LỜI CẢM ƠN Để hồn thành tiểu luận địi hỏi tìm hiểu kiên trì cuả thân quan trọng bảo thầy cô giáo hướng dẫn Em xin gửi lời cảm ơn chân thành giúp đỡ tận tình thầy giáo …… giúp em từ việc định hướng đề tài, sửa đề cương chi tiết, tận tình bảo cho em kiến thức cần thiết để từ hình thành ý tưởng khoa học thực đề tài đạt kết cao Tuy nhiên kiến thức kinh nghiệm thực tế thân em nhiều hạn chế, tiểu luận khơng tránh khỏi thiếu sót Em mong nhận góp ý thầy giáo để tiểu luận em hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn PHẦN MỞ ĐẦU Lí lựa chọn đề tài Ở nước ta du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng bao gồm nhiều hoạt động khai thác tiềm hệ địa sinh thái khác khắp đất nước Sự phong phú đa dạng hình thức du lịch thể từ thăm quan thắng cảnh tự nhiên, nghiên cứu thành phần tự nhiên, xã hội để nghỉ dưỡng, từ du lịch xe, thuyền, bộ, đến du lịch cưỡi thú lớn Quá trình phát triển mạnh mẽ loại hình du lịch tạo khả to lớn tài nguyên du lịch tự nhiên nhân văn Đặc biệt năm gần thay đến nơi thị ồn náo nhiệt với tồ nhà cao tầng che khuất tầm nhìn người khách du lịch có xu hướng đến với miền q để hồ vào sống người dân với phong tục tập quán mang đậm tính truyền thống tính địa phương, hiểu thêm kiến thức lịch sử, kiến trúc mỹ thuật địa phương nói riêng đất nước nói chung, hoà minh với thiên nhiên lành với vẻ đẹp cổ kính di tích lịch sử, cơng trình tơn giáo tín ngưỡng gắn với lễ hội truyền thống độc đáo Do việc tìm hiểu khai thác giá trị văn hố lịch sử di tích vùng quê có ý nghĩa vơ quan trọng việc phát triển du lịch Nam Định tỉnh thuộc vùng châu thổ Sông Hồng vùng du lịch Bắc Bộ cách thủ dơ Hà Nội 90 km phía Đơng Nam có tuyến đường sắt Bắc Nam tuyến quốc lộ 10, 21 chạy qua nối với cửa quốc tế Móng Cái (Quảng Ninh) khu du lịch Hạ Long với hệ thống giao thông đường thuỷ : Sơng Hồng, Sơng Đáy, Sơng Ninh Cơ Do Nam Định có điều kiện thuận lợi giao lưu với vùng miền nước quốc tế Thiên nhiên ưu đãi hào phóng dành cho Nam Định cánh đồng thẳng cánh cò bay dòng sông đỏ nặng phù sa bên làng quê trù phú Bãi biển Quất Lâm Thịnh Long hồn nhiên với dáng vẻ hoang sơ bầu khơng khí mát lành, có khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Xuân Thuỷ với hệ sinh thái rừng ngập mặn đa dạng, phong phú với nhiều loại động vật quí ghi sách đỏ quốc tế nơi dừng chân loài chim di trú từ Phương Bắc Khơng Nam Định cịn vùng đất địa linh nhân kiệt nơi sinh nhiều danh nhân đất nước, nơi phát tích vương triều nhà Trần - triều đại hưng thịnh vào bậc lịch sử phong kiến Việt Nam Con người Nam Định tài hoa thông minh, cần cù, dũng cảm với truyền thống lịch sử lâu đời từ ngàn xưa người dân Nam Định tạo dựng để lại cho hệ ngày nhiều di sản văn hoá tinh thần mang đậm sắc văn hoá dân tộc.Các quần thể di tích với nét kiến trúc tinh sảo độc đáo: Đền Trần,Chùa Tháp, Chùa Keo, Chùa Cổ Lễ nơi cịn có quần thể di tích Phủ Dầy với cơng trình mang đậm phong cách thời Nguyễn gắn liền với lễ hội dân gian truyền thống thu hút đông đảo khách thập phương Ngồi cịn có làng nghề thủ cơng truyền thống (làng hoa cảnh Vị Khê, làng chạm gỗ La Xuyên, làng rèn Vân Chàng ) minh chứng cho trình phát triển lâu dài Nam Định Với tiềm du lịch đa dạng, phong phú Nam Định có điều kiện trở thành địa danh du lịch có sức hút lớn du khách nhiều loại hình du lịch : Du lịch sinh thái, du lịch biển đặc biệt du lịch văn hoá, du lịch tâm linh gắn liền với việc tham quan tìm