TÀI LIỆU Những hiểu biết cần thiết dùng cho lao động Việt Nam làm việc Ca-ta Hà Nội - 2007 Lời giới thiệu Các bạn lao động thân mến ! Cuốn tài liệu Cục Quản lý lao động nước biên soạn nhằm trang bị cho bạn hiểu biết cần thiết đất nước, người, phong tục tập quán, văn hoá, xã hội luật pháp Ca-ta, nơi mà bạn hoà nhập, chung sống làm việc khoảng thời gian từ hai đến ba năm Đất nước Ca-ta quốc gia Trung Đông đà phát triển, có sắc văn hố mang đậm nét Đạo Hồi Những ngày bạn Ca-ta ngày bạn có hội, bổn phận ni dưỡng phát triển thiện cảm tin cậy vốn có người dân Ca-ta đất nước nhân dân Việt Nam, củng cố niềm tin người dân Ca-ta Người lao động Việt Nam - người đầy nhiệt huyết, ham học hỏi, yêu lao động, sáng tạo, khơng thơng minh mà cịn có kỷ luật cao trọng danh dự đất nước Các bạn tiếp cận tiếp thu kỹ thuật, công nghệ đại, tác phong cách làm việc công nghiệp kinh tế thị trường Tất điều hồn tồn phụ thuộc vào nhận thức nỗ lực bạn Những người viết biên tập sách mong muốn bạn vượt qua khó khăn, trở ngại ban đầu thành công thời gian sống làm việc Cata Cục Quản lý lao động nước Phần nét đất nước, người Ca-ta I Giới thiệu đất nước, người Ca-ta Vị trí địa lý Ca-ta bán đảo nằm phía Đơng bán đảo ảrập số đảo nằm dọc bờ Tây Vịnh ảrập, phía Tây giáp với Các tiểu Vương quốc ảrập thống ảrập Xê út Diện tích 11.437km2 Địa hình chủ yếu sa mạc, đồng cằn cỗi Có khí hậu sa mạc, mùa hè nắng nóng kéo dài, nhiệt độ lên đến 440 C, mùa đông nhiệt độ trung bình từ 10-200 C Thủ Doha thành phố Alkhor-Dukhan, Ru wais Tên nước: Nhà nước Ca-ta Chính phủ: Loại hình Tiểu vương quốc hợp hiến Tôn giáo: Đạo Hồi Quốc đạo Ngôn ngữ: tiếng ảrập ngơn ngữ thống, tiếng Anh sử dụng rộng rãi Giờ Ca-ta chậm GMT tiếng, chậm Việt Nam tiếng Quốc khánh: ngày 03 tháng năm 1971 Hiến pháp: Được thơng qua bầu cử năm 2003, có hiệu lực từ tháng năm 2005 Pháp luật độc lập, khơng có đảng phái trị Dân số Theo thống kê tháng năm 2006, dân số Ca-ta 885.359 người Bao gồm nhóm dân tộc: người ảrập 40%, người Pakistan 18%, người ấn Độ 18%, người Iran 10%, dân tộc khác 14% Kinh tế Ca-ta đất nước nhỏ với số dân triệu người có kinh tế phát triển mạnh, thu nhập bình quân đầu người cao, khoảng 38.200 USD/người/năm Tài nguyên Ca-ta dầu lửa với trữ lượng 14,51 tỷ thùng, đốt 17.930 tỉ m3 Nền kinh tế Ca-ta chủ yếu dựa vào công nghiệp khai thác, chế biến dầu lửa đốt, đem lại khoảng 85% nguồn thu từ xuất 55% tổng thu nhập Quốc nội (GDP), ước tính khoảng 60% tổng thu nhập quốc gia(GNP) Từ năm 1973 việc sản xuất dầu khí đốt đưa Ca-ta khỏi nấc thang nước nghèo giới, trở thành nước có thu nhập đầu người cao Ngồi ra, Ca-ta cịn có số nhà máy xi măng, sửa chữa tàu thuyền ngư nghiệp Ca-ta xuất chủ yếu sản phẩm dầu, phân bón, thép , nhập máy móc, thiết bị, hố chất ,hàng tiêu dùng, thực phẩm Cơng nghiệp: Các loại hình sản xuất tinh lọc dầu, phát triển khí ga thiên nhiên, ngành mỏ, ngành xây dựng, ngành điện Nông