Đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2020 Sở GD&ĐT Quảng Ninh KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 ĐỀ CHÍNH THỨC NĂM HỌC: 2020 - 2021 Mơn: Ngữ Văn PHẦN I Đọc hiểu văn (2,0 điểm) Đọc đoạn trích sau trả lời câu hỏi nêu dưới: (1) Có người hỏi tơi, sân bay quốc tế Vân Đồn, sân bay "trẻ", lại Chính phủ lựa chọn lại thực tốt trọng trách đón chuyến bay từ vùng dịch Khi ấy, điều nghĩ đến tập thể Cùng với sở vật chất, phương tiện quy trình, nhiệt huyết lần trách nhiệm lòng yêu nước anh, chị, em tối sức mạnh sân bay quốc tế Vân Đồn Tơi nhìn thấy niềm hạnh phúc ánh mắt, nụ cười "đồng đội" thấy đồng bào đặt chân lên đất mẹ (2) Chiều nay, vừa nhận tin nhắn gái không gặp ba sau nhiều tháng xa cách "Ba nhớ giữ gìn sức khỏe!", lúc đồng nghiệp gửi cho hình chụp lời bình luận mạng thơng tin sân bay quốc tế Vân Đồn đón đồng bào nước: "Cảng hàng khơng quốc tế Vân Đồn chưa cất cánh mặt kinh tế, khởi đầu nhiệm vụ quốc gia nặng nghĩa nặng tình!" (3) Khóe mắt tơi cay cay Hình ảnh thương cảng Vân Đồn sầm uất 100 năm trước lên niềm tin Tôi biết, sau chuyến đón đồng bào tổ quốc, chuyến đón đưa nhộn nhịp kết nối Việt Nam với khắp năm châu Sau ánh mắt mừng vui "chiến binh" áo trắng, áo xanh tơi ngồi đón "người mình” an tồn tổ quốc, nụ cười hạnh phúc anh chị em, thấy q hương phát triển đường chơng gai khó kể, Vân Đồn cất cánh niềm tin Tổ quốc Việt Nam (Phạm Ngọc Sáu, http://vnexpress.net/goc-nhin/cat-canh-bang-niem-tin4074950.html) Câu (0,5 điểm) Trong đoạn văn (1), tác giả khẳng định sở khiến sân bay Vân Đồn Chính phủ lựa chọn lại thực tốt trọng trách đón chuyến bay từ vùng dịch ? Câu (0,5 điểm) Xác định lời dẫn trực tiếp đoạn văn (2) Câu (0,5 điểm) Chỉ hai từ láy sử dụng đoạn văn (3) Câu (0,5 điểm) Nêu tác dụng biện pháp tu từ ẩn dụ câu văn in đậm PHẦN II Tạo lập văn (8,0 điểm) Câu (3,0 điểm) “Tạm dừng việc đến trường, không dừng việc học" thông điệp Bộ Giáo dục Đào tạo nhắn gửi tới giáo viên, học sinh toàn quốc thời gian dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp Từ thông điệp trên, viết đoạn văn (từ 12 đến 15 câu) trình bày suy nghĩ em tinh thần vượt khó sống Trong đoạn văn có sử dụng phép nối (gạch chân từ nối) Câu (5,0 điểm) Cảm nhận em đoạn thơ sau: Buồn trông cửa bể chiều hơm, Thuyền thấp thống cánh buồm xa xa ? Buồn trông nước sa, Hoa trôi man mác biết đâu ? Buồn trông nội cỏ rầu rầu, Chân mây mặt đất màu xanh xanh Buồn trơng gió mặt duềnh, Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi (Nguyễn Du, Truyện Kiều, dẫn theo SGK Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2017, trang 94) Đáp án đề tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn Quảng Ninh 2020 PHẦN I Đọc hiểu văn (2,0 điểm) Đọc đoạn trích sau trả lời câu hỏi nêu dưới: (1) Có người hỏi tơi, sân bay quốc tế Vân Đồn, sân bay "trẻ", lại Chính phủ lựa chọn lại thực tốt trọng trách đón chuyến bay từ vùng dịch Khi ấy, điều nghĩ đến tập thể Cùng với sở vật chất, phương tiện quy trình, nhiệt huyết lần trách nhiệm lòng yêu nước anh, chị, em tối sức mạnh sân bay quốc tế Vân Đồn Tơi nhìn thấy niềm hạnh phúc ánh mắt, nụ cười "đồng đội" thấy đồng bào đặt chân lên đất mẹ (2) Chiều nay, vừa nhận tin nhắn gái không gặp ba sau nhiều tháng xa cách "Ba nhớ giữ gìn sức khỏe!", lúc đồng nghiệp gửi cho tơi hình chụp lời bình luận mạng thông tin sân bay quốc tế Vân Đồn đón đồng bào nước: "Cảng hàng khơng quốc tế