ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRƯƠNG THỊ MỸ TIỀM NĂNG, THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN CỦA HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Đà nẵng, 1/2019 ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRƯƠNG THỊ MỸ TIỀM NĂNG, THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN CỦA HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Sư phạm Địa lý Giáo viên hướng dẫn: ThS Đoàn Thị Thông Đà nẵng, 1/2019 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1.Lý chọn đề tài 2.Mục đích nghiên cứu: Nhiệm vụ nghiên cứu: .1 Đối tượng phạm vi nghiên cứu: 4.1 Đối tượng nghiên cứu: 4.2 Phạm vi nghiên cứu Tình hình nghiên cứu: .2 Phương pháp nghiên cứu: Cấu trúc đề tài: PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận ngành thủy sản: 1.1.1 Một số khái niệm ngành thủy sản .4 1.1.2 Vai trò ngành thủy sản kinh tế quốc dân 1.1.3 Đặc điểm ngành thủy sản .8 1.1.3.1 Đất đai, diện tích mặt nước tư liệu thay 1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến hình thành phát triển ngành thủy sản 1.2 Cơ sở thực tiễn: 15 1.2.1 Thực tiễn phát triển ngành thủy sản vùng Duyên hải Nam Trung Bộ15 1.2.2 Thực tiễn phát triển ngành thủy sản tỉnh Quảng Nam 18 Kết luận chương .20 CHƯƠNG 2: TIỀM NĂNG THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN Ở HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM 21 2.1 Khái quát chung huyện Núi Thành 21 2.2 Tiềm phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành 23 2.2.1 Về tự nhiên 23 2.2.2 Về kinh tế - xã hội 25 2.2.3 Nhóm nhân tố sách 26 2.3 Thực trạng phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam26 2.3.1 Đánh bắt thủy sản 26 2.3.2 Nuôi trồng thủy sản 34 2.3.3 Tình hình chế biến thủy sản 36 2.3.4 Dịch vụ hậu cần nghề cá 37 2.4 Đánh giá thành tựu hạn chế phát triển thủy sản huyện Núi Thành năm qua 38 2.4.1 Những thành tựu 38 2.4.2 Hạn chế nguyên nhân 39 Kết luận chương .41 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN HUYỆN NÚI THÀNH .43 3.1 Phương hướng chung: 43 3.2 Giải pháp 43 3.2.1 Giải pháp quy hoạch 43 3.2.2 Nhóm giải pháp khoa học cơng nghệ khuyến ngư 44 3.2.3 Giải pháp thị trường 45 3.2.4 Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực 46 3.2.5 Giải pháp quản lý, đạo sản xuất 46 3.2.6 Nhóm giải pháp đầu tư 47 3.2.7 Nâng cao lực hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp …………………………………………………………………… 48 3.2.8 Củng cố phát triển sở dịch vụ hậu cần 48 3.2.9 Giải pháp quản lý mơi trường, bảo vệ nguồn lực thủy sản phịng tránh thiên tai .49 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 50 Kết luận 50 Kiến nghị 50 DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Đọc CSVCKT Cơ sở vật chất kỹ thuật CSHT Cơ sở hạ tầng CNH-HĐH Cơng nghiệp hóa-hiện đại hóa KCN Khu cơng nghiệp KHCN Khoa học công nghệ KH-KT Khoa học-kỹ thuật UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNG STT Số bảng Tên bảng Số trang 2.1 Thống kê lực tàu thuyền, 26 giai đoạn 2003 – 2013 2.2 Thống kê tàu thuyền theo nghề dải công suất, địa phương năm 2017 28 2.3 Sản lượng nuôi trồng khai thác thủy sản từ năm 2011-2014 29 2.4 Sản lượng nghề khai thác thủy sản huyện Núi Thành 31 2.5 Sản lượng nuôi trồng thủy sản huyên Núi Thành 2011-2014 34 2.6 Diện tích ni trồng thủy sản huyện Núi Thành năm 2014 đến 2017 34 2.7 Tổng số sở chế biến thủy sản huyện Núi Thành 2011 - 2014 36 DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Số biểu đồ 2.1 Tên biểu đồ Trang Diện tích ni trồng thủy sản huyện Núi Thành từ năm 2014 đến 2017 34 PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Phát triển thủy sản bước phổ biến, tất yếu sản xuất