thải nhà máy sản xuất pin Tối ưu hóa trình 5.1 Cơ sở để thiết lập mô hình thống kê- quy hoạch thực nghiệm 51 5.1.1 Xác định hệ cấu trúc hệ 51 5.1.2 Xác định hàm toán mô t¶ hƯ 52 5.1.3 Xác định thông số mô hình thống kê 53 5.1.4 Kiểm tra tính tương hợp mô hình cải tiến mô hình 55 5.2 Xây dựng mô hình thống kê 57 5.2.1 TiÕn hµnh thùc nghiÖm 57 5.2.2 Mô hình thống kê mô tả trình keo tụ để xử lý thuỷ ngân nước thải 59 5.2.2.1 Xây dựng mô hình 59 5.2.2.2 Mét sè nhËn xÐt 64 5.2.3 Mô hình thống kê mô tả trình keo tụ xử lý nước thải chøa kim lo¹i kÏm 64 5.2.3.1 Xây dựng mô hình 64 5.2.3.2 Mét sè nhËn xÐt 70 5.3 Tối ưu hoá trình keo tụ xử lý thuỷ ngân kẽm nước thải nhà m¸y pin 70 5.3.1 Đặt vấn ®Ò 70 5.3.2 Phương pháp tối ưu hoá nhờ hàm nguyện vọng 71 5.3.3 Tèi ­u ho¸ trình xử lý kim loại thuỷ ngân kẽm nước thải nhờ hàm nguyện vọng 73 5.3.4 NhËn xÐt kÕt qu¶ 77 Ch¬ng Xây dựng mô hình vật lý cho trình xử lý thủy ngân nước thải nhà máy sản xuất pin 6.1 Các giả thiết sở lý thuyết để xây dựng mô hình vật lý 78 6.1.1 Các giả thiết 78 6.1.2 Cơ sở lý thuyết xây dựng mô h×nh vËt lý 78 6.1.3 Các bước xây dựng mô hình vật lý 79 vii 6.1.3.1 Xác định hệ 79 6.1.3.2 Xác định cấu trúc hệ 80 6.1.3.3 Xác định hàm toán mô tả hệ 80 6.1.3.4 6.2 Xác định thông số mô hình 82 Xây dựng mô hình vật lý trình keo tụ xử lý thuỷ ngân n­íc th¶i 83 6.2.1 Lựa chọn thông số ảnh hưởng đến trình keo tụ xử lý thuỷ ngân nước thải 83 6.2.2 Xác định chuẩn số đơn gi¶n 84 6.2.3 Thống kê đại lượng lại lập ma trận thứ nguyên cho đại lượng 84 6.2.4 ThiÕt lËp hÖ phương trình thứ nguyên giải để tìm chuẩn sè phøc hỵp 85 6.2.5 Thống kê chuẩn số lập mô tả 87 6.2.6 Thiết lập mô hình cụ thể xác định thông số 88 6.3 Nhận xét kÕt qu¶ 90 6.4 Nh÷ng kết nghiên cứu áp dụng thực tế để xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân kÏm 91 6.4.1 ®èi tuợng áp dụng 91 6.4.2 øng dơng thiÕt kÕ hƯ thèng 91 6.4.3 KÕt đạt 96 KÕt luËn 98 Các công trình nghiên cứu ®· c«ng bè 100 Tài liệu tham khảo 101 viii danh mơc C¸c ký hiệu chữ viết tắt dùng luận án Me Ký hiệu kim loại; aH+, fH+ Hoạt độ hệ số hoạt độ H+; aOH- , fOH- Hoạt độ hệ số hoạt độ OH-; Kw Tích ion cđa níc; EDTA Ethylenediamine-N,N,N’,N’ - tetra - axetic axit; β0 ,βj , βju , βjj C¸c hƯ sè håi quy lý thuyÕt; b0, bj, bju, bjj C¸c hÖ sè håi quy thùc nghiÖm; π1, π2 , p Các đại lượng đặc trưng không thứ nguyên hay chuẩn số đồng dạng mô hình vật lý; Xv Nồng độ ion thuỷ ngân trước xử lý, kg/m3; Xr Nồng độ ion thuỷ ngân sau xử lý, kg/m3; M Lợng chất keo tụ, kg/m3; N Tốc độ khuấy, v/s ; Độ nhớt động học nước thải, m2/s ; Khối lượng riêng nước thải, kg/m3 ; G Gia tèc träng tr­êng, m/s2 ; V ThÓ tÝch thiết bị xử lý, m3 ; D Đường kính thiết bị xử lý, m ; D Đường kính cánh khuấy,m ; T Thời gian lắng, s ; ix Bảng 1.1 B¶ng 1.2 B¶ng 1.3 B¶ng 1.4 B¶ng 1.5 B¶ng 1.6 B¶ng 2.1 B¶ng 2.2 B¶ng 2.3 B¶ng 5.1 B¶ng (5-1)’ B¶ng 5-2 B¶ng 5-3 B¶ng 5-4 B¶ng 5-5 B¶ng 5-6 B¶ng 5-7 B¶ng 6-1 B¶ng 6-2 B¶ng 6-3 B¶ng 6-4 Bảng 6-5 Danh mục