nghiệp: Nền nông nghiệp Ca-ta không phát triển, chiếm khoảng 2% GDP Các sản phẩm nông nghiệp như: lương thực, thực phẩm, hoa quả, rau phải nhập Lịch sử Thế kỷ thứ VII, Ca-ta phận đế quốc ảrập Năm 1877 Ca-ta bị đế quốc Ottoman chiếm Năm 1882 bị thực dân Anh chiếm đóng, ngày 3/11/1916 Ca-ta trở thành xứ bảo hộ nước Anh, Hiệp ước nước Anh Sheikh Abdulah ký kết nêu rõ người lãnh đạo Ca-ta đồng ý không dành lãnh thổ cho nước khác ngồi nước Anh khơng thiết lập quan hệ ngoại giao với Chính phủ nước khác khơng có ưng thuận nước Anh Ngược lại người Anh hứa bảo vệ Ca-ta khỏi tất xâm lấn đường biển cung cấp lương thực trường hợp bị công lấn chiếm đất đai Năm 1935 nhượng dầu mỏ ban cho công ty dầu mỏ Ca-ta, chi nhánh công ty dầu mỏ Irắc Nam tước Anglo, người Pháp chi nhánh Mỹ đồng sở hữu Dầu chất lượng cao khám phá vào năm 1940 Dukhan, phần phía tây bán đảo Ca-tabij, chiến tranh giới lần thứ hai xảy nên việc khai thác, xuất dầu bị dừng lại tận năm 1949 Từ năm 1950 đến 1956 lượng dầu khai thác tăng dần, Ca-ta bắt đầu giai đoạn lịch sử đại Năm 1968 người Anh thơng báo sách kết thúc mối quan hệ với người Sheikhdom Ngày 03/9/1971 Anh trao trả độc lập cho Ca-ta ngày trở thành ngày Quốc khánh Ca-ta Chính trị Ca-ta theo chế độ quân chủ chuyên chế, đứng đầu Nhà nước Quốc Vương gọi Emir (Quốc vương Ca-ta Sheikh Hamad Bin Khalifan AlThani) Trước Ca-ta khơng có Quốc hội mà có Hội đồng cố vấn (Majis Al Shura) gồm 35 thành viên Quốc Vương định Quốc Vương định Thủ tướng Hội đồng Bộ trưởng Các đảng phái trị, tổ chức cơng đồn quần chúng bị cấm hoạt động Gần Ca-ta tiến hành cải cách trị, kinh tế cho phép phụ nữ quyền bầu cử tranh cử Tháng năm 2003, Ca-ta tổ chức trưng cầu dân ý thông qua Hiến pháp mới, Quốc hội bao gồm 45 thành viên, 2/3 bầu cử trực tiếp, 1/3 thành viên lại Quốc Vương định Cuộc bầu cử Quốc hội (thay Hội đồng cố vấn) tiến hành vào năm 2004 Hiến pháp cho phép thành lập ngành Tư pháp độc lập, tách rời quan Lập pháp, Hành pháp Tư pháp, đảm bảo quyền tự Hiệp hội, bày tỏ ý kiến không cho phép thành lập đảng phái trị Con người Dân địa bán đảo ảrập chủ yếu dân Ca-ta có nguồn gốc từ tộc nhập cư tới Ca-ta, số người có nguồn gốc từ tộc Omani Người Ca-ta, sống tập trung phần lớn thủ đô Doha Cơng dân nước ngồi chiếm 52% tổng dân số, phần lớn người Đông Nam á, Ai cập, Palestin, Iran, Jordan Người Ca-ta phần lớn theo đạo Hồi dòng Sunni, đạo Hồi tơn giáo thống Giáo dục bắt buộc miễn phí cho tất cư dân ảrập từ 6-16 tuổi, tỷ lệ người dân biết chữ cao Đối ngoại Ca-ta thành viên tổ chức: Liên hiệp quốc (UN), Uỷ Ban kinh tế xã hội Tây (ESCWA), Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Tổ chức lương thực nông nghiệp Thế giới (FAO), Tổ chức nước xuất dầu thuộc khối ảrập (OAPEC), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Tổ chức giáo dục, khoa học văn hoá Liên hiệp quốc (UNESCO), Tổ chức Hội nghị Hồi giáo (OIC), Tổ chức Thương mại phát