ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN KHOA CƠNG TÁC XÃ HỘI  CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN CẤP TRƯỜNG NĂM 2013 TÊN ĐỀ TÀI ẢNH HƯỞNG THÁI ĐỘ CỦA CỘNG ĐỒNG ĐẾN NGƯỜI NHIỄM HIV/AIDS VÀ GIA ĐÌNH CỦA HỌ Sinh viên thực hiện: Chủ nhiệm: Nguyễn Thị Phượng Lớp K3 CTXH, Khóa học: 2009 – 2013 Thành viên: Đinh Văn Mãi Lớp K3 CTXH, Khóa học: 2009 – 2013 Phạm Thị Thúy Lớp K3 CTXH, Khóa học: 2009 – 2013 Vũ Thị Mượt Lớp K3 CTXH, Khóa học: 2009 – 2013 Huỳnh Vũ Quyên Lớp K3 CTXH, Khóa học: 2009 – 2013 Người hướng dẫn: Tiến sĩ Đỗ Hạnh Nga – Trưởng Khoa Cơng tác xã hội TP HỒ CHÍ MINH THÁNG NĂM 2013 MỤC LỤC TÓM TẮT ĐỀ TÀI………………………………………………………………… PHẦN MỞ ĐẦU…………………………………………………………………… PHẦN NỘI DUNG……………………………………………………………… 18 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI………………………… 18 1.1 Lý thuyết tiếp cận…………………………………………………………… 18 1.2 Các khái niệm liên quan………………………………………………………22 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ BỐI CẢNH NGHIÊN CỨU………………….29 2.1 Tình hình HIV/AIDS Việt Nam Tp Hồ Chí Minh………………….29 2.2 Tổng quan mạng lưới tự lực Nắng Mai………………………………….35 CHƯƠNG 3: ẢNH HƯỞNG THÁI ĐỘ CỦA CỘNG ĐỒNG ĐẾN NGƯỜI CĨ HIV/AIDS VÀ GIA ĐÌNH CỦA HỌ…………………………………………… 37 3.1 Thái độ cộng đồng người có H………………………………….37 3.2 Thái độ cộng đồng gia đình người có H……………………….49 3.3 Tâm lý người có H gia đình trước thái độ cộng đồng…………50 3.4 Mong muốn người có H thái độ cộng đồng họ……… 62 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………….….66 Kết luận………………………………………………………………………….66 Kiến nghị…………………………………………………………………………68 TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………71 PHỤ LỤC………………………………………………………………………… 72 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CHXHCNVN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam CLB Câu lạc ĐH - Đại học GDP - Thu nhập bình quân đầu người KT - XH Kinh tế Xã hội LĐTB&XH - Lao động Thương Binh Xã hội NĐ-CP Nghị định Chính phủ NXB - Nhà xuất QĐ-TTg - Quyết định Thủ tướng 10 QH Quốc Hội 11 THPT - Trung học phổ thông 12 TP Thành phố 13 Tp HCM Thành phố Hồ Chí Minh 14 UBND Uỷ ban nhân dân 15 UNICEF - Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc TÓM TẮT ĐỀ TÀI Trong năm gần đây, với trình đổi mới, giao lưu quốc tế rộng rãi, phát triển khoa học kĩ thuật, bùng nổ thông tin, diện mạo đất nước Việt Nam thay đổi đáng kể Bên cạnh thành tựu kinh tế xã hội, đời sống nhân dân ngày ổn định nâng cao đại dịch HIV bùng nổ gia tăng nhanh năm gần trở thành vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng Việt Nam, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội đất nước Chính vậy, cơng tác phịng chống HIV/AIDS đóng vai trị đặc biệt việc giảm tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS Bên cạnh đó, việc khắc phục tâm lí mặc cảm chán nản cho người có H vấn đề cần quan tâm Vì vậy, chúng tơi tiến hành thực đề tài nghiên cứu “Ảnh hưởng thái độ cộng đồng đến người nhiễm HIV/AIDS gia đình họ” Chúng sử dụng hai phương pháp định tính định lượng để tìm hiểu xem ảnh hưởng thái độ cộng đồng đến người có HIV/AIDS gia đình họ Từ đó, tìm giải pháp để khắc phục kiểu thái độ tiêu cực người có H Chúng tơi thực 60 bảng khảo sát với người có H Đồng thời, thực 10 vấn với người có H vấn với người thân gia đình Kết nghiên cứu cho thấy phát nhiễm HIV/AIDS, trạng thái tâm lí người có HIV/AIDS thường sốc, chối bỏ, sợ hãi Cộng đồng có hai kiểu thái độ người có H hỗ trợ, động viên kỳ thị, phân biệt đối xử Phần lớn người có H nghiên cứu lập gia đình có Vì thế, họ sợ ảnh hưởng đến cái, sợ họ đường bị bạn bè trêu chọc, kỳ thị, sợ bị thầy chèn ép có cha mẹ người có HIV nên khơng cơng khai tình trạng bệnh Đối với gia đình người có H, cộng đồng có thái độ phân biệt, kỳ thị Trước thái độ hỗ trợ giúp đỡ cộng đồng, người có H tự tin hòa nhập vào cộng đồng Tuy nhiên, họ cảm thấy mặc cảm, tự ti, lo lắng cộng đồng kỳ thị, phân biệt Để người có H tự tin hịa nhập cộng đồng, đưa kiến nghị cộng đồng cần nâng cao kiến thức, hiểu biết HIV/AIDS, đồng cảm giúp đỡ người có H PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Hiện nay, bốn vấn đề lớn toàn cầu giới quan tâm chung sức giải hịa bình, mơi trường, HIV/AIDS, đói nghèo HIV/AIDS bệnh kỉ, đại dịch nhân loại đe dọa sức khỏe, tính mạng người, đặc biệt hệ trẻ, tác động nghiêm trọng đến phát triển tồn vong nòi giống, dân tộc Không giống bệnh khác Lao, phong, ung thư,…HIV/AIDS chưa có vắc xin phịng ngừa, chưa có thuốc điều trị để hết hẳn, có thuốc để khống chế phát triển HIV nhằm kéo dài sống cho người có HIV Chính vậy, HIV/AIDS không đơn vấn đề y tế mà cịn vấn đề mang tính chất xã hội phát triển Cả giới có 39 triệu người sống vi-rút HIV riêng châu Phi số 25 triệu người Theo báo cáo LHQ, khơng có biện pháp ngăn ngừa bây giờ, 20 năm số tăng lên gần 90 triệu người - khoảng 10% tổng số dân châu Phi Và việc ngăn ngừa thực tốt cứu sống 16 triệu người giúp 43 triệu người khác không bị nhiễm HIV Mỗi năm, HIV/AIDS cướp sinh mạng triệu người toàn cầu, gần 2/3 sống vùng hạ Sahara nơi tỷ lệ bệnh nhân nữ tăng với tốc độ kinh hoàng Tại khu vực này, năm 2004, số người chết AIDS 2,3 triệu người số người nhiễm HIV 3,1 triệu Công bố số “rùng mình” trên, LHQ phát động chiến dịch đẩy lùi HIV/AIDS trị giá 200 tỉ USD Từ lâu, Chương trình phối hợp phịng chống HIV/AIDS LHQ (UNAids) Tổ chức Y tế giới (WHO) khơng cịn đề cập đến HIV/AIDS vấn đề châu Phi mà bệnh toàn cầu Bắt đầu bùng phát từ năm cuối thập niên 70, HIV/AIDS cơng nước phía Tây châu Phi, sau vượt đại dương, thò “bàn tay chết người” đến nhiều châu lục khác Hiện nay, Nam Phi nước có số người nhiễm HIV cao giới (5 triệu người) nước láng giềng Botswana, Lesotho Swaziland, tỷ lệ nhiễm HIV xếp vào hạng cao giới Các nước Đông Trung Á Đông Âu, số người nhiễm loại virút chết người mức báo động Dự đoán sau năm nữa, Trung Quốc - nước đông dân giới có 10 triệu ca nhiễm Ấn Độ - nước đơng dân thứ nhì, số từ 20 đến 25 triệu người (BBC) Tốc độ lây lan nhanh mạnh HIV/AIDS khiến lãnh đạo nước người có trách nhiệm phải quan tâm có kế hoạch hành động Trong “Tun bố trị phịng chống HIV AIDS: Tăng cường mạnh mẽ nỗ lực để xóa bỏ HIV AIDS” Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua ngày 10 tháng 06 năm 20111 khẳng định: “Chúng tôi, gồm nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu Chính phủ đại diện cho Quốc gia, tập hợp Liên Hợp Quốc từ đến 10 tháng năm 2011 để xem xét tiến độ việc thực Tuyên bố Cam kết năm 2001 phòng chống HIV/AIDS Tuyên bố Chính trị năm 2006 phịng, chống HIV/AIDS, để đạo tăng cường mạnh mẽ ứng phó tồn cầu phòng, chống HIV AIDS cách thúc đẩy việc tiếp tục cam kết trị tham gia nhà lãnh đạo vào ứng phó toàn diện cấp độ cộng đồng, địa phương, quốc gia, khu vực quốc tế nhằm ngăn chặn đẩy lùi dịch HIV giảm thiểu tác động dịch” Ở Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV phát tháng 12 năm 1990 Thành phố Hồ Chí Minh, sau đó, dịch lây lan nhanh chóng Hiện nay, 100% tỉnh thành Việt Nam có bệnh nhân nhiễm H Tính đến tháng 03/2010 địa bàn nước có 209.424 người nhiễm H, số bệnh nhân AIDS 82.416 người (Theo