bảng Nguồn phát thải kim loại nặng điển hành ngành công nghiệp Thành phần nước thải: công ty Fujisu- Hà Nội (ngành công nghiệp ®iƯn tư) Thµnh phần nước thải nhà máy nhiệt điện Ninh Bình Thành phần nước thải nhà máy pin Hà Nội Bảng so sánh kết đạt áp dụng giải pháp xử lý khác cho số kim loại nặng Các giá trị nồng độ trung bình thuỷ ngân kẽm nước thải thời điểm khác ngày điểm thải Enthalpy trình hydrat hãa cña mét sè ion Giá trị pKH số ion kim loại t¹i 250 C TÝch tan sản phẫm nồng độ ion kim loại kẽm thuỷ ngân tự Kế hoạch thực nghiệm bán phần kết đo hàm mục tiêu yi B¶ng kÕt qu¶ ba thí nghiệm lặp tâm kế hoạch Bảng ma trận kế hoạch hóa bán phần bậc hai mức tối ưu Bảng kết ba thí nghiệm lặp tâm kế hoạch (thí nghiệm xư lý kim lo¹i kÏm) C¸c giá trị hàm thang nguyện vọng Sè liƯu cho xư lý thủ ng©n Sè liƯu cho xư lý kÏm Bảng kết tính giá trị d1, d2, D Bảng ma trận đại lượng B¶ng ma trËn nghiƯm B¶ng sè liÖu thùc nghiÖm B¶ng kÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chuÈn sè Bảng kết phân tích chất lượng nước thải nhà máy pin Hà Nội 7 11 14 20 22 27 61 62 66 67 71 74 74 76 85 87 88 89 97 x Danh mục hình Hình 1.1 Hình 1.2 Hình 2-1 H×nh 2-2 H×nh 2-3 H×nh 2-4 H×nh 2-5 H×nh 4-1 Hình 5-1 Hình 6-1 Sơ đồ công nghệ sản xuất công ty pin Hà Nội Sơ đồ khối trình xử lý nước thải sản xuất pin Mối tơng quan hóa trị pH lên tạo phức ion kim loại có trạng thái hóa trị khác Quan hệ nồng độ kim loại hoà tan d víi pH sư dơng NaOH Quan hƯ nồng độ kim loại hoà tan d với pH sử dụng Na2CO3 Quan hệ nồng độ kim loại hoà tan d với pH sử dụng Ca(OH)2 Tỷ lệ hợp chất cặn lắng phụ thuộc pH nước thải Mối tương quan độ đục liều lượng chất keo tụ Sơ đồ mô hình hộp đen Sơ đồ công nghệ hệ thống xử lý nước thải công ty pin Hà Nội 12 16 22 30 30 31 38 49 51 95 91 6.4 ¸p dơng kết nghiên cứu thực tế để xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân kẽm 6.4.1 Đối tượng áp dụng Trong sản xuất công nghiệp có nhiều nhà máy công ty pin Hà Nội, công ty ắc quy Tia Sáng Hải Phòng, công ty Pin Xuân Hoà, công ty pin Miền Nam số nhà máy sản xuất pin khác số địa phương Ngoài nước thải nhà máy nhiệt điện nhà máy nhiệt điện Phả Lại, nhiệt điện Ninh Bình, nhà máy sản xuất đồ điện tử nhà máy Canon, Fujisu Hà Nội ( nhà máy có vốn đầu tư 100% Nhật Bản ) chứa kim loại thuỷ ngân kẽm Nước thải nhà máy chứa kim loai nặng thuỷ ngân kẽm cần phải xử lý đạt tiêu chuẩn thải trước thải môi truờng Đối tượng cụ thể đà ứng dụng kết nghiên cứu đạt thiết kế công nghệ thiết bị toàn hệ thống xử lý nước thải chứa thuỷ ngân kẽm nước thải nhà máy pin Hà Nội (địa điểm thị trấn Văn Điển, thành phố Hà Nội ), công ty xử lý chất thải Urenco Hà Nội (tại khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, huyện Sóc Sơn, thành Hµ Néi) 6.4.2 øng dơng thiÕt kÕ hƯ thống Tại nhà máy sản xuất pin Hà Nội, đà tiến hành khảo sát điều tra nguồn phát sinh nước thải, tiến hành phân tích đánh giá chất lượng nước thải Xác định lưu lượng nước thải để chọn công suất hệ thống xử lý nước thải Nghiên cứu khảo sát tập trung vào phân xưởng nhà máy (tập trung phân xưởng pha hồ) đà xác định lượng nước thải cần xử lý 120 m3/ ngày, chọn công suất hệ thống 150 m3/ngày 10 m3/h Phân tích đánh giá chất lượng nước thải Để đánh giá chất lượng nước thải, đặc biệt hàm lượng thuỷ ngân kẽm nước thải công ty Pin Hà Nội, tiến hành khảo sát kỹ nguồn gốc gây ô nhiễm, thời điểm gây ô nhiễm cực đại (cao điểm) thời 92 điểm gây ô nhiễm cực tiểu (không cao điểm) Mẫu lấy phân tích thời điểm, vị trí để so sánh kết Kết phân tích thuỷ ngân kẽm cống thải chung quan tâm nhằm đánh giá xác mức độ ô nhiễm nước thải công ty pin Hà Nội Công nghệ xử lý Do phương pháp xử lý hấp phụ khử có hiệu thấp không thích hợp nhà máy có nước thải với lưu lượng lớn, nồng độ thuỷ ngân, kẽm đầu vào cao Dựa kết nghiên cứu đà tiến hành thiết kế xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo phương pháp công nghệ lựa chọn phương pháp keo tụ Hệ thống xử lý theo dây chuyền công nghệ sau : Xử lý sơ : Mục đích để tách rác bẩn, vật to sàng chắn rác, giữ rác bẩn Sàng chắn làm thép khoảng cách 10-15 mm Bể điều hoà: bảo đảm hệ thống làm việc ổn định với thay đổi liên tục lưu lượng dòng nước thải vào nồng độ kim loại dòng thải, hệ thống phải có bể điều hoà Hạng mục bể điều hoà tạo cho thiết bị hệ thống phía sau làm việc theo chế độ mong muốn Giai đoạn phản ứng - keo tụ Nước thải bơm từ bể điều hoà qua thiết bị tách bọt cân dòng Nước thải chảy vào cụm thiết bị phản ứng keo tụ Các thông số công nghệ tối ưu trình chọn làm sở thiết kế cụm thiết bị Giá trị pH tối ưu cho trình keo tụ chọn pH = 8, hoá chất điều chỉnh pH sữa vôi Để bảo đảm pH ổn định, bố trí thiết bị điều khiển tự động để tự động điều chỉnh lượng hoá chất cấp vào 93 Chọn tốc độ khuấy thích hợp khoảng 70 vòng/phút, thực tế thường thiết kế lắp đặt thiết bị khuấy vô cấp, tốc độ khuấy điều chỉnh theo giá trị đà tính toán thiết kế Hoá chất keo tụ phèn nhôm Lượng phèn tốc độ cấp phèn tính toán dựa kết nghiên cứu phòng thí nghiệm ( sư dơng thiÕt bÞ thÝ nghiƯm keo tơ ) Lượng phèn cấp vào tốc độ cấp chất keo tụ điều chỉnh phù hợp theo kết phân tích nồng độ kim loại Hiện hệ thống xử lý nước thải sử dụng hệ thống bơm định lượng tự động cấp hoá chất, tốc độ cấp điều chỉnh phù hợp với thông số tính toán ( thông số công nghệ tính toán qua thí nghiệm tiến hành phòng thí nghiệm thí nghiệm Jatest, đánh giá khả kết bông, thử nghiệm tốc độ lắng đo nồng độ kim loại thuỷ ngân kẽm sau lắng) Nước thải sau tạo chảy sang bể lắng Các hình thành từ trình keo tụ ( chứa ion kim loại ) lắng xuống lấy dạng bùn Để khử triệt để ion kim loại lại, thường hệ thống xử lý lắp thêm thiết bị hấp phụ than hoạt tính để hấp phụ nốt ion kim loại dư lại, bảo đảm nước thải đạt tiêu chuẩn thải theo quy định - Chế độ làm việc : Đối với toàn hệ thống làm việc theo hai chế độ gián đoạn liên tục ( tuỳ theo chế độ thải nước thải nhà máy ) Còn riêng thiết bị, có thiết bị keo tụ làm việc chế độ liên tục Sơ đồ công nghệ hệ thống xử lý nước thải công ty pin Hà Nội cho hình 6-1 1- Sàng chắn rác 2- Bể điều hoà 3- Bơm nước thải 4- Hệ thống bể chứa sữa vôi, phèn 5- Cụm bể điều chỉnh pH, keo tụ - tạo 6- Bể lắng 94 7- Tháp hấp phụ 8- Thiết bị lọc bùn 9- Máy nén khí 10- Hệ thống bơm định lượng cấp hoá chất 11- Bơm nước thải 12- Thiết bị xử lý sơ ( tách bọt ) 13- Bơm bùn 95 96 6.4.3 Kết đạt 1) Chất lượng nước thải Hệ thống xử lý nước thải công ty Pin Hà Nội đà thiết kế xây dựng vào vận hành, nước thải sau xử lý đạt tiêu chuẩn quy định theo TCVN 5945-2005 Nồng độ ion kim loại thuỷ ngân kẽm nước thải nhỏ tiêu chuẩn cho phép Giá trị đầu vào : pH = 6,8 - 6,7 Chất rắn lơ lửng = 105 - 256 mg/l Zn = 4,2 -13,3 mg/l Hg = 0,013 - 0,054 mg/l Kết kiểm tra chất lượng nước th¶i sau xư lý nh­ sau : pH = 7,6 Chất rắn lơ lửng = 21- 34 mg/l Zn = 0,54 - 0,86 mg/l Hg = 0,0012 - 0,003 mg/l Kết phân tích chất lượng nước thải sau hệ thống vận hành ổn định trình bày bảng kết quan trắc chất lượng nước thải công ty Pin Hà Nội 2) Đánh giá hệ thống công nghệ thiết bị : Trên sở thông số công nghệ điều chỉnh chế độ vận hành tối ưu cho xử lý thuỷ ngân kẽm, hệ thống đà vận hành đạt số công nghệ yêu cầu Chất lượng nước thải ổn định đạt tiêu chuẩn thải Công nghệ keo tụ tỏ phù hợp với chất nước thải nhà máy sản xuất pin, hiệu suất xử lý cao, công nghệ thiết bị đơn giản vốn đầu tư cho công trình thấp Hệ thống có tính ổn định cao trình làm việc, sử dụng nhân lực lượng 97 Bảng 6-5 Kết phân tích chất lượng nước thải nhà máy pin Hà Nội Ngày lấy mẫu : tháng năm 2002 Ngày phân tích : 5-6 tháng năm 2002 Ký hiệu mẫu : NTvào: Nước thải trước vào hệ thống xử lý NTra: N­íc th¶i sau khái hƯ thèng xư lý Kết TT Chỉ tiêu Đơn vị NTvào NTra TCVN 5945-1995, cét B NhiƯt ®é o C pH 29,8 30,2 40 6,7 7,6 5,5- 100 Tæng chất rắn lơ lửng mg/l 256 34 Độ đục NTU 58 18 Hg mg/l 0,054 0,0018 0,005 Zn mg/l 13,3 0,86 Am«ni ( tÝnh theo N) mg/l 5,43 0,89 Nguồn : Kết phân tích nước thải công ty pin Hà Nội 2002 ( Trung tâm Kỹ thuật môi trường Công nghiệp hoá chất thực hiện) 98 kết luận Mô tả thống kê biểu diễn quan hệ thông số đến nồng độ thuỷ ngân nước thải xây dựng có dạng : y = 2,49 + 0,51 x1 + 0,31 x2 + 0,16 x4 +0,14 x5 - 0,14 x2x5 + 0,18 x4x5 Mô tả thống kê biểu diễn quan hệ thông số đến nồng độ kẽm nước thải xây dựng có dạng là: y = 2,388 + 0,588 x1 - 0,289 x2 - 0,119 x3 + 0,33 x4 + 0,106 x1x4 - 0,1418 x1x5 + 0,37 x2x4 X¸c lËp chÕ độ công nghệ tối ưu trình công nghệ xử lý đồng thời hai kim loại thuỷ ngân kẽm (dựa hàm nguyện vọng) Z1 (Hg) = 13 µg/l vµ Z1 (Zn) = 54,32 mg/l ; Z2 (pH) = ; Z3 (l­ỵng chÊt keo tơ) = 50 mg/l ; Z4 (n) = 40 v/ph ; Z5 (tốc độ cấp chất keo tụ) = 5mg/l.ph Z5 = 15 mg/l.ph Mô hình vật lý mô tả trình keo tụ xử lý thuỷ ngân nước thải sản xuất nhà máy pin làm sở để triĨn khai c«ng nghƯ : Xr Xv = 1074.1526 tn11.0104 Re -26.6387 (pH)16.7619 ( ) 0.1583 m m KÕt nghiên cứu chứng tỏ : Nghiên cứu phát triển công nghệ xử lý nước thải chứa kim loại nặng cần thiết