Vân Đồn chưa cất cánh mặt kinh tế, khởi đầu nhiệm vụ quốc gia nặng nghĩa nặng tình!" (3) Khóe mắt tơi cay cay Hình ảnh thương cảng Vân Đồn sầm uất 100 năm trước lên niềm tin Tơi biết, sau chuyến đón đồng bào tổ quốc, chuyến đón đưa nhộn nhịp kết nối Việt Nam với khắp năm châu Sau ánh mắt mừng vui "chiến binh" áo trắng, áo xanh tơi ngồi đón "người mình” an toàn tổ quốc, nụ cười hạnh phúc anh chị em, thấy quê hương phát triển Và đường chơng gai khó kể, Vân Đồn cất cánh niềm tin Tổ quốc Việt Nam (Phạm Ngọc Sáu, http://vnexpress.net/goc-nhin/cat-canh-bang-niem-tin4074950.html) Câu (0,5 điểm) Những sở khiến sân bay Vân Đồn Chính phủ lựa chọn lại thực tốt trọng trách đón chuyến bay từ vùng dịch: "đầu tiên tơi nghĩ đến tập thể Cùng với sở vật chất, phương tiện quy trình, nhiệt huyết lần trách nhiệm lịng u nước anh, chị, em tối sức mạnh sân bay quốc tế Vân Đồn." Câu (0,5 điểm) Lời dẫn trực tiếp đoạn văn (2): "Cảng hàng khơng quốc tế Vân Đồn chưa cất cánh mặt kinh tế, khởi đầu nhiệm vụ quốc gia nặng nghĩa nặng tình!" Câu (0,5 điểm) Hai từ láy sử dụng đoạn văn (3): cay cay., nhộn nhịp Câu (0,5 điểm) Biện pháp tu từ ẩn dụ giúp câu văn trở nên sâu sắc ấn tượng hơn, gợi cảm xúc trân trọng, đáng quý lời Vân Đồn cất cánh niềm tin Tổ quốc Việt Nam PHẦN II Tạo lập văn (8,0 điểm) Câu (3,0 điểm) Đang cập nhật Câu (5,0 điểm) Đảm bảo ý sau: I Mở bài: - Giới thiệu tác giả đoạn trích “Kiều lầu Ngưng Bích” - Giới thiệu đoạn thơ cuối (8 câu cuối) "Buồn trông cửa bể chiều hôm Âm ầm tiếng sóng vây quanh ghế ngồi” II Thân bài: - Cặp lục bát 1: Phân tích hình ảnh “cửa bể chiều hôm”, “cánh buồm xa xa”: gợi tả nỗi buồn Kiều nghĩ cha mẹ, người sinh thành mình, nàng cảm thấy xót xa - Cặp lục bát 2: Phân tính hình ảnh “ngọn nước sa”, “hoa trôi man mác”: gợi tả nỗi mông lung lo lắng Kiều đời trôi đâu đâu Tâm trạng Thúy kiều lại trở với thực đời mình, trở với nỗi đau thực - Cặp lục bát 3: Phân tích hình ảnh “nội cỏ rầu rầu”, “chân mây mặt đất”: gợi tả vô định Kiều Từ láy rầu rầu gợi cho ta tàn úa đến thảm thương, màu xanh tàn úa, héo hắt - Cặp lục bát 4: Phân tích hình ảnh “gió mặt duềnh”, “tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”: sợ hãi, hoảng hốt Kiều Sự lênh đênh chặng đường đời nhiều sóng gió trước mặt Kiều, phong ba, gập ghềnh mà Kiều phải qua => Điệp từ “buồn trông” nhắc nhắc lại khổ thơ Nó tâm trạng Kiều lúc này, “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” * Tổng kết nghệ thuật: - Điệp cấu trúc với điệp ngữ “buồn trông” - Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình - Hình ảnh có tăng tiến gợi tả tăng tiến cảm xúc III Kết bài: – Đoạn trích “Kiều lầu Ngưng Bích” tranh vẽ lên với màu sắc xám lạnh, gợi tả tâm trạng vô sống động, nhiều thê lương ốn – Phân tích bút pháp nghệ thuật “tả cảnh ngụ tình” Nguyễn Du Cảnh người đoạn trích hịa vào làm KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 Sở GD&ĐT Bạc Liêu NĂM HỌC: 2020 - 2021 ĐỀ CHÍNH THỨC Mơn: Văn Ngày thi: 13/7/2020 I PHẦN ĐỌC HIỂU: (7,0 điểm) Đọc ngữ liệu trả lời câu hỏi sau: Trên đường đời bạn có lúc vấp ngã Tôi Ngay người tài giỏi, khơn ngoan có lúc vấp ngã Vấp ngã điều bình thường, có người khơng đứng dậy sau vấp ngã người thực thất bại Điều cần ghi nhớ là, sống khơng phải thi - trượt Cuộc sống trình thử nghiệm biện pháp khác tìm cách thích hợp Những người đạt thành công phần lớn người biết đứng dậy từ sai lầm ngớ ngẩn họ coi