BÀI THUẾ XUẤT KHẨU, NHẬP KHẨU TS Vũ Duy Nguyên Giảng viên trường Học viện tài MỤC TIÊU BÀI HỌC Phân tích chất vai trò thuế xuất khẩu, nhập Phân biệt nội dung đối tượng nộp thuế, đối tượng chịu thuế đối tượng không chịu thuế Xác định số thuế xuất khẩu, nhập phải nộp theo qui định pháp luật hành Chỉ qui định miễn, giảm, hoàn thuế, kê khai, truy thu nộp thuế xuất khẩu, nhập CẤU TRÚC NỘI DUNG 2.1 2.2 2.3 2.4 Khái niệm, đặc điểm, vai trò thuế xuất, nhập Người nộp thuế xuất, nhập khẩu, đối tượng chịu thuế đối tượng không chịu thuế Cách xác định số thuế xuất, nhập phải nộp Các qui định miễn thuế, xét miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế, truy thu thuế HỆ THỐNG VĂN BẢN HIỆN HÀNH • • Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập số 107/2016/QH13; Luật Quản lý thuế 2006 Luật Sửa đổi, bổ sung số điều Luật Quản lý thuế 2012; • • • • • • • Luật Hải quan số 54/2014/QH13; Nghị định 08/2015/NĐ-CP; Nghị định 134/2016/NĐ-CP; Nghị định 122/2016/NĐ-CP; Thông tư 38/2015/TT-BTC; Thông tư 156/2013/TT-BTC; Thông tư 39/2015/TT-BTC; 2.1 KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ CỦA THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU 2.1.1 Khái niệm thuế xuất, nhập 2.1.2 Đặc điểm thuế xuất khẩu, nhập 2.1.3 Vai trò thuế xuất nhập 2.1.1 KHÁI NIỆM THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU Thuế xuất, nhập sắc thuế đánh vào hàng hóa xuất nhập quan hệ thương mại quốc tế 2.1.2 ĐẶC ĐIỂM THUẾ XUẤT KHẨU, NHẬP KHẨU • Là sắc thuế thuộc loại thuế gián thu, đánh vào hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; • • Gắn liền với hoạt động ngoại thương; Chịu ảnh hưởng trực tiếp yếu tố quốc tế 2.1.3 VAI TRỊ THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU • • • Đảm bảo nguồn thu cho ngân sách; Bảo hộ sản xuất nước; Kiểm soát hoạt động ngoại thương 2.2 NGƯỜI NỘP THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU, ĐỐI TƯỢNG CHỊU THUẾ VÀ ĐỐI TƯỢNG KHÔNG CHỊU THUẾ 2.2.1 Người nộp thuế 2.2.2 Đối tượng chịu thuế đối tượng không chịu thuế 2.2.1 NGƯỜI NỘP THUẾ Tổ chức, người nộp thuế tổ chức, cá nhân có hàng hóa xuất, nhập thuộc đối tượng chịu thuế, cụ thể là: • • • Chủ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; Nhận uỷ thác xuất khẩu, nhập khẩu; Cá nhân có hàng hóa xuất khẩu, nhập xuất cảnh, nhập cảnh; gửi nhận hàng hóa qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam; • • Đối tượng uỷ quyền, bảo lãnh, nộp thay thuế; Người thu mua, vận chuyển hàng hóa định mức miễn thuế cư dân biên giới không sử dụng cho sản xuất, tiêu dùng mà đem bán tạI thị trường nước thương nhân nước ngồi; • Người có hàng hóa xuất khẩu, nhập thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế sau có thay đổi chuyển sang đối tượng chịu thuế 10 2.3.1 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA ÁP DỤNG THUẾ SUẤT THEO TỶ LỆ % (tiếp theo) b Trị giá tính thuế Đối với hàng nhập khẩu: Phương pháp trị giá giao dịch Ví dụ 4: Cơng ty A nhập dây chuyền sản xuất : Giá mua hóa đơn: 199.000 USD, số tiền phải toán cho bên xuất làm lần chưa kể số tiền đăt cọc 20.000 USD ký hợp đồng, lần thứ 75.000 USD, lần thứ hai 75.000 USD, lần thứ ba 29.000 USD, lần tháng, số tiền bao gồm tiền lãi mua trả chậm 5.500 USD Các khoản chi phí khác ngồi giá mua hóa đơn: • • • Chi phí vận chuyển, bảo hiểm hàng đến cửa nhập: 15.000 USD Chi phí vận chuyển từ cửa nhập kho: 25 triệu đồng Chi phí lắp đặt, chạy thử 55 triệu đồng Xác định trị giá tính thuế nhập lô hàng theo phương pháp trị giá giao dịch? 30 