BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ VIỆT NAM Vương Thu Bắc NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HẠT NHÂN PHỐI HỢP VỚI MỘT SỐ KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HỖ TRỢ G P PH N GIẢI QUYẾT BÀI TỐN Ơ NHIỄM BỤI KHÍ PM-10 LUẬN ÁN TIẾN SĨ VẬT LÝ Hà Nội - 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ VIỆT NAM Vương Thu Bắc NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HẠT NHÂN PHỐI HỢP VỚI MỘT SỐ KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HỖ TRỢ G P PH N GIẢI QUYẾT BÀI TỐN Ơ NHIỄM BỤI KHÍ PM-10 Chuyên ngành: Vật lý Nguyên tử Hạt nhân Mã số: 62 44 05 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ VẬT LÝ Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Phạm Duy Hiển Hà Nội - 2013 LATS VLNT&HN L ư VTBắc i LATS VLNT&HN L c c c TS c T c c c V c , c V c V T T c c c c c c c c c .TS Tang Seung Mun - T (NUS), GS.TS David D Cohen - V c c c (A ắc c 10; c c T Clarkson c c T c c GT.TS Philip K Hopke c T c c ) c ;c gây c TS Andrzej Markowicz c rf c (IAEA), c c c c PM10 c c c c c c c T c c VTBắc c c c c c c c ii LATS VLNT&HN i ii iii V B V T T T vii x V V T xii 1 c c c c c c c 3.1 c 3.2 4.1 V 4.2 c c c c B c cc T 1.1 1.1.1 cc V B ặc c ấ c c c s phân b 10 c cc t b i khí 1.1.2 Thành ph n tính chất c a nhi m b i khí PM10 1.1.3 Tác h i c a ô nhi m b i khí 11 cc 1.2 i khí PM10 16 1.2.1 Ngu n g c phát sinh 16 1.2.2 B i khí nơng thơn vùng xa xôi 18 1.2.3 B i khí c c 20 1.3 c 10 1.4 c 10 VTBắc 22 c 27 iii LATS VLNT&HN c 1.5 29 10 1.5.1 Nghiên c u nhi m b i khí i v i s c kho 29 1.5.2 Nghiên c u nhi m b i khí lan truy n t m xa (LRT) 29 1.5.3 Nghiên c u ô nhi m b i khí s c 1.6 c n bi i khí h u 29 c ấ 30 c c ấ c 30 30 T TV 2.1 32 32 2.1.1 Ch n v trí thu góp m u 32 2.1.2 Thi t b thu góp m u nhi u t ng 33 2.1.3 Thi t b thu góp m u theo qn tính 34 c 2.2 (NATs) 36 2.2.1 K thu t phân tích kích ho 2.2.2 K thu t phân tích huỳ ng c (INAA) 37 ng (ED-XRFA) 43 2.2.3 K thu t phân tích phát x tia X t o chùm proton máy gia t c (PIXEA) 62 c 2.3 c 2.3.1 i qui n tính nhi u bi n (MLR) 67 2.3.2 Phân tích nhân t theo thành ph n (PCFA) 71 2.3.3 Phân tích thừa s ma tr T 3.1 76 T T V T c T 82 82 82 c 82 3.1.3 c B 84 VTBắc 67 B 2.5, PM2.5-10 -B 84 iv LATS VLNT&HN c 3.2 ằ 10 3.2.1 Thi t l p ch 3.2.2 Chuẩn b m u phân tích chi u x m 86 phân tích k thu t INAA 86 88 c 3.2.3 c 3.2.4 ng nguyên t 90 i h n phát hi n (LOD) k thu t INAA 93 c 3.3 ằ 10 E -XRF 95 3.3.1 Ph k ED-XRFA 95 3.3.2 S ởng c c c ặc b cx 96 3.3.3 c 3.3.4 c nh y nguyên t k thu t ED-XRFA 99 3.3.5 c ng nguyên t hóa h c ED-XRFA 101 3.3.6 c nh gi i h n phát hi n k thu t XRFA 103 nh h s hấp th kh i bằ truy n qua 97 c 3.4 ằ 10 E 104 Ph k PIXEA NUS 104 3.4.1 3.4.2 c nh di 3.4.3 c nh gi i h n phát hi n k thu c 3.5 c ỉ ặc c c E 10 c c 3.6 ng nguyên t 106 10 ằ 108 110 c 113 3.6.1 T a giá tr