mà ngành công nghiệp thải ngày nhiều nước thải chứa kim loại nặng Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy trình xử lý hai kim loại nặng thuỷ ngân kẽm sử dụng phương pháp keo tụ Quá trình xử lý phương pháp keo tụ phụ thuộc vào thông số công nghệ 99 sau : pH, lượng chất keo tụ, nồng độ kim loại nước thải vào, tốc độ cấp chất keo tụ, chế độ thuỷ động trình Để xử lý nước thải chứa hai hay nhiều kim loại lựa chọn công nghệ phù hợp chung cho kim loại, nhiên xử lý nên ưu tiên kim loại có tiêu chuẩn thải nghiêm ngặt điều kiện tối ưu trình nên phải theo hướng ưu tiên cho kim loại 100 Các công trình nghiên cứu đà công bố 1- Ngun Xu©n Sinh, Ngun Khang, Ngun Minh Tun - Mô tả trình xử lý nước thải sản xuất pin mô hình quan hệ chuẩn số, Tạp chí Hoá học T.43, số 4/2005, tr466-tr470 2- Nguyễn Xuân Sinh, Nguyễn Khang, Nguyễn Minh Tuyển - Hàm hồi quy đa yếu tố mô tả trình xử lý nước thải sản xuất pin, Tạp chí Hoá học T.43, sè 5/2005, tr573-tr576 3- Ngun Xu©n Sinh, Ngun Khang, Ngun Minh Tuyển - Mô tả thống kê trình xử lý nước thải sản xuất pin, Tạp chí Hoá học T.43, sè 6/2005, tr657-tr659 4- Ngun Xu©n Sinh, Ngun Khang, Nguyễn Minh Tuyển - Mô hình toán học trình xử lý nước thải chứa kim loại nặng, Tuyển tập báo cáo toàn văn hội nghị toàn quốc đề tài nghiên cứu khoa học lĩnh vực hoá lý hoá lý thuyết, Bộ Khoa học Công nghệ, Hà Nội 2005 101 Tài liệu tham khảo - Nguyễn Minh Tuyển (1981), Mô hình hóa tối ưu hóa Công nghệ hóa học; Đại học Bách khoa Hà Nội 2a - Nguyễn Minh Tuyển, Phạm Văn Thiêm (1997), Kỹ thuật hệ thống Công nghệ hóa học (Tập 1), Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 2b - Nguyễn Minh Tuyển, Phạm Văn Thiêm (2001), Kỹ thuật hệ thống Công nghệ hóa học ( Tập ), Nhà xuất Khoa học vµ Kü tht, Hµ Néi - Ngun Minh Tun (1987), Các phương pháp triển khai Công nghệ hóa học, Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội - Ngun Minh Tun (1987), C¸c m¸y khy trén công nghiệp,Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội - Trần Hiếu Nhuệ (1998), Thoát nước xử lý nước thải công nghiệp,Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội - Trịnh Xuân Lai(2004), Xử lý nước cấp sinh hoạt công nghiệp, Nhà xuất Xây dựng, Hà Nội - Trung tâm đào tạo ngành nước môi trường (1999), Sổ tay xử lý nước (Tập 1, 2), Nhà Xuất Xây dựng, Hà Nội - Trần Văn Thắng (2002), Mô hình hóa tối ưu hóa trình Công nghệ khử Cr6+, Luận án Tiến sỹ, Đại học Bách khoa Hà Nội - Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất(1999), Báo cáo đề tài: Nghiên cứu xử lý thủy ngân kẽm nước thải nhà máy Pin, Hà Nội 10 - Đặng Kim Chi (1999), Hoá học môi trường, tập 1, Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 11 - Các tiêu chuẩn nhà nước Việt Nam môi trường, tập 3, chất lượng nước , Hà Nội 12 - Nhiều tác giả (1992), Sổ tay trình thiết bị công nghệ hoá chất, Tập 1, Nhà xuất Khoa häc kü tht, Hµ Néi 13 - Ngun Bin (1991), Kỹ thuật phản ứng Đại học Bách khoa Hà Nội 102 14 - Bïi C«ng C­êng, Bïi