2.3.1 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HĨA ÁP DỤNG THUẾ SUẤT THEO TỶ LỆ % (tiếp theo) b Trị giá tính thuế Đối với hàng nhập khẩu: Phương pháp trị giá giao dịch Đáp án ví dụ 5: Trị giá giao dịch: Giá mua hóa đơn 199.000 USD Các khoản phải cộng: Chi phí vận chuyển, bảo hiểm đến cửa 15.000 USD Các khoản trừ: Tiền lãi trả chậm 5.500 USD Trị giá tính thuế là: 199.000 + 15.000 – 5.500 = 208.500 USD 31 2.3.1 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HĨA ÁP DỤNG THUẾ SUẤT THEO TỶ LỆ % (tiếp theo) c Thuế suất Được quy định Biểu thuế xuất nhập • • Thuế suất thuế xuất khẩu: Phần lớn có thuế suất 0% Thuế suất thuế nhập khẩu: Phân biệt theo xuất xứ hàng hóa nhập Có nhóm:  Thuế suất thơng thường: Áp dụng hàng hóa nhập có xuất xứ từ nước, nhóm nước vùng lãnh thổ không thực đối xử tối huệ quốc, không thực ưu đãi đặc biệt thuế nhập Việt Nam Thuế suất thông thường 1,5 lần thuế suất ưu đãi mặt hàng qui định biểu thuế nhập ưu đãi;  Thuế suất ưu đãi: Áp dụng hàng hóa nhập có xuất xứ từ nước, nhóm nước vùng lãnh thổ thực đối xử tối huệ quốc quan hệ thương mại với Việt Nam;  Thuế suất ưu đãi đặc biệt: Áp dụng hàng hóa nhập có xuất xứ từ nước, nhóm nước vùng lãnh thổ thực ưu đãi đặc biệt thuế nhập với Việt Nam theo thể chế khu vực thương mại tự do, liên minh thuế quan để tạo thuận lợi cho giao lưu thương mại biên giới trường hợp ưu đãi đặc biệt khác 32 2.3.1 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA ÁP DỤNG THUẾ SUẤT THEO TỶ LỆ % (tiếp theo) d Tỷ giá hối đối • Tỷ giá đồng Việt Nam với đồng tiền nước dùng để xác định trị giá tính thuế tỷ giá ngoại tệ mua vào theo hình thức chuyển khoản Hội sở Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam thời điểm cuối thứ năm tuần trước liền kề tỷ giá cuối làm việc liền trước ngày thứ năm trường, hợp ngày thứ năm ngày lễ, ngày nghỉ Tỷ giá sử dụng để xác định tỷ giá tính thuế cho tờ khai hải quan đăng ký tuần; • Đối với ngoại tệ khơng Hội sở Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam cơng bố tỷ giá xác định theo tỷ giá tính chéo đồng Việt Nam với số ngoại tệ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cơng bố; • Đối với ngoại tệ chưa cơng bố tỷ giá tính chéo xác định theo nguyên tắc tính chéo tỷ giá đô la Mỹ (USD) với đồng Việt Nam tỷ giá đồng đô la Mỹ với ngoại tệ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cơng bố Tỷ giá Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tỷ giá đưa tin trang điện tử Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 33 2.3.2 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HĨA ÁP DỤNG THUẾ TUYỆT ĐỐI Căn tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu: • • Số lượng hàng hóa danh mục hàng hóa áp dụng thuế suất tuyệt đối thực tế xuất khẩu, nhập Mức thuế suất tuyệt đối qui định đơn vị hàng hóa Thuế xuất khẩu, nhập phải nộp Số lượng đơn vị = mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập Mức thuế tuyệt đối × qui định đơn vị hàng hóa xuất nhập 34 2.3.2 CÁCH TÍNH THUẾ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA ÁP DỤNG THUẾ TUYỆT ĐỐI (tiếp theo) Ví dụ 6: Theo Phụ lục III Nghị định 122/NĐ –CP/2016 Thuộc nhóm mã số Đơn vị Mức thuế Biểu thuế nhập ưu đãi tính (USD) - Dưới 1.000cc 8703 Chiếc 5.000 - Từ 1.000cc đến 1.500cc 8703 Chiếc 10.000 Mô tả mặt hàng 35 2.4 MIỄN THUẾ, GIẢM THUẾ, HOÀN THUẾ, TRUY THU THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU 2.4.1 Miễn thuế 2.4.2 Giảm thuế 2.4.3 Hoàn thuế 2.4.4 Truy thu thuế 36 2.4.1 