phê chuẩn k t qu phân tích 113 3.6.2 S a nguyên t có ngu n g c 118 3.6.3 So sánh k t qu 3.7 c 3.8 c c c c c c c c c c 2.5 c 2.5 c PM2.5-10 121 PM2.5-10 123 3.8.1 Các y u t 3.8.2 Mơ hình h i qui PM2.5 & PM2.5-10 khí theo y u t 3.9 119 n b i khí PM2.5 PM2.5-10 123 2.5 PM2.5-10 c ng 124 999-2001 128 3.9.1 c ặc n ô nhi m b i khí PM10 Hà N i 129 VTBắc v LATS VLNT&HN 3.9.2 Các mô hình ngu n nhi m b i khí theo lo 3.9.3 B i khí lan truy o 131 xa (LRT) b i khí t i ch (LB) 135 3.10 2.5 Bắc PM2.5-10 -2002 136 3.10.1 n hoá h c c 2.5 PM2.5-10 thành th nông thôn 137 Mơ hình ngu n nhi m b i khí thành th , nơng thôn 3.10.2 c a chúng 139 s T V 145 145 149 T c B 150 150 c 152 T T T T V 153 153 154 162 VTBắc vi LATS VLNT&HN T ữ v ết t t ế AED Aerodynamic Equivalent Diameter ANSTO Australian Nuclear Science & Technology Organization APM Air Particulate Matter Ave Average BC Black Carbon BT Back Trajectory CA Correlation Analysis ĩa t ế ệt c c K C c B ắ c Asian South-East EA Eigenvector Analysis c éc ED-XRFA Energy Dispersive X-Ray Fluorescence Analysis c ỳ EM Error Model EPA Environmental Protection Agency ET Emission – Transmission EV Explained Variation c c c Factor loading Factor loading Factor score Factor score FP Fundamental Parameter Fpeak HPGe High Purity Germanium IAEA International Atomic Energy Agency IC VTBắc Ion Chromatography T c T PMF2 c é Germani c ắc vii LATS VLNT&HN INAA Instrumental Neutron Activation Analysis INST Institute for Nuclear Science and Technology LB Local Burning LOD Limit of Detection c c c V Nhân c& c T c Nuclear Reactor LR Light Reflection LRT Long Range Transport MA Minimum Activity Max Maximum MCA Multi-Channel Analyzer Min Minimum MLR Multiple Linear Regression n Neutron NAAQS National Ambient Air Quality Standard c c c T c c Nutritional and Health-Related Environmental Studies c NATs Nuclear Analytical Techniques c NIST National Institute of Standards and Technology NR Nuclear Reactor NRI Nuclear Research Institute V NUS National University of Singapore T P Pressure Áp suấ PCFA Principle Component Factor Analysis NAHRES PIXEA c c c V gia c ẩ c c c c c c Proton Induced X-ray Emission Analysis c PM Particulate Matters B PM10 PM with aerodynamic diameter B less than 10m c VTBắc ẩ c ấ c m viii LATS VLNT&HN V T B c “ c fine and coarse PM10 in air masses governing monsoon conditions in Hanoi, northern V V T B c ” Atmospheric Environment 38, pp 189-201 T T “ c c ” Atmospheric Environment 39, pp 7231-7239 2005 10 P D Hien, V T Bac, N.T.H Thinh, et al (2005), Urban vs Rural Air Pollution in Northern Vietnam, ASAAQ 2005, 27-29 April 2005, San Francisco, California USA 11 D Cohen, E Stelcer, O Hawas, D Garton, F Santos and Vuong Thu Bac (2006), Fine Particle Characterisation and Source Apportionment in Manila and Hanoi from 2001-05 Using Nuclear Techniques, Better Air