Minh TrÝ (1997), Giáo trình Xác suất thống kê ứng dụng, Nhà xuất giao thông vận tải, Hà Nội 15 - Đào Hữu Hồ, Nguyễn Văn Hữu, Hoàng Hữu Như (1984), Thống kê toán học, Nhà xuất đại học trung học chuyên nghiệp, Hà Nội 16 - Nguyễn Hoài Sơn, Đỗ Thanh Việt, Bùi Xuân Lâm (2000), ứng dụng MATLAB tính toán kỹ thuật, NXB Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh 17 - Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật bản, Bộ Công nghiệp (2000), Tóm tắt báo cáo cuối Nghiên cứu quy hoạch tổng thể Ngăn ngừa ô nhiễm công nghiệp Việt Nam ( lĩnh vực nước thải ), Hà Nội 18 - Hội thảo chuyên đề Hệ thống bảo vệ môi trường (1995), Vấn đề xử lý nước thải, Đại học Bách khoa Hà Nội 19- Nguyễn Xuân Nguyên (2004), Công nghệ tái sử dụng chất thải công nghiệp; Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 20 - Trần Văn Nhân, Ngô Thị Nga (1999), Giáo trình Công nghệ xử lý nước thải, Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 21 - Trịnh Xuân Lai (2000), Tính toán thiết kế công trình xử lý nước thải, Nhà xuất xây dựng, Hà Nội 22 - Lê Văn Cát (1999), Cơ sỏ hoá học kỹ thuật xử lý nước, Nhà xuất bảnThanh Niên, Hà Nội 23 - Lê Văn Cát (2002), Hấp phụ trao đổi ion kỹ thuật xử lý nước nước thải, Nhà xuất Thống kê, Hà Nội 24 - Nguyễn Khang, Nguyễn Minh Tuyển (2005), Mô hình toán học trình xử lý nước thải chứa kim loại nặng, Tuyển tập báo cáo toàn văn hôị nghị toàn quốc đề tài nghiên cứu khoa học lĩnh vực hoá lý hoá lý thuyết, Bộ Khoa học Công nghệ, Hà Nội 103 25- Nguyễn Khang, Nguyễn Minh Tuyển (2005), Mô tả trình xử lý nước thải sản xuất pin mô hình quan hệ chuẩn số, Tạp chí Hoá häc T.43, sè 4/2005, tr466-tr470 26- NguyÔn Khang, NguyÔn Minh Tuyển (2005), Hàm hồi quy đa yếu tố mô tả trình xử lý nước thải sản xuất pin, Tạp chÝ Ho¸ häc T.43, sè 5/2005, tr573-tr576 27- Ngun Khang, Nguyễn Minh Tuyển (2005), Mô tả thống kê trình xử lý nước thải sản xuất pin, Tạp chí Hoá häc T.43, sè 6/2005, tr657-tr659 28 - Ngun Minh Tun, Nguyễn Khang (2007), Tối ưu hoá trình xử lý kim loại nặng nước thải sản xuất pin, Tuyển tập báo khoa học hội nghị khoa học công nghệ môi trường lần thứ Trường Đại học Hàng hải 29- Bộ Công nghiệp (2001), Báo cáo tổng kết đề tài:Nghiên cứu khảo sát, phân tích định hướng lựa chọn giải pháp ngăn ngừa giảm thiểu ô nhiễm nước thải công nghiệp, thích hợp với loại hình công nghiệp Việt Nam, Hà Nội 30- W Wesley Eckenfelder (1989), Jr Industrial Water Pollution Control ; McGraw-Hill Book Company, Singapore 31- W.J.Eilbeck, G Mattock (1987), Chemical processes in wastewater treatment,Eckenfelder & Binnie, London 32- Robert L-Sanks (1987), Water treatment plant Design for the Practising Engineer, ANN ARBOR Science Newyork: Publishers INC 33- Norbert W Schmidthe, Daniel W Smith (1983), Scale up of water and wastewater treatment processes; Butter worth pulishers, London,Sydney,Toronto 34- Metcalf & EDDY(2004), Waste water engineering treatment and Reuse Mc Craw - Hill International edition, fourth