thống kê Y tế) Báo cáo tháng đầu năm 2012 cơng tác phịng chống HIV/AIDS Bộ Y Tế, số người nhiễm phát 5.927 người Số người bị nhiễm AIDS 2.118 người Trong đó, Thành Phố Hồ Chí Minh địa bàn có tỷ lệ người nhiễm H cao nước, chiếm 18.5% số không dừng lại mà ngày tăng lên Và hậu mà bệnh HIV/AIDS Trích: http://www.vaac.gov.vn/ mang lại cho cá nhân xã hội lớn vật chất lẫn tinh thần Đồng thời, Việt Nam giới chưa có loại thuốc đặc trị hiệu dành cho bệnh này, nhận thức cộng đồng vấn đề HIV/AIDS thiếu chưa xác nguyên nhân làm cho tình trạng nhiễm HIV/AIDS ngày gia tăng, đồng thời dẫn đến kì thị lớn người có H Chính vậy, cơng tác phịng chống HIV/AIDS đóng vai trị đặc biệt việc giảm tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS Bên cạnh việc khắc phục tâm lí mặc cảm chán nản cho người có H vấn đề cần quan tâm Cần phải có can thiệp nhằm giúp cho cá nhân, xã hội có hiểu biết đắn bệnh kỉ, có hành vi phù hợp, cộng đồng chung tay phòng chống AIDS, hỗ trợ cá nhân nhiễm H vươn lên sống, hòa nhập vào sống chung xã hội, hồn thành tốt vai trị xã hội tránh hành vi dẫn đến lây bệnh cho người khác Đó lí mà chúng tơi chọn thực nghiên cứu đề tài Thông qua đề tài “Ảnh hưởng thái độ cộng đồng đến người nhiễm HIV/AIDS gia đình họ” , chúng tơi mong muốn góp chút cơng sức vào việc khắc phục tâm lí mặc cảm chán nản cho người có HIV/AIDS góp phần thay đổi nhận thức phân biệt kì thị cộng đồng HIV/AIDS, giảm thiểu tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS ngày tăng cao phân biệt kì thị người có H gia đình họ, giúp cho người có H hịa nhập xã hội có sống tốt đẹp Tổng quan tình hình nghiên cứu Người có HIV/AIDS đối tượng nhận nhiều quan tâm xã hội Trong thời gian qua, có nhiều cơng trình, đề tài, báo nhiều lĩnh vực khác hướng đến đối tượng người bị nhiễm HIV/AIDS , đặc biệt lĩnh vực khoa học xã hội “Trợ giúp pháp lý - niềm vui cho người nhiễm HIV” Hội Luật gia Việt Nam, Trung tâm tư vấn pháp luật sách y tế, HIV/AIDS giúp đỡ UNIAIDS tổ chức biên soạn tháng 6/ 20102 Cuốn sách nêu quy định Luật phòng chống vi rút gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải người (HIV/AIDS) Quốc hội ban hành ngày 29/6/2006 có hiệu lực từ ngày 01/01/2007 Luật quy định người nhiễm HIV có quyền cơng dân khác xã hội, họ có quyền sống hịa nhập với cộng đồng xã hội; quyền học văn hóa, học nghề làm việc; quyền điều trị chăm sóc sức khỏe; quyền giữ bí mật riêng tư liên quan đến HIV/AIDS… Đồng thời, Luật nghiêm cấm hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV Đây sở pháp lý để người nhiễm HIV tự bảo vệ quyền họ bị vi phạm họ nhờ quan pháp luật bảo vệ Tuy nhiên, thực tế người nhiễm HIV gặp phải kỳ thị phân biệt đối xử từ cộng đồng, không đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp Đồng thời, sách ghi lại số câu chuyện có thực kể người bị nhiễm HIV luật gia, luật sư tư vấn viên đồng đẳng trợ giúp thành cơng từ năm 2007 giúp họ tìm lại niềm vui, niềm hạnh phúc để tự tin vươn lên sống “Tuyên bố trị phòng chống HIV AIDS: Tăng cường mạnh mẽ nỗ lực để xóa bỏ HIV AIDS” Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua ngày 10 tháng 06 năm 20113 đưa cam kết việc thúc đẩy quyền người để giảm kỳ thị, phân biệt đối xử bạo lực liên quan đến HIV Theo đó, quốc gia cam kết tăng cường nỗ lực mạnh mẽ để tạo khung pháp lý, xã hội sách phù hợp với tình hình cụ thể quốc gia, nhằm xóa bỏ tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử bạo lực liên quan tới HIV tăng cường tiếp cận tới dự phòng lây nhiễm HIV, điều trị, chăm sóc hỗ trợ khơng phân biệt đối xử, tiếp