hiểu, nghiên cứu văn hố dân gian, di tich lịch sử lễ hội Tuy nhiên thực trạng phát triển du lịch Nam Định năm qua nhiều hạn chế, chưa tương xứng với tiềm Hoạt động du lịch chủ yếu dựa sở khai thác tài nguyên sẵn có, đầu tư cịn hạn chế mang tính tự phát nên chưa có sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách Là người đất Nam Định học ngành văn hố du lịch tơi chọn đề tài “Phủ Dầy( Nam Định) tiềm khai thác loại hình du lịch Văn Hóa’’ với mong muốn góp phần nhỏ bé vào việc khai thác giá trị văn hoá phong phú di tích Phủ Dầy vào phát triển du lịch Mục đích đề tài nghiên cứu Mục đích đề tài bước đầu tìm hiểu nghiên cứu tiến tới đánh giá tiềm phát triển loại hình du lịch văn hoá thực trạng khai thác loại hình du lịch quần thể di tích Phủ Dầy từ xây dựng đưa luận khoa học để quyền cấp, ngành tham khảo việc khai thác giá trị lịch sử, văn hố phục vụ phát triển du lịch, góp phần phát triển kinh tế bảo tồn phát huy giá trị truyền thống địa phương nói chung tỉnh Nam Định nói riêng Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài 3.1 Đối tượng Đối tượng nghiên cứu đề tài yếu tố lịch sử hình thành,giá trị kiến trúc lễ hội Phủ Dầy có giá trị phục vụ cho việc phát triển du lịch Nam Định người dân địa phương 3.2 Phạm vi nghiên cứu - Xem xét giá trị lịch sử, văn hoá di tích Phủ Dầy khai thác phục vụ du lịch -Tìm hiểu thực trạng hoạt động du lịch quần thể di tích Phủ Dầy Phương pháp nghiên cứu 4.1 Phương pháp khảo sát thực tế 4.2 Phương pháp thu nhập thông tin qua tài liệu sách Bố cục khóa luận Khóa luận gồm có chương: Chương1: Cơ sở lý luận chung du lịch tổng quan du lịch- mối quan hệ chúng phát triển du lịch Chương2: Thực trạng phát triển du lịch văn hóa quần thể di tích Phủ Dầy Chương3: Đề xuất số giải pháp để quần thể di tích Phủ Dầy thực điểm đến hấp dẫn khách du lịch Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DU LỊCH VÀ DU LỊCH VĂN HÓA – TỔNG QUAN VỀ KHU DI TÍCH PHỦ DẦY 1.1 Du lịch du lịch văn hóa 1.1.1 Khái niệm du lịch Ngày du lịch trở thành tượng kinh tế xã hội phổ biến không nước phát triển mà nước phát triển có Việt Nam Do hồn cảnh khác nhau, góc độ nghiên cứu khác nhau, người có cách hiểu du lịch khác Đúng chuyên gia du lịch nhận định: “Đối với du lịch có tác giả nghiên cứu có nhiêu định nghĩa” Định nghĩa du lịch theo quan điểm Ipirogionic: “Du lịch dạng hoạt động cư dân thời gian rỗi liên quan đến di chuyển lưu lại tạm thời bên nơi cư trú thường xuyên nhằm nghỉ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể chất tinh thần nâng cao trình độ nhận thức văn hóa thể thao kèm theo việc tiêu thụ giá trị tự nhiên, kinh tế, văn hóa” Trong “Du lịch kinh doanh du lịch” Phó Tiến sĩ Trần Nhạn định nghĩa: “Du lịch trình hoạt động người rời khỏi quê hương đến nơi khác thẩm nhận giá trị vật chất tinh thần đặc sắc, độc đáo, khác lạ với quê hương mà không nhằm mục đích sinh lời” Định nghĩa Du lịch luật du lịch “Du lịch hoạt động có liên quan đến chuyến người ngồi nơi cư trú thường xuyên nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng khoảng thời gian định” (NXB Chính trị, Quốc gia - HN2005 trang 9) Như du lịch khái niệm rộng, phạm trù độc lập không mang nghĩa hẹp Du lịch theo tiếng Hán chơi có lịch trình Trong “du” rong chơi, cịn “lịch” lịch trình, xếp thời gian Chính phân biệt du lịch với hình thức cư trú thường xuyên khác du học, học xa, làm xa Người ta quy ước có hoạt động rời khỏi nơi cư trú thường