Quality (BAQ 2006) Meeting in Yogyakarta, Indonesia 13-15 Dec 06 12 David Cohen, Ed Stelcer and Vuong Thu Bac (2007), Quantification of Fine Particle Composition, Sources and Transboundary Transport in Hanoi, Vietnam from 2001-06, IUAPPA World Clean Air and Envir Protection Congress in Brisbane, Australia, 9-13 Sep 2007 13 Philip K Hopke, D.D Cohen, B.A Begum, S.K Biswas, B.Ni, G.G Pandit, M Santoso, Y.S Chung, P Davy, A Markwitz, S Waheed, N Siddique, F.L Santos, P.C.B Pabroa, Wanna W., S., Vuong Thu Bac, Pham Duy Hien, Andrzej Markowicz (2008), "Urban air Quality in the Asian Region", Science of the Total Environment 404 (2008) 103-112 14 V.T.Bac & P.D.Hien (2009), "Regional and local emissions in red river delta, Northern Vietnam", Air Quality, Atmosphere and Health Vol.2, No.3, September, 2009 pp 157-167 15 David D Cohen, Jagoda Crawford, Eduard Stelcer, Vuong Thu Bac (2010), "Characterisation and source apportionment of fine particulate sources at Hanoi from 2001 to 2008", Atmospheric Environment 44, p 320-328 VTBắc 151 LATS VLNT&HN 16 David D Cohen, Jagoda Crawford, Eduard Stelcer, Vuong Thu Bac (2010), "Long range transport of fine particle windblown soils and coal fired power station emissions into Hanoi between 2001 to 2008", Atmospheric Environment 44, p 3761-3769 V 17 ô bố t T Bắc c cc 999 Ơ nhiễm b i hơ hấp có ph n biệt kích thước hạt mơi trường khí đô thị môi trường sản xuất B c 1998- 999 B & T V E V 18 Ph định T c Bắc c cc c c c ghi n cứu xác (2001), u tố tác đ ng đ n nhiễm b i hơ hấp cơng nghiệp hố B cấ -1 uá trình c cấ c -2001, VAEC 19 V T Bắc c cc đ ng b i khí ghi n cứu bi n (2002), -1 Trạm khí tư ng áng, Hà n i B c /02/04-06, VAEC 20 V T Bắc (2003), Ứng T ng hình H split-4 nghi n cứu lan tru ền nhiễm khơng khí t m xa, B c cấ c c" c & " 21 V T c T B c c c -2002/17 VAEC w cz “E ” Nuclear Science and Technology No.2, VAEC, 18-28 22 V T B c B c “ c c c of PM2.5 at Lucnam, ” Nuclear Science and Tecnology V.4, N.1, p 50-60 VTBắc 152 LATS VLNT&HN ệ t am [1] V T Bắc c cc tế (2002) ghi n Cứu Bi n đ ng B i Khí PM10 Trạm Khí Tư ng, Hà c [2] V B T Bắc c c c hiễm B i Khí V T i, CS/02/04& B Trạm Khí Tư ng, Hà 10 c V E (2003) Quan Trắc c [3] ệt B Bắc & T ghi n Cứu Ô i B c V E T T Lâm (2003) ghi n cứu lan tru ền t m xa khí thải phát từ vị trí ự ki n x B ựng nhà má ĐH c c c & [4] V Việt T c c Bắc c 10 V T Trạm Khí Tư ng, Hà B Bắc c c c hiễm B i Khí 10 T B V T i B c ghi n Cứu Ô i B c V E Bắc c c c ng k thu t hạt nh n đánh giá ô nhiễm nghi n cứu môi trường B 1995 (VH-01-9 [7] & ghi n Cứu Ô V E Trạm Khí Tư ng, Hà B (1995) Ứng & (2005) Quan Trắc c [6] -2002/17 cấ NN " (2004) Quan Trắc c [5] T ", VAEC c c c hiễm B i Khí am c B V c 99 - & T V E T Bắc c cc 999 Ơ nhiễm b i hơ hấp có ph n biệt kích thước hạt mơi trường khí đô thị môi VTBắc trường sản xuất B c 1998- 999 B & T V E c