cận tới dịch vụ đào tạo, chăm sóc sức khỏe, việc làm xã hội; hỗ trợ bảo vệ pháp lý cho người bị ảnh hưởng HIV, quyền thừa kế tơn trọng quyền riêng Trích: http://socialwork.vn/ Trích: http://www.vaac.gov.vn/ tư cá nhân bảo mật; tăng cường bảo vệ tất quyền người, quyền tự đặc biệt quan tâm tới tất người dễ bị tổn thương bị ảnh hưởng HIV Bên cạnh, quốc gia cam kết tăng cường hệ thống quốc gia bảo trợ xã hội bảo vệ trẻ em chương trình chăm sóc hỗ trợ cho trẻ em, đặc biệt trẻ em gái vị thành niên bị ảnh hưởng dễ bị tổn thương HIV, gia đình người chăm sóc, thơng qua việc tạo hội bình đẳng để hỗ trợ trình phát triển đầy đủ tiềm trẻ em mồ côi trẻ em khác bị ảnh hưởng sống với HIV, đặc biệt thông qua tiếp cận giáo dục cách bình đẳng tạo mơi trường học tập an tồn khơng phân biệt đối xử, hệ thống hỗ trợ bảo vệ pháp luật, như: hệ thống đăng ký dân cung cấp thông tin hỗ trợ cách tồn diện cho trẻ em gia đình người chăm sóc, đặc biệt thơng tin HIV phù hợp với lứa tuổi để hỗ trợ trẻ em sống với HIV em bước vào giai đoạn chuyển đổi lứa tuổi vị thành niên, phù hợp với giai đoạn phát triển lực lứa tuổi “HIV Việt Nam” Báo cáo cuối nhóm chuyên gia HIV/AIDS thuộc trung tâm CSIS chuyến công tác Việt Nam từ – 13/1/2006 Tommy G Thompson làm trưởng nhóm4 Báo cáo đưa phát trở ngại nghiêm trọng mang tính đặc trưng mà Việt Nam lẫn đối tác quốc tế phải đối mặt họ tập trung tăng cường, mở rộng nỗ lực cho cơng phịng chống HIV/AIDS Chiến lược phịng chống HIV/AIDS diễn tồn diện, song lấy phòng ngừa làm trung tâm đòi hỏi phải vượt qua số trở ngại đáng kể, là: kỳ thị diện khắp nơi; thiếu kế hoạch quốc gia toàn diện điều trị phịng ngừa tiêm chích ma t; thiếu khung pháp lý quốc gia chế tài xử phạt nhằm hạn chế tình trạng phân biệt đối xử đảm bảo bí mật riêng tư; nhóm có hành vi nguy cao chưa tiếp cận đầy đủ với dịch vụ dự phịng, chăm sóc điều trị; tới lúc này, chưa đưa liệu pháp giúp người tiêm chích ma tuý chấm dứt tình trạng sử dụng ma tuý phịng tránh Trích: http://www.vaac.gov.vn/ 104 điều trị Bản thân tơi mắc phải bệnh tơi có ý thức việc giữ gìn sức khỏe Hỏi: Chị lập gia đình, người chồng có biết chị bị nhiễm H không? Trả lời: Anh biết bị nhiễm H yêu lấy Anh quan tâm lo lắng cho sức khỏe sống nhiều Đặc biệt, anh yêu thương chăm sóc cho đứa riêng Hỏi: Chị thực biện pháp để phòng chống cho chồng người thân gia đình? Trả lời: HIV lây truyền qua đường nên sinh hoạt bình thường Do ngồi q lối sống bảo thủ nên vợ chồng định sống Sài Gòn HIV lây truyền qua đường nên tơi sinh hoạt bình thường biết giữ gìn cho Riêng việc quan hệ vợ chồng nhiều lần đề nghị khuyên anh nên sử dụng bao cao su anh kiên khơng đồng ý Hỏi: Chị có điều trị thuốc ARV không? Thuốc ARV chị sử dụng từ đâu? Trả lời: Có Tơi điều trị phòng khám quận Hỏi: Hiệu mà thuốc mang lại cho chị? Trả lời: Thuốc ARV phải dùng hàng ngày Lúc trước uống loại: màu xanh màu trắng uống buổi sáng, màu cam uống buổi tối Bây người ta đổi sang dùng viên, uống vào buổi tối Lúc đầu sử sụng thuốc uống vào thể co giật đến năm trở lại bình thường CD4 tơi tăng từ 300 đến 400 Hỏi: Chị tham gia mạng lưới Tự Lực Nắng Mai từ nào? Trả lời: Tôi biết đến mạng lưới từ lâu khơng có tham gia Hơm tơi đến gặp chị Nguyệt người bạn giới thiệu đến BIÊN BẢN GỠ BĂNG PHỎNG VẤN SÂU SỐ 105 Đối tượng: Gia đình người có H sinh họat Mạng lưới Nắng Mai Địa điểm: Thời gian vấn: 8h00 – 8h45 ngày 15 tháng 12 năm 2012 Người vấn: Nguyễn Thị H Giới tính: Nữ Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Thúy NỘI DUNG Hỏi: Con chào cô ! Cô năm tuổi ạ? Đáp: Cô 50 