thất bại, vấp ngã tạm thời kinh nghiệm bổ ích Tất người thành đạt mà tơi biết có lúc phạm sai lầm Thường họ nói sai lầm đóng vai trị quan trọng thành công họ Khi vấp ngã, họ khơng bỏ Thay thế, họ xác định vấn đề gì, cố gắng cải thiện tình hình tìm kiếm giải pháp sáng tạo để giải Nếu thất bại năm lần, họ cố gắng đứng dậy năm lần, lần cố gắng hơn, Winston Churchill nắm bắt cốt lõi q trình ơng nói: “Sự thành cơng khả từ thất bại đến thất bại khác mà không đánh nhiệt huyết tâm vươn lên” (Trích Cuộc sống khơng giới hạn, Nick Vujicic, chương VII, trang 236) Câu 1: (3,0 điểm) a Xác định phương thức biểu đạt (1,0 điểm) b Cho biết cách trích dẫn phần in đậm? (1,0 điểm) c Chỉ phép liên kết hình thức sử dụng hai câu văn sau: "Khi vấp ngã, họ khơng bỏ Thay thế, họ xác định vấn đề gì, cố gắng cải thiện tình hình tìm kiếm giải pháp sáng tạo để giải quyết."(1,0 điểm) Câu 2: (2,0 điểm) - Em hiểu câu văn: "Vấp ngã điều bình thường, có người khơng đứng dậy sau vấp ngã người thực thất bại" ? Câu 3: (2,0 điểm) Em có đồng ý với quan điểm Winston Churchill: "Sự thành công khả từ thất bại đến thất bại khác mà không đánh nhiệt huyết tâm vươn lên."? Vì sao? II PHẦN LÀM VĂN: (13,0 điểm) Câu 1: (5,0 điểm) Từ ngữ liệu phần đọc hiểu, em viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn ý nghĩa việc đứng dậy sau vấp ngã tuổi trẻ sống Câu 2: (8,0 điểm) Cảm nhận em đoạn thơ: Thuyền ta lái gió với buồm trăng Lướt mây cao với biến bằng, Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Dàn đan trận lưới vây giăng Cá nhụ cá chim cá đé, Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, Cái em quẫy trăng vàng chóe Đêm thở: lùa nước Hạ Long, (Trích Đồn thuyền đánh cá, Huy Cận, Ngữ văn 9, tập 1, NXBGD 2018, tr.140) Đáp án đề tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn Bạc Liêu 2020 Câu 1: (3,0 điểm) a Phương thức biểu đạt nghị luận b Trích dẫn trực tiếp c Phép thế: "Khi vấp ngã, họ không bỏ cuộc." = "Thay thế" Câu 2: (2,0 điểm) - Vấp ngã điều bình thường có lúc thất bại vấp ngã sống, trừ người khơng dám đứng dậy sau vất ngã sợ hãi, không dám đối mặt với điều xấu sảy họ người thực thất bại Câu 3: (2,0 điểm) Học sinh đưa quan điểm riêng đồng tình khơng đồng tình Đồng thời đưa lập luận giải thích cho quan điểm đó.) Ví dụ: Đồng tình vì: - Thất bại phần sống điều bình thường, không không thành công mà không trải qua thất bại - Thất bại thử thách kiên nhẫn người Con người biết theo đuổi đam mê, chắn thành công - Thất bại cho người học kinh nghiệm quý báu để nuôi dưỡng đam mê II PHẦN LÀM VĂN: (13,0 điểm) Câu 1: (5,0 điểm) Giới thiệu vấn đề: ý nghĩa việc đứng dậy sau vấp ngã tuổi trẻ sống - Cuộc đời vấp ngã trước khó khăn thất bại Điều quan trọng khơng phải khó khăn to hay nhỏ mà quan trọng người có đủ sức để đứng dậy sau vấp ngã hay không? Bàn luận vấn đề - Con người từ sinh khơng lần vấp ngã: Ngày cịn bé bụ bẫm, chập chững tập qua lần vấp ngã đứng dậy tập Vì ta có trưởng thành ta phải biết cách chấp nhận điều tự nhiên sống để sống nhẹ nhàng vui vẻ Thất bại động lực để người vượt qua, học để từ người rèn luyện thân phấn đấu để ngày hoàn thiện - Đứng dậy sau lần vấp ngã làm ta trưởng thành sống, học cách đứng dậy giúp ta vượt qua khó khăn - Trong sống, lần vấp ngã theo nghĩa đen nghĩa bóng Sau lần vấp ngã ấy, người ta rút dc học cho mình, biết tránh chỗ ghồ ghề khó đi, biết tìm cho bước dẫm lên chỗ ngã xuống tiếp - Vấp ngã