ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT Linh uy tiếng thật Nước chắn hoa rào khóm mây Xanh biếc nước soi hồ lộn bóng Tím bầm rêu mọc đá trịn xoay Canh tàn lúc đánh chng ầm tiếng Khách vắng đưa xạ ngát bay Thành thị tiếng vang đồn cảnh thắng Rành rành bút với nghiên Nàynghiên với bút rành rành Thắng cảnh đồn vang tiếng thị thành Bay ngát xạ đưa vắng khách Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn canh Xoay trịn đá mọc rêu bầm tím Bóng lộn hồ soi nước biếc xanh Mây khóm rào hoa chắn nước Đâylà thật tiếng uy linh ( Đền Ngọc Sơn – khuyết danh ) A Khái niệm loại hình ngơn ngữ : Khảo sát ví dụ : - Sơ đồ nguồn gốc tiếng Việt Họ ngôn ngữ Nam Dịng Mơn – Khmer Tiếng Việt – Mường chung Tiếng Việt Tiếng Mường Tiếng Việt có nguồn gốc địa, thuộc họ ngơn ngữ Nam á, dịng ngơn ngữ Mơn – Khmer, có quan hệ họ hàng gần gũi với tiếng Mường A Khái niệm loại hình ngơn ngữ : Khảo sát ví dụ : - Sơ đồ nguồn gốc tiếng Việt => để phân loại ,phân nhóm ngơn ngữ thường dựa vào : + Nguồn gốc ,quan hệ họ hàng NGỮ HỆ ẤN ÂU: ANH ,ĐỨC ,NGA NGỮ HỆ NAM Á: VIỆT ,MƯỜNG ,KHƠ ME + NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO BÊN TRONG , NGỮ PHÁP Khái niệm : - Loại hình : Một tập hợp vật ,hiện tượng có chung đặc điểm ( loại hình nghệ thuật ,loại hình báo chí ,loại hình ngơn ngữ ) - Loại hình ngơn ngữ : tập hợp ngơn ngữ khơng nguồn gốc , có đặc điểm giống cấu trúc ngữ âm ,từ vựng ,ngữ pháp (đặc trưng ) Một số loại hình ngơn ngữ giới: -Loại hình ngơn ngữ hòa kết : Nga, Pháp, Đức, Hylạp - Loại hình ngơn ngữ chắp dính :Mơng Cổ , Triều Tiên ,Nhật Loại hình ngơn ngữ đa tổng hợp :vùng Cáp Ca , - Loại hình ngơn ngữ đơn lập :ngôn ngữ vùng Đông Nam , tiếng Ju Cô ba châu Phi => Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập - B Đặc điểm loại hình tiếng Việt : Ví dụ 1: Sao anh không chơi thôn Vĩ ? ( Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử ) Số tiếng : tiếng * Vềmặt ngữ âm : tiếng âm tiết , khơng có tượng nối âm Cấu tạo âm tiết : + Thanh điệu + Âm đầu vần (hạt nhân nguyên âm vần -âm ) - SƠ ĐỒ CẤU TẠO ÂM TIẾT TIẾNG VIỆT Thanh ®iƯu (? ) Vần Âm đầu âm đệm đ I Âm ê ¢m cuèi m Âm tiết tối đa : Âm đầu , vần, điệu Âm tiết tối thiểu : Âm điệu VD : , , Về ngữ nghĩa ( sử dụng ): - Sao/ anh/ không/ /chơi/ thôn /Vĩ ? Trở , ăn chơi , thơn xóm Tiếngxét từ yếu => =>Nhận : Tiếng n tố vịcấu tạo sở từ ngữ pháp tiếng Việt ( tiếng trực tiếp gián tiếp tạo nên tất đơn vị có nghĩa : từ ,cụm từ , câu ) Ví dụ : -* Nó tặng tơi một sách .- Tơi tặng sách - Nó tơi sách tặng - Tơi sách tặng - Tơi ăn cơm - Tôi ăn cơm - Tơi vừa ăn cơm Nhận xét vai trị trật tự từ , hư từ ví dụ ? => Ví dụ : -* Nó tặng tơi một sách .