xuyên không 24 khơng mục đích kiếm tiền coi du lịch Các hoạt động rời khỏi nơi cư trú thường xun khơng mục đích kiếm tiền 24 gọi tham quan Trên thực tế khái niệm du lịch rộng tham quan, bao trùm khái niệm tham quan với lại, ăn uống, ngủ nghỉ gọi du lịch Ngày loại hình du lịch đa dạng hóa, chun mơn hóa để đáp ứng cách tốt nhất, đầy đủ cho nhu cầu du lịch du khách Với phát triển mặt đời sống kinh tế, xã hội, du lịch trở thành nhu cầu quan trọng người dân nhiều nước giới Muốn du lịch thực phát triển, khách du lịch đơng hơn, đòi hỏi nỗ lực từ nhiều mặt nhiều bên Trước tiên phát triển kinh tế người dân kinh tế phần thiết yếu cấu tạo nên hành trình du lịch Sau quản lý nhà nước du lịch, tăng cường xây dựng sở hạ tầng, tăng cường quảng cáo tuyên truyền, thu hút khách nhà nước, hãng lữ hành Đối với nước ta nước phát triển, nói cách khách quan điều kiện xây dựng sở hạ tầng, sở đón tiếp khách dịch vụ bổ sung, loại hình du lịch cịn nhiều hạn chế Bên cạnh nước ta có điều kiện thuận lợi tài nguyên du lịch thiên nhiên phong phú, nước ta lại có bề dày lịch sử văn hóa với nhiều cơng trình kiến trúc không to lớn, đồ sộ tinh tế độc đáo với nhiều phong tục tập quán có giá trị nhân văn sâu sắc Đó điều kiện thuận lợi để nước ta phát triển mạnh du lịch nghỉ dưỡng du lịch văn hóa Với định hướng Đảng Nhà nước phát triển văn hóa tiên tiến đậm đà sắc dân tộc với việc đưa du lịch trở thành điểm nóng, thành quan tâm nhiều ngành, nhiều người 1.1.2 Du lịch văn hóa Theo Luật du lịch Việt Nam năm 2005 có định nghĩa: “Du lịch văn hóa hình thức du lịch dựa vào sắc văn hóa dân tộc với tham gia cộng đồng nhằm bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống” Theo Tiến sĩ Trần Đức Thanh nhập môn Khoa học du lịch “Du lịch văn hóa hoạt động diễn chủ yếu môi trường nhân văn hay hoạt động du lịch tập trung khai thác tài nguyên du lịch văn hóa” Như tài nguyên du lịch văn hóa tài ngun du lịch nhân văn, tài nguyên du lịch văn hóa tất xã hội cộng đồng tạo có sức hấp dẫn du khách thành tố khác đưa vào phục vụ du lịch, giá trị văn hóa mang đậm sắc địa phương thông qua vật dẫn phương thức biểu đạt, cung cấp cho du khách hội để chiêm ngưỡng, thử nghiệm cảm thụ văn hóa địa phương bao gồm cơng trình kiến trúc mỹ thuật, di tích lịch sử, hoạt động tơn giáo, nghi thức xã hội đặc thù, đồ ăn, thức uống, làng nghề truyền thống, lễ hội phong tục tập quán Du lịch văn hóa loại hình du lịch bền vững, hấp dẫn du khách, có nhiều điều kiện, nguồn lực để phát triển, quan tâm đầu tư phát triển nhiều nước Việt Nam Cộng đồng địa phương người sản sinh, bảo tồn sở hữu giá trị văn hóa địa phương tổ chức phát triển du lịch sinh thái, tổ chức phát triển văn hóa phải dựa vào cộng đồng địa phương để bảo tồn, nuôi dưỡng giá trị văn hóa, tơn trọng nguyện vọng phong tục tập quán cộng đồng chia sẻ lợi nhuận, việc làm từ hoạt động du lịch với cộng đồng - Tài nguyên du lịch văn hóa bao gồm giá trị văn hóa vật thể phi vật thể: Di sản văn hóa vật thể sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử văn hóa, khoa học bao gồm di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật Quốc gia (Luật di sản Việt Nam năm 2003) Di sản văn hóa phi vật thể sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử văn hóa khoa học, lưu giữ trí nhớ, chữ viết, lưu truyền miệng, truyền nghề, trình diễn hình thức lưu truyền khác bao gồm tiếng nói, chữ viết, tác phẩm văn học, diễn xướng dân