MIỄN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU Hệ thống sách hành, Nhà nước quy định Danh mục 23 loại hàng hóa miễn thuế xuất nhập Một số loại hàng hóa chủ yếu sau: • Hàng hóa xuất khẩu, nhập tổ chức, cá nhân nước hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ Việt Nam định mức phù hợp với Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thành viên; hàng hóa tiêu chuẩn hành lý miễn thuế người xuất cảnh, nhập cảnh; hàng hóa nhập để bán cửa hàng miễn thuế; • Tài sản di chuyển, quà biếu, quà tặng định mức tổ chức, cá nhân nước cho tổ chức, cá nhân Việt Nam ngược lại; • Các trường hợp miễn thuế, xét miễn thuế theo quy định sau hàng hóa sử dụng vào mục đích khác với mục đích miễn, xét miễn thuế phải nộp đủ thuế, trừ trường hợp chuyển nhượng cho đối tượng thuộc diện miễn xét miễn thuế theo quy định; • Hàng hóa mua bán, trao đổi qua biên giới cư dân biên giới thuộc Danh mục hàng hóa định mức để phục vụ cho sản xuất, tiêu dùng cư dân biên giới 37 2.4.1 MIỄN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU • Hàng hóa miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập theo Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thành viên; • • Hàng hóa có trị giá có số tiền thuế phải nộp mức tối thiểu; Nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập để gia cơng sản phẩm xuất khẩu; sản phẩm hồn chỉnh nhập để gắn vào sản phẩm gia công; sản phẩm gia cơng xuất khẩu; • • Ngun liệu, vật tư, linh kiện nhập để sản xuất hàng hóa xuất khẩu; Hàng hóa sản xuất, gia cơng, tái chế, lắp ráp khu phi thuế quan không sử dụng nguyên liệu, linh kiện nhập từ nước nhập vào thị trường nước; • • Hàng hóa tạm nhập, tái xuất tạm xuất, tái nhập thời hạn định; Hàng hóa khơng nhằm mục đích thương mại trường hợp sau: hàng mẫu; ảnh, phim, mơ hình thay cho hàng mẫu; ấn phẩm quảng cáo số lượng nhỏ 38 2.4.1 MIỄN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU • Hàng hóa nhập để tạo tài sản cố định đối tượng hưởng ưu đãi đầu tư theo qui định pháp luật đầu tư, bao gồm:  Máy móc, thiết bị; linh kiện, chi tiết, phận rời, phụ tùng để lắp ráp đồng sử dụng đồng với máy móc, thiết bị; nguyên liệu, vật tư dùng để chế tạo máy móc, thiết bị để chế tạo linh kiện, chi tiết, phận rời, phụ tùng máy móc, thiết bị;  Phương tiện vận tải chuyên dùng dây chuyền công nghệ sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất dự án;  • Vật tư xây dựng nước chưa sản xuất Giống trồng; giống vật ni; phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nước chưa sản xuất được, cần thiết nhập theo quy định quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; • Ngun liệu, vật tư, linh kiện nước chưa sản xuất nhập để sản xuất dự án đầu tư thuộc danh mục ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định pháp luật đầu tư, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học công nghệ, tổ chức khoa học công nghệ miễn thuế nhập thời hạn 05 năm, kể từ bắt đầu sản xuất 39 2.4.2 GIẢM THUẾ • • Hàng hóa xuất khẩu, nhập trình giám sát quan hải quan bị hư hỏng, mát quan, tổ chức có thẩm quyền giám định chứng nhận giảm thuế Mức giảm thuế tương ứng với tỷ lệ tổn thất thực tế hàng hóa Trường hợp hàng hóa xuất khẩu, nhập bị hư hỏng, mát tồn khơng phải nộp thuế Ví dụ 7: Công ty TNHH MTV Cát Tường chuyên kinh doanh loại hàng Pha lê cao cấp Tháng 5/2016 công ty có nhập lơ hàng 1.000 bình hoa Pha lê từ Cộng hịa Séc Cơng ty làm xong thủ tục hải quan nộp 30 triệu tiền thuế nhập Hải quan Cảng Hải phòng ngày 22/5/2016 Tuy nhiên, công ty kiểm tra hàng cảng trước khỏi phạm vi kiểm soát hải quan phát có 100 bình bị vỡ Vậy cơng ty TNHH MTV Cát Tường có làm thủ tục giảm thuế không? Số thuế giảm bao nhiêu? 40 2.4.3 HỒN THUẾ • Người nộp thuế nộp thuế nhập khẩu, thuế xuất khơng có hàng hóa nhập khẩu, xuất nhập khẩu, xuất so với hàng hóa nhập khẩu, xuất nộp thuế; • Người nộp thuế nộp thuế xuất hàng hóa xuất phải tái nhập hồn thuế xuất nộp thuế nhập khẩu; • Người nộp thuế nộp thuế nhập hàng hóa nhập phải tái xuất hồn thuế nhập khơng phải nộp thuế xuất khẩu; • Người nộp thuế nộp thuế hàng hóa nhập để sản xuất, kinh doanh đưa vào sản xuất hàng hóa xuất xuất sản phẩm; • Người nộp thuế nộp thuế máy móc, thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển tổ chức, cá nhân phép tạm nhập, tái xuất, trừ trường hợp thuê để thực dự án đầu tư, thi công xây dựng, lắp đặt cơng trình, phục vụ sản xuất, tái xuất nước xuất vào khu phi thuế quan 41 2.4.4 TRUY THU THUẾ • Các trường hợp miễn thuế, xét miễn thuế theo quy định sau hàng hóa sử dụng vào mục đích khác với mục đích miễn, xét miễn thuế phải nộp đủ thuế, trừ trường hợp chuyển nhượng cho đối tượng thuộc diện miễn xét miễn thuế theo quy định • Trường hợp người nộp thuế quan hải quan nhầm lẫn kê khai, tính thuế, nộp thuế phải truy nộp số tiền thuế thiếu thời hạn 365 ngày trở trước, kể từ ngày phát có nhầm lẫn Ngày phát có nhầm lẫn ngày ký văn xác nhận có nhầm lẫn người nộp thuế quan hải quan • Trường hợp phát có gian lận, trốn thuế phải truy thu tiền thuế thời hạn năm trở trước, kể từ ngày kiểm tra phát Ngày kiểm tra phát có gian lận, trốn thuế ngày quan Nhà nước có thẩm quyền ký định truy thu thuế 42 2.4.4 TRUY THU THUẾ Ví dụ 8: Trường đại học Bách Khoa Hà Nội viện trợ khơng hồn lại xe ô tô chỗ miễn thuế nhập Năm 2015 khơng có nhu cầu sử dụng nên trường nhượng bán cho công ty cổ phần Trường đại học Bách Khoa Hà Nội phải kê khai nộp thuế nhập (tính theo giá trị cịn lại) 43 TÓM LƯỢC NỘI DUNG BÀI HỌC Thuế xuất khẩu, nhập loại thuế phát sinh doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu, nhập Khi nghiên cứu sắc thuế cần ý vấn đề sau: ✔ • Thứ nhất, chủ thể nộp thuế tổ chức cá nhân trực tiếp xuất, nhập hàng hóa chịu thuế tổ chức cá nhân nhận ủy thác xuất, nhập theo quy định pháp luật; ✔ • Thứ hai, xuất khẩu, nhập không bao gồm trường hợp đưa hàng vào lãnh thổ quốc gia mà cịn có trường hợp giao nhận hàng lãnh thổ quốc gia; ✔ ✔ • • Thứ ba, nhiều trường hợp hàng hóa xuất, nhập đối tượng khơng chịu thuế; Thứ tư, việc tính thuế xuất, nhập quan trọng xác định sở tính thuế trị giá tính thuế, số lượng, thuế suất tỷ giá hối đối; ✔ • Thứ năm, việc truy thu thuế áp dụng hàng nhập trước đối tượng khơng chịu thuế chuyển đổi mục đích sử dụng có phát sinh nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà Nước 44 ... ngoại thương 2. 2 NGƯỜI NỘP THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU, ĐỐI TƯỢNG CHỊU THUẾ VÀ ĐỐI TƯỢNG KHÔNG CHỊU THUẾ 2. 2.1 Người nộp thuế 2. 2 .2 Đối tượng chịu thuế đối tượng không chịu thuế 2. 2.1 NGƯỜI NỘP THUẾ Tổ chức,... 10.000 Mô tả mặt hàng 35 2. 4 MIỄN THUẾ, GIẢM THUẾ, HOÀN THUẾ, TRUY THU THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU 2. 4.1 Miễn thuế 2. 4 .2 Giảm thuế 2. 4.3 Hoàn thuế 2. 4.4 Truy thu thuế 36 2. 4.1 MIỄN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU Hệ... phi thuế quan sử dụng khu phi thuế quan; hàng hóa chuyển từ khu phi thuế quan sang khu phi thuế quan khác; • Phần dầu khí dùng để trả thuế tài nguyên cho Nhà nước xuất 13 2. 3 CÁCH XÁC ĐỊNH SỐ THUẾ