VĂN MẪU LỚP 12 PHÂN TÍCH NÉT ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT TRUYỆN NGẮN NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH BÀI MẪU SỐ 1: Viết đề lài gia đình chiến tranh, truyện ngắn Những đứa gia đình Nguyễn Thi coi tác phẩm thành cơng, góp phần vào thành cơng tác phẩm nghệ thuật kể chuyện linh hoạt, độc đáo hấp dẫn Tác phẩm kể truyện gia đình cách mạng, thành viên chiến sĩ diệt Mĩ kiên cường.Thù nhà nợ nước thống làm Tình gia đình tình cách mạng hồ lẫn vào nhau: ba má Việt gặp lấy cầm súng giết giặc Họ ngã xuống chiến đấu Những đứa họ (Việt Chiến gắn bó với tình ruột thịt niềm tự hào truyền thống cách mạng gia đình Người mẹ nuôi lớn lên để rửa thù cho cha Những đứa giành nhập ngũ để trả thù cho ba má Một câu chuyện cảm động nặng nề, dễ đơn điệu trùng lặp, không sáng tạo cách trần thuật độc đáo, linh hoạt Tác giả chọn lối trần thuật theo quan điểm nhân vật, lính trẻ tên Việt Chú giải phóng qn bị trọng thương lạc đồng đội, nằm chiến trường sau trận ác chiến để lại khói lửa mịt mù xác giặc ngổn ngang Chú nhớ đồng đội, nhớ chị, nhớ Năm, nhớ ngày ba má sống, nhớ buổi bắn chim, câu cá, bắt ếch, nhớ ngày chị nhập ngũ lên đường câu chuyện thuật kể qua dòng hồi ức đứt nối nhiều lần ngất lại tỉnh lại Câu chuyện khơng diễn theo trật tự thời gian, không gian tự nhiên mà theo logic chủ quan tâm lí nhân vật nên biến hoá Các việc, nhân vật gia đình lên với màu sắc tình cảm đậm đà hấp dẫn Chuyện kể đến đâu tính cách nhân vật đến cách sinh động đậm nét Đây thủ pháp nghệ thuật sử dụng thành cơng Phải am hiểu sâu sắc tâm lí nhân vật phải nhập vai nhân vật nói giọng nhân vật Đây sở trường Nguyễn Thi, nhà văn người nông dân vùng đồng Nam Bộ Bên cạnh nghệ thuật kể chuyện độc đáo, vừa phân tích, Nguyễn Thi vừa xây dựng tính cách nhân vật phong phú, hấp dẫn Qua dịng hồi tưởng Việt, “đứa gia đình" cách mạng, ta thấy lên nhân vật: ba, má Việt, Năm, chị Chiến Rất dễ dàng nhận thấy năm nhân vật chung chất, xét phương diện phẩm chất cách mạng: yêu nước, căm thù giặc, thuỷ chung với cách mạng tự hào truyền thống mạng gia đình Ngồi ra, nhân vật diện Nguyễn Thi thường có tính :chất chung gọi là: “Chất út Tịch”, tinh thần kiên cường gan góc, thù ngùn ngụt, say mê chiến đấu, dường sinh để cầm súng giết giặc Tuy nhiên người lại có gương mặt riêng, tính cách khác nhau.Chỗ đặc sắc nghệ thuật khắc hoạ hình tượng nhân vật Nguyễn Thi Đáng ý ba nhân vật Năm, Chiến Việt Chú Năm người nông dân Nam bộ, thật thà, vui tính, bộc trực, người giàu tình cảm trí tưởng tượng lãng mạn, cảm hứng cất tiếng hò: “Lúc đó, gân cổ đỏ lên, tay đặt lên vai Việt, đôi mắt mở to, đọng nước, nhìn thẳng vào mặt Việt, đầu lắc lư, nhắn nhủ, làm Việt nơi cụ thể để gởi gắm câu hị ấy, Việt câu hị Theo câu hị, Việt biến thành áo quàng sông dài cá lội chú, Việt biến thành người nghĩa qn Trương Định, đèn Biển Gị Cơng, ngơi sáng Tháp Mười” Chiến cô gái lớn lên, tính khí cịn “trẻ con”: tranh công bắt ếch, tranh công bắn tàu giặc với em Ngay trước nhập ngũ để trở thành giải phóng quân, giành với em để đội trước Nhưng khác với đứa em trai, ngồi lì suốt buổi chiều để đánh vần sổ ghi cơng đình Năm - chất gan lì thừa hưởng từ mẹ.Ba má cả, chị nên sớm biết nhường nhịn em, sớm biết tính tốn lo liệu việc nhà.