thất bại chuyện thường tình sống, người muốn thành cơng phải trải qua vấp ngã Như vận động viên muốn thành cơng có khó khăn q trình luyện tập, thi đấu có lúc vấp ngã nổ lực phấn đấu rèn luyện để đến vinh quang, người chiến thắng người ngã gục cuối trước đối thủ - Đứng dậy điểm vấp ngã dễ làm ta thấy sợ hãi, thiếu suy nghĩ, sáng suốt hay áp đặt khứ bạn cảm thấy đủ tự tin đứng dậy từ điểm bắt đầu theo hướng tích cực - Mở rộng: Tuổi trẻ khơng nên sợ hãi vấp ngã, ngã đau bạn nhớ rõ để không vấp ngã điểm Câu 2: (8,0 điểm) Dàn ý tham khảo: Giới thiệu chung - Tác giả: Huy Cận thơ “Đoàn thuyền đánh cá” - Dẫn dắt vào đoạn trích: khổ khổ thơ, miêu tả cảnh đánh cá biển đêm với vẻ đẹp bình dị bút pháp thực trí tưởng tượng phong phú Cảm nhận a Khổ thơ thứ - Mở đầu đoạn trích hình ảnh đồn thuyền băng băng lướt sóng: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng Lướt mây cao với biển bằng.” Con thuyền vốn nhỏ bé trước biển bao la qua nhìn nhà thơ trở nên lớn lao, kì vĩ Đồn thuyền có gió làm lái, có trăng làm buồm, thiên nhiên mở bát ngát mênh mơng Đồn thuyền hòa nhập với thiên nhiên, người vươn lên ngang tầm vũ trụ, làm chủ thiên nhiên với tự tin, mạnh mẽ - Giữa không gian bao la trời biển, thuyền trở thành trung tâm, vừa đẹp đẽ, khỏe khoắn, vừa giàu chất thơ Thiên nhiên chung sức với người điều khiển thuyền - Người lao động đánh thức thiên nhiên, thiên nhiên vũ trụ giao hịa cơng lao động Lịng tin u người trí tưởng tượng bay bổng giúp nhà thơ xây dựng hình ảnh tuyệt đẹp giàu ý nghĩa Thiên nhiên không đối lập với người, không làm cho người trở nên nhỏ bé, cô đơn, bơ vơ mà trở nên lớn lao, mạnh mẽ, hài hòa với khung cảnh thiên nhiên - Hai câu miêu tả cơng việc cụ thể đồn thuyền đánh cá: Ra đậu dặm xa dò bụng biển Dàn đan trận lưới vây giăng Nhịp thơ hối hả, lôi Con thuyền vũ khí, ngư dân chiến sĩ đầy uy quyền sức mạnh Cuộc đánh cá có phương tiện kĩ thuật, chuẩn bị chiến đấu với khí người có niềm tin chiến thắng b Khổ thơ thứ hai - Những câu thơ miêu tả đàn cá đặc sắc, biển giàu có với loại cá ngon quý Huy Cận vận dụng sáng tạo cách nói dân gian “chim thu nhụ đé” để viết: Cá nhụ cá thu cá đé Cá song lấp lánh đuốc đen hồng Cá em quẫy trăng vàng chóe Đêm thở lùa nước Hạ Long - Hình ảnh cá song nét vẽ tài hoa Vảy cá đen hồng lấp lánh biển nước chan hòa ánh trăng vàng chóe Cái cá quẫy so sánh với đuốc rực cháy Nghệ thuật phối sắc tài tình làm cho đoạn thơ đẹp tranh sơn mài rực rỡ Bầy cá nàng tiên vũ hội - Vẻ đẹp tranh lao động tiếp tục thể rõ đoạn thơ c Nhận xét - Hai đoạn thơ miêu tả khung cảnh lao động tươi vui với trù phú, giàu có biển - Tác giả sử dụng nghệ thuật liệt kê, nhân hóa, so sánh đặc sắc - Thể phong cách nghệ thuật Huy Cận sau cách mạng tháng Tám: tin yêu vào sống mới, người Tổng kết - Bút pháp vừa thực vừa lãng mạn tác giả vẽ nên tranh sơn mài rực rỡ Liên hệ: câu văn đặc tả Thúy Kiều tư tưởng nhân đạo Nguyễn Du Làn thu thủy, nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm, liễu hờn xanh Vẻ đẹp Thuý Kiều Nguyễn Du tài tình xếp sau ngợi ca vẻ đẹp Thuý Vân Từ “càng” nhấn mạnh vẻ “sắc sảo mặn mà” Thuý Kiều hẳn Thuý Vân Vân em nói đến trước tác giả muốn lấy Vân làm cho vẻ đẹp bật Kiều “Sắc sảo” “mặn mà” có tác dụng vừa gợi tả nhan sắc, vừa gợi tả tính cách, tài trí Nhắc đến nét đẹp mĩ nhân xưa, ta thường nghĩ đến vẻ liễu yếu đào tơ tha thướt Bởi vậy, "sắc sảo mặn mà" Thuý Kiều điều đặc biệt Sử