gian, lối sống, nếp sống, bí nghề truyền thống, y dược cổ truyền, văn hóa ẩm thực, trang phục truyền thống trí thức dân gian (Luật di sản Việt Nam năm 2003) Du lịch văn hóa mang nét đặc trưng riêng biệt Trước tiên đặc trưng tài nguyên, yếu tố định đến việc xây dựng chương trình du lịch, tài nguyên du lịch văn hóa đương nhiên đặc điểm văn hóa đặc trưng vùng, quốc gia mà văn hóa đặc trưng đương nhiên nơi khác, giống nhau, ví dụ du lịch biển nơi giống cần có bãi biển đẹp sở phục vụ tốt tiến hành du lịch biển Như thân du lịch văn hóa mang nét đặc trưng cụ thể Ngược lại du lịch phương tiện, hội để văn hóa khẳng định tính độc lập Và hịa nhập, nâng cao phát triển Ngồi lợi ích mặt kinh tế, du lịch văn hóa mang lại cho quốc gia, cho vùng, cho nhà kinh doanh du lịch nhiều lợi ích mà khơng phải loại hình hay làng nghề mang lại nâng cao mặt xã hội, có du lịch văn hóa nâng cao “chất” du lịch, nâng cao nét đẹp, giữ gìn tính văn hóa du khách cư dân địa phương hay với nhà kinh doanh du lịch Chính qua du lịch văn hóa, nhà nước điều chỉnh giữ gìn, phát huy cách tốt văn hóa riêng Quốc gia 1.2 Tổng quan khu di tích Phủ Dầy: 1.2.1 Giới thiệu vùng đất Vụ Bản: 1.2.1.1 Vị trí địa lý Nam Định tỉnh thuộc đồng châu thổ sơng Hồng “Dân cư đơng đúc hình Long” Nhiều nhà nghiên cứu lịch sử- văn hóa cho rằng: Đây vùng đất văn hiến mà điểm sáng vùng văn hóa Thiên Bản - Thiên Trường Quần Anh Tính địa văn hóa ba vùng rõ rệt thể đa dạng phong phú văn hóa tỉnh Nam Vùng Thiên Trường đậm dấu ấn văn hóa Thăng Long vương triều Trần, vùng Quần Anh tượng trưng cho nghiệp vẻ vang ơng cha ta tiến mạnh biển, cịn Thiên Bản vùng đất cổ, lưu giữ dấu ấn tinh hoa văn hóa người Việt từ thủa Vua Hùng dựng nước đậm đà sắc dân tộc phát triển mạnh mẽ qua thời đại Là huyện tỉnh Nam Định Vụ Bản cách thành phố Nam Định 15km phía Tây Nam Huyện có 17 xã, thị trấn Diện tích tự nhiên 14766,23 ha, dân số 12700 người có ranh giới: + Phía Đơng giáp thành phố Nam Định huyện Nam Trực + Phía Tây giáp huyện Ý Yên + Phía Nam giáp huyện Ý Yên Nghĩa Hưng + Phía Bắc giáp huyện Mỹ Lộc Với vị trí nằm phía Nam Sơng Hồng, cách - nghìn năm miền đất Vụ Bản hình thành trình biển lùi bồi đắp dần phù sa sông Hồng sông Đáy Từ miền trung du triền sơng Hồng, sơng Đáy, vùng núi Hồng Long, Tam Điệp, người Việt cổ tiến đồng ven biển Theo nhà nghiên cứu Ngô Đức Thịnh: Huyện Vụ Bản có chục làng 10 - Từng bước loại dần cung cách quản lý di tích theo chế gia đình tự tiện đưa hoạt động gia đình vào di tích, tự tiện hình thức thu chi ngân sách tùy tiện phát ngôn, bước đưa tổ chức tập thể vao quản lý di tích - Từng bước tiêu chuẩn hóa hệ thống thủ nhang, xây dựng nội quy điểm di tích, tiến hành phân công phân cấp tiêu chuẩn chức năng, khuyến khích sáng tạo đóng góp có tổ chức cho việc tổ chức quản lý Lễ hội Phủ Dầy 3.2.1.6 Việc quản lý ngân sách Theo chế Phủ Dầy nguồn thu từ Lễ hội chi phí, lệ phí tập trung đầu mối ngân sách xã Kim Thái Căn vào nhu cầu thực tế, tiểu ban Lễ hội UBND huyện duyệt để trích phần từ nguồn thu để chi vào việc tổ chức Lễ hội Phủ Dầy phần lại địa phương dùng để tu sửa, nâng cấp cơng trình phúc lợi, sở hệ thống phục vụ cho lễ hội năm sau Trong thời gian tới cần tiến hành quản lý thu chi ngân sách từ di tích Lễ hội mối quan tâm cấp huyện, quản lý thu chi sách, cơng khai tiết kiệm thực theo luật ngân sách, tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương, cho lợi ích khách Đây việc làm khó khăn cần có thời gian, đồng thuận tâm cao thành phần có liên quan 3.2.2 Giải pháp khai thác giá trị quần thể di tích Phủ Dầy phát triển du lịch 3.2.2.1 Hồn thiện môi trường pháp lý tạo điều kiện để du lịch phát triển Môi trường pháp lý vấn đề quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển du lịch, hồn thiện mơi trường pháp lý nhằm tạo điều kiện cho chủ thể du lịch, hoạt động động thuận lợi Trong nội dung cần ưu tiên triển khai xây dựng quy hoạch du lịch 47 cho cụm di tích văn hóa Phủ Dầy làm sở cho việc bố trí hợp lý không gian phát triển phạm vi khu di tích: Bao gồm khơng gian văn hóa cho hoạt động tâm linh tín ngưỡng khơng gian bổ trợ gắn với hoạt động tham quan dịch vụ, cần ý khai thác giá trị làng nghề, trang trại khu vực phụ cận di tích để bổ sung sản phẩm du lịch làm tăng tính hấp dẫn cụm di tích Điều đặc biệt có ý nghĩa việc làm giảm áp lực du khách đến di tích thời gian tổ chức lễ hội 3.2.2.2 Kéo dài thời gian lưu trú khách Để tăng cường hiệu kinh tế thu từ lễ hội Phủ Dầy nhiệm vụ quan trọng phải kéo dài thời gian lưu trú khách Để làm điều này, bên cạnh việc bổ sung dịch vụ có chất lượng, hoạt động vui chơi giải trí dịch vụ lưu trú vấn đề cần quan tâm Căn vào tình hình thực tế cụm di tích Phủ Dầy dự án “du lịch nghỉ nhà dân” du khách đến vừa tham dự lễ hội, tham quan di tích, tìm hiểu phương thức sinh hoạt phong tục tập quán, tri thức địa Cộng đồng địa phương thông qua dự án có hội nâng cao trình độ nhận thức, mức sống Đối với ngành du lịch dự án giúp giảm bớt áp lực nguồn vốn ban đầu vào hệ thống hạ tầng sở vật chất kỹ thuật 3.2.2.3 Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch Một điều đáng ý quần thể di tích Phủ Dầy nói chung lễ hội Phủ Dầy nói riêng có giá trị “chìm” cần có nỗ lực ngành văn hóa, du lịch đặc biệt đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên tham gia nhằm làm bật giá trị đó, nêu bật ý nghĩa nội dung nhân văn sâu sắc thông qua việc thờ phụng Thánh Mẫu Điều góp phần tạo nên mơi trường sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lành mạnh Nhiệm vụ quan trọng phải bồi dưỡng kiến thức văn hóa cho 48 nhà kinh doanh du lịch, cho đội ngũ cán ngành văn hóa đặc biệt nhà tổ chức Lễ hội, phối hợp chặt chẽ có hiệu bên liên quan chắn tạo kết cao cho giai đoạn Hàng năm mở lớp đào tạo lại, bồi dưỡng chuyên mô nghiệp vụ cho đội ngũ lao động trực tiếp địa phương Đào tạo hướng dẫn viên cho người địa phương để họ phục vụ cho hoạt động du lịch quê hương 3.3 Những tồn định hướng việc tổ chức khai thác du lịch văn hóa Phủ Dầy 3.3.1 Những tồn việc tổ chức khai thác du lịch văn hóa Phủ Dầy Phủ Dầy quần thể di tích lớn thu hút lượng lớn khách du lịch hàng năm tạo động lực lớn cho phát triển du lịch tỉnh Nam Định Tuy nhiên bên cạnh quần thể di tích gặp phải tồn định cần có thời gian, thái độ giải pháp để khắc phục Kết cấu hạ tầng cải thiển đáng kể chưa đáp ứng cách đầy đủ yêu cầu phát triển du lịch Xuất phát điểm du lịch Nam Định nói chung huyện Vụ Bản nói riêng thấp, hiệu du lịch chưa cao, có tiềm chưa khai thác du lịch sẵn có Chất lượng lao động ngành du lịch thấp, đội ngũ nhân viên phục vụ sở du lịch huyện cịn hạn chế trình độ nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ Đầu tư phát triển du lịch cịn mang tính tự phát manh mún ý nhiều đến hiệu trước mắt mà chưa thực ý đến việc phát triển du lịch bền vững Công tác xúc tiến, quảng bả du lịch chưa đầu tư