cấ c 153 LATS VLNT&HN V [8] định T (2002) c B 2000- 10 ghi n cứu xác trình c cấ c & T V E cT Tấ ắc (1993) Khí h u Việt am c [10] T V c cc u tố tác đ ng đ n ô nhiễm b i hơ hấp cơng nghiệp hố B [9] Bắc ấ 993 93 - 99 "T c ẩ c ấ " TCVN c [11] Trung Tâm thông tin KH&CN V " " 23, 2005 [12] http://giaoan.violet.vn/present/show/entry_id/2665804 T T ệ t am [13] tế Anderson HR et al (2004) Meta-analysis of time series studies and panel studies of PM and O3 Report of a WHO task group, Copenhagen, WHO Regional Office for Europe, 2004 [14] Artaxo P, Storms H, Bruynseels F, Van Grieken R, Maenhaut W (1988) J Geophys Res 93:1605, 1988 [15] Artaxo P., Orsini C (1987) Nuclear Instruments and Methods in Phys Res B22:259, 1987 [16] Australian Standard (1987) Ambient air - Guide for siting of sampling units ISBN 0-7262-4527S As 2922-1987 [17] B c V T “ B c c c c 2.5 at Lucnam, ” Nuclear Science and Tecnology V.4, N.1, p 50-60 (2006) [18] B c V T w cz “E ” Nuclear Science and Technology No.2, VAEV P 8-28 VTBắc 154 LATS VLNT&HN [19] Bevington, Philip R (1969) Data reduction and error analyis for the physics science Standford University Nuclear Physics Group, McGraw-Hill, New York [20] Bottenheim JW, Barrie LA, Atlas E, Reidt LE, Niki H, Rasmussen RA, Shepson PB (1990) J Geophy Res 95:18555, 1990 [21] Campbell JI, Cookson JA, (1984) Nucl Instrum Methods Phys Res B3:185, 1984 “ [22] c c the assessment of climatic impact on concentrations of sulfur dioxide ” Atmospheric Environment 34, 585-594 2000 [23] 999 Chung, K K., Chan, J C L., Ng, C N., Lam, et al “ c conditions associated with high carbon monoxide episodes at a coastal ” Atmos Environment 33, 3087-3095 1999 [24] Colbeck, I.; Kouimtzis, T et al (1995) Handbook of environmental chemistry Vol.4, Part D: Airborne particulate matter Springer-Verlag, Berlin, 1995 [25] “ c ” Analytical Chemistry 40, pp 586-593 [26] Darlington, T.L., Kahlbaum, D.F., Heuss, et al T 99 “ 10 99 ” Journal of the Air & Waste Management Association Oct.1997, pp 1070-1078 [27] David D Cohen, J Crawford, Ed Stelcer, V Thu Bac Characterisation and source apportionment of fine particulate sources at Hanoi from 2001 to 2008 Atmospheric Environment 44, p 320-328 (2010) [28] David D Cohen, Jagoda Crawford, Eduard Stelcer, Vuong Thu Bac Long range transport of fine particle windblown soils and coal fired power station emissions into Hanoi between 2001 to 2008 Atmospheric Environment 44, p 3761-3769 (2010) VTBắc 155 LATS VLNT&HN [29] Dick A (1991) Geochim Cosmochim Acta 55: 1827, 1991 [30] Draxler, R.R and Rolph “ T j c [31] Eberly, Shelly (2005) E A T -Particle ” F 1.1 User’s Gui e U.S Environmental Protection Agency National Exposure Research Triangle Laboratory, Research Triangle Park, NC 27711 [32] E T J “ c c ground level concentrations of smoke and sulfur dioxide in two urban ” Atmospheric Environment 12, 1543-1554 1978 [33] Gerasopoulos E., Kouvarakis G et al (2006) “ E particulate matter (PM10) mass conc ” Atmos.Environment 40, Issue 25, Aug 2006, pp 4679-4690 E [34] “T c c ” in the Sea (M N Hill, Ed.), Vol 2, Chap 1, Interscience, New York [35] Grieken, René E Van; Markowicz, Andrzei A (2002) Handbook of XRay Spectrometry, Second Edition Marcel Dekker, Inc., New York [36] Grigg J (2002) The health effects of fossil fuel derived particles Arch Dis Child 2002; 86:79–83, www.archdischild.com [37] “ c c c c ” Psychometrika 19, pp 149-161 1954 [38] Hacisalihoglu G, Eliyakut F, Olmez I, Balkas TI, Tuncel G (1992) Atmos Environ 26A: 3207, 1992 [39] Harrison, R M., Deacon, A R., Jones, M R and Appleby, R S (1997) “ c c c c c c B 10 and PM2.5 ” Atmospheric Environment 31, 4103-4117 1997 c [40] w E V w “ c ” Science of the Total Environment 409 (2011) 5063–5068 VTBắc 156 LATS VLNT&HN V T B c [41] T T “ f sulfate and c c ” Atmospheric Environment 39, pp 7231-7239 2005 [42] Hien, P D., V T Bac, N.T.H Thinh, et al (2005) Urban vs Rural Air Pollution in Northern Vietnam ASAAQ 2005, 27-29 April 2005, San Francisco, California USA 2005 [43] Hien, P.D.; Binh, N T.; Y, Truong; Bac, V.T 993 “ transport of Caecium isotpes from temperate latitudes to the equatorial z [44] w Z T B ” T VTB c E -SM-329/13 1993 T 99 “V caesium isotope concentrations in air and fallout at Dalat, South Vietnam, 1986-9 ” Journal of Environ Radioactivity 22, 55-62 1994 999 “Temporal variations of source impacts at [45] the receptor as derived from air particulate monitoring data in Ho Chi V ” Atmospheric Environment 31, pp 1073-1076 “ [46] c ” TSP, PM2 and PM2.5-10 Atmospheric Environment 35, pp 2669-2678 2001 [47] B c V T “ c of fine and coarse PM10 in air masses governing monsoon conditions in V [48] VTB c ” Atmospheric Environ.38, pp.189-201 2004 T “ c of meteorological conditions on PM2.5 and PM2.5-10 concentrations V ” Atmospheric Environment 36, pp 3473-3484 2002 [49] Hopke, Philip K (1985) Receptor Modeling in Environmental Chemistry A Wiley-Interscience Publication, John Wiley & Sons 1985 [50] Hopke, Philip K (2000) Workbook on Data Analysis, Project No RAS/97/030/A/01/18 NAHRES-52, IAEA, Vienna VTBắc 157 LATS VLNT&HN [51] http://www.greenfacts.org/air-pollution/particulate-matter pm [52] http://www.lungusa.org National Headquarters 1740 Broadway, New York, NY 10019-4374 [53] http://www2.thanhnien.com.vn/Khoahoc (18/09/2006) [54] Hubbell JH, Trehan PN, et al J Phys Chem Ref Data 23(2):339, 1994 [55] IAEA (1992) Sampling and analytical methodologies for INAA of airborne particulate matter Training course series No.4, IAEA, 1992 [56] IAEA QXAS Quantitative X-ray Analysis System Ver.1.2 (1995-1996) IAEA, 1995-1996 [57] IAEA, Vienna (1992) Sampling and Analytical Methodologies for