nông nghiệp đường xây dựng nông thôn mới, sản xuất tập trung mang tính hàng hóa Ở nước ta, thủy sản phát triển mạnh nhiều địa phương ven biển toàn quốc Núi Thành thiên nhiên ưu đãi với bờ biển dài 37 km, nguồn lợi thủy, hải sản tương đối phong phú, người dân có nhiều kinh nghiệm việc ni trồng, khai thác chế biến thủy, hải sản.Từ có chủ trương đổi chế quản lí kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng Nhà nước ta có nhiều sách phát triển ngư nghiệp Mặc dù mang lại thành định, tăng thu nhập cho người lao động đời sống người dân có nhiều thay đổi góp phần chuyển dịch cấu kinh tế theo hướng tiến bộ, nhiên thủy sản huyện Núi Thành cịn nhiều hạn chế, quy mơ nhỏ chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội huyện Xuất phát từ thực tiễn đó, tơi chọn đề tài “Tiềm năng, thực trạng giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam” làm nội dung khóa luận tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu Mục đích đề tài nhằm làm rõ tiềm năng, thực trạng giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Trên sở lí luận thực tiễn đề tài đưa giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh việc phát triển thủy sản thời gian tới để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế huyện Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt mục đích đó, đề tài thực nhiệm vụ sau đây: - Hệ thống hóa vấn đề lí luận thực tiễn liên quan đến phát triển thủy sản - Phân tích tiềm phát triển thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam - Đánh giá thực trạng phát triển thủy sản địa bàn huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam từ năm 2000 – 2018 - Đề xuất giải pháp chủ yếu để thúc đẩy phát triển thủy sản thời gian tới Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu đề tài: “Tiềm năng, thực trạng giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam” 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu phát triển ngư nghiệp địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam - Về thời gian: 2000 – 2018 định hướng đến năm 2020 Tình hình nghiên cứu Phát triển thủy sản nội dung quan trọng có ý nghĩa lí luận thực tiễn phát triển kinh tế nên có nhiều đề tài nghiên cứu Riêng huyện Núi thành chưa có cơng trình nghiên cứu phát triển thủy sản cách đầy đủ, tồn diện Nó dừng lại tài liệu, báo cáo, tập số liệu thống kê Kế thừa kết người trước gắn với hoàn cảnh cụ thể địa phương, tiếp tục nghiên cứu lĩnh vực góc độ phát triển thủy sản địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp vật biện chứng vật lịch sử để xem xét phân tích vấn đề cách khoa học, khách quan - Phương pháp thu thập thông tin: Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: Thu thập số liệu báo cáo UBND huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Số liệu tổng cục thống kê - Phương pháp phân tích tổng hợp xử lí số liệu Thiết lập bảng biểu phản ánh cách khoa học số liệu thu thập để thuận tiện cho việc phân tích, so sánh đánh giá kết nghiên cứu - Sử dụng phần mềm exel để tính tốn, so sánh, xử lí số liệu nghiên cứu Cấu trúc đề tài: Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn ngành thủy sản Chương 2: Tiềm năng, thực trạng phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Chương 3: Giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGÀNH THỦY SẢN 1.1 Cơ sở lý luận ngành thủy sản: 1.1.1 Một số khái niệm ngành thủy sản 1.1.1.1 Khái niệm có liên quan đến ngành thủy sản Ngành thủy sản ngành kinh tế - kỹ thuật với tư liệu sản xuất quan trọng đất đai mặt nước, đối tượng sản xuất quần thể sinh vật có khả sinh trưởng dựa vào môi trường nước, sản phẩm thủy sản nguồn cung cấp thực phẩm cho