Điều thể rõ phút em lên đường đánh giặc để trả thù ba má.Không phải ngẫu nhiên mà Việt thấy chị nghĩ ngợi, nói “nghe in má vậy” cịn Năm thật tán phục “Khơn! Việc nhà thu gọn việc nước mở rộng, gọn bề gia thất, đặng bề nước noa ” Ngoài nhân vật có chất trẻ trung duyên dáng cô thiếu nữ, thể cử bịt miệng cười Năm cất tiếng hị, nét lơng mày cau lại, chéo khăn hờ ngang miệng, cặm cụi ngồi đánh vần sổ Năm, tiếng “hứ cóc” cậu em bảo nói hệt má Việt tỏ cậu trai đồng quê, tính hiếu động (suốt ngày lang thang bắn chim, câu cá, bắt ếch, lúc có ná thun người, tể đội ), hiếu thắng (Bắt ếch, bắn tàu giặc, ghi tên nhập ngũ tranh phần hơn) Là trai, em (quen chiều chuộng) nên việc ỉ lại cho chị, cho chú; chị tuổi, “trẻ con” nhiều vô tâm vơ tính chẳng biết lo nghĩ gì, kể ngày nhập ngũ Là trai, Việt thường che dấu tình cảm uỷ mị, chất giàu tình cảm.Nằm chiến trường, nhớ má, nhớ Năm, chị Chiến, nhớ thằng em nhớ anh em đồng đội.Chú “Ước lại gặp má Phải, ví má bơi xuồng, má ghé lại, xoa đầu Việt, đánh thức Việt dậy, lấy xong cơm làm đồng để xuồng lên cho Việt ăn ” Chú nhớ chị thương chị vô cùng, giành phần với chị, đơn vị, giấu biệt chị sợ lộ họ lấy chị.Cách thể tình cảm đích đáng Việt đánh giặc Đấy cách thương má, thương ba, thương chị, thương Năm Việt đồng đội tìm thấy Việt nằm ngất chiến trường ngón tay đặt cị súng viên đạn lên nòng sẵn sàng bắn vào quân giặc Ngoài nghệ thuật kể truyện, ngồi thành cơng cách xây dựng nhân Những đứa gia đình cịn có đoạn văn tuyệt đoạn Việt nhớ lại ngày chị em Việt ghi tên tòng quân chuẩn bị lên đường Đêm hai chị em trò truyện với nhau, thu xếp chuyện nhà chuyện chuyện cửa, gửi lại Năm bàn thờ má thằng em út, chuyện hứa hẹn, khuyên Chị Chiến ăn nói nghiêm trang, xưng chị em (chứ không mày tao khi), bàn bạc, dặn dò em y hệt giọng mẹ xưa Cịn Việt trẻ con, mặc cho chị lo toan tất cả.Nhưng nhớ má vô tưởng má trở để ngó coi chị em Việt tính chuyện nhà chuyện cửa trước lúc lên đường.Đây đoạn đối thoại sinh động, vui cảm động Sáng hôm sau, trước lúc lên đường, chị em Việt khiêng bàn thờ má sang gửi bên Năm Việt thương chị vô cùng, thương má vô Mối căm thù trĩu nặng vai trọng lượng cụ thể Đây đoạn văn làm rơi nước mắt: “Chị Chiến đứng sân, kéo khăn cổ xuống, xắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, dang thân người to nịch nhấc đầu bàn thờ má lên Việt ghé vào đầu Nào, đưa má sang tạm bên nhà chúng đánh giặc trả thù cho mà đến chừng nước nhà độc lập lại đưa má Việt khiêng trước.Chiến khiêng lịch bịch phía sau.Nghe tiếng chân chị Việt Ihâý thương chị Lần Việt thấy lịng rõ thế.Cịn mối thù thằng Mĩ sờ thấy được, đè nặng vai” BÀI MẪU SỐ 2: “Những đứa gia đình “ truyện ngắn xuất sắc Nguyễn Thi, viết đầu chiến đấu ác liệt chống đế quốc Mĩ xâm lược đồng bào miền Nam Sức hấp dẫn truyện ngắn nghệ thuật trần thuật – kể chuyện.