Instrumental Neutron Activation Analysis of Airborne Particulate Matter Training Course Series No.4, IAEA, Vienna [58] Ito, Kazuhiko; Theo J Kneip and J “T c number of samples and random error on the factor analysis/multiple c c ” Atmospheric Environment 20, pp 1433-1440 [59] “T c c c computers to factor ” Educational and Psychological Measurement 20,pp.141-151 [60] Kenneth Wark and Cecil F Warner (1981) Air Pollution Its Origin and Control, Second Edition Harper and Row, Publishers, New York [61] Kenneth Woodard (1998) Stationary Source Control Techniques Document for Fine Particulate Matter U.S EPA contract No 68-D-98026/0-08 http://www.epa.gov/ttn/oarpg) [62] Ko MM, Jervis RE (1992) J Radioanal Nucl Chem 161:159, 1992 [63] Kunzlin N., Kaiser R., Medina S et al (2000) “ ublic-health Impact of Outdoor and Traffic-relate Air ollution” A European Assessment Lancet, 356, pp 795-801 [64] ’ z c Handbook of Radioactivity Analysis, Second Edition Academic Press, Elsevier Science, USA VTBắc 158 LATS VLNT&HN [65] Landsberger S, Vermette VG, Stuenkel D, Hopke PK, Cheng MD, Barrie LA (1992) Env Pollut 75:181, 1992 [66] Lee, Eddie; Chan, Chak K.; Paatero, Pentti (1999) “ c positive matrix factorization in source apportionment of particulate ” Atmospheric Environment 33,pp.3201-3212 [67] Loureiro A, Vasconcellos M, Pereira E (1992) “ c c c c c c c ” J Radioanal and Nucl Chem 159:210 [68] Mark B H Breese (2002) PC4250-Advanced analytical techniques: Ion Beam Analysis Techniques NUS, 2002 [69] Markus Sillanpää, Risto Hillamo et al (2006) “ c c c c E ” Atmospheric Environment 40, Issue 2, 2006, p 212-223 [70] Mason B.J., (1966) Introduction to Geochemistry, 3rd edition Wiley, NY [71] McMaster WH, Kerr Del Grande N, et al (1969) Compilation of X-Ray Cross Sections Lawrence Rad Lab Report UCRL-50174, Sec.II, Rev.1 University of California, 1969 [72] W Michal Krzyzanowski & Aaron Cohen (2008).-“ ” Air Qual Atmos Health 1: 7-13 (2008) [73] Mihalis Lazaridis, Arne Semb and Oystein Hov (1999) Long-range transport of Aerosol Particles NILU-EMEP/CCC-Report Ref.O98134 11-1999 [74] Mosley HGJ (1914) Philos Mag 27:703, 1914 99 [75] c “ -negative ” Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems 37, pp 23-35 [76] T 993 “ c ” c Laboratory Systems 18, 183-194 1993 VTBắc 159 LATS VLNT&HN T [77] 99 “ c orization: a non- negative factor model with optimal utilization of error estimates of data ” Environmetrics 5, 111-126 1994 ’ [78] Positive Matrix Factorization Programs PMF2 and PMF3, Part 1: tutorial; Part 2: reference ftp://rock.helsinki.fi/pub/misc/pmf/ [79] Paiva RP, Munita CJS, Cunha IIL, Romano J, Alonso CD (1990) Biol Trace Elem Res 26-27:231, 1990 [80] c [81] “ z normal ” Biometrika, 6, pp 59-68 1908 Philip K Hopke, D.D Cohen et al (2008) “ ” Science of the Total Environment 404, p 103-112 (2008) “ [82] c c c mortality and long c ” Journal of the American Medical Association, 287: 1132-1141 (2002) [83] Pope AC et al (2004).