người Hay, ngành thủy sản thực thể tham gia việc nâng cao thu hoạch cá, xác định số quan phải nghề cá Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu đề tài, hiểu: Ngành thủy sản ngành kinh tế, có chức nhiệm vụ nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy sản nội địa biển Hoạt động ngành thủy sản gồm có lĩnh vực: + Ni trồng thủy sản + Khai thác đánh bắt thủy sản + Chế biến thủy sản 1.1.1.2 Nuôi trồng thủy sản Theo FAO-tổ chức lương thực thực phẩm giới ni trồng thủy sản (aquaculture) nuôi thủy sinh vật nhuyễn thể, giáp xác thủy sinh vật môi trường nước nước mặn, bao gồm áp dụng kỹ thuật vào quy trình ni nhằm nâng cao suất, thuộc sở hữu cá nhân hay tập thể Nhờ phát triển mạnh mẽ năm gần mà ngành thủy sản huyện huyện Núi Thành giải việc làm cho 19.931 lao động Cùng với mạnh nghề khai thác hải sản, huyện Núi Thành cịn có 4.500 mặt nước sơng, suối, ao hồ, đầm phá có thủy vực nước lợ vùng cửa sông rộng 3000 Đây điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc phát triển toàn diện ngành thủy sản Những năm qua, bà nông – ngư dân huyện chuyển đổi nuôi nhiều loại tôm, cua, cá đem lại hiệu 2.4.2 Hạn chế nguyên nhân 2.4.2.1 Hạn chế Trong khai thác thủy sản, công tác chuyển đổi nghề khai thác từ nghề hiệu sang nghề có suất hiệu cao gặp nhiều khó khăn Cơng tác thơng tin liên lạc trang bị cịn đơn giản Trình độ kỹ thuật khai thác ngư dân chủ yếu dựa theo kinh nghiệm, việc ứng dụng tiến kỹ thuật khai thác (sử dụng máy thu lưới để giảm sức lao động, ứng dụng máy dò ngang ) hạn chế, ngư trường khai thác ngày bị thu hẹp nguồn lợi thủy sản ngày giảm Các trường hợp vi phạm hành lĩnh vực khai thác, quản lý tàu cá bảo vệ nguồn lợi thủy sản diễn phức tạp, việc ứng dụng chất nổ, xung điện để khai thác, tượng trộm cắp lưới xảy Ý thức chấp hành việc đăng ký, đăng kiểm, gia hạn tàu cá ngư dân cịn mang tính chủ quan ảnh hưởng đến việc quản lý số lượng tàu thuyền đánh giá khách quan lực khai thác thủy sản gặp nhiều khó khăn Hình thức tổ chức sản xuất theo mơ hình tự quản, hỗ trợ sản xuất như: Tổ đội sản xuất ít, việc hình thành tổ đội khai thác thời gian qua cịn mang nặng tính hình thức, mơ hình có ý nghĩa hoạt động thực tiễn ngư dân biển Về nuôi trồng thủy sản: Việc quản lý, quy hoạch số nơi cịn lỏng lẻo để xảy tình trạng nhân dân tùy tiện đầu tư sản xuất diện tích mặt nước 39 Nhà nước quản lý, ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế chung cộng đồng Việc thực biện pháp kỹ thuật nuôi trồng thủy sản số chủ đầm chưa nghiêm túc Việc cải tạo ao đầm sơ sài, thả giống không theo thời vụ, không qua kiểm dịch, mật độ thả nuôi cao làm ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển đến dịch bệnh nên suất hiệu chưa cao Về chế biến thủy sản: Việc sơ chế bảo quản sau thu hoạch cịn lạc hậu nên sản phẩm sau thu hoạch khơng giữ giá trị cao, chí cịn sử dụng hóa chất cấm làm ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng Chưa có nhiều sản phẩm xứng với tiềm lợi địa phương; thị trường tiêu thụ xuất cịn hạn chế; cơng tác xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm hàng hóa cịn nhiều lúng túng Cơng tác quản lý chất lượng an toàn thực phẩm, kiểm tra, kiểm soát sở sản xuất kinh doanh sản phẩm thủy sản chưa triển khai đồng bộ; ý thức chấp hành quy định vệ sinh an toàn thực phẩm chưa cao yêu cầu thị trường ngày khắt khe Cơ sở hạ tầng dịch vụ hậu cần nghề biển: sở kinh doanh vật tư, ngư lưới cụ quy mô cịn nhỏ; Các sở đóng sửa chữa tàu thuyền chủ yếu sửa chữa, chưa đủ lực đóng tàu cá có cơng suất lớn 2.4.2.2 Ngun nhân tồn hạn chế nghề thủy sản huyện Núi Thành Những biến đổi thất thường thời tiết, thiên tai bão lụt, môi trường, dịch bệnh, ảnh