Hỏi: Quê gốc cô miền Tây phải không ạ? Đáp: Q Long An Hỏi : Cơ có mối quan hệ với anh C ạ? Đáp: Cơ má Hỏi: Cơ biết anh C có H ? Làm cô biết anh C nhiễm ạ? Đáp: Cũng lâu Khi biết bị nhiễm nói cho biết ln Hỏi: Khi nói cho biết tin thái độ anh C ạ? Đáp: Nó sợ Tui thấy vẻ mặt hốt hoảng Hỏi: Cảm xúc lúc nào? Đáp: Cơ sợ lo Cô nghe ti vi với báo nói bị sống có vài năm thơi Rồi cịn vợ cịn khơng biết sống Hỏi: Ngồi ra, cịn có gia đình biết anh C nhiễm H khơng ạ? Đáp: Lúc đầu định giấu khơng cho vợ biết mà khun nhủ nó, dù việc rồi, giấu mãi, phải nói cho vợ biết để cịn phịng tránh nữa, nói Hỏi: Khi nói với chị chị có phản ứng ạ? 106 Đáp: Nó tội cháu ! Nó sốc Nó khơng tin, lúc đầu tưởng chồng nói đùa Chồng đưa tờ giấy xét nghiệm ra, tin thật Nó khóc hơm, chẳng buồn ăn Hỏi: Như bên họ hàng nội, ngoại cịn có biết khơng ạ? Đáp: Nó sợ người ta xa lánh, kì thị nên khơng dám nói Cơ vợ giấu khơng nói Hỏi: Hiện tại, hai vợ chồng anh chị C sống ạ? Đáp: Cũng bình thường Tui vợ động viên thằng C uống thuốc đặn nên ổn Hỏi: Hàng xóm có biết anh C nhiễm H khơng? Đáp: Nhà tui khơng nói với họ khơng biết có biết khơng Đến họ hàng khơng biết Hỏi: Tình trạng sức khỏe anh C nào? Gia đình có hỗ trợ để anh C thực tốt pháp đồ điều trị ạ? Đáp: Nó ổn Nó lấy thuốc đặn uống Vợ động viên cố gắng chữa bệnh cịn lo cho gia đình cho vợ Hỏi: Cơ có sợ bị lây nhiễm H từ anh C khơng? Cơ có biện pháp để phịng tránh lây nhiễm? Đáp: Cơ có đọc thơng tin để tránh lây nhiễm ti vi nên khơng sợ Hỏi: Cơ có suy nghĩ cho người xung quanh biết việc anh C bị nhiễm H cho người biết không? Tại sao? Đáp: Tất nhiên khơng Giờ bị nhiễm H mà sống vui vẻ, nói cho người khác biết sợ họ xa lánh vợ sống Hỏi: Mong muốn cô thái độ cách ứng xử người xung quanh người nhiễm H gia đình họ? Đáp: Mong đừng kì thị hay xa lánh người bị nhiễm H BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 107 Người vấn: Huỳnh Vũ Quyên Thân chủ: T Ngày vấn: 13/01/2013 Thời gian: 14h00 – 15h00 Địa điểm: Mạng lưới tự lực Nắng Mai NỘI DUNG Hỏi: Mối quan hệ anh với chị L gì? Trả lời: Tôi chồng cô Hỏi: Anh biết chị L có H rồi? Trả lời: năm, từ trước lấy cô Hỏi: Làm anh biết chị L nhiễm H? Trả lời: Thì lúc trước tơi làm chung cơng ty Hai đứa tính hợp nên thân Cô hay chia sẻ với chuyện nên biết chuyện cô bị H Hỏi: Cảm xúc anh lúc biết chị L bị nhiễm H? Trả lời: Thật mà nói tơi buồn cho ấy, L gái tốt, thẳng thắn hay quan tâm đến người Khi biết bị nhiễm H cứng rắn mạnh mẽ, tinh thần lạc quan Tôi nghĩ cô bất hạnh thôi, đâu phải lỗi nên khơng thể trách Khi tơi ngỏ lời cầu kiên từ chối sợ tơi phải khổ Tơi muốn u thương,chăm sóc chỗ dựa cho cô nên sau cô đồng ý lấy tơi Hỏi: Ngồi anh ra, cịn có gia đình biết thơng tin chị L nhiễm H? Trả lời: Mọi người gia đình biết cô bị nhiễm H Thế quan tâm động viên cô nhiều Riêng có gia đình tơi người chưa có biết ngồi bắc người ta khơng có suy nghĩ thống nam Nhiều người chưa hiểu bệnh Bởi vậy, cô định cư để tránh cho người biết 108 Hỏi: Anh có hỗ trợ, động viên, an ủi cho chị L? Trả lời: Tơi có động viên an ủi ấy, dù dì đâu phải lỗi cô nên cô không cần phải bận tâm suy nghĩ nhiều Bây sống sống cho khơng phải q khứ Tơi chăm sóc chu cô khỏi phải tủi thân Tôi cô tham gia mạng lưới chương trình liên quan đến người nhiễm H Hỏi: Hàng xóm anh chị có biết A nhiễm H? Trả lời: Vì lấy xong chúng tơi định cư nên hàng xóm khơng biết cô bị nhiễm H Cô sống tốt với người chung quanh hay giúp đỡ, quan tâm đến người khác nên u thương nhiều, có đem qua cho hay có chuyện qua thông báo trước cho cô Hỏi: Việc chị L nhiễm H