triển Liên hiệp quốc (UNCTAD) nhiều Tổ chức quốc tế khác Ca-ta có quan hệ tốt với nước láng giềng vùng Vịnh nước ảRập, giải xong vấn đề tranh chấp biên giới, lãnh thổ với ả Rập Xê út năm 1992, với Ba Ren năm 2001 thơng qua phán xét Tồ án Quốc tế Ca-ta đồng minh quan trọng Mỹ, có quan hệ hợp tác quân với Mỹ nước phương Tây Việt Nam Ca-ta lập quan hệ ngoại giao ngày tháng năm 1993 Đại sứ Việt Nam Cô oét kiêm nhiệm Ca-ta Đại sứ Ca-ta Philippin kiêm nhiệm Việt Nam Tháng năm 2005 Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh Xã hội Nguyễn Thị Hằng đến thăm làm việc Ca-ta, mở khả đưa lao động Việt Nam sang làm việc Ca-ta Văn hố Ca-ta Phong cách ăn mặc: Đàn ơng Ca-ta thường mặc áo sơ mi dài trắng trùm lên quần chùng, đội khăn vải chùng đầu gọi “Gutra" màu trắng đỏ khăn vải buộc lại sợi dây màu đen gọi "agal" Phụ nữ Ca-ta thường trùm đầu khăn màu đen gọi "Shaila" mang váy dài gọi “Abayah” Trang phục truyền thống cho nam nữ người dân Cata tơn trọng giữ gìn Tuy nhiên, người nước đến Ca-ta tự mặc trang phục họ muốn cảm thấy phù hợp với xã hội, văn hố, phong tục Ca-ta, phải tơn trọng văn hố Đạo Hồi, tơn trọng phụ nữ Nam giới thường mặc quần dài áo công sở Quần áo nữ giới không để hở vai đầu gối, quần soóc váy ngắn coi không phù hợp Quần áo tắm phương Tây mặc khách sạn, câu lạc bộ, bể bơi bãi biển, nhà riêng Trong công sở, comple đồng phục thông dụng cho nam giới, phụ nữ mặc giống quần áo mặc đất nước Các phong tục xã hội Người ả rập hiếu khách lịch sự, họ tuân theo tập tục hà khắc Đạo Hồi Khi mời đàn ông dự tiệc không kèm theo vợ Các bữa tiệc phục vụ bàn theo phong cách người phương Tây Những bữa ăn truyền thống phục vụ chiếu lớn trải sàn Những người nước ngồi cung cấp thìa dĩa người ả rập thích ăn tay dùng tay phải để bốc ăn mời khách thức ăn đồ uống, không sử dụng tay trái Khi ăn, chủ nhà gắp thức ăn cho khách vào đĩa, ăn xong bạn nên để lại chút thức ăn Các tập quán kinh doanh Người ả rập khơng muốn tham gia vào nói chuyện công việc, hội thoại thường bắt đầu cách chậm chạm với câu chào hỏi chuyển dần sang công việc Khi uống hết cà phê bạn muốn uống tiếp cầm ly tay phải tiếp thêm vào, khơng muốn uống tiếp cầm lắc cốc Thời gian hẹn gặp để giải công việc cần phải Trao đổi qua điện thoại cần có đơi lời chào hỏi trước trình bày cơng việc Danh thiếp, tờ rơi quảng cáo cần in hai thứ tiếng (tiếng Anh tiếng ả rập) Sự thoả thuận miệng có tính chất ràng buộc, việc mặc giá điều khoản coi quan trọng Ngày lễ Ramadan Eids Ramadan Al-Mubarak tháng thứ năm Hijri, bật hoạt động cúng lễ, tôn sùng ăn chay Năm Đạo Hồi tạo thành 12 tháng năm 622 sau công nguyên Mohamed người theo ông ta tới Mecca đến sống Medina Đối với người theo Đạo Hồi, Ramadan nghĩa tuần không ăn uống, không hút thuốc không tham gia hoạt động tình dục từ bình minh đến mặt trời lặn, chủ yếu cầu nguyện, im lặng chịu đựng Chỉ có người ốm, người già, phụ nữ cho bú, phụ nữ có thai khách du lịch miễn Những người theo Đạo Hồi mà lý khơng ăn kiêng có xu hướng tự kiềm chế điều chỉnh hành vi Ramadan tháng làm từ thiện bố thí cho người nghèo, đồ ăn đặc biệt thịt ăn chay chuẩn bị cho bữa ăn buổi tối suốt tháng ăn chay Tháng Ramadan diễn vào cuối năm khoảng tháng 10 tháng 11 âm lịch Ramadan tập tinh thần sức chịu đựng kỷ luật đáng kể người theo Đạo Hồi, họ đánh giá cao hàm ý tôn giáo xã hội phong tục lễ giáo Trong suốt tháng Ramadan, người nên ăn mặc nhã nhặn, sinh hoạt thay đổi, mở đóng cửa hàng muộn hơn, giao thông nhộn nhịp ban đêm Thời gian làm việc rút bớt giờ/ngày Những điều không nên làm Không nên chụp ảnh gia đình địa phương mà khơng cho phép họ người già phụ nữ khơng thích người khác chụp ảnh họ Tránh thăm viếng chụp ảnh nơi nhạy cảm sở cảnh sát hay quân đội Không nên bắt tay với người khác giới trừ trường hợp người đưa tay trước Người giới bắt tay ơm chuyện bình thường Tránh đưa lịng bàn chân phía chủ nhà ngồi quay lưng phía người khác Khi ngồi khơng bắt chéo chân, khơng dạng chân chĩa lịng bàn chân vào người khác Tránh cầm hay nhận đồ vật tay trái, bạn ăn sử dụng tay phải Không ăn uống hút thuốc nơi công cộng từ sáng tinh mơ mặt trời lặn suốt tháng Ramadan Việc đem mèo vào Ca-ta bị cấm đốn, người lao động đem theo chó để phép cịn phải thời gian làm thủ tục dài người lao động tốt khơng nên đem theo chó mèo nhập cảnh Phương tiện giao thông vận tải Hệ thống giao thông công cộng Ca-ta phát triển thời gian gần Tuy nhiên việc lại taxi an toàn với giá phải Hầu hết người nước thuê mua xe ôtô sinh sống Ca-ta Khi có giấy phép lưu trú, bạn phải đăng ký thi lấy lái xe Bằng lái xe, giấy tờ đăng ký xe giấy tờ bảo hiểm phải ln mang theo xe Trẻ em phải có ghế an tồn khách ngồi phía trước xe phải ln thắt dây an toàn Những người khác ngồi xe khuyến nghị thắt dây an tồn Đèn tín hiệu giao thông lắp đặt trục giao thông lớn, tương lai lắp đặt tất nút giao thông Đôha Tốc độ di chuyển cho phép phương tiện giao thông quy định luật, có máy camêra giám sát tốc độ phương tiện giao thông Nếu bạn chạy tốc độ, vé phạt tự động gửi tới địa bạn địa đăng ký biển số xe 10 Dịch vụ ngân hàng Ngân hàng Ca-ta cung cấp dịch vụ tương tự ngân hàng nước khác Ví dụ dịch vụ khấu trừ trực tiếp, tự động rút tiền, ngân hàng điện tử, thẻ tín dụng, kiểm tra số dư tài khoản cho vay trả góp mua phương tiện lại… Các máy rút tiền có mặt khắp nơi nước, máy chấp nhận hầu hết loại thẻ rút tiền thẻ tín dụng Bạn phải kiểm tra với ngân hàng cung cấp dịch vụ đơi bạn phải trả mức phí tương đối lớn rút tiền mặt chuyển đổi séc ngoại tệ nội tệ Việc chuyển tiền phải trả phí dịch vụ Nhiều người nước ngồi lựa chọn việc mở tài khoản ngân hàng địa phương Ca-ta với dịch vụ rút tiền (ATM) thẻ tín dụng Ca-ta có số ngân hàng lớn để khách hàng lựa chọn sử dụng Người nhà lao động nên mở tiền ngoại tệ Ngân hàng Việt Nam để người lao động gửi tiền Việt Nam qua tài