hưởng không nhỏ tới việc tham gia khai thác ngư dân chí cịn gây hậu nghiêm trọng đến kết nuôi trồng thủy sản Các chế phẩm sinh học, thuốc chữa bệnh tồn hỗn tạp thị trường người dân chưa yên tâm sử dụng Số lượng, chất lượng giống phụ thuộc tỉnh phía Nam, chưa chủ động Trong đó, cơng tác khuyến ngư huyện nhiều hạn chế 40 Đời sống ngư dân cịn nhiều khó khăn, vốn tích lũy cịn hạn chế, nguồn vốn đầu tư cho sản xuất chủ yếu vốn vay, thời gian vay ngắn, lãi suất cao, giá vật tư nguyên nhiên liệu tăng cao, giá thành sản phẩm không tăng làm ảnh hưởng đến hiệu sản xuất nguyên nhân hạn chế đầu tư ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật Nhận thức số phận ngư dân hạn chế, chưa đồng cảm, chia sẻ với trình sản xuất, điều kiện tình hình biển có nhiều diễn biến phức tạp Cơng tác đạo, điều hành sở có lúc, có nơi cịn chưa kịp thời (đặc thù ngành kinh tế thủy sản chủ yếu hoạt động biển nên công tác theo dõi, quản lý sở ngành chức gặp nhiều khó khăn) Đội ngũ cán tham mưu, giúp việc cho lãnh đạo, đạo điều hành cấp quyền vừa thiếu số lượng lại thấp chuyên môn Cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật nghề cá hạn chế, chưa đồng hạ tầng nuôi trồng thủy sản, bến cá, chợ cá, khu neo đậu tàu thuyền Trong công nghiệp chế biến thủy sản, việc đầu tư cho sở chế biến thủy sản chưa coi trọng, nguồn ngun liệu đầu vào khơng có tính ổn định dẫn đến khó khăn cho sở chế biến Thị trường đầu ngày có yêu cầu khắt khe chất lượng sản phẩm, chất lượng đầu vào lại không thay đổi dẫn đến phá sản, đỗ vỡ số sở chế biến thủy sản Kết luận chương Đánh giá cách tổng quát từ thực tiễn phát triển đánh bắt nuôi trồng thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam từ số liệu kinh tế - xã hội nêu trên, cho thấy: kết đạt mặt kinh tế lớn chưa tương xứng với tiềm năng, chưa đáp ứng địi hỏi cơng nghiệp hóa, đại hóa Đánh bắt ni trồng thủy sản tăng trưởng chưa vững chắc, 41 chủ yếu dựa vào khai thác tiềm sẵn có, việc đầu tư tiến khoa học – công nghệ vào lĩnh vực thủy sản hạn chế, yếu tố rủi ro tính bền vững kinh tế khơng nhỏ Về mặt mơi trường cịn tiềm ẩn nhiều thách thức, chưa đáp ứng tốt yêu cầu quản lý nguồn lợi, kiểm sốt giảm thiểu nhiễm mơi trường Nhiều vấn đề xã hội tồn nẩy sinh trình phát triển thủy sản 42 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN HUYỆN NÚI THÀNH 3.1 Phương hướng chung: Đẩy mạnh việc chuyển đổi cấu tàu thuyền, hình thức tổ chức sản xuất, ứng dụng công nghệ khai thác thủy sản theo hướng phát triển khai thác thủy sản theo hướng xa bờ Tiếp tục đầu tư kết cấu hạ tầng nghề cá, ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật khai thác thủy sản như: Nghề lưới rê hỗn hợp (khai thác tầng nước), nghề câu nghề mành chụp ; thiết bị hàng hải khai thác thủy sản như: máy định vị, máy dị cá ngang, máy đàm Cải tiến quy trình thu lưới tời trích lực để giảm lao động thủ công Tăng cường đạo công tác quy hoạch, đầu tư sở hạ tầng vùng nuôi trồng thủy sản 3.2 Giải pháp 3.2.1 Giải pháp quy hoạch Tiếp tục rà soát, điều tra quy hoạch nuôi trồng thủy sản đến năm 2020, xây dựng quy hoạch chi tiết tiểu vùng nuôi tập trung với đối tượng nuôi chủ lực để tạo sản phẩm hàng hóa UBND xã chủ động quy hoạch tiểu vùng nuôi địa bàn, ý quy hoạch phát triển thủy sản gắn với quy hoạch xây dựng nông thôn Triển khai thực giao quyền khai thác mặt nước cho tổ chức, cá nhân sử dụng lâu dài khoảng 15-20 năm gia hạn cho họ có yêu cầu đủ tiêu chuẩn, theo quy định ban lãnh đạo nghị huyện đề Quy hoạch xếp lại nghề cá ven bờ phân bố lực lượng sản xuất vùng khơi, kết hợp chương trình bảo vệ phát triển nguồn lợi thủy sản để chuyển đổi cấu sản xuất cho vùng bãi ngang, cồn bãi ngang