edition 104 35- K.A Matis(1995), Flotation science and engineering,Marcel Dekker, Inc ,New York,Basel,Hong Kong 36- James Y Oldshue (1983), Fluid mixing technology,Chemical engineering Mcgraw_Hill publication Co.,New York 37 – Degrement (1979), Water treatment handbook, Firain_Didod SA ; France 38- Nelson L Nemerow(1978), Industrial Water Pollution, Origins, Characterictic, and treatment, Wesly Pulishing Company_Inc 39- Mark J Hammer (1996), Water And Waste Technology, Prentice_Hall, New Jersey 40- Beeker, E.W(1983), Limitations of heavy metals removal from wastewater by means of algal, Water rearch No.4-1983 41 - K.A.MATIS (Aristotle University Thessaloniki, Greece), Flotation science and engineering; Marcel Dekker, Inc New York Basel.Hong Kong 42- Stanley E Manahan, Environmental chemistry; Lewis Publishers.Inc Michigan, USA 43- Chulabhorn research institute (Thailand) – International Center for Environmental and Industrial Toxicology (ICEIT); Capacity building modules Environmental Toxicology, Volume 44- UNEP, Nettlap Publication No.12,1995 – Resources Volume for Tertiary level Education and Training in the Management of Toxic Chemicals and Hazardous wastes 45- Southgate,B.A: Treatment and Disposal of Industrial Wastewaters, His Majesty’s Stationery Office, London, 1948 46- Patterson, J.W: Industrial Wasterwater Treatment Technology, Butterworth Publishers, Boston,1985 47- Callely, A.G; C.F Forster, and D.A Stafford ( Eds.): Treatment of Industrial Effluents Halsted Press, Somrset, N.J.,1976 105 48- Faust,S.D., and J.V Hunter ( Eds.): Handbook of Water Chemistry, Wiley, New York,1967 49- Weber,W.Jr,: Physicochemical Processes for Water Quality Control, Wiley, New York,1989 50-Humenick, M.J,: Water and Wasterwater Treatment: Calculations for Chemical and Physical Processs.Marcel Dekker,New York, 1977 51- J.Y Oldshue, N.R.Herbst, A guide to Fluid Mixing Lightnin Rochester, New York, USA 52- Adams, C.E., Jr., and W.W Eckenfelder,Jr,:Process Design Techniques for Industrial Waster Treatment, Enviro Process, Nashville,Tenn.,1974 53- LuËt Bảo vệ môi trường năm 2005, Quốc hội thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005 54- Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg việc phê duyệt Kế hoạch xử lý triệt để sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 22 tháng năm 2003 ... quan kim loại nặng Ô nhiễm nước thải công nghiệp chứa kim loại nặng phương pháp xử lý 1.1 Thực trạng ô nhiễm nước thải công nghiệp chứa kim loại nặng nước ta Các ngành công nghiệp sau thải nước thải. .. bách khoa hà nội NguyMô hình hoá trình xử lý nước thải công nghiệp chứa thuỷ ngân, kẽm kim loại nặng chuyên ngành: trình thiết bị công nghệ hóa học mà số: 62.52.77.01 Luận án tiến sü kü thuËt Ng­êi... bảng số liệu thành phần nước thải vài ngành công nghiệp, thấy kim loại nặng nước thải có hàm lượng lớn đối tượng phải xử lý 1.2 Các phương pháp xử lý nước thải chứa kim loại nặng 1.2.1 Phương pháp