mức Lễ hội Phủ Dầy lễ hội lớn, khách miền đất nước 49 đông kéo dài nhiều ngày diện rộng Hình thức nội dung sinh hoạt tín ngưỡng theo tục thờ Mẫu có phức tạp lịch sử để lại, đồng thời tác động mặt trái chế thị trường, khơng trình độ, lực tinh thần phận nhỏ người tham gia tổ chức quản lý Lễ hội cịn hạn chế Vì cơng tác quản lý Phủ Dầy tồn yếu cần có thời gian thái độ để khắc phục là: - Về an ninh trật tự: Vì người đông nên kẻ xấu khắp nơi lợi dung Nhất đối tượng trộm cắp mang theo khơng tệ nạn xã hội - Về giao thông khu vực: Do người đông, mạng lưới giao thông khu vực cải tạo, mở rộng song bị tải Chỉ cần xe hỏng đường, xe ngược chiều đỗ sai khu vực quy định có lều qn nhơ khỏi hàng lang quy định gây ách tắc giao thông Mỗi lần ách tắc giao thông thường kéo dài diện rộng nhiều thời gian có trường hợp - tiếng làm ảnh hưởng tới lộ trình gây bất bình với nhiều đồn khách - Việc quản lý bến bãi nơi coi giữ phương tiện giao thông nảy sinh nhiều bất cập Khu vực Phủ Dầy thiếu nhiều bến bãi cho phương tiện giới nên nhiều xe phải đỗ dọc đường Vấn đề cộm nâng ép giá, coi giữ phương tiện giao thơng, nói hầu hết bến bãi thu không với quy định tỉnh nhiều hình thức: Dùng hóa đơn giả, thu ngồi hoa đơn, tệ hại tranh giành bến bãi, làm ảnh hưởng không nhỏ đến lại khách gây nên băn khoăn hoài nghi khu vực Phủ Tiên Hương Vân Cát - Vệ sinh môi trường quan tâm đầu tư nhiều song nan giải Nhu cầu ăn, uống, ở, lớn Do lượng rác thải sinh hoạt nhiều chưa có phương tiện thu gom xử lý kịp thời, cơng trình vệ sinh cơng cộng cịn thiếu gây nên ô nhiễm môi trường cảnh quan văn hóa, việc 50 quản lý vệ sinh thực phẩm, ăn uống, nơi nghỉ trọ chưa đáp ứng Đây vấn đề bách cho địa phương sau ngày hội - Quản lý sử dụng ngân sách từ lễ hội vấn đề cần quan tâm để tìm giải pháp phù hợp: Những năm qua không bán vé vào khu vực lễ hội song nguồn thu ngân sách bị phân tán, cục chưa theo quy định quản lý ngân sách Ví dụ: + Nguồn thu lớn thông qua công đức, cúng tiến lại nhà đền quản lý + Nguồn thu từ lệ phí lại khoán cho cá nhân số tổ chức đó, quản lý chưa có quy định cụ thể thông báo rộng rãi + Tổng nguồn thu chưa có tổng hợp biết song hàng năm xã Kim Thái thu ngân sách xã theo mức khoán (do xã đặt ra) + Khi tổ chức Lễ hội huyện trích phần từ ngân sách xã để hoạt động theo yêu cầu ngành, thành viên, lực lượng tham gia tổ chức quản lý Lễ hội huyện duyệt (Trung bình lễ hội thu để chi cho tổ chức quản lý Lễ hội toàn huyện từ 250 - 300 triệu đồng) Song Hội kết thức kế tốn khóa sổ Phải Lễ hội vào loại lớn Quốc gia lại thu nói vấn đề coi việc bối, xúc Phủ Dầy Lễ hội Phủ Dầy - Mặt trái chế thị trường gây kho khăn xúc cho cong tác quản lý Lễ hội Phủ Dầy + Việc tu sửa, tôn tạo di tích: Cơng tác quản lý di tích Phủ Dầy vấn đề cần đặc biệt quan tâm thu hút kết đặc biệt quan trọng góp phần vào việc giữ gìn, tơn tạo chống xuống cấp di tích Song với tư kinh tế vị thủ nhang tìm cách để “Chiếm lĩnh thị trường” thu hút khách có giải pháp họ “Tân trang di tích” cơi 51 nới, mở rộng, nâng cấp (chứ xuống cấp), tô vẽ, bầy thêm đồ thờ tự, tượng pháp Nhất ảnh hưởng vị Mẫu Liễu Hạnh quần thể di tích có ban thờ Mẫu dù khơng phải di tích liên quan đến Mẫu Việc đặt nhiều hịm công đức, lập ban thờ, hang động, tất việc làm làm méo mó giá trị đích thực lịch sử tín ngưỡng điểm di tích Đây việc làm sai trái, vi phạm luật di sản văn hóa cần có đồng nghiêm túc chấn chỉnh + Bâỳ bán hàng hóa khu vực nội