Đó nét đặc sắc tác phẩm, có tác dụng xây dựng kết cấu câu truyện khắc họa tính cách nhân vật nhà văn Những đứa gia đình Nguyễn Thi có lối tự mang nhiều nét riêng Câu chuyện nhà văn thuật lại hoàn toàn không theo trật tự thời gian mà chủ yếu nhịp theo dòng hồi tưởng miên man, đứt nối nhân vật Việt bị trọng thương nằm lại chiến trường Cách thức trần thuật mang lại cho tác phẩm màu sắc trữ tình đậm đà, tự nhiên, sống động, đồng thời tạo điều kiện cho nhà văn nhập sâu vào giới nội tâm nhân vật để dẫn dắt câu chuyện Diễn biến câu chuyện mà linh hoạt, mạch kể qua lại thỏa mái khứ – tại; trước mặt trở thành kỷ niệm xưa; chi tiết thoáng đến, thoáng chừng bâng quơ, ngẫu nhiên lại gắn với tư tưởng, tình cảm lớn lao trọng đại “Việt tỉnh lại lần thứ hai lúc trời lất phất mưa” Mắt Việt bị thương khơng nhìn thấy mà cảm thấy… Tiếng máy bay, tiếng động bãi chiến trường trở nên vắng lặng… cịn ếch nhái kêu.Chính âm dẫn Việt trở khứ ngày quê, đêm mưa đêm nay, hai chị em xách đèn lên soi, lóp ngóp đồng bắt ếch Mạch hồi tưởng miên man tràn đến Năm tự nhiên chuyển sang sổ gia phả Việt lại ngất Dịng hồi tưởng lại tiếp tục “Việt chồng dậy” đêm qua đi, ngày lại tới, tiếng trực thăng phành phạch đầu, tiếng súng nổ loại phía xa…”tiếng chim cu gáy rừng gù gù đâu đây” gợi cho Việt nhớ đến ná thun hồi nhà bắn chim Từ ná thu lại dẫn Việt với người mẹ giàu lòng vị tha, hết lịng chồng con, đời chồng chất nỗi khổ đau uất hận mà đỗi kiên cường, bất khuất…Rồi Việt lại đột ngột ngất đi… Cứ dịng hồi tưởng lại đứt nối, qua mà mở rộng đối tượng miêu tả, kể lúc hấp dẫn Và sâu vào đời sống nội tâm nhân vật, làm lên vừa cụ thể, vừa sinh động gương mặt tiêu biểu gia đình từ ơng nội, thím Năm, ba má Việt đến hệ trẻ Việt Chiến hơm buổi đăng ký tịng qn đêm trước ngày lên đường Tâm trạng người lên chân thực tự nhiên vốn có đời sống Nhưng nhờ thực tâm trạng mà thực khách quan tổ chức, cải tạo lại khoảng thời gian xa, đồng bên nhau, soi chiếu thứ ánh sáng kì diệu, khiến cho câu chuyện thêm nhiều màu vẻ, phong phú, bất ngờ Lối kể theo dịng kí ức vừa liên tục vừa gián đoạn nhà văn làm cho kết cấu truyện thêm linh hoạt, sống động; thêm ngã rẽ, khúc quanh, người đọc khơng dễ dự đốn, dự kiến Kiểu kết cấu theo dòng chảy q trình hồi tưởng nhân vật cơng phu sáng tạo hình thức tác phẩm nhà văn Nhưng ý nghĩa sáng tạo hình thức lại chỗ góp phần đắc lực việc biểu khám phá nội dung BÀI MẪU SỐ 3: Nhà văn Nguyễn Thi tên thật Nguyễn Hoàng Ca, người Nam Hà Ông vào Nam từ năm 1945, gia nhập quân đội viết văn bút danh Nguyễn Ngọc Tấn Tập kết Bắc năm 1954, năm 1962 ông trở lại miền Nam lần thứ hai, viết văn bút danh Nguyễn Thi Năm 1968, ông hy sinh tạ Sài Gòn lúc ngòi bút đầy sung sức nhiệt huyết Là nhà văn chiến sĩ, Nguyễn Thi có nhiều đóng góp cho văn học cách mạng.Một đóng góp đáng kể ơng nghệ thuật thể thành công nghệ thuật đồng truyện “Những đứa gia đỉnh” (1966) Theo nghĩa đen, “đồng hiện” “cùng thể hiện”.Trong truyện, thủ pháp nghệ thuật quen thuộc kết cấu tác phẩm, yếu tố thuộc hình thức.Như ta biết, kết cấu việc tổ chức, xếp yếu tố nội dung văn tác phẩm để đạt hiệu nghệ thuật cao nhất.Thủ pháp đồng góp vai trị quan trọng cơng việc Nó thủ pháp tạo lối kết cấu độc đáo.Từ đó, cốt truyện, nhân vật, chủ đề thể hiện, gây hiệu nghệ thuật tác động đến độc giả… Nét độc đáo nghệ thuật đồng lúc kiện, tình tết nhân vật (hay nét tính cách nhân vật) thể thời