“ c ” rculation, 109: 71-77 (2004) [84] Sadasivan S, Negi BS The science of the total environment 96:269, 1990 [85] Schreiber TP And Wims AM (1982) X-Ray Spectrometry 11:42, 1982 [86] Sherman J (1955) Spectrochem Acta 1, 283, 1955 [87] Soete D.De, R Gijbels, J Hoste (1972) Neutron Activation Analysis Wiley-Interscience, London - New York - Sydney - Toronto [88] Sommer H., Kunzlin N., Seethaler R., et al (2000) “Economic Evaluation of Health Impacts Due to Road Trafficrelated Air Pollution” Expert Workshop on Assessing the Ancillary Benefits and Costs of Greenhouse Gas Mitigation Strategies, 27-29 March 2000, W.D.C [89] StatSoft, Inc (1999) Electronic Statistics Textbook Tulsa http://www.statsoft.com/textbook/stathome.html [90] VTBắc Sum z V c w cz “E 160 LATS VLNT&HN composition of PM2.5 aerosols in Queens, New York: Solubility and ” Atmospheric Enviro 40 Supp 2, 2006, pp 238-251 [91] Tang Seung Mun (2000) Fine air-borne atmospheric particulates PM2.5 Institute of Envi Epidemiology Ministry of Env Singapore ISBN 981-04-3511-8, 2000 [92] T J “ source contributions to inhalable particulate matter inmetropolitan B [93] ” Atmospheric Environment 19, pp 9-25 1985 U.S Environmental Protection Agency Basic Concepts in Environmental Sciences http://www.epa.gov/eogapti1/module3/index.htm [94] Venkataraman, C., Sinha, P., Bammi, S (2001) “ z distribution at Mumbai, India, during the INDOEX-FFP (1998) Atmospheric Environment, 35, 2647-2656 2001 [95] Wernisch J (1985) X-Ray Spectrometry 14:109, 1985 [96] Wernisch J., Pohn C., et al (1984) X-Ray Spectrometry 13:180, 1984 [97] WHO (2006) “Health risks of particulates matter from long-range transboundary air pollution” J W T c Health Aspects of Air Pollution 2006 [98] Ying I Tsai and Chien- “ c z T w ” storm and non-A Atmospheric Environment 40, Issue 25, August 2006, pp 4734-4750 [99] Yoshizumi K (1991) Energy and Buildings 15-16:711, 1991 [100] Zhuang, H., Chan, C K., Fang, M., Wesler, A S (1999) “ z distributions of particulate sulphate, nitrate and ammonium at a coastal ” Atmospheric Environment 33, 843-853 1999 VTBắc 161 LATS VLNT&HN ặc y tố v Al 28 Br 80 Ca 49 Cl 38 Cu 66 Al c c ỳb (T1/2) c T1/2 ã ết n ệ b t ệt (ba ) ắ ă ợ E (keV) 2.24 phút 0.234 1778.9 Br 17.7 phút 616.2 Ca 8.7 phút 1.1 3084.4 Cl 37.3 phút 0.43 1642.4, 2167.5 Cu 5.1 phút 1.9 1039.4 I 25 phút 6.2 442.3 Mg 9.45 phút 0.03 843.8, 1014.4 128 I c Mg 27 Mn 56 13.3 846.7, 1810.7 Sr 87 1.04 388.4 5.8 phút 0.2 320.1 3.76 phút 4.9 1434.1 Mn Srm Ti 51 V 52 Ti V (1 barn = 10-24cm2) ặc y v As 76 Au 198 Br 82 Cd* VTBắc tố c c c ỳb (T1/2) ã ết n ệ b t ệt (ba ) ă ợ E (keV) 4.3 559.1 Au 2.7 ngày 98.8 411.8 Br 3 0.3 554.3, 776.5 Cdm (0.3) 336.3 As 