tự làm cho khơng gian hẹp lại chật chội thêm, lều bạt chằng chịt gây mỹ quan văn hóa Các dịch vụ: Đổi tiền lẻ, hương hoa, đồ lễ vàng mã, viết sớ, giải thẻ tràn vào khu vực nội tự gây nên phiền toái cho khách, đặc biệt gây khó khăn cho cơng tác quản lý, số hàng hóa bày bán đặc biệt sách, băng nhạc, băng hình Ở Lễ hội Phủ Dầy thường có khoảng 30 - 35 điểm bán sách với 40 đầu sách loại với hàng ngàn sách có kích thước kích cỡ khác Các điểm bán sách chưa có quan cho phép Đặc biệt có tới 1/2 số đầu sách 3/4 số sách ấn phẩm thẩm lậu - Việc dựng, in nhân băng hình, băng nhạc bày bán nhiều điểm hầu hết điểm bán có giấy phép song số băng hình, băng nhạc bày bán luồng khơng có bao mà chủ yếu khơng có tem nhãn Đồn tra liên ngành hoạt động riết, thu giữ, tiêu hủy, xử lý chủ hàng nhiều lần có “cầu” nên tất có “cung” hình thức, cách thức, thủ đoạn điều đặt cho cơng tác quản lý thách thức, địi hỏi biện pháp, giải pháp hữu hiệu mạnh mẽ - Hoạt động mê tín dị đoan ngăn chặn xử lý nghiêm túc song hành vi mê tín dị đoan, vi phạm quy chế mở Hội lét lút diễn như: sóc thẻ, bán thẻ, lên đồng (chứ khơng phải hầu bóng), bói tốn đặc 52 biệt xuất số tà đạo có hình thức biểu cảm tín ngưỡng cách khác lạ xuất Phủ Dầy Phủ Dầy thời khơng phép mở cửa túy mê tín dị đoan Vì tình trạng cảnh báo, xúc cần tập trung quyền lực Nhà nước, địa phương đẩy mạnh công tác quản lý văn hóa để ngăn chặn 3.3.2 Định hướng việc tổ chức quản lý di tích Phủ Dầy cho du lịch Để giữ vững phát huy thành đạt bước khắc phục hạn chế tồn yếu nêu Công tác quản lý cần tập trung vào lĩnh vực sau: - Xây dựng phương án phòng chống tệ nạn xã hội, đảm bảo an ninh trị, trật tự an tồn xã hội, tạo thuận lợi bình yên phấn khởi cho khách Phủ Dầy Lễ hội Phủ Dầy - Xây dựng phương án giải pháp hữu hiệu cho công tác quản lý lĩnh vực: Cảnh quan môi trường văn hóa, dịch vụ văn hóa ngăn chặn mê tín dị đoan - Bổ sung hồn thiện thêm bước chương trình Lễ hội nâng cao trang thiết bị, công tác tổ chức, cấp độ quy mơ hồnh tráng hoạt động hội - Cải tiến bước công tác quản lý hệ thống thủ nhang tập trung giải tồn việc tơn tạo tu sửa di tích, tăng cường hiệu lực hiệu quản lý Ban quản lý di tích - Tham mưu đề xuất phương án, tổ chức quản lý phân phối sử dụng nguồn thu từ di tích lễ hội theo luật Ngân sách Nhà Nước góp phần tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương 53 KẾT LUẬN Ngày du lịch văn hóa với hình thức chủ yếu tham quan di tích kết hợp với lễ hội tham quan làng nghề truyền thống phát triển mạn Loại hình du lịch khơng có mục đích tham quan di tích lịch sử văn hóa như: Đình, chùa, đền, miếu, lế hội truyền thống, trò chơI gian dân gian … mà cịn giúp khách có thêm kiến thức lịch sử, văn hóa, kiến trúc mỹ thuật gắn với giai đoạn phát triển địa phương nói riêng đất nước nói chung Loại hình du lịch dịp để tầng lớp nhân dân ôn lại truyền thông quý báu quê hương từ giáo dục nhân dân hướng cội nguồn dân tộc Từ góp phần quan trọng vào việc bảo tồn di tích lịch sử, giá trị truyền thống dân tộc Qua góp phần quan trọng vào việc bảo tồn di tích lịch sử, giá trị truyền thống dân tộc Quần thể di tích Phủ Dầy gồm 21 đền, phủ, lăng, chùa… thuộc xã Kim Thái huyện Vụ Bản Đây nơi sinh Thánh Mẫu Liễu Hạnhmột tứ thuộc tín ngưỡng dân gian Việt Nam đồng thời sáu lạ đất “Thiên lục kỳ ” xưa kia, biểu tượng tâm linh, tâm hồn ý chí cao người Việt Nam khát khao giải phóng người phụ nữ Những huyền thoại Bà, công