khoản Đồng tiền quốc gia Ca-ta gọi đồng ry-an (ryal), gồm 100 đồng điham (dirham) Tỷ giá đồng đôla Mỹ với đồng ry-an Ca-ta dao động khoảng đôla đổi 3,65 ry-an Đồng tiền giấy Ca-ta gồm tờ 1, 5, 10, 50, 100 500 ry-an Loại tiền xu gồm xu 25 50 đi-ham Loại tiền xu thường dùng đến, thường vào dịp bán hàng giảm giá phải dùng đến tiền lẻ 11 Các hoạt động vui chơi giải trí Ca-ta biển khơng có sóng lớn để lướt sóng có nhiều cát giúp bạn tham gia trò chơi thú vị Những cồn cát lớn phía Nam Đơ-ha cách khoảng xe chạy nơi tụ họp loại xe bánh với lốp bơm non Những người yêu thể thao thích lái xe lên xuống cồn cát (tuy nhiên, bạn nên tránh xa cồn cát lớn tránh đến gần vũng nước lái xe vào đó, xe thường bị chết máy) Các khu nghỉ mát bên bờ biển có loại địa hình chun dụng cho du khách thuê để tự lái Cắm trại hoạt động giải trí ngồi trời ưa thích Ca-ta Tuy nhiên hình thức cắm trại khác với cách cắm trại thường thấy Một công ty cắm trại chuyên nghiệp đứng dựng trại lớn khu vực dành riêng để cắm trại Các nhạc công tấu nhạc du dương quanh đống lửa trại Khơng khí lửa trại thật thú vị làm sao! Vào ngày mùa đơng đẹp trời, bạn cịn tự mang trại vật dụng cần thiết bở biển để cắm trại đàn hát suốt đêm ánh trăng Đơha có tới tổ hợp rạp chiếu phim với lời thoại tiếng Anh nhiều rạp chiếu phim ảrập châu Một vài đại sứ quán đại sứ quán Pháp Đức thường tổ chức chương trình hịa nhạc khách sạn thủ nhằm giới thiệu nghệ sỹ nước 12 Dịch vụ ăn uống Ăn tối nhà hàng hoạt động “giải trí” phổ biến Đơha có nhiều nhà hàng với hàng loạt phong cách khác Các khách sạn lớn tuyển dụng đầu bếp chuyên nghiệp giành nhiều giải thưởng lớn, họ chế biến ăn thượng hạng loại năm đồng thời khách sạn phép cung ứng đồ uống có cồn Một số nhà hàng sang trọng mang phong cách ảrập nằm bên bờ biển phố Al Sadd có nhiều ăn truyền thống đậm đà hương vị mà không nơi khác có Trên đường C, đặc biệt xung quanh khu Ramada nhà hàng với nhiều ăn Âu Đơng 13 Mua sắm Đơ-ha có nhiều trung tâm mua sắm sầm uất Khu Trung tâm thành phố, Landmark, Lulu’s Hypermarket, Hayat Plaza, The Mall… Mỗi khu vực dân cư có cửa hàng bán lẻ nhỏ, khu chợ trời truyền thống nơi dành cho người thích mua sắm có loại đồ trang sức vàng bạc với giá mặc cả, cửa hiệu may mặc tiếng cửa hàng quần áo thời trang với giá phải Ngồi bạn cịn 10 ... ngoại trừ trường hợp hợp đồng lao động không quy định việc bồi thường 21 IiI Yêu cầu cần thiết lao động Việt Nam làm việc CA-TA Người lao động Việt Nam nước ngồi làm việc nói chung, đến Ca–Ta nói... luật Lao động Ca-ta, công ty sử dụng lao động phải mua bảo hiểm tai nạn lao động cho người lao động chịu tồn chi phí khám chữa bệnh cho người lao động xảy tai nạn lao động Trong thời gian nghỉ việc. .. Những đi? ??u cần lưu ý làm việc Ca-ta I Đi? ??u kiện làm việc Cung ứng lao động Lực lượng lao động Ca-ta chủ yếu phụ thuộc vào nguồn lao động nước ngồi, nhóm lao động nước nhiều Ca-ta đến từ ấn độ,