dụng hai từ láy đầy sức gợi "sắc sảo", "mặn mà" tác muốn khắc sâu vào tâm trí người đọc vẻ đẹp bật "khác thường" người gái Vương Thuý Kiều Nhan sắc nàng gợi tả hình ảnh mang tính ước lệ: thu thuỷ, xuân sơn, hoa, liễu Việc gợi tả vẻ đẹp đôi mắt “làn thu thuỷ" ý đôi mắt sáng nước mùa thu, gợi vẻ lanh lợi, sắc sảo người Nhưng nước mùa thu gợi thoáng buồn u ẩn nên điều cịn thể tâm hồn tinh tế, có phần đa mang Trong câu thơ “Hoa ghen thua thắm liễu hờn xanh”, khác với Thuý Vân, chúng lại báo trước đời dông bão bị ghen ghét, đố kị, vùi dập nhân vật Thúy Kiều Kết - Đoạn trích thể nỗi nhớ người yêu, nhớ cha mẹ Kiều - Tấm lòng ca ngợi, trân trọng vẻ đẹp phẩm chất người, đặc biệt người phụ nữ ⇒ Đây biểu cảm hứng nhân đạo Nguyễn Du Truyện Kiều - Nghệ thuật: ngôn ngữ độc thoại nội tâm, hình ảnh, từ ngữ tinh tế Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NĂM HỌC: 2020 - 2021 Môn: Văn Thời gian làm 120 phút (Không kể thời gian giao đề) I PHẦN TRẮC NGHIỆM (2,0 điểm) Đọc đoạn văn sau viết tờ giấy thi chữ in hoa trước đáp án đúng: “Bây buổi trưa Im ắng lạ Tôi ngồi dựa vào thành đá khe khẽ hát Tôi mê hát Thường thuộc điệu nhạc bịa lời mà hát Lời bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến ngạc nhiên, đơi bị mà cười mình.” (Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016) Câu Đoạn văn trích tác phẩm nào? A Những xa xôi B Lặng lẽ Sa Pa C Làng D Chiếc lược ngà Câu Phương thức biểu đạt đoạn văn gì? A Miêu tả B Tự C Biểu cảm D Thuyết minh Câu Đoạn văn sử dụng phép liên kết câu chủ yếu? A Phép B Phép nối C Phép liên tưởng D Phép lặp từ ngữ Câu Trong đoạn trích, “Tơi” để nhân vật nào? A Ông Hai B Ông Sáu C Phương Định D Anh niên II PHẦN TỰ LUẬN (8,0 điểm) Câu (3,0 điểm) “Ôi! Sống đẹp nào, bạn?” (Tố Hữu - Một khúc ca) Em viết đoạn văn trả lời cho câu hỏi nhà thơ Tố Hữu Trong đoạn văn, sử dụng câu có chứa thành phần phụ Gạch chân câu chứa thành phần phụ Câu (5,0 điểm) Cảm nhận em nhân vật bé Thu đoạn trích “Chiếc lược ngà” nhà văn Nguyễn Quang Sáng (Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016) Đáp án đề tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn Vĩnh Phúc 2020 I PHẦN TRẮC NGHIỆM Câu A Câu 2: B Câu 3: D Câu C II PHẦN TỰ LUẬN Câu *Dẫn dắt vào vấn đề: mục đích, ý nghĩa câu thơ: băn khoăn, trăn trở lẽ sống đẹp, câu hỏi nhiều người khơng riêng nhà thơ Tố Hữu *Bàn luận - Sống đẹp ? Sống đẹp sống thật người mình, sống cách chân thành, sống khơng trái với lương tâm người - Ý nghĩa việc sống đẹp + Sống đẹp khiến sống trở nên ý nghĩa, “sống” theo nghĩa tồn đơn thuần: đời sống tinh thần phong phong phú + Khi ta có cách sống đẹp, thân thực có giá trị, ta nhận yêu thương, giúp đỡ từ người khác + Nếu người có lối sống tích cực khơng cịn khoảng cách người * Bàn luận, mở rộng - Phê phán biểu sống tiêu cực: ích kỉ, quan tâm đến lợi ích mình, sống vơ cảm, thờ ơ, sa vào tệ nạn, - Sống đẹp hai làm được, thể hành động nhỏ suốt đời người * Liên hệ thân Kết thúc vấn đề: khẳng định vai trò ý nghĩa sống đẹp Câu I Mở - Giới thiệu tác giả Nguyễn Quang Sáng truyện ngắn Chiếc lược ngà: Tác phẩm sáng tác vào năm 1966 miền Bắc thời kỳ hịa bình cịn miền Nam ách thống trị đế quốc Mỹ Nhiều người đất Bắc phải lên đường vào Nam để tham gia kháng chiến ác liệt - Dẫn dắt vấn đề: Phân tích nhân vật bé Thu để thấy tình cảm cha sâu nặng khơng chiến tranh tàn phá II Thân * Khái quát cảnh ngộ bé Thu: Ba chiến