đức Bà nhân dân tạo hấp dẫn kì lạ khách thập phương thông qua truyền thuyết dân gian thần thánh hóa Quần thể di tích Phủ Dầy chiếm vị trí đặc biệt quan trọng hệ thống di tích danh thắng tỉnh Nam Định Phủ Dầy với quần thể kiến trúc phong phú, đa dạng di sản quý giá kho tàng văn hóa đất nước Các cơng trình làm chủ yếu thời Nguyễn có kết hợp hài hịa kiến trúc nhiều địa phương có kiến trúc kinh đô Huế để tạo nên phong cách riêng độc đáo thu hút khách đến tham 54 quan nghiên cứu Lễ hội Phủ Dầy lễ hội truyền thống lớn mang đầy đủ tín ngưỡng tục thờ Mẫu đồng thời chứa đựng nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa, phong phú, sâu sắc, độc đáo, mang đậm sắc dân tộc sắc thái văn hóa địa phương góp phần khơng nhỏ làm phong phú văn hóa dân tộc Nhận thức giá trị to lớn Phủ Dầy, lễ hội Phủ Dầy giá trị nhân văn tục Thờ Mẫu Năm 1995 UBND tỉnh Bộ VHTT cho phép lễ hội Phủ Dầy mở thử nghiệm Sau năm thử ngghiệm đến năm 1998 lễ hội Phủ Dầy Nhà Nước cho phép mở thức Sau năm mở hơị với nỗ lực vượt bậc Đảng Bộ nhân dân huyện Vụ Bản, lễ hội Phủ Dầy phục hồi phát triển Bộ VHTT công nhận năm lễ hội lớn đất nước (Theo định số 39/QĐ-BVHTT ngày 23/8/2001) Tổng cục du lịch xếp 15 lễ hội lớn nước.Điều cho thấy quan tâm Nhà Nước Tổng cục du lịch Bộ VHTT Phủ Dày lễ hội Phủ Dầy nhận thức đắn cấp ngành giá trị ý nghĩa quần thể di tích đời sống tinh thần nhân dân địa phương khách thập phương Với lợi to lớn để phát triển du lịch song du lịch Vụ Bản chưa thực phát triển mạnh mẽ Mặc dù lượng khách hành năm đông năm sau cao năm trước song nguồn thu lại khiêm tốn, kết cấu hạ tầng yếu kém, sở vật chát kỹ thuật phục vụ du lịch cịn thiếu thốn…Có thể nói du lịch Vụ Bản “chưa thực sẵn sàng đón tiếp khách ”.Do quyền nhân dân xã Kim Thái huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định cần phải nỗ lực, cố gắng nhiều việc tổ chức quản lý lễ hội kêu gọi đầu tư vào Phủ Dầy để Phủ Dầy lễ hội Phủ Dầy ngày trở thành điểm đến khách du lịch, điểm đến thiên niên kỉ du lịch Việt Nam góp phần đưa du lịch dần trở thành ngành kinh tế địa phương vừa tạo thu nhập cơng ăn việc làm góp phần vào q trình tu sửa, tơn tạo di tích phát huy giá trị truyền thống địa phương 55 Tài Liệu Tham Khảo Trần Minh Ân - Con lễ hội Bùi Hạnh Cẩn - Lược sử Mẫu Liễu Hạnh di sản văn hóa lễ hội Phủ Dầy- NXB giáo dục 2004 3.Trần Hữu Nam - Du lịch văn hóa mối quan hệ tương hỗ Bùi Văn Tam - Phủ Dầy tín ngưỡng Mẫu Liễu (2004 - NXB văn hóa dân tộc Hà Nội ) Nguyễn Minh Tuệ - Địa lý du lịch Bùi thị Hải Yến- Tài nguyên du lịch Sách văn hóa Việt Nam (tổng hợp 1989-1995- Ban văn hóa nghệ thuật T.W) www.vietnamtourism.com www.namdinhonline.com 10 www.thuvienhoasen.com 56 số hình ảnh Phủ Dầy Nam Định : 57 58 59 60 Tiềm Năng Khai Thác Loại Hình Du Lịch Văn Hóa Tại Khu Di Tích Phủ Dầy – Nam Định 61 ... du lịch hấp dẫn du khách Là người đất Nam Định học ngành văn hố du lịch tơi chọn đề tài ? ?Phủ Dầy( Nam Định) tiềm khai thác loại hình du lịch Văn Hóa? ??’ với mong muốn góp phần nhỏ bé vào việc khai. .. Khoa học du lịch ? ?Du lịch văn hóa hoạt động diễn chủ yếu mơi trường nhân văn hay hoạt động du lịch tập trung khai thác tài nguyên du lịch văn hóa? ?? Như tài ngun du lịch văn hóa tài nguyên du lịch. .. thúc đẩy du lịch phát triển 3.1.2 Xu hướng phát triển du lịch văn hóa Du lịch văn hóa có xu hướng gia tăng Bên cạnh loại hình du lịch tự nhiên, du lịch sinh thái hoạt động du lịch văn hóa khơng