gian không gian hay mảng thời gian không gian khác Trong truyện “Những đứa gia đình”, nghệ thuật đồng thể tinh tế Dựa kết cấu lấy dòng suy tưởng làm nền, Nguyễn Thi đồng thể kiện thời điểm, nhân vật (và nét tính cách nó) hai mảng thời gian khứ đan xen có hiệu Trước hết xin nói cách đồng thể kiện thời điểm truyện “Những đứa gia đình” Sau giao tranh ác liệt đơn vị Việt chiến đoàn Mỹ, Việt bị thương nặng, ngất Việt tỉnh dậy, trận địa vắng tanh, “trừ tiếng máy bay” Chiến trường nguyên vẹn với xe tăng, xe bọc thép cháy, vỏ đạn máu, xác lính Mỹ bốc mùi… “Việt cho mũi lê trước”, “lên đạn” sẵn sàng “phụ với anh” trận đánh miêu tả chưa kết thúc Thời điểm để nhà văn chọn miêu tả thời gian trước sau trận đánh thời điểm này? Mặt khác, chi tiết truyện, theo phân tích trên, khơng phải kết thức, xảy nhìn thấy kết thúc săp kết thúc Nói cho dễ hiểu hơn, người ta thấy trận đánh xảy thời điểm đó, người ta thấy tất Bây Việt qn y viện.Anh có thời gian trị vết thương, đồng thời có thời gian để ơn lại, nhớ lại.Thành anh thấy tất mảng đời nhớ lại mảng đời gia đình khứ.Anh nhớ khứ từ gần đến xa lắc Thơng qua dịng độc thoại diễn Việt thời điểm nằm quân y viện kiện vui buồn, số phận người chiến tranh lúc Lần lượt khơng theo trình tự nào, “Những đứa gia đình” giàu truyền thống cách mạng anh tái nét tính cách chung riêng họ trước mắt Nhân vật trung tâm Việt Dù thời gian, không gian nào, nhân vật khắc họa song song hai nét tính cách bản: chiến sĩ – trẻ thơ Ở quân y viện “hai mắt băng kín mít”, dấu tích người lính dũng cảm, Việt “với viết chì… mị mị viết thư” Anh không dám nhờ người khác viết thư cho chị Anh sợ tiếng “cậu tư”.Sợ “chị ba” Quyết Chiến.Anh “giấu chị giấu riêng vậy” Thật ngây thơ! Cái ngây thơ đáng yêu người lính trẻ, dũng cảm thật mà khờ khạo thật trước đời Ngay chuyện đùa vui anh em theo lối tếu táo lính anh tưởng chuyện thật! Trên chiến trường ngổn ngang xác giặc, Việt ngất tỉnh lại nhiều lần dù kiệt sức, người lính trẻ sẵn sàng chiến đấu tiếp kẻ thù xuất Thế mà nghe “ếch nhái kêu dậy”, Việt trở thành bé có “hai đèn soi, lóp ngóp đi” soi ếch chị “Chiến Việt giành phần nhiều mình”, phải nhờ Năm “đứng phân xử” Ngay lúc nhập ngũ, hai chị em không chịu nhường trước, Năm phải đứng “xin ghi tên cho hai”… Qua vài điều nói trên, ta thấy thủ pháp nghệ thuật để thực nghệ thuật đồng khắc họa nhân vật Việt , chủ yếu dựa sở phép liên tưởng, phép bắc cầu từ kiện sang kiện khác; từ chi tiết, nhân vật sang chi tiết nhân vật kia… Trong liện kết đó, dịng hồi tưởng nhân vật sợi dây nối quan trọng  ... giả… Nét độc đáo nghệ thuật đồng lúc kiện, tình tết nhân vật (hay nét tính cách nhân vật) thể thời gian không gian hay mảng thời gian không gian khác Trong truyện ? ?Những đứa gia đình? ??, nghệ thuật. .. ? ?Những đứa gia đình “ truyện ngắn xuất sắc Nguyễn Thi, viết đầu chiến đấu ác liệt chống đế quốc Mĩ xâm lược đồng bào miền Nam Sức hấp dẫn truyện ngắn nghệ thuật trần thuật – kể chuyện.Đó nét đặc. .. đóng góp đáng kể ơng nghệ thuật thể thành công nghệ thuật đồng truyện ? ?Những đứa gia đỉnh” (1966) Theo nghĩa đen, “đồng hiện” “cùng thể hiện” .Trong truyện, thủ pháp nghệ thuật quen thuộc kết