đấu từ bé cịn nhỏ, nên hình ảnh người ba bé vơ ỏi Gia đình cho bé xem hình ba mà thơi Chính điều gây bi kịch giằng xé ba cô bé trở thăm nhà ngày sau tám năm xa cách Bé Thu đứa bé bướng bỉnh, ương ngạnh - Trong gặp gỡ đầu tiên, nghe tiếng ông Sáu bến xuồng, Thu “giật trịn mắt nhìn” Nó ngơ ngác nhìn tái đi, chạy kêu thét lên “má, má” - Trong ngày ông Sáu nghỉ phép bé Thu bướng bỉnh không nhận cha: + Thu xa lánh ông Sáu ông Sáu ln tìm cách vỗ về, Thu khơng chịu gọi tiếng ba + Má dọa đánh, Thu buộc phải gọi ông Sáu vô ăn cơm, nhờ ông chắt nước cơm lại nói trổng + Bị dồn vào bí nhăn nhó muốn khóc tự lấy rá chắt nước cơm không chịu gọi ba + Thu hất tung trứng cá mâm, cơm văng tung tóe, bị ba đánh địn khơng khóc mà chạy sang nhà ngoại → Bé Thu “cứng đầu” ương ngạnh giàu tình yêu thương cha Bé Thu có tình u thương cha tha thiết, mãnh liệt - Trước lúc ơng Sáu lên đường + Tình cha trở lại vào khoảnh khắc ly biệt ngắn ngủi đem lại cho người đọc xúc động nghẹn ngào + Trước ông Sáu vào chiến khu, bé Thu bà giải thích vết thẹo má ơng Sáu, bé lăn lọn suốt đêm khơng ngủ được, ân hận căm thù giặc thương ba vơ hạn - Cuộc chia tay cảm động ông Sáu bé Thu + Bé Thu chia tay ba tâm trạng khác trước, khơng bướng bỉnh nhăn mày cau có + Tiếng gọi ba cất lên sâu thẳm tâm hồn bé bỏng bé, khao khát tình cha bị kìm nén bật lên, tiếng gọi suốt năm chờ đợi + “Nó vừa kêu vừa chạy xô tới dang hai chân ôm lấy cổ ba nó” Nó khắp người ơng Sáu hôn vết sẹo dài má ông + Hai tay Thu ôm chặt cổ ba, chân quắp chặt lấy ba không muốn ông Sáu rời → Bé Thu có tình u thương cha mãnh liệt, vơ bờ III Kết - Tác giả thành công nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật đặc biệt tâm lý nhân vật trẻ em tinh tế, điều thể lòng yêu thương nhà văn với người - Bé Thu nhân vật khắc họa với nhiều biến chuyển tâm lý, em đứa trẻ hồn nhiên, bướng bỉnh giàu tình yêu thương vô bờ bến dành cho cha Sở GD&ĐT Yên Bái KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NĂM HỌC: 2020 - 2021 ĐỀ CHÍNH THỨC Mơn: Ngữ Văn Câu (3,0 điểm) Đọc đoạn văn thực yêu cầu sau: "Ông lại muốn làng, lại muốn anh em đào đường đắp 14, xẻ hào, khn đá Khơng biết chịi gác đầu làng dựng xong chưa ? Những đường hầm bí mật cịn Chao ! Ơng lão nhớ làng, nhớ làng quá." (SGK Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục, 2017, tr.163) a Đoạn văn trích từ tác phẩm nào? Tác giả ai? b Phân tích cấu tạo ngữ pháp câu: “Ông lại muốn làng, muốn anh em đào đường tốp 4, xẻ hào, khuân đá ” c Chỉ nêu tác dụng biện pháp tu từ sử dụng câu văn: “Ông lão nhớ làng, nhớ làng quá." Câu (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích câu 1, viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) vai trò quê hương đời người Câu (5,0 điểm) Phân tích đoạn thơ sau thơ Viếng lăng Bác Của Viễn Phương: Ngày ngày mặt trời qua lăng Thấy mặt trời lăng đỏ, Ngày ngày dòng người thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Bác nằm giấc ngủ bình yên Giữa vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh mãi Mà nghe nói tim (SGK Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục, 2017, tr.58) Đáp án đề tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn Yên Bái 2020 Câu 1: a Đoạn văn trích từ tác phẩm Làng nhà văn Kim Lân b Cấu tạo ngữ pháp câu: “Ông lại muốn làng, lại muốn anh em đào đường đắp ụ, xẻ hào, khuân đá ” c Biện pháp tu từ sử dụng câu văn: “Ông lão nhớ làng, nhớ làng " Câu Dàn ý - Dẫn dắt vào đề (có thể trích thơ hay danh ngôn quê hương chẳng hạn) - Khẳng định: q hương có vai trị khơng thể thiếu đời sống tâm hồn người - Vai trò quan trọng quê hương đời sống tinh thần người: + Quê hương vừa bao hàm yếu tố vật chất làng, xóm, đa, bến nước, vừa bao hàm giá trị truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán Mỗi người sinh tròg điều kiện vật chất tinh thần + Con người lớn lên, trưởng thành không nhờ yếu tố vật chất mà nhờ yếu tố tinh thần gia đình, bạn bè, hàng xóm, phải kể đến tình q hương + Mỗi người dù muốn hay không thừa hưởng giá trị tinh thần vật chất quê hương q hương ln góp phần hình thành nhân cách, lối sống người - Thể tình cảm với quê hương, người phải làm gì? + Phải biết u mến tự hào q hương nơi sinh ra, nơi có năm tháng tuổi thơ, có gia đình người thân u + Phải có hành động cụ thể để đóng góp, làm giàu cho q hương, ln biết phấn đấu học tập, làm việc, để làm rạng danh cho quê hương, người phần quê hương - Mở rộng, liên hệ + Quê hương góp phần tạo nên tiền đề để ta vững bước vào đời, quê hương điểm tựa tinh thần ta gặp khó khăn, trở ngại, + Cảm nhận giá trị to lớ quê hương, sống xứng đáng với quê hương người thực trưởng thành, trở thành nhân cách cao đẹp - Khẳng định lại vấn đề liên hệ thân Câu Dàn ý Mở bài: Giới thiệu chung tác giả, tác phẩm - Dẫn dắt vào khổ thơ: cảm xúc tác giả trước vào lăng Thân Khái quát chung: – Bài thơ viết vào tháng năm 1976, năm sau ngày giải phóng miền Nam,đất nước vừa thống Đó lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa khánh thành, đáp ứng nguyện vọng tha thiết nhân dân nước đến viếng lăng Bác Cảm xúc bao trùm: Niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, niềm tự hào, đau xót nhà thơ từ miền Nam vừa giải phóng thăm lăng Bác Khổ 1: Cảm xúc nhà thơ đứng trước lăng Bác: – Nhà thơ sử dụng ẩn dụ nghệ thuật tuyệt đẹp để nói lên cảm nhận đứng trước lăng Bác: Ngày ngày mặt trời qua lăng Thấy mặt trời lăng đỏ + Hình ảnh “mặt trời qua lăng” hình ảnh thực Đó mặt trời thiên tạo, hành tinh quan trọng vũ trụ, gợi kì vĩ, bất tử, vĩnh Mặt trời nguồn cội sống, ánh sáng + Hình ảnh “mặt trời lăng” ẩn dụ đầy sáng tạo, độc đáo – hình ảnh Bác Hồ Giống “mặt trời”, Bác Hồ nguồn ánh sáng, nguồn sức mạnh “Mặt trời” – Bác Hồ soi đường dẫn lối cho nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do, thống đất nước Bác nhân dân vượt qua trăm ngàn gian khổ, hi sinh để tới chiến thắng quanh vinh, trọn vẹn “Mặt trời” – Bác Hồ tỏa ấm tình thương bao la lòng người Việt Nam Nhà thơ Tố Hữu so sánh Bác như: “Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ” Cái nghĩa, nhân lớn lao Bác tác động mạnh mẽ, sâu xa tới số phận người + Thật so sánh Bác Hồ với mặt trời nhà thơ sử dụng từ lâu: Người rực rỡ mặt trời cách mạng Mà đế quốc loài dơi hốt hoảng Đêm tàn bay chập chạng chân người (Tố Hữu – “Sáng tháng năm”) Nhưng so sánh ngầm Bác Hồ nằm lăng đỏ nhìn chiêm ngưỡng hàng ngày mặt trời tự nhiên (biện pháp nhân hóa “thấy”) sáng tạo độc đáo mẻ Viễn Phương Cách ví mặt ca ngợi vĩ đại, cơng lao trời biển Người hệ người Việt Nam Mặt khác bộc lộ rõ niềm tự hào dân tộc Việt Nam có Bác Hồ – có mặt trời cách mạng soi đường lối ánh sáng mặt trời thiên nhiên + Từ láy “ngày ngày” đứng đầu câu vừa diễn tả liên tục bất biến tự nhiên vừa góp phần vĩnh viễn hóa, hóa hình ảnh Bác Hồ lịng người thiên nhiên vũ trụ – Hình ảnh dịng người vào