- Tơi tặng sách - Nó tơi sách tặng - Tơi sách tặng * Tôi ăn cơm Tôi ăn cơm Tôi vừa ăn cơm ⇒ ⇒ Nhận xét : Thay đổi trật tự đặt từ ngữ ,thay đổi hư từ ý nghĩa câu thay đổi Vậy biện pháp chủ yếu để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp đặt từ theo trật tự trước sau sử dụng hư từ Linh uy tiếng thật Nước chắn hoa rào khóm mây Xanh biếc nước soi hồ lộn bóng Tím bầm rêu mọc đá tròn xoay Canh tàn lúc đánh chuông ầm tiếng Khách vắng đưa xạ ngát bay Thành thị tiếng vang đồn cảnh thắng Rành rành bút với nghiên Nàynghiên với bút rành rành Thắng cảnh đồn vang tiếng thị thành Bay ngát xạ đưa vắng khách Tiếng ầm chuông đánh lúc tàn canh Xoay trịn đá mọc rêu bầm tím Bóng lộn hồ soi nước biếc xanh Mây khóm rào hoa chắn nước Đâylà thật tiếng uy linh ( Đền Ngọc Sơn – khuyết danh ) C Kết luận: Tiếng đơn vị sở ngữ pháp Tiếng từ nhân tố để cấu tạo từ * * Trong tiếng Việt, từ không biến đổi hình thái * Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp tiếng Việt đặt từ theo thứ tự trước sau sử dụng hư từ Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập Tiếng (âm tiết) đơn vị sở để tạo từ tạo câu Ý NGHĨA NGỮ PHÁP Từ khơng biến đổi THỂ HIỆN CHỦ YẾU hình thái NHỜ PHƯƠNG THỨC TRẬT TỰ TỪ VÀ HƯ TỪ Sơ đồ thể đặc điểm loại hình tiếng Việt D luyện tập Bài tập Chỉ khác biệt nghĩa hai câu sau đây: Cuộc săn người nô lệ kết thúc - Cuộc săn người nô lệ kết thúc => Gợi ý : có sử dụng hư từ không sử dụng hư từ tập ( nâng cao) Đây thơ hồi văn ,loại thơ trình bày cho đọc nhiều cách mà có nghĩa luật Bùi Hữu Nghĩa sáng tác thơ nỗi xa cách người vợ – bà Nguyễn Thị Tồn lặn lội kinh Huế Hãy tìm cách đọc cho thơ gồm câu Và vào đặc điểm tiếng để giải thích thể hồi văn lại xuất tiếng Việt ? ĐÂY LẠI GỬI THIẾP NHỚ CHÀNG THƯ BỎ NGHĨA NÀY ĐẶNG ĐÓ HAY Câu Câu câu Câu Bài tập nâng cao Đây lại gửi thư đặng hay Hay đặng thư bỏ nghĩa Này nghĩa bỏ thư chàng nhớ thiếp Thiếp nhớ chàng thư gửi lại ( Bùi Hữu Nghĩa) - Mỗi tiếng có nghĩa –có khả thành đơn vị có nghĩa Khơng có tượng biến đổi hình thái ... chung đặc điểm ( loại hình nghệ thuật ,loại hình báo chí ,loại hình ngơn ngữ ) - Loại hình ngôn ngữ : tập hợp ngôn ngữ khơng nguồn gốc , có đặc điểm giống cấu trúc ngữ âm ,từ vựng ,ngữ pháp (đặc. .. loại hình ngơn ngữ giới: -Loại hình ngơn ngữ hịa kết : Nga, Pháp, Đức, Hylạp - Loại hình ngơn ngữ chắp dính :Mơng Cổ , Triều Tiên ,Nhật Loại hình ngơn ngữ đa tổng hợp :vùng Cáp Ca , - Loại hình. .. Cáp Ca , - Loại hình ngơn ngữ đơn lập :ngôn ngữ vùng Đông Nam , tiếng Ju Cô ba châu Phi => Tiếng Việt thuộc loại hình ngơn ngữ đơn lập - B Đặc điểm loại hình tiếng Việt : Ví dụ 1: Sao anh không