có ảnh hưởng đến mối quan hệ anh? Trả lời: Khơng có, bạn bè chẳng biết cô bị nhiễm H, biết có đời chồng Nhiều lúc người ta hay đàm tiếu chồng trước bị H lại khơng bị Nhưng nhìn sống lạc quan, chăm khỏe mạnh nên người bỏ ý nghĩ Hỏi: Tình trạng sức khỏe chị L nào? Trả lời: Cô biết quan tâm đến sức khỏe mình, ăn uống đầy đủ uống thuốc nên sức khỏe cải thiện nhiều Bác sỹ nói người biết bị nhiễm H tinh thần lac quan Giờ cô khỏe mạnh nên cảm thấy vui Hỏi: Gia đình có hỗ trợ để chị L thực tốt việc điều trị bệnh cho mình? Trả lời: Tôi tạo điều kiện điều trị bệnh Cứ tới ngày khám định kỳ chở cô hay cô tham gia buổi tư vấn chăm sóc sức khỏe cho người bị nhiễm H để biết cách quan tâm, chăm sóc nhiều Tóm lại, làm thứ để cô suy nghĩ nhiều chăm sóc tốt sức khỏe 109 Hỏi: Anh có sợ bị lây nhiễm H từ chị L khơng? Anh có biện pháp để phịng tránh lây nhiễm? Trả lời: Dĩ nhiên không rồi, lấy cô biết cô mắc bệnh Đã chấp nhận lấy tơi cịn sợ Những lúc vợ chồng gần gũi đề nghị dùng bao cao su nghĩ vợ chồng cần phải làm Tơi thấy làm thiệt thịi cho khác né tránh việc cô bị bệnh Hỏi: Anh có suy nghĩ cho người xung quanh biết việc A nhiễm H? Tại sao? Trả lời: Tôi nghĩ người biết biết, cịn khơng việc phải nói Thú thật, có người hiểu bệnh đâu, có người biết lây truyền đâu Người ta mà nghe nói bệnh kì thị đối xử khơng tốt với người nhiễm H Tôi không muốn vợ bị nên để chuyện đến đâu đến Hỏi: Mong muốn anh thái độ cách ứng xử người xung quanh người nhiễm H gia đình họ? Trả lời: Tơi mong người có cách nhìn đắn người nhiễm H, quan tâm thấu hiểu họ nhiều Họ bị nhiễm H thân họ gia đình họ khổ nhiều nên xã hội có nhìn miệt thị họ khó họ có hội trở hòa nhập với sống BIÊN BẢN GỠ BĂNG PHỎNG VẤN SÂU SỐ 10 Đối tượng: gia đình người có H Địa điểm: Tại nhà người có H Thời gian vấn: 9h30’-10h30’ ngày 13 tháng 12 năm 2013 Người vấn: bé Nguyễn Minh H – gái chị N Giới tính: Nam Năm sinh: 2001 Người thực hiện: Vũ Thị Mượt 110 NỘI DUNG Hỏi: Chào em Em năm học lớp H? Đáp: Dạ ! Hiện em học lớp Hỏi: Em cho chị biết ngơi trường em học chứ? Đáp: Em học trường tiểu học Đặng Văn Bất Hỏi: Em có thích học khơng? Đáp: Em có Hỏi: Các mơn học trường, em thích mơn nào, ghét mơn học nào? Đáp: Em thích mơn tốn, ngày em học mơn tốn Em khơng ghét mơn cả, thấy bình thường Hỏi: Um, từ nhà em tới trường có xa khơng? Đáp: Em không biết, mẹ chở đi, em chạy xe đạp với bạn Nhưng cảm thấy không xa lắm! Hỏi: Ở nhà người quan tâm tới em nhất? Đáp: Mẹ em, bố em làm sáng tới chiều nên em nói với mẹ, mẹ hay hỏi em điểm môn lúc em học nhà Hỏi: Um, em quý yêu mẹ em nhiều nhỉ? Đáp: Dạ, em thích khoe với mẹ lúc em điểm cao Nhưng mẹ hay nói em chơi với bạn Mẹ em nói mẹ khơng thích bạn em Hỏi: Em có biết khơng? Đáp: Em không biết, thấy mẹ bảo không thích thơi Mẹ em nói trai chơi thơi không dễ hư người, lo học thật giỏi để sau đỡ khổ Hỏi: Thế lớp em có chơi với bạn nhiều khơng? Bạn có thích chơi với em khơng? Đáp: Em chơi có 5-6 bạn thân Các bạn hay rủ em chơi game, lần em chơi học về, trễ mẹ khơng nói Hỏi: Em có nghĩ chơi game giấu mẹ này, mẹ em biết mẹ có buồn em khơng? Lúc em nghĩ nào? 111 Đáp: Thỉnh thoảng em thôi, mẹ em Sau em xin phép để mẹ cho em chơi Hỏi: Em nghĩ chơi game xấu hay tốt H? Đáp: Em không biết, thấy chơi hay nên em chơi Bạn em chúng chơi nhiều lắm, tụi có tiền, nhà em nghèo em khơng có tiền để chơi Hỏi: Thế em có biết mẹ em bị bệnh khơng? Đáp: Dạ em có biết, khơng biết bệnh Vì thấy ngày mẹ em uống thuốc Hỏi: Cịn bố em sao? Bố em có bị bệnh mà cần uống thuốc khơng? Đáp: Bố em có uống khơng giống mẹ, mẹ em uống thuốc suốt Hỏi: Mấy bác hàng xóm có biết mẹ em bị bệnh khơng H? Đáp: Em không rõ, suốt ngày em học nên không hỏi Thấy bác bình thường, lâu hỏi mẹ em Hỏi: Các bác hỏi điều vậy? Đáp: Các bác hỏi mẹ bữa mập lên thế? Nhưng bác sang nhà em chơi, mẹ em ngày trước hay chơi nhà cô, bác thấy mẹ hay nhà lúc rảnh, chủ nhật mẹ em hay tham gia với người Hỏi: Em có với mẹ em khơng? Đáp: Khơng, em tồn học với nhà với bà Hỏi: Sao em không chơi với mẹ cho vui? Đáp: Mẹ em bảo mẹ có việc, làm gì, nhà trơng nhà cho mẹ Em khơng thích đi, thích nhà coi họat hình Hỏi: Um, nhà em có người tất cả? Đáp: Có bà ngoại, bố với mẹ với em Tất có người chị ạh Hỏi: Bà em đâu rồi, chị khơng thấy bà? Hơm có em với mẹ em nhà àh? Đáp: Bà em quê bác em chơi ngày rồi, bố em chơi đâu Hỏi: Bà có quý em nhiều chứ? 112 Đáp: Bà toàn kêu mẹ em đẻ thêm em bé nữa, bà thích em bé em Em học hồi nên nói chuyện với bà Bà hay nói với mẹ em thơi.Lắm lúc bà nói nhiều, mà nói em khơng hiểu nên kệ bà Hỏi: Em có thương bà em khơng, chị cảm thấy em khơng thích nói chuyện với mẹ, bố bà ngoại em nữa? Đáp: Em có thích mẹ Bố nói chuyện với em, bà ngoại em khó tính lắm, bà thích nói chuyện ăn với mẹ em Hỏi: H này, chị hỏi em câu nhé? Em thử nghĩ kỹ nha trả lời chị Đáp: Sao chị? Hỏi: Nếu mẹ em bị bệnh nặng em cảm thấy nào? Đáp: Em nghĩ nhiều chị Em mẹ bị bệnh mà thấy uống thuốc hồi Nhiều lúc em hỏi mẹ, mẹ em nói mẹ uống thuốc bổ thôi, sau lớn lên em biết thuốc bổ nào, mẹ nói em khơng hiểu Thuốc uống hàng ngày để mẹ em béo lên mẹ em gầy Hỏi: Em không nghe thấy nói bệnh mẹ em àh? Bà em có biết bệnh mẹ khơng? Đáp: Hình ngoại biết mà ngoại khơng nói; thấy ngoại cười ngày trước Hỏi: Mấy bác bên cạnh nhà em àh? Đáp: Em khơng rõ, biết mà bệnh nhẹ có đâu ạh? Hỏi: Vậy em có sợ bị mắc bệnh ngày khơng? Đáp: Có chứ, em lần bị sốt mẹ em lo vừa lo mẹ vừa mắng em chơi toàn nắng nên dễ bị bệnh Hỏi: Nếu ngày em bị bệnh mà khơng có mẹ hay khơng có chăm sóc, lo cho em, mua thuốc cho em, cháo em ăn em nghĩ nào? Đáp:Em buồn chị ạh, nhà mà bị ốm sợ lắm, buồn Hỏi: Thế em có nghĩ ngày mẹ em bị ốm mà không lo cho mẹ, mua thuốc cho mẹ em không? Đáp:Em chạy mua thuốc cho mẹ em Vì lần em bị bệnh mẹ lo cho em, em trai nên phải lo cho mẹ em chứ? 113 Hỏi: Ừm, chị thấy vui em nghĩ giống người lớn Mà em thấy mẹ em buồn chưa? Đáp: Có mẹ hay ngồi thừ ra, nghĩ em hỏi mẹ khơng nói Mẹ bảo sau lớn lên em hiểu, lo học đi, không chơi nhiều Hỏi: Em nghĩ câu nói mẹ em? Đáp: Thì mẹ nói nên em nghe lời Nhà em đâu có nhiều tiền để chơi đâu nhà học với xem họat hình thơi Hỏi: Em có hay sang nhà hàng xóm gần nhà em khơng? Đáp: Có chị, ngày em sang Chị T (con nhà bác Tr hàng xóm, cạnh nhà H) hay đùa em, hai chị em chơi với hợp PHỤ LỤC 4: TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời Các tỉnh Các tỉnh Các tỉnh Các tỉnh miền miền Tây miền Bắc Trung Nguyên Nam Quê quán 10 Nghề nghiệp Tình trạng nhân 13 Nam Nữ 23 37 Giới tính Trình độ học vấn Khơng học 11 Các tỉnh miền Tây 27 Tiểu học Trung học CS Trung học PT Cao đẳng, đại học 27 Công nhân, viên chức Lao động tự 54 Đã lập gia đình Chưa lập gia đình 114 TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời gia đình Anh/chị sinh chưa Hiện tại, anh/chị sinh họat mạng lưới Nắng Mai nào? 10 11 Anh/chị tham gia Mạng lưới Nắng Mai bao lâu? Anh/chị biết đến mạng lưới Nắng Mai từ đâu? Anh/chị tham gia họat động mạng lưới Nắng Mai? Anh/chị biết có HIV từ bao lâu? 54 Rồi Chưa 49 Nắng Mai Nắng Mai Nắng Mai Nắng Mai Nắng Mai 13 19 Dưới năm Từ năm đến năm Từ năm đến năm Trên năm 31 12 Người quen giới thiệu Sách, báo Tivi Internet Khác 47 Tập huấn kĩ Sinh họat, giao lưu hội họp Vui chơi ngày lễ, tết Những họat động khác 43 48 53 12 Dưới năm Từ năm đến năm Từ năm đến năm Trên năm 37 13 115 TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời Sốc 43 Bực tức, cáu giận 21 Sợ hãi, lo lắng 56 Mặc cảm 36 Cơ đơn, tự kỉ 27 Trầm uất, có ý định tự 15 Chấp nhận, hy vọng Quan hệ tình dục với người có H 48 Dùng chung bơm kiêm tiêm với người có H Truyền máu từ người có H Tâm trạng anh/chị biết nhiễm H? 12 Nguyên nhân Anh/chị bị nhiễm HIV gì? 13 Khác Anh/chị làm để phịng tránh cho gia đình cộng đồng ) Sử dụng bao cao su quan hệ 42 Không ngủ chung Không dùng chung vật dụng 21 Không tắm chung 37 Không tiếp xúc gần 11 Chuyển riêng 14 15 Anh/chị có cho người biết có HIV hay không? Ai người mà anh/chị cho biết có HIV? 16 Có Khơng 54 Ba, mẹ 48 Vợ, chồng Anh/chị Bạn bè 116 TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời Khác Tâm trạng họ biết anh/chị có HIV? 17 18 Các thành viên khác gia đình có biết anh/chị nhiễm HIV hay không? 19 Thái độ thành viên gia đình anh/chị nào? 20 Thái độ gia đình nhà chồng/vợ biết anh/chị nhiễm HIV? Sốc 29 Bực tức, cáu giận 21 Lo lắng, sợ hãi 43 Đồng cảm, chia sẻ 24 Đáp án khác 11 Có Khơng 46 11 Quan tâm, giúp đỡ, động viên Kì thị, xa lánh 38 22 Quan tâm, giúp đỡ, động viên Kì thị, xa lánh 21 29 Vui vẻ, hạnh phúc Được an ủi, động viên Cảm nhận anh/chị thái độ thành viên gia đình? Mặc cảm, chán nản, tự ti Bị cô lập Thái độ khác 21 22 Hàng xóm anh/chị biết anh/chị có HIV từ bao lâu? Dưới năm Từ năm đến năm Từ năm đến năm Trên năm 117 TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời Làm hàng xóm biết anh/chị có HIV? 23 Anh/chị tự nói Gia đình anh/chị nói Họ nghi ngờ phát Ý kiến khác Có Khơng 24 Họ có nói chuyện với anh/chị khơng? 56 25 Họ có đồng ý bắt tay với anh/chị khơng? 45 26 Họ có mua sản phẩm anh/chị làm khơng? 23 27 Họ có cho anh/chị mượn đồ đạc, tiền bạc khơng? 26 Họ có đến nhà anh/chị chơi khơng? 17 29 Họ có ăn với anh/chị khơng? 11 30 Họ có muốn họ học với anh/chị không? 33 31 Họ có muốn kết với anh/chị khơng? 47 32 Họ có cắt đứt mối quan hệ với anh/chị khơng? 26 33 Họ có muốn anh/chị đến nhà họ chơi không? 28 Thái độ cộng đồng biết anh/chị người có HIV? 15 118 TỔNG HỢP DỮ LIỆU TỪ BẢNG KHẢO SÁT STT Câu hỏi Trả lời 34 Họ có tắm hồ bơi với anh/chị khơng? 35 Họ có anh/chị tham gia sinh hoạt, giao lưu tổ dân phố, khu phố không? 12 36 Họ có mượn đồ đạc anh/chị khơng? 11 37 Họ có giữ bí mật tình trạng sức khỏe anh/chị không? 19 Tại anh/chị lại không công khai cho người biết có H 38 39 Anh/chị có dự định cho người biết khơng? Nếu có thái độ bác sĩ, nhân viên y tế anh/chị nào? 41 Sợ bị xa lánh 43 Sợ bị kì thị 41 Sợ khơng tìm việc làm 34 Sợ bị lập 27 Sợ bị người cắt đứt quan hệ 11 Ý kiến khác 17 Có Khơng 52 Niềm nở giúp đỡ 34 Quan tâm, chia sẻ 23 Thờ ơ, lạnh nhạt Bực bội, khó chịu La mắng, cáu gắt Thái độ khác ... kiểu thái độ cộng đồng người có HIV/ AIDS gia đình họ thái độ ngược lại người có HIV/ AIDS gia đình họ với kiểu thái độ mà cộng đồng họ, muốn tìm hiểu xem ảnh hưởng thái độ cộng đồng đến người có HIV/ AIDS... nghiên cứu - Cộng đồng có kiểu thái độ người có HIV/ AIDS gia đình họ? - Ảnh hưởng thái độ tiêu cực từ cộng đồng đến người có HIV/ AIDS nào? - Mong muốn người có HIV/ AIDS thái độ cộng đồng giành... Minh 37 CHƯƠNG ẢNH HƯỞNG THÁI ĐỘ CỦA CỘNG ĐỒNG ĐẾN NGƯỜI BỊ NHIỄM HIV/ AIDS VÀ GIA ĐÌNH CỦA HỌ 3.1 Thái độ cộng đồng người bị nhiễm HIV/ AIDS Sau thời gian trực tiếp làm việc với người có H với