thăm lăng Bác nhà thơ miêu tả cách độc đáo để lại nhiều ấn tượng: Ngày ngày dòng người thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân + Từ láy “ngày ngày” có nghĩa tương tự câu thơ cầu đầu khổ thơ -> diễn tả cảnh tượng có thực diễn hàng ngày, đặn sống người Việt Nam: Những dòng người nặng trĩu nhớ thương từ khắp miền đất nước xếp hàng, lặng lẽ theo vào lăng viếng Bác –“Dòng người thương nhớ” + Bằng quan sát thực tế, tác giả tạo hình ảnh ẩn dụ đẹp sáng tạo: “tràng hoa” _ Chúng ta hiểu “tràng hoa” theo nghĩa thực hoa tươi thắm kết thành vòng hoa người khắp nơi đất nước giới thăm dâng lên Bác để bày tỏ tình cảm, lịng nhớ thương, yêu quý, tự hào _ “Tràng hoa” mang nghĩa ẩn dụ người xếp hàng viếng lăng Bác ngày bơng hoa ngát thơm Những dịng người bất tận vào lăng viếng Bác nối kết thành tràng hoa bất tận Những hoa – tràng hoa rực rỡ ánh mặt trời Bác trở thành hoa – tràng hoa đẹp dâng lên “bảy mươi chín mùa xuân”– 79 năm đời Người -> Hình ảnh thơ biểu lộ lịng thành kính, biết ơn sâu sắc nhà thơ, nhân dân Bác Hồ Cảm xúc nhà thơ vào lăng: – Vào lăng, khung cảnh khơng khí ngưng kết thời gian, khơng gian Hình ảnh thơ diễn tả thật xác, tinh tế yên tĩnh, trang nghiêm ánh sáng dịu nhẹ, trẻo không gian lăng Bác – Đứng trước Bác, nhà thơ cảm nhận Người ngủ giấc ngủ bình yên, thản vầng trăng sáng dịu hiền – Hình ảnh “vầng trăng sáng dịu hiền” gợi cho nghĩ đến tâm hồn, cách sống cao đẹp, cao, sáng Bác vần thơ tràn ngập ánh trăng Người Trăng với Bác vào thơ Bác nhà lao, chiến trận, trăng đến để giữ giấc ngủ ngàn thu cho Người -> Chỉ trí tưởng tượng, thấu hiểu yêu quí vẻ đẹp nhân cách Hồ Chí Minh nhà thơ sáng tạo nên ảnh thơ đẹp vậy! – Tâm trạng xúc động nhà thơ biểu hình ảnh ẩn dụ sâu xa: “Vẫn biết trời xanh mãi” + “Trời xanh” trước tiên hiểu theo nghĩa tả thực hình ảnh thiên nhiên mà ngày chiêm ngưỡng, tồn mãi vĩnh + Mặt khác, “trời xanh” cịn hình ảnh ẩn dụ sâu xa: Bác với non sông đất nước, “trời xanh” vĩnh Nhà thơ Tố Hữu viết: “Bác sống trời đất ta”, Bác hóa thân thành thiên nhiên, đất nước dân tộc – Dù tin chục triệu người dân Việt Nam đau xót nuối tiếc khơn ngi trước Bác – “ Mà nghe nhói tim” + “Nhói” từ ngữ biểu cảm trực tiếp, biểu nỗi đau đột ngột quặn thắt Tác giả tự cảm thấy nỗi đau mát tận đáy sâu tâm hồn mình: nỗi đau uất nghẹn khơng nói thành lời Đó khơng nỗi đau riêng tác giả mà triệu trái tim người Việt Nam + Cặp quan hệ từ “vẫn, mà” diễn tả mâu thuẫn Cảm giác nghe nhói tim mâu thuẫn với nhận biết trời xanh mãi Như vậy, tình cảm lý trí có mâu thuẫn Con người khơng kìm nén khoảnh khắc yếu lịng Chính đau xót làm cho tình cảm lãnh tụ nhân dân trở nên ruột già, xót xa Cảm xúc đỉnh điểm nỗi nhớ thương, niềm đau xót Kết bài: Tổng kết ... nước, dân tộc Đề thi vào lớp 10 mơn Ngữ văn Sở GD&ĐT Khánh Hịa KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 ĐỀ CHÍNH THỨC NĂM HỌC: 2020 - 2021 Môn: Ngữ văn I ĐỌC HIỂU (3,00 điểm) Đọc văn sau: NHÀ LÀ NƠI ĐỂ VỀ Nhà,... có trách nhiệm to lớn cơng bảo vệ Tổ quốc III Kết bài: - Khẳng định giá trị thơ - Tình cảm em dành cho thơ Đề thi vào lớp 10 năm 2019 môn Ngữ văn Sở GD&ĐT Cao Bằng KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10. .. - Thanh Hải, Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr 55-56) Đáp án đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn I Đọc hiểu Đang cập nhật II Làm văn Câu (2đ) Trong sống, lịng biết ơn có ý nghĩa vơ