115 c T1/2 trung bình 162 LATS VLNT&HN Ga 72 Ge 77 Hg 197 Ho 166 Ga 4.8 834, 629.9 0.16 264.4 64.1 g (0.3) 77.4 (1.2) 80.6 1.5 1524.7 9.1 1596.2, 328.8 0.14 140.5 0.13 1368.6, 2754.1 (7.6) 88 564 208 103.2 (2.68) 277.7 36 85.8 0.075 438.6 Ge Hg Ho K 42 La 140 Mo 99 Na 24 Pd 109 Pd Sb 122 Sb Sm 153 U** 239 W 187 Zn 69 K La Mo Na 2.72 ngày Sm Np 2.35 ngày 39 W Znm (1 barn = 10-24cm2) * c c 114 ** c c 238 ặc y Ag Ce VTBắc tố v 110 Agm 141 Ce Cd(n,)115Cd  115In U(n,)239U  239Np c c c ỳb (T1/2) c T1/2 dài ã ết n ệ b t ệt (ba ) ă ợ E (keV) 249.8 ngày 657.8 32.5 ngày 0.56 145.4 163 LATS VLNT&HN Cr 51 Cs 134 Co 60 Eu 152 Fe 59 Hf Cr 27.72 ngày 16 320 Cs 27.2 795.8 Co 18 1173.2, 1332.5 5300 1408 44.5 ngày 1.2 1099.2, 1291.6 181 Hf 42.4 ngày 12.2 482.2 Hg 203 Hg 46.6 ngày 4.8 279.2 Lu 177 Lum 160 ngày 1740 378.5 Nd 147 Nd 10.99 ngày 14 91.1 Rb 86 Rb 18.7 ngày 0.4 1076.6 Sb 124 Sb 60.2 ngày 4.2 1691 Sc 46 Sc 83.8 ngày 13 889.3, 1120.5 Se 75 119.8 ngày 58 136, 264.7 Sn 113 Sn 114.4 ngày 0.8 391.7 Sr 85 Sr 64.84 ngày (0.62) 514 Ta 182 Ta 115 ngày 22 1221.4 Tb 160 Tb 72.1 ngày 27 879.4 Th** 233 Pa 27 ngày (7.35) 311.9 Tm 170 Tm 129 ngày 105 84.3 Yb 175 Yb 4.19 ngày 19 396.3 Zn 65 Zn 243.8 ngày 0.81 1115.5 Zr 95 64 ngày 0.05 756.7 Eu Fe Se Zr (1 barn = 10-24cm2) ** T VTBắc c c 232 Th(n,)233Th  233Pa 164 LATS VLNT&HN T c c Nguyên B c 2.5 c c ằ c E (920 (ng.m-3) B 2.5-10 ) (ng.m-3) T Min Max Ave Std-err Min Max Ave Std-err PM 6481 115000 36380 18750 6169.2 163778 45638 27170 Al 0.9 522.2 89.2 84.8 31.1 3707.8 770.1 571.8 Br 0.9 34.1 8.3 4.9 0.9 39.4 6.2 4.4 Ca 10 1189 246 159 44.9 6921 1949 1182 Cl 0.5 316.0 28.0 49.4 1.3 5778.0 396.6 629.1 Co 0.7 12.0 2.4 1.5 0.6 65.3 8.4 8.8 Cr 0.8 41.3 7.9 8.3 0.9 78.2 7.8 6.5 Cu 0.7 50.8 5.3 4.1 0.7 28.7 5.9 4.7 F 15 259 88 47 21.4 1916 253 187 Fe 22 952 234 125 33.2 3404 796 538 K 86 1656 484 249 15.6 2062 382 315 Mn 277 35 34 2.9 241.8 37.4 29.7 Na 96 1310 337 140 135.9 5357 703 703 Ni 0.9 47.8 5.9 5.7 0.7 112.5 6.0 7.5 P 207 36 31 0.7 302.5 18.3 28.2 Pb 1507 117 172 0.9 612.3 45.6 63.5 S 416 9624 2296 1393 45.9 5688 847 845 Si 92 2466 646 374 122.1 11220 2511 1724 Ti 0.9 49.0 11.4 8.1 0.9 246.7 59.7 42.2 V 0.6 10.3 2.2 1.5 0.7 13.3 2.1 1.6 Zn 2269 241 303 2.9 1796 156 199 VTBắc 165 ... Bắc NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HẠT NHÂN PHỐI HỢP VỚI MỘT SỐ KỸ THUẬT PHÂN TÍCH HỖ TRỢ G P PH N GIẢI QUYẾT BÀI TỐN Ơ NHIỄM BỤI KHÍ PM-10 Chuyên ngành: Vật lý Nguyên tử Hạt nhân Mã số: ... c c c c c T c cấ c ấ c c cc c c ấ c c c c c c V c c “ ghi n cứu ứng ng k thu t ph n tích hạt nh n phối h p với m t số k thu t ph n tích h tr góp ph n giải u t tốn nhiễm b i khí 10” a c  c ấ... 34 c 2.2 (NATs) 36 2.2.1 K thu t phân tích kích ho 2.2.2 K thu t phân tích huỳ ng c (INAA) 37 ng (ED-XRFA) 43 2.2.3 K thu t phân tích phát x tia X t o chùm proton máy gia