nuôi thủy sản, chế biến dịch vụ khác Kết hợp an ninh quốc phòng để bảo vệ vững hắc chủ quyền biển đảo 43 3.2.2 Nhóm giải pháp khoa học công nghệ khuyến ngư Phổ biến kiến thức quy trình cơng nghệ ni thủy sản gắn với bảo vệ môi trường cho cộng đồng; mơ hình ni an tồn, ni thủy sản thân thiện với môi trường theo GAP, COC; tăng cường công tác chuyển giao công nghệ, đưa kỹ thuật mới, nghề phù hợp với điều kiện tự nhiên truyền thống đánh bắt để phát huy có hiệu Nâng cao trình độ kỹ thuật cho ngư dân thơng qua công tác đào tạo, huấn luyện xây dựng mơ hình sản xuất điển hình tiên tiến, mơ hình trình diễn kỹ thuật để chuyển giao cơng nghệ cho ngư dân Đối với ni trồng: Phịng nơng nghiệp phát triển nông thôn, trạm khuyến nông – khuyến ngư huyện phối hợp với chi cục nuôi triển khai mơ hình ni đối tượng Vận động ngư dân thực mơ hình ni tơm sử dụng chế phẩm sinh học EM vùng ô nhiễm, phối hợp với quan liên quan lồng ghép chương trình dự án, cơng tác khuyến ngư để tổ lớp tập huấn nâng cao lực kỹ thuật, quản lý môi trường, lực tổ chức, điều hành ban đạo, tổ tự quản nuôi trồng thủy sản quản lý hiệu vùng nuôi Xây dựng mơ hình ni phù hợp với trình độ khả đầu tư ngư dân Hướng dẫn kỹ thuật ni phù hợp với hình thức ni, ni lịch, thời vụ, hạn chế sử dụng hóa chất, khuyến khích sử dụng chế phẩm sinh học ni trồng thủy sản, hướng dẫn phương pháp phịng trừ tránh dịch bệnh lây lan Đối với đánh bắt khai thác thủy sản: phối hợp với Chi cục khai thác bảo vệ nông lâm thủy sản tập huấn nghiệp vụ cho lực lượng thuyển trưởng, máy trưởng thuyền viên cho phương tiện đánh bắt Xử lý kiên phương tiện không đảm bảo theo quy định Nhà nước đảm bảo an toàn cho người tàu cá hoạt động thủy sản Tăng cường quản lý, đào tạo tạo điều kiện hỗ trợ, hướng dẫn xây dựng quy chế cho liên đoàn đánh bắt xã để thường xuyên hỗ trợ giúp đỡ sản xuất tránh trường hợp rủi ro 44 Đối với chế biến thủy sản: Đẩy mạnh, nâng cấp đổi trang thiết bị, kỹ thuật chế biến sở xã Tam Quang xã Tam Hải cách huy động vốn mua dây chuyền sản xuất, hệ thống làm lạnh đại giảm bớt lao động thủ công Xây dựng sở chế biến đạt chuẩn quốc gia, quốc tế, đảm bảo quy trình chế biến bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm để có hướng phát triển mang tính bền vững lâu dài Tham quan học tập mơ hình chế biến thủy sản có hiệu quả, thực chương trình dự án khuyến ngư để nhân rộng qua giới thiệu sản phẩm tìm kiếm thị trường tiêu thụ làm tăng thu nhập cải thiện đời sống nhân dân Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức cán bộ, công nhân sở chế biến người dân cơng tác quản lý chất lượng an tồn vệ sinh thực phẩm thủy sản chế biến cho tiêu dùng; Triển khai thực quy định quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thú y thủy sản từ khâu sản xuất nguyên liệu đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm Đẩy mạnh hoạt động khuyến ngư, xây dựng mơ hình trình diễn chuyển giao cơng nghệ; tuyên truyền, quảng bá kỹ thuật mới, nghề có suất cao, đánh bắt có tính chọn lọc, đối tượng ni có giá trị kinh tế cao, bước nâng cao hiệu kinh tế đơn vị diện tích mặt nước 3.2.3 Giải pháp thị trường Củng cố giữ vững thị trường truyền thống, tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất thủy sản, trọng thị trường nội địa Trong năm trở lại đây, thị trường đầu vào thị trường đầu cho sản phẩm trở thành vấn đề thiết Bởi lẽ, thị trường ngày chứng minh tầm quan trọng ngành thủy sản q trình phát triển Chính vậy, hướng cho thị trường tìm kiếm, xây dựng nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định để tạo sản phẩm, cách làm để sản phẩm đem lại giá trị thương phẩm 45 Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm kiếm khai thác thị trường, tham gia hội chợ, hội thảo để quảng bá giới thiệu sản phẩm huyện Thực liên doanh liên kết với doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất nước để mở rộng thị trường, ổn định sản xuất kinh doanh doanh nghiệp tỉnh 3.2.4 Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực Nguồn nhân lực đóng vai trị quan trọng q trình phát triển Việc nâng cao trình độ nguồn nhân lực điều kiện cần để kinh tế phát triển mạnh Ở huyện Núi Thành, lao động hoạt động lĩnh vực ngư nghiệp đại đa số làm việc theo kinh nghiệm học hỏi chuyên môn qua trau dồi kinh nghiệm, cần có chương trình tập huấn, mở lớp đào tạo kiến thức nuôi trồng, đẩy mạnh đào tạo cán kỹ thuật, ngư dân làm nghề thủy sản địa bàn huyện, đặc biệt đội ngũ cán phụ trách công tác thủy sản xã Tổ chức lớp đào tạo nghề cá địa bàn huyện, tạo điều kiện khuyến khích, hỗ trợ người lao động địa phương theo học ngành thủy sản trường đại học, cao đẳng hỗ trợ việc làm cho họ Bên cạnh đó, vấn đề môi trường vấn đề mà địa phương thường xun quan tâm, cần có lớp tập huấn thơng qua chương trình để khuyến khích người dân địa phương bảo vệ môi trường xử lý hệ thống nước thải cách hợp lý, tránh tình trạng tràn lan, vệ sinh gây ô nhiễm môi trường sống môi trường nước 3.2.5 Giải pháp quản lý, đạo sản xuất Tăng cường lực hiệu lực quản lý Nhà nước nuôi trồng thủy sản biện pháp bổ sung nâng cao chất lượng đội ngũ cán quản lý thủy sản xã mạnh thủy sản Xây dựng mơ hình tổ hợp tác hợp tác xã nghề cá, hình thành đội tàu cá, tổ nhóm nghề để hỗ trợ tổ chức sản xuất vay vốn; phát 46 triển hình thức kinh tế hộ liên hộ để sản xuất nghề cá, tăng cường công tác vận động tập hợp cộng đồng ngư dân tổ chức như: Chi hội nghề cá, chi hội ni trồng thủy sản, để huy động sức dân giúp đỡ sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm, góp phần tăng cường cơng tác quản lý nhà nước thủy sản địa phương Sắp xếp lại tổ chức quản lý cảng cá khu neo đậu tránh trú bão, thực tốt chức dịch vụ hậu cần nghề cá 3.2.6 Nhóm giải pháp đầu tư Quan tâm đầu tư đồng tất lĩnh vực sản xuất thủy sản, ưu tiên đầu tư có trọng tâm, trọng điểm kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất thủy sản Tranh thủ thủ tối đa hỗ trợ giúp đỡ dự án đầu tư Chính phủ, tổ chức quốc tế, tăng cường nguồn ngân sách địa phương đầu tư phát triển sở hạ tầng vùng ni Chú trọng đầu tư cơng trình thủy lợi, điện lưới phục vụ nuôi trồng thủy sản; đầu tư cho phát triển khai thác thủy sản xuất khẩu, đổi công nghệ chế biến thủy sản Huy động nguồn vốn tín dụng cho đầu tư phát triển thủy sản: - Các nguồn vốn tín dụng trung dài hạn cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật phát triển nuôi trồng, dịch vụ hậu cần, đóng tàu cá, sở sản xuất vừa nhỏ, dịch vụ đá lạnh, khí tàu thuyền nhiên liệu nghề cá, thu mua chế biến thủy sản - Các nguồn vốn tín dụng ngắn hạn cho đầu tư dịch vụ kinh doanh giống, thức ăn, hóa chất thuốc thú y thủy sản - Các nguồn vốn Chính phủ nước ngồi, đầu tư hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo, hỗ trợ tư vấn, chuyển giao cơng nghệ truyền thơng 47 - Cần có chương trình hỗ trợ vốn phát triển việc mở rộng lĩnh vực sản xuất hỗ trợ mức độ rủi ro hoạt động khai thác, đánh bắt ni trồng thủy sản Đầu tư hồn thiện cảng cá, khu dịch vụ hậu cần neo trú bão cho tàu thuyền nghề cá Tam Quang Xúc tiến đầu tư xây dựng bến cá âu neo đậu tàu thuyền cho ngư dân xã Tam Quang Đầu tư kinh phí cho chuyển giao ứng dụng cơng nghệ, nghiên cứu, ứng dụng tiến kỹ thuật lĩnh vực thủy sản; triển khai mơ hình trình diễn; tổ chức tham quan học tập kinh nghiệm; hỗ trợ vốn cho tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển nuôi cá lồng biển 3.2.7 Nâng cao lực hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Khuyến khích việc tăng cường hợp tác nhà máy chế biến thủy sản liên kết chặt chẽ với người sản xuất chủ nậu, vựa Khuyến khích liên kết, xây dựng mơ hình hợp tác làm ăn, tạo sở thực tốt liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo hài hịa lợi ích người sản xuất sở thu mua chế biến Hỗ trợ doanh nghiệp chế biến tăng cường lực kiểm sốt phát dư lượng kháng sinh, hóa chất nguyên liệu; áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn HACCP, GMP SSOP 3.2.8 Củng cố phát triển sở dịch vụ hậu cần Hoàn thiện đưa vào sử dụng khu cảng cá Tam Quang, có phương án đảm bảo trật tự an tồn xã hội, thực tốt chức lực hậu cần nghề cá phục vụ cho khai thác thủy sản phát triển Khuyến khích phát triển sở dịch vụ cung ứng vật tư, ngư cụ, nhiên liệu ; phát triển mạnh đội tàu dịch vụ, tàu dầu trạm thu mua hải sản phục vụ cho hoạt động khai thác thuận lợi, nhằm nâng cao hiệu sản xuất 48 Khuyến khích sở đóng tàu đầu tư nâng cao lực sở đóng mới, sữa chữa khí tàu thuyền nghề cá đáp ứng u cầu sửa chữa, cải hốn, nâng cấp đóng tàu cá xa bờ, thay thế, sửa chữa thiết bị khí, hàng hải nghề cá 3.2.9 Giải pháp quản lý môi trường, bảo vệ nguồn lực thủy sản phòng tránh thiên tai Áp dụng tiêu chuẩn ni an tồn, khơng sử dụng hóa chất, kháng sinh cấm tất vùng nuôi tập trung, nuôi công nghiệp; đầu tư hệ thống xử lý nước thải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật vệ sinh môi trường Tăng cường hoạt động giám sát, kiểm tra xử phạt vi phạm hành bảo vệ môi trường Thực việc kiểm tra, đánh giá, phân loại sở sản xuất kinh doanh sản phẩm nông lâm thủy sản Tổ chức triển khai thực tốt Chương trình bảo vệ phát triển nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2015-2020 Thực phân cấp mạnh quản lý nghề cá, quản lý hoạt động tàu cá, nuôi trồng thủy sản hoạt động liên quan đến bảo vệ phát triển nguồn lợi thủy sản địa bàn huyện Tiến hành phân vùng phân cấp quản lý cho cấp quyền địa phương ven biển; tổ chức quản lý nguồn lợi môi trường sống lồi thủy sinh gắn với phát triển ni trồng thủy sản ngành nghề dịch vụ khác, đặc biệt vùng biển ven bờ Tăng cường phối hợp kiểm tra, kiểm soát hoạt động nghề cá biển, kiểm sốt hoạt động có tính hủy diệt mơi trường sống lồi thủy sinh; tổ chức tốt công tác dăng ký kiểm tra tàu cá Xây dựng nâng cao hệ thống thông tin liên lạc nghề cá, cung cấp thường xuyên kịp thời cho nhân dân thông tin dự báo thời tiết, ngư trường, mùa vụ, thị trường 49 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Trên sở nghiên cứu phát triển ngành thủy sản địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, đề tài giải số vấn đề sau: Một là, đề tài hệ thống hóa vấn đề lý luận thực tiễn phát triển ngành thủy sản Đồng thời, đề tài làm rõ vai trò đặc biệt quan trọng ngành thủy sản phát triển ngành thủy sản phát triển kinh tế xã hội huyện Núi Thành Thứ hai, đề tài làm rõ thực trạng đánh giá hiệu hoạt động phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành Trong thời gian qua, cịn gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng thời tiết, hoạt động lĩnh vực thủy sản huyện có thành tựu đáng kể ngày nâng cao chất lượng Hàng nghìn lao động giải việc làm, đem lại thu nhập ổn định, đời sống ngư dân ngày nâng cao, khẳng định thành cơng q trình phát triển ngư nghiệp huyện Núi Thành Thứ ba, cở đánh giá thực trạng, thấy nguyên nhân tồn tại, hạn chế trình phát triển ngành thủy sản Đề tài đưa mục tiêu, phương hướng cụ thể số giải pháp nhằm phát triển ngành thủy sản địa bàn huyện Núi Thành thời gian tới Tuy nhiên, bị hạn chế mặt thời gian, tài liệu q trình nghiên cứu thực tiễn nên chúng tơi chưa thể cập nhật số liệu mới, giải pháp mang tính chung chung, chưa sâu mở rộng vấn đề nghiên cứu Kiến nghị Trong trình nghiên cứu đề tài, nhận thấy vấn đề tồn phát triển ngành thủy sản địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam 50 thời gian qua, xuất phát từ thực tiễn định hướng cho phát triển thời gian tới, xin đưa số kiến nghị sau: - Đối với tỉnh Quảng Nam Cần có chế sách khuyến khích hỗ trợ thúc đẩy kinh tế biển phát triển toàn diện lĩnh vực Ban hành quy chế, quy định đóng phương tiện, nghề nghiệp tuyến bờ, với mục đích hạn chế tối đa số lượng tàu cá hoạt động tuyến này, để đảm bảo cấu tàu thuyền hợp lý hoạt động tuyến biển góp phần thực có hiệu chương trình quy hoạch tổng thể phát triển thủy sản định hướng đến năm 2020 theo định số 10/10/2006/QĐTTG ngày 11/01/2006 - Đối với quyền địa phương huyện Núi Thành: Cần phối hợp với quan liên quan để lồng ghép chương trình dự án, công tác khuyến ngư để tổ chức lớp tập huấn nâng cao lực, trình độ kỹ thuật khai thác nuôi trồng thủy sản cho hộ nông dân Tăng cường công tác quản lý, kiểm dịch chất lượng giống, nuôi trồng lịch thời vụ lĩnh vực nuôi trồng, bảo vệ nguồn lợi thủy sản Đầm phá, xử lý nghiêm trường hợp đánh bắt phương tiện hủy diệt khai thác thủy sản Tổ chức triển khai, tuyên truyền văn Nhà nước công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản để nâng cao nhận thức cho cán xã, cán thôn ngư dân Xây dựng triển khai thực quy hoạch lĩnh vực ngư nghiệp, tích cực sản xuất, chuyển đổi vùng đất nông nghiệp hiệu sang nuôi trồng thủy sản Mở rộng sở dịch vụ hậu cần nghề cá, tạo điều kiện cho cá nhân tổ chức tham gia cung cấp nguyên nhiên vật liệu, thực phẩm, sửa chữa tàu thuyền 51 Vận động hộ nơng dân tham gia vào hội nhóm, hợp tác xã để có điều kiện hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau, đồng thời dễ dàng quản lý Thường xuyên mở lớp tập huấn, nâng cao lực trình độ chun mơn cho người dân hoạt động lĩnh vực thủy sản 52 TÀI LIỆU THAM KHẢO Chi cục Khai thác Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Nam (2013), Báo cáo tổng kết hoạt động khai thác thủy sản năm 2013 tỉnh Quảng Nam, Quảng Nam Chi cục Khai thác Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Nam (2014), Báo cáo tổng kết nghề cá thống kê tàu thuyền qua năm 2003 - 2014, Quảng Nam Cổng thông tin điện tử huyện Núi Thành Khai thác hợp lý nguồn lợi thủy sản vùng biển ven bờ huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, Tô Văn Phương Niên giám thống kê tỉnh Quảng Nam 2017 Tổng cục thống kê tỉnh Quảng Nam CÁC TRANG WEB http://nuithanh.quangnam.gov.vn https://vi.wikipedia.org/ 3.http://ftp.cadn.com.vn/news/64_141737_buo-c-do-t-pha-cho-nghe-khai-tha-cha-i-sa-n-o-nu-.aspx 4.https://123doc.org/document/4011420-phat-trien-kinh-te-bien-o-cac-tinhvung-duyen-hai-nam-trung-bo.htm 5.https://123doc.org/document/4011420-phat-trien-kinh-te-bien-o-cac-tinhvung-duyen-hai-nam-trung-bo.htm 53 ... luận thực tiễn ngành thủy sản Chương 2: Tiềm năng, thực trạng phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Chương 3: Giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam. .. cứu tiềm thực trạng phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam 20 CHƯƠNG 2: TIỀM NĂNG THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN Ở HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM 2.1 Khái quát chung huyện. .. ? ?Tiềm năng, thực trạng giải pháp phát triển ngành thủy sản huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam? ?? 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu phát triển ngư nghiệp địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh