Mở đầu Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội khâu quan trọng toàn quy trình kế hoạch hoá kinh tế quốc dân luận chứng khoa học phát triển tổ chức không gian hợp lý, có tính khả thi, nhằm đa chủ trơng, kế hoạch phát triển, hớng đột phá, nh giải pháp để đạo, điều hành trình phát triển dài hạn kinh tế - xà hội Quy hoạch sở để hoạch định kế hoạch thực giai đoạn ngắn hạn cho quốc gia, tỉnh huyện Quy hoạch tổng thĨ ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi tØnh n»m hệ thống quy hoạch chung từ quốc gia đến tỉnh, huyện Thực Chỉ thị số 32/1998/CT-TTg ngày 23/9/1998 Thủ tớng Chính phủ việc rà soát xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế - xà hội địa phơng thời kỳ đến năm 2010, UBND tỉnh Nghệ An đà Quyết định số 221/ QĐ-UBND ngày 17 tháng 01 năm 2006 việc xây dựng dự án Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội tỉnh Nghệ An đến năm 2020" Các yêu cầu Chỉ thị số 32/1998/CT-TTg Thủ tớng Chính phủ công tác quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xà hội; Nghị định số 92/2006/NĐ-CP ngày 07/9/2006 Chính phủ, quy định lập, phê duyệt quản lý quy hoạch tổng thể kinh tế - xà hội; Nghị số 39/NQ-TW ngày 16/8/2004 Bộ Chính trị Phơng hớng phát triển kinh tế xà hội bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Bắc Trung Bộ duyên hải miền Trung đến năm 2010", Nghị số 37/NQ-TW ngày 01/7/2004 Bộ Chính trị Phơng hớng phát triển kinh tế xà hội bảo đảm quốc phòng an ninh vùng trung du miền núi Bắc Bộ đến năm 2010"; Quyết định số 147/2005/QĐ-TTg ngày 15/6/2005 Thủ tớng Chính phủ phê duyệt " Đề án phát triển kinh tế - xà hội vùng miền Tây Nghệ An đến năm 2010"; Quyết định số 239/QĐ-TTg ngày 30/9/2005 Thủ tớng Chính phủ phê duyệt đề án phát triển thành phố Vinh thành trung tâm kinh tế, văn hoá vùng Bắc Trung Bộ; Quyết định số 260/2005/QĐ-TTg ngày 21/10/2005 Thủ tớng Chính phủ phơng hớng chủ yếu phát triển kinh tế - xà hội vùng phía Tây đờng Hồ Chí Minh đến năm 2020; Quy hoạch tổng thể phát triĨn kinh tÕ – x· héi vïng B¾c Trung Bé; quy hoạch phát triển ngành nớc Nghị Đại hội Đảng tỉnh Nghệ An lần thứ XVI quan trọng để xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội tỉnh Nghệ An đến năm 2020 Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội tỉnh công cụ đắc lực để quan quản lý cấp tỉnh đạo điều hành trình phát triển kinh tế - xà hội tỉnh thời kỳ; tạo điều kiện cho nhân dân tỉnh nhà đầu t nớc nớc hiểu rõ thêm tiềm nh hội để khai thác đầu t vào tỉnh Bản Báo cáo tổng hợp Quy hoạch tổng thể ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi tØnh NghƯ An đến năm 2020 phần mở đầu kết luận bao gåm ba phÇn chÝnh sau: PhÇn thø nhÊt: PhÇn thứ hai: Phần thứ ba: Phần Phụ lục: Phân tích, dự báo điều kiện phát triển KT-XH tỉnh Nghệ An Phơng hớng phát triển KT-XH tỉnh Nghệ An đến năm 2010 2020 Các giải pháp thực quy hoạch kiến nghị Các số liệu bảng biểu Phần I Phân tích, đánh giá, dự báo yếu tố, điều kiện phát triển I phân tích, đánh giá, dự báo yếu tố tự nhiên xà hội Vị trí địa lý kinh tế Nghệ An nằm vị trí trung tâm vùng Bắc Trung Bộ, có diện tích tự nhiên 16.488km2 dân số trung bình 3,03 triệu ngời, chiếm 5,1% diện tích tự nhiên 3,64% dân số nớc (năm 2005) Về mặt hành chính, có 17 huyện (gồm huyện đồng ven biĨn vµ 10 hun miỊn nói), thµnh Vinh thị xà Cửa Lò, với 473 xÃ, phờng thị trấn, có 244 xÃ, thị trấn miền núi Nghệ An giáp tỉnh Thanh Hóa phía Bắc, tỉnh Hà Tĩnh phía Nam, nớc Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào phía Tây với 419 km đờng biên giới biển Đông phía Đông với chiều dài 82 km Vị trí tạo cho Nghệ An cã vai trß quan träng mèi giao lu kinh tế xà hội Bắc Nam, xây dựng phát triển kinh tế biển, kinh tế đối ngoại mở rộng hợp tác quốc tế Tuyến quốc lộ dài 91 km, đờng Hồ Chí Minh chạy song song víi qc lé dµi 132 km, qc lé 15 phía Tây dài 149 km chạy xuyên suốt tØnh; quèc lé dµi 225 km, quèc lé 46 dµi 90 km, quèc lé 48 dµi 122 km (trong thời gian tới hoàn chỉnh thêm 40 km nối với cửa Thông Thụ) tuyến đờng nối liền phía Đông Tây tỉnh, với cửa nớc bạn Lào, với 421 km đờng cấp tỉnh 3.670 km đờng cấp huyện đà tạo nên mạng lới giao thông thuận tiện, đóng vai trò quan trọng giao lu hàng hoá Bắc - Nam, vận tải cảnh luân chuyển hàng hoá nội tỉnh Tuyến đờng sắt Bắc Nam dài 94 km tuyến đờng sắt Cầu Giát Nghĩa Đàn dài 30 km, với ga, ga Vinh trung tâm có khối lợng hành khách hàng hoá thông qua lớn Trong tơng lai, ga Vinh đợc nâng cấp thành ga loại I, tỉnh có nhiều điều kiện thuận lợi giao lu với địa phơng vùng nhiều lĩnh vực Trong thời gian tới, đờng bộ, đờng sắt cao tốc đợc xây dựng vào hoạt động, rút ngắn thời gian từ Nghệ An đến vùng kinh tế trọng điểm nớc, góp phần làm phong phú hoàn thiện hạ tầng giao thông, kết nối hoàn chỉnh trục dọc, ngang hệ thống giao thông tỉnh, tạo điều kiện thu hút mạnh mẽ đầu t nớc nớc, đẩy nhanh tốc phát triển kinh tế - xà hội tỉnh Nghệ An Cảng Cửa Lò quy mô 1,3 triệu tấn, tàu vào 1,0 vạn có khả nâng cấp đạt công suất 3,5 triệu vào năm 2010 6-8 triệu vào năm 2020, tàu vào 3-4 vạn tấn, tiềm lớn cho ngành vận tải biển xuất nhập hàng hoá Nghệ An, khu vực Bắc Trung Bộ, đồng thời cửa ngõ thông biển nớc bạn Lào Đông Bắc Thái Lan Nằm hai cảng nớc sâu Nghi Sơn, Vũng áng, phối hợp tốt với cảng vận tải hàng hoá vai trò cảng Cửa Lò Nghệ An việc tăng lực vận chuyển hàng hoá đợc phát huy Với vị trí điều kiện nêu nên Nghệ An đóng vai trò cưa ngâ giao lu kinh tÕ - x· héi gi÷a vùng Bắc Trung Bộ với vùng Bắc Bộ Nam Bộ Trong chiến lợc phát triển kinh tế - xà héi cđa qc gia, tØnh NghƯ An, víi trung t©m Thành phố Vinh đợc xác định trung tâm kinh tế, văn hoá vùng Bắc Trung Bộ, điều đợc thể Quyết định số 239/2005/QĐ-TTg Thủ tớng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển thành phố Vinh đến năm 2020 Nằm hành lang kinh tế Đông - Tây nối liền My-an-ma - Thái Lan - Lào - Việt Nam - Biển Đông theo đờng đến cảng Cửa Lò Đây điều kiện để phát triển Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An thành Khu kinh tế tổng hợp, bao gồm ngành công nghiệp; cảng dịch vụ cảng; du lịch; trung chuyển hàng hoá góp phần làm tăng lực sản xuất khu vực phi nông nghiệp tỉnh, thúc đẩy phát triển công nghiệp, dịch vụ vùng; nâng cao vai trò tỉnh việc thúc đẩy giao lu kinh tế, thơng mại vùng vùng với địa phơng khác nớc với nớc khác, nớc Lào, Thái Lan Trung Quốc Nằm tuyến du lịch quốc gia quốc tế (tuyến du lịch xuyên Việt; tuyến du lịch Vinh Cánh đồng Chum Luang-pra-bang Viêng Chăn Băng Cốc ngợc lại qua đờng đờng 8), Nghệ An hoàn toàn có khả đóng vai trò trung tâm du lịch vùng tiến tới trung tâm du lịch quốc gia tơng lai Nghệ An nơi tập trung nhiều sở giáo dục đào tạo có sở mang tầm cỡ vùng (điển hình Đại học Vinh), từ nhiều năm đà đào tạo nhân lực (bậc đại học, trung học chuyên nghiệp dạy nghề) cho tỉnh Vùng Bắc Trung Bộ Vai trò Nghệ An vùng lĩnh vực khoa học - công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực ngày đợc cố nâng cao Việc xây dựng bệnh viện đa khoa vùng quy mô 700 giờng với thiết bị đại đội ngũ y bác sĩ có trình độ cao có tác dụng thu hút nhiều bệnh nhân bị bệnh hiểm nghèo làm giảm tải cho bệnh viện lớn Trung ơng cho thấy vai trò quan trọng Nghệ An vùng nớc mặt y tế tiềm Khả khai th¸c phơc vơ cho ph¸t triĨn kinh tÕ – xà hội tỉnh đến năm 2020 2.1 Tài nguyên thiên nhiên 2.1.1 Tài nguyên đất Trong tổng số 1.648.820 ®· ®iỊu tra, sau trõ diƯn tÝch s«ng si núi đá lại 1.572.666 gồm hai nhóm chính: đất thủy thành đất địa thành, cụ thể nh sau: Diện Tên đất tích (ha) Tổng diện tích điều tra lập đồ thổ nh- 1.648.8 ỡng toàn tỉnh 20 Trong đó: Diện tích loại đất (đà trừ sông suối 1.572.66 núi đá) I Đất thuỷ thành 247.774 - Trong đó: Nhóm đất phù sa, dốc tụ 163.202 II Đất địa thành 1.324.89 - Trong đó: + Nhóm đất Feralit đỏ vàng vùng đồi (tõ 170 m- 383.121 200 m) + Nhãm ®Êt Feralit đỏ vàng núi thấp (từ 170- 568.264 200 m đến 800-1.000 m) + Nhóm đất mùn vàng núi (8001.000 m đến 302.069 17002.000 m) Nguồn: Sở Kế hoạch Đầu t tỉnh Nghệ An Cơ cấu (%) 100,00 15,75 65,87 84,25 24,40 36,20 19,24 a §Êt thủ thành: Loại đất phân bố tập trung chủ yếu huyện đồng bằng, ven biển, bao gồm nhóm đất: đất cát; đất phù sa, dốc tụ; đất mặn; đất phèn mặn; đất bạc màu biến đổi trång lóa ChiÕm vÞ trÝ quan träng sè có 191.427 đất phù sa nhóm đất cát Đây nhóm đất có ý nghĩa lớn sản xuất nông nghiệp tỉnh Sau đặc điểm hai loại chính: - Đất cát cị ven biĨn: 21.428 (tËp trung ë vïng ven biển), đất có thành phần giới thô, kết cấu rời rạc, dung tích hấp thụ thấp Các chất dinh dỡng nh mùn, đạm, lân nghèo, kali tổng số cao, nhng kali dễ tiêu nghèo Đây loại đất thích hợp đà đợc đa vào trồng loại nh: rau, lạc, đỗ, dâu tằm, - Đất phù sa thích hợp với canh tác lúa nớc màu: Bao gồm đất phù sa đợc bồi hàng năm, đất phù sa không đợc bồi, đất phù sa lầy úng, đất phù sa cũ có sản phẩm Feralit Nhóm có diện tích khoảng 163.202 ha, đất phù sa không đợc bồi hàng năm chiếm khoảng 60% Đất thờng bị chia cắt mạnh, nghiêng dốc lồi lõm, trình rửa trôi diễn liên tục bề mặt chiều sâu Thành phần giới đa số nhẹ, độ dày tầng canh tác mỏng, dung tích hấp thụ thấp Đất thờng chua, chất dinh dỡng nói chung nghèo đặc biệt lân (riêng đất phù sa đợc bồi hàng năm giàu chất dinh dỡng hơn, nhng sản xuất bấp bênh hàng năm bị xói lở ngập lụt theo mùa) Loại ®Êt nµy tËp trung chđ u ë vïng ®ång b»ng, phần lớn đợc dùng để trồng lúa nớc (khoảng 74.000 ha) Các dải đất, bÃi bồi ven sông đất phù sa cũ có địa hình cao thờng trồng ngô công nghiệp ngắn ngày khác - Ngoài hai loại đất có đất cồn cát ven biển đất bạc màu, nhiên diện tích nhỏ có nhiều hạn chế sản xuất nông nghiệp b Đất địa thành: Loại đất tập trung chủ yếu vùng núi (74,4%) bao gồm nhóm đất sau: - Đất Feralit đỏ vàng vùng đồi (độ cao dới 200 m) - Đất xói mòn trơ sỏi đá - Đất đen - Đất Feralit đỏ vàng núi thấp (200-1.000 m) - Đất mùn vàng núi (1.000 m-2.000 m) - Đất mùn núi cao * Tính chất, đặc điểm số loại đất chính: 1) Đất đỏ vàng phát triển đá phiến thạch sét (Fs) Loại đất có tổng diện tích 433.357 ha, phân bố phạm vi rộng lớn hầu khắp huyện, tập trung nhiều Tơng Dơng, Con Cuông, Tân Kỳ, Anh Sơn, Thanh Chơng, Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp Đất đỏ vàng phiến sét có hầu hết tất loại địa hình nhng tËp trung ë vïng nói thÊp, ®é dèc lín, tầng đất dày Đây loại đất đồi núi tốt, đặc biệt lý tính (giữ nớc giữ màu tốt), phù hợp để phát triển loại công nghiệp ăn Thời gian qua loại đất đà đợc đa vào sử dụng để trồng loại nh: chè, cam, chanh, dứa, hồ tiêu, Diện tích loại đất nhiều vµ tËp trung thµnh vïng lín, nhÊt lµ ë Anh Sơn, Thanh Chơng, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, Quỳnh Lu, mạnh Nghệ An để phát triển loại công nghiệp ăn so với nhiều địa phơng khác miền Bắc 2) Đất vàng nhạt phát triển sa thạch cuội kết (Fq) Loại đất có tổng diện tích 315.055 ha, phân bố rải rác theo dải hẹp xen dải đất phiến thạch kéo dài theo hớng Tây Bắc Đông Nam tỉnh qua nhiều huyện miền núi trung du nh Thanh Chơng, Anh Sơn, Tân Kỳ, Tơng Dơng, Kỳ Sơn Do thành phần giới tơng đối nhẹ so với đất phiến thạch sét nên đất vàng nhạt sa thạch thờng bị xói mòn mạnh, tầng đất tơng đối mỏng nhiều nơi trơ sỏi đá Chỉ có số nơi địa hình đồi núi cao, thảm thực vật che phủ có độ dày tầng đất từ 50-70 cm Đất vàng nhạt sa thạch thờng nghèo dinh dỡng, khả giữ nớc kết dính kém, thành phần keo sét thấp, khả giữ màu Đất vàng nhạt sa thạch cát kết vùng thấp gần khu dân c thờng bị thoái hoá nhanh, đến hầu nh không sử dụng vào sản xuất nông nghiệp vùng cao có khả trồng số công nghiệp nhng phải có chế độ bảo vệ nguồn nớc chống xói mòn tốt trì đợc hiệu sử dụng đất 3) Đất vàng đỏ phát triển đá axít (Fa) Diện tích khoảng 217.101 ha, phân bố rải rác huyện Anh Sơn, Con Cuông, Tơng Dơng, Quỳ Châu Phần lớn đất vàng đỏ đá axít có thành phần giới nhẹ, nghèo dinh dỡng, bị xói mòn rửa trôi mạnh, độ chua lín (PHKCL< 4), Ýt cã ý nghÜa sư dơng sản xuất nông nghiệp vùng cao, số nơi đất vàng đỏ đá axít thảm thực vật dày, cha bị xói mòn rửa trôi nhng độ dốc lớn, tình trạng giao thông thuỷ lợi gặp nhiều khó khăn Nhìn chung, đất vàng đỏ ®¸ axÝt ë vïng ®Êt trèng ®åi nói träc ë Nghệ An có khả sử dụng cho sản xuất nông nghiệp, nên dùng để trồng rừng 4) Đất đỏ nâu đá vôi (Fv) Diện tích khoảng 34.064 ha, phân bố rải rác huyện: Tân Kỳ, Nam Đàn, Quỳ Hợp Ngợc lại với loại đất khác, đất đỏ nâu đá vôi vùng địa hình thấp thờng có tầng dày hơn; vùng núi cao đất đá vôi bị phong hoá rửa trôi mạnh nên tầng đất mỏng Tuy nhiên, phần lớn đất đá vôi có độ dày tầng đất thờng 50 cm, độ phì đất đá vôi Đất đỏ nâu đá vôi thích hợp cho việc trồng nhiều loại lâu năm nh: cam, chè, cà phê, cao su có tầng đất dày, độ dốc thoải độ phì Tuy nhiên, diện tích đất đá vôi không lớn mà phân bố manh mún, kết hợp với đất khác để tạo nên vùng trồng có hiệu kinh tế cao 5) Đất nâu đỏ bazan (Fk) Diện tích khoảng 13.000 ha, phân bố chủ yếu vùng kinh tế Phủ Quỳ Đây loại đất tốt, thoát nớc tốt nhng giữ nớc kém, có tầng dày m, địa hình phẳng, dốc (độ dốc nhỏ 10 o), thích hợp với công nghiêp dài ngày Hầu hết loại đất đà đợc sử dụng vào sản xuất, chủ yếu trồng cao su, cà phê, cam, cho hiệu kinh tế cao 6) Đất Feralit đỏ vàng núi, đất mùn núi cao Loại đất chiếm gần 20% diện tích thổ nhỡng Tuy có độ phì cao song khả phát triển sản xuất nông nghiệp bị hạn chế tập trung chủ yếu núi cao, địa hình dốc bị chia cắt mạnh Đây địa bàn thích hợp cho sản xuất lâm nghiệp Tóm lại, loại đất Nghệ An đợc hình thành phân bố địa hình phức tạp, 83% diện tích đồi núi, nhiều nơi có độ dốc lớn, kể vïng ®ång b»ng Víi ®iỊu kiƯn khÝ hËu nãng Èm ma nhiều, đá mẹ đa phần trầm tích phún xuất chua, đà tạo cho NghƯ An cã chđng lo¹i thỉ nhìng phong phó ChiÕm diện tích chủ yếu nhóm đất địa thành, loại đất phù hợp với để phát triển loại trồng sau: vùng núi cao để phát triển loại lâm nghiệp, đặc sản, dợc liệu nông lâm kết hợp; vùng núi thấp địa bàn để trồng công nghiệp dài ngày (chè, cao su, cà phê, ), ăn quả; quỹ đất để phát triển lâm nghiệp, loại công nghiệp dài ngày, ăn lớn, tiềm cần đợc khai thác Nhóm đất thuỷ thành, tập trung phần lớn vùng đồng ven biển (69%), vùng núi thấp (23,5%); phần lớn phù sa hệ thống sông Cả (so với phù sa sông Hồng phù sa sông Cửu Long chất lợng phù sa sông Cả nhiều), địa bàn sản xuất lơng thực lạc, vừng tỉnh * Về địa hình: Nghệ An nằm Đông Bắc dÃy Trờng Sơn có địa hình đa dạng, phức tạp, bị chia cắt mạnh dÃy đồi núi hệ thống sông, suối Về tổng thể, địa hình nghiêng theo hớng Tây Bắc - Đông Nam Với đặc điểm địa hình nh trên, trở ngại lớn cho việc phát triển mạng lới giao thông đờng bộ, đặc biệt tuyến giao thông vùng trung du miền núi, gây khó khăn cho phát triển lâm nghiệp bảo vệ đất đai khỏi bị xói mòn, gây lũ lụt cho nhiều vùng tỉnh Các dòng sông hẹp dốc gây khó khăn cho phát triển vận tải đờng sông hạn chế khả điều hoà nguồn nớc mặt mùa phục vụ cho canh tác nông Tuy nhiên, hệ thống sông ngòi có độ dốc lớn, với 117 thác lớn nhỏ tiềm lớn cần đợc khai thác để phát triển thuỷ điện điều hoà nguồn nớc phục vụ sản xuất dân sinh 2.1.2 Tài nguyên rừng Nghệ An có diện tích lâm nghiệp lớn nớc, có nhiều tiềm tài nguyên rừng Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển sản xuất lâm nghiệp Trong tổng quỹ đất dùng lâm nghiệp 1.180 ngàn ha, với độ che phủ 47% (năm 2005), tăng đáng kể so với năm trớc Rừng Nghệ An mang nhiều nét điển hình thảm thực vật Việt Nam, có đến 153 họ, 522 chi 986 loài thân gỗ, cha kể thân thảo, thân leo hạ đẳng Nghệ An cã vên qc gia Pï M¸t diƯn tÝch 91.113 ha, khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống diện tích 50.000 với nhiều động vật thực vật quý Về trữ lợng, loại tài nguyên rừng Nghệ An nguồn nguyên liệu lớn cho khai thác lâm nghiệp phát triển ngành công nghiệp dựa tài nguyên rừng Tổng trữ lợng gỗ khoảng 50 triệu m3 có tới 425 ngàn m3 gỗ pơmu Trữ lợng tre, nứa, mét có khoảng tỷ Rừng Nghệ An có nhiều loại thân gỗ, thân thảo loài động vật quý đợc ghi vào sách đỏ Các loại lâm sản quý khác nh song, mây, quế, cánh kiến đỏ nguồn nguyên liệu quý cho phát triển sản xuất xuất Về tính đa dạng sinh học thấy Nghệ An đa dạng loài động, thực vật, đặc biệt có nhiều loại con, dợc liệu quý phát triển quy mô sản xuất hàng hoá 2.1.3 Tài nguyên khÝ hËu NghƯ An n»m vïng nhiƯt ®íi giã mùa có mùa đông lạnh chia làm hai mùa rõ rệt: mùa hạ nóng, ẩm, ma nhiều mùa đông lạnh, ma a Chế độ nhiệt Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 23-240C, chênh lệch nhiệt độ tháng năm cao Nhiệt độ trung bình tháng nóng (tháng đến tháng 7) 33 oC, nhiệt độ cao tuyệt đối 42,7o c Nhiệt độ trung bình tháng lạnh (tháng 12 năm trớc đến tháng năm sau) 19oC, nhiệt độ thấp tuyệt đối - 0,50C Số nắng trung bình/năm 1.500-1.700 Tổng tích ôn 3500oC-4.000oC b Chế độ ma Nghệ An tỉnh có lợng ma trung bình so với tỉnh khác miền Bắc Lợng ma bình quân hàng năm dao động từ 1.200-2.000 mm/năm, phân bổ cao dần từ Bắc vào Nam từ Tây sang Đông chia làm hai mùa rõ rệt: - Mùa khô từ tháng 11 đến tháng năm sau, lợng ma chiếm 15-20% lợng ma năm, tháng khô hạn tháng 1, lợng ma đạt 7-60 mm/tháng - Mùa ma từ tháng đến tháng 10, lợng ma tập trung chiếm 80-85% lợng ma năm, tháng ma nhiều tháng 8, có lợng ma từ 220 540mm/tháng, số ngày ma 15-19 ngày/tháng, mùa thờng kèm theo gió bÃo c Độ ẩm không khí Trị số độ ẩm tơng đối trung bình năm dao động từ 80-90%, độ ẩm không khí có chênh lệch vùng theo mùa Chênh lệch độ ẩm trung bình tháng ẩm tháng khô tới 1819%; vùng có độ ẩm cao thợng nguồn sông Hiếu, vùng có độ ẩm thấp vùng núi phía Nam (huyện Kỳ Sơn, Tơng Dơng) Lợng bốc từ 700-940 mm/năm d Chế độ gió Nghệ An chịu ảnh hởng hai loại gió chủ yếu: gió mùa Đông Bắc gió phơn Tây Nam - Gió mùa Đông Bắc thờng xuất vào mùa Đông từ tháng 10 đến tháng năm sau, bình quân năm có khoảng 30 đợt gió mùa Đông Bắc, mang theo không khí lạnh, khô làm cho nhiệt độ giảm xuống 510oC so với nhiệt độ trung bình năm - Gió phơn Tây Nam loại hình thời tiết đặc trng cho mùa hạ vùng Bắc Trung Bộ Loại gió thờng xuất Nghệ An vào tháng đến tháng hàng năm Gió Tây Nam gây khí hậu khô, nóng hạn hán, ảnh hởng không tốt đến sản xuất đời sống sinh hoạt nhân dân phạm vi toàn tỉnh e Các tợng thời tiết khác Là tỉnh có diện tích rộng, có đủ dạng địa hình: miền núi, trung du, đồng ven biển nên khí hậu tỉnh Nghệ An đa dạng, đồng thời có phân hoá theo không gian biến động theo thời gian Bên cạnh yếu tố chủ yếu nh nhiệt độ, lợng ma, gió, độ ẩm không khí Nghệ An tỉnh chịu ảnh hởng bÃo áp thấp nhiệt đới Trung bình năm có 2-3 bÃo, sức gió mạnh có lúc giật cấp 12, mùa bÃo thờng vào tháng 8-10, bÃo kèm theo ma lớn với tàn phá sức gió, gây lũ lụt nhiều thiệt hại lớn Sơng muối có khả xảy vùng núi cao vài vùng trung du có điều kiện địa hình thổ nhỡng thuận lợi cho thâm nhập không khí lạnh nhiệt xạ mạnh mẽ mặt ®Êt nh khu vùc Phđ Q Nh×n chung, NghƯ An nằm vùng khí hậu có nhiều đặc thù, phân dị rõ rệt toàn lÃnh thổ theo mùa, tạo điều kiện cho nhiều loại trồng phát triển Song khí hậu có phần khắc nghiệt, đặc biệt bÃo gió Tây Nam gây trở ngại không nhỏ cho phát triển chung, sản xuất nông nghiệp 2.1.4 Tài nguyên biển Nghệ An có bờ biĨn dµi 82 km vµ diƯn tÝch vïng biĨn 4.230 hải lý vuông, dọc bờ biển có cửa lạch (Lạch Cờn, lạch Quèn, lạch Thơi, lạch Vạn, Cửa Lò, Cửa Hội ) với độ sâu từ đến 3,5 m thuận lợi cho tàu thuyền có trọng tải 50-1.000 vào Từ độ sâu 40 m trở vào vùng có đáy tơng đối phẳng, vùng phía có nhiều đá ngầm chớng ngại vật, cồn cát, nơi tập trung nhiều bÃi cá có giá trị kinh tế cao Vùng biển có nhiều loại động vật phù du nguồn thức ăn tốt cho đàn cá sinh sống phát triển Khả sinh sản cá mạnh, không di c xa mà di c theo tầng thời gian ngày Theo điều tra Viện nghiên cứu hải sản, trữ lợng hải sản loại Nghệ An khoảng 80.000 (số liệu công bố năm 1998), khả khai thác cho phép khoảng 35-37 nghìn tấn/năm Trữ lợng cá vùng có độ sâu 30 m trở chiếm 60%; cá chiếm 30%, cá đáy chiếm 70%, lợng cá có khả khai thác dễ Cá biển ë NghƯ An cã tíi 267 loµi 91 hä, tập trung nhiều vào loài nh cá trích 30-39%, cá nục 15-20%, cá cơm 10-15% Tôm biển có đến loài; loài nh tôm he, rảo, bộp, vang, sắt, đát, hùm sống tập trung vùng nớc nông 30m trở vào, tôm he khả khai thác lớn, chiếm 30% tổng số tôm Có hai bÃi tôm chính: bÃi Lạch Quèn diện tích 305 hải lý vuông, trữ lợng 250300 tấn, khả khai thác 50%; bÃi Diễn Châu diện tích 425 hải lý vuông, trữ lợng 360-380 tấn, khả khai thác 50% Mực cã nhiỊu loµi, nhiỊu nhÊt lµ mùc èng, nang vµ cơm, tập trung gần bờ thuận tiện cho việc khai thác, khả khai thác 1.200-1.500 tấn/năm Ngoài loại moi biển, rắn biển, sò biển có giá trị kinh tế cao Dọc bờ biển Nghệ An cã 3.500 níc lỵ sư dơng cho viƯc nuôi trồng thuỷ sản sản xuất muối Hiện toàn tỉnh có khoảng 2.500 mặt nớc mặn, lợ chuyên nuôi trồng thủy sản (nuôi tôm, cua xuất khẩu) Trong thời gian qua Nghệ An tỉnh sản xuất muối lớn miền Bắc, đồng muối Nghệ An có khả phát triển 900-1.000 với sản lợng khoảng 100.000 tấn/năm 10 III giải pháp khoa học công nghệ Xây dựng phát triển tiềm lực khoa học công nghệ Sử dụng công nghệ nhiều tầng, u tiên công nghệ đại, kết hợp với công nghệ truyền thống Tăng cờng đẩy nhanh tốc độ chuyển giao công nghệ, công nghệ phục vụ phát triển sản xuất sản phẩm trọng điểm tỉnh; nhập thiết bị máy móc hệ mới, công nghệ đại Đầu t trang thiết bị sở vật chất kỹ thuật phục vụ công tác quản lý khoa học công nghệ đáp ứng kịp thời công tác nghiên cứu triển khai điều tra Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin sản xuất kinh doanh, quản lý hành Nhà nớc lÃnh đạo, đạo điều hành công việc hàng ngày ngành, cấp Đẩy nhanh tiến độ thực đề án tin học Nhà nớc hệ thống Đảng (cả trang thiết bị đào tạo) để sớm kết nối mạng từ tỉnh đến xÃ, phờng, thị trấn chuẩn bị điều kiện cần thiết cho việc thực chơng trình "ChÝnh phđ ®iƯn tư" − LÊy øng dơng chun giao công nghệ chính, tạo khả lựa chọn, thích nghi và làm chủ công nghệ nhập Đồng thời đổi công nghệ phần, đại hoá khâu lĩnh vực sản xuất hiệu thấp Mở rộng quan hệ hợp tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng đổi công nghệ Tạo điều kiện thu hút chuyên gia nớc tham gia chơng trình khoa học công nghệ tỉnh Đổi sách cán đội ngũ lao động KHCN sở tạo môi trờng hoạt động KHCN Phát triển cạnh tranh lành mạnh tạo cho cán KHCN có hội tham gia phát triển lực nghiên cứu KHCN Có sách phù hợp để thu hút cán KHCN công nhân giỏi, kể cộng đồng KHCN ngời Việt Nam nớc ngoài, hợp tác nghiên cứu tham gia trình công nghiệp hoá, đại hoá kinh tế tỉnh; tôn vinh ngời làm công t¸c khoa häc cã nhiỊu cèng hiÕn cho sù nghiƯp ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi cđa tØnh − Đổi cách tiếp cận công tác thống kê KHCN theo hớng dẫn tiêu chuẩn quốc tế để làm tốt công tác quản lý KHCN trình hội nhập với giới khu vực Trớc mắt dành đủ nguồn vốn ngân sách theo quy định cho công tác nghiên cứu KHCN để có đủ kinh phí thực đợc chức động lực gia tăng phát triển kinh tế công tác KHCN Đẩy mạnh nghiên cứu lĩnh vực khoa học xà hội nhân văn, tổng kết thực tiễn phục vụ cho nâng cao lực lÃnh đạo Đảng, hiệu lực quản lý quyền xây dựng hệ thống trị vững mạnh Nghiên cứu khai thác giá trị truyền thống 142 văn hoá, lịch sử quê hơng phơc vơ cho nhiƯm vơ ph¸t triĨn kinh tÕ-x· héi Tích cực xúc tiến để sớm hình thành Phân viện Khoa học xà hội khu vực Bắc Trung Bộ đặt Nghệ An Tiếp cận nhanh áp dụng sáng tạo kỹ thuật công nghệ sinh học sản xuất nông nghiệp, u tiên đầu t cho việc khảo nghiệm, đa loại giống cây, có suất cao, chất lợng tốt tính thích nghi cao vào sản xuất Tăng mức đầu t mở rộng mạng lới, nâng cao hiệu hoạt động hệ thống khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ng, khuyến công, sản xuất giống, thú y, bảo vệ thực vật từ tỉnh đến huyện, xà Đổi tổ chức chế quản lý theo hớng đề cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học công nghệ, coi bớc đột phá để phát triển khoa học công nghệ tỉnh Nâng cao hiệu đề tài khoa học, đảm bảo kết nghiên cứu phải đợc ứng dụng có hiệu thực tế Xây dựng phát triển thị trờng khoa học công nghệ địa bàn Thực quyền bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ Ngăn chặn nhập khẩu, chuyển giao công nghệ lạc hậu; ngăn chặn tình trạng sản xuất lu thông hàng giả, hàng chất lợng; xây dựng chế trao đổi hợp tác, liên kết hội chuyên ngành Miễn, giảm thuế cho sản phẩm áp dụng công nghệ Khuyến khích nghiên cứu khoa học phục vụ việc giải vấn đề xúc tỉnh, đặc biệt ứng dụng vào lĩnh vực sản xuất - kinh doanh Các giải pháp khả ứng dụng khoa học công nghệ ngành, lĩnh vực 2.1 Trong nông nghiệp - áp dụng thành tựu sinh học đại nh công nghệ cấy mô tế bào, phối ghép để tạo giống thích nghi, có suất cao, chất lợng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu, thời tiết Nghệ An Ưu tiên đầu t cho lĩnh vực giống trồng vật nuôi tạo khâu đột phá suất, chất lợng tăng khả cạnh tranh nông sản hàng hoá - Nghiên cứu chuyển đổi cấu trồng để khai thác hợp lý quỹ đất, tài nguyên nớc, nhằm tăng giá trị đơn vị diện tích canh tác tạo hàng hoá cho xuất - Tăng cờng công tác bảo vệ thực vật, nghiên cứu phæ biÕn réng r·i tiÕn bé khoa häc - kû thuật lĩnh vực theo hớng giảm sử dụng hoá chất độc hại 143 - Từng bớc giới hoá, đại hoá khâu làm đất, thu hoạch, chế biến để tăng suất lao động tăng giá trị sản phẩm 2.2 Trong công nghiệp, dịch vụ - Ưu tiên đổi thiết bị, đầu t chiều sâu công nghệ chủ yếu, tập trung vµo mét sè ngµnh mịi nhän nh: chÕ biÕn nông - lâm - thuỷ sản, vật liệu xây dựng, dƯt kim, may mỈc TËn dơng mét sè phơ phẩm để tạo số vật liệu mới, sản phẩm mới, tăng hiệu kinh tế Khuyến khích tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân đầu t vào lĩnh vực công nghệ mới, vật liệu có chất lợng cao phục vụ nhu cầu nớc xuất - Hợp lý hoá công đoạn sản xuất xí nghiệp công nghiệp, phát huy sáng kiến lao động, tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh để tiết kiệm chi phí đầu vào tăng suất lao động, giảm giá thành nâng cao chất lợng sản phẩm, tăng tính cạnh tranh - Tăng cờng liên doanh liên kết với trung tâm khoa học, viện nghiên cứu trờng đại học để t vấn việc cải tiến công nghệ, đầu t chiều sâu, chuyển giao công nghệ nhằm nâng cao suất, chất lợng, giảm giá thành sản phẩm sản xuất sản phẩm cho tiêu dùng xuất - Các thiết bị máy móc nhập ngoại phải đồng đảm bảo mức độ tiên tiến khu vực Ngăn cấm du nhập thiết bị cũ tân trang lại, thiết bị công nghệ gây « nhiƠm m«i trêng Híng lùa chän c«ng nghƯ số ngành quan trọng - Công nghệ sản xuất hàng tiêu dùng: Nâng cao chất lợng hàng chế biến nông sản sở nhập số dây chuyền đại; nâng cao chất lợng hàng chế biến xuất khẩu: sản phẩm đóng hộp Đối với sản phẩm gia công với nớc ngoài: dệt, da, may, giày dép hớng công nghệ tập trung vào giải nguồn nguyên liệu nớc, giảm dần nguyên liệu nhập ngoại, tạo chủ động trình phát triển ngành - Thông tin liên lạc: Xu hớng phát triển nhanh chóng ngành điều kiện để kinh tế tiến nhanh theo hớng đại Sớm hình thành hệ thống viễn thông, vào kỹ thuật số, truyền dẫn thông tin cáp quang đa dạng dịch vụ thông tin đáp ứng nhu cầu nớc hội nhập quốc tế, khu vực - Nông - lâm nghiệp: Tiến hành triển khai kiểm soát đợc khâu sản xuất giống trồng, vật nuôi sở chuyển giao có chọn lọc loại giống trồng nuôi phù hợp điều kiện sinh thái địa phơng nhằm nâng cao suất (phát triển đàn lợn có tỷ lệ nạc cao, lúa cao sản, trâu, bò thịt, bò sữa, ); liên kết với nớc 144 chuyển giao công nghệ sản xuất loại giống có giá trị kinh tế cao; nghiên cứu ứng dụng công nghệ sạch, khuyến khích ứng dụng công nghệ cao để sản xuất mặt hàng nông sản sạch, chất lợng cao, đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ sức cạnh tranh thị trờng - Công nghệ môi trờng: Chú trọng công nghệ xử lý chất thải công nghiệp, chất thải y tế chất thải đô thị việc bảo vệ môi trờng, phòng chống ô nhiễm, bảo vệ tài nguyên sinh học để phát triển bền vững - Công nghệ khoa học xà hội: Quan tâm đầu t vào việc nghiên cứu ứng dụng thành tựu khoa học xà hội, đặc biệt khoa học tổ chức, quản lý kinh tế, hành theo phơng thức mời chuyên gia bên làm cố vấn thờng trực, tạo điều kiện cho cán thuộc lĩnh vực tham gia học tập nghiên cứu nớc iV Giải pháp chế, sách Đổi chế, sách đầu t Xây dựng chơng trình, dự án kêu gọi đầu t: Trên sở quy hoạch phát triển kinh tế - xà hội, lập dự án có khả đem lại hiệu sản xuất kinh doanh; thực sách thông thoáng để thu hút đầu t thành phần kinh tế tỉnh, nớc nớc Thu hút đầu t em NghƯ an ë ngoµi tØnh vµ níc ngoµi − Ban hành sách kích cầu để khuyến khích nhân dân đầu t công sức tiền vào phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng Khuyến khích đầu t hạ tầng giao thông theo hình thức BOT, thực hình thức dùng ngân sách Nhà nớc để đầu t hạ tầng giao thông, sau bán lại cho doanh nghiệp để doanh nghiệp quản lý, khai thác thông qua bán vé Huy động dân mua công trái quốc gia, mua trái phiếu, huy động vốn tín dụng dân Khuyến khích nhân dân đầu t phát triển sản xuất kinh doanh, ban hành chế u đÃi đầu t số địa bàn số lĩnh vực sản xuất kinh doanh nh sản xuất công nghiệp, làm hàng xuất Mở rộng quan hệ hợp tác đầu t, tăng cờng liên doanh liên kết với tỉnh bạn, với công ty nớc, nớc số lĩnh vực mà tỉnh có lợi thế, có điều kiện phát triển 145 Mở rộng hình thức tín dụng, tăng dần vốn vay trung hạn dài hạn, thực sách u đÃi lÃi suất cho chơng trình, dự án trọng điểm tỉnh Đổi sách thu hút vốn nớc: Tăng cờng công tác xúc tiến đầu t để thu hút nguồn ODA Tạo môi trờng đầu t hấp dẫn nguồn FDI chế miễn giảm thuế, giảm giá thuê đất, chuẩn bị hạ tầng khu công nghiệp Nghiên cứu số chế đặc biệt nh cho nuớc thuê đất để phát triển KCN, dịch vụ, cho công ty nớc mở siêu thị, trung tâm thơng mại Cửa Lò, Vinh Hỗ trợ phát triển ngành Tiếp tục thực số giải pháp hỗ trợ sản xuất, sản xuất nông nghiệp, phù hợp với lộ trình hội nhập nớc ta, đảm bảo không vi phạm quy định tổ chức mà nớc ta thành viên (nh ASEAN Tổ chức Thơng mại giới - WTO) Hỗ trợ hình thành phát triển ngành công nghiệp tỉnh ngành có khả thúc đẩy phát triển kinh tế xà hội tỉnh, công nghiệp điện tử, công nghệ thông tin truyền thông, theo chơng trình, kế hoạch cụ thể u tiên vốn đầu t phát triển ngành Hỗ trợ phát triển công nghiệp nông thôn theo tinh thần Nghị định 134/NĐ-CP ngày 09/6/2006 Chính phủ khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn nhằm đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch cấu kinh tế nông thôn theo hớng công nghiệp hoá, đại hoá Phát triển quan hệ sản xuất Bổ sung thêm chế sách khuyến khích phát triển kinh tế nhà nớc địa bàn tỉnh phù hợp với cam kết hội nhập nớc ta Bảo đảm nguyên tắc đối xử bình đẳng doanh nghiệp nhà nớc nhà nớc địa bàn tỉnh để tạo thêm hội phát triển sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp quốc doanh Cũng cố phát triển kinh tế tập thể, với nòng cốt hợp tác xà (HTX), HTX sản xuất nông nghiệp Đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ, kinh tế trang trại, khuyến khích hộ nông dân, chủ trang trại thành phần kinh tế đầu t mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh Khuyến khích phát triển kinh tế hộ gia đình phi nông nghiệp sách hỗ trợ đào tạo, cung cấp dịch vụ t vấn, giúp đỡ 146 để tiếp cận chơng trình vay vốn Đẩy mạnh cổ phần hoá chuyển đổi hình thức sở hữu DNNN thuộc tỉnh quản lý địa bàn, nông, lâm trờng quốc doanh, để đơn vị trở thành trung tâm hớng dẫn khoa học - kỹ thuật cho nông dân Tăng cờng vai trò quản lý Nhà nớc sở phát triển doanh nghiệp công ích đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời dịch vụ xà hội Củng cố phát triển thị trờng tiêu thụ sản phẩm KhÈn tr¬ng thùc hiƯn héi nhËp kinh tÕ qc tÕ Đồng hoá giải pháp chế sách: tiêu thụ hàng hoá, chống buôn lậu,gian lận thơng mại kết hợp với biện pháp giảm giá thành nâng cao chất lợng sản phẩm để tăng sức cạnh tranh thị trờng nh xi măng, đờng kính, chế biến hoa quả, lâm sản Phát triển củng cố công ty kinh doanh xuất mạnh, khép kín từ khâu nguyên liệu - chế biến - xuất để ổn định đầu vào đầu Phát triển củng cố mạng lới chợ nông thôn sở dịch vụ thu mua nông sản Hình thành nhanh khu, cụm, điểm kinh tế tổng hợp địa bàn để tạo mô hình phát triển kinh tế điểm thu mua cung ứng vật t hàng hoá, dịch vụ cho nhân dân vùng nông thôn, đồng bào miền núi, dân tộc Tiếp tục chuyển đổi nâng cao hiệu hợp tác xà dịch vụ đảm bảo cung ứng đầu vào có chất lợng tiêu thụ tốt sản phẩm cho nông dân Khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp, thành phần kinh tế xúc tiến thơng mại, xây dựng thơng hiệu, nhÃn hiệu sản phẩm, thơng hiệu doanh nghiệp; tìm kiếm phát triển thị trờng xuất thông qua chơng trình xúc tiến thơng mại, hội chợ, triển lÃm, hội thảo, du lịch, Kêu gọi đối tác có lực đầu t phát triển sản xuất nông - lâm thuỷ sản, công nghiệp dịch vụ Giải pháp cải cách hành xây dựng máy nhà nớc cấp Cải cách hành biện pháp trọng tâm quan trọng nhằm tạo hành thuận lợi cho phát triển kinh tÕ-x· héi tØnh thêi kú quy ho¹ch, t¹o môi trờng làm việc thuận lợi để góp phần thu hút nhân tài Những giải pháp chủ yếu cần thực để đảm bảo thực tốt chơng trình cải cách hành tỉnh là: 147 Tăng cờng đạo, kiểm tra đôn đốc công tác cải cánh hành Thực tốt việc việc phân công, phân cấp Thực cải cách hành cần gắn với thực Quy chế dân chủ sở Thực cải cách hành đồng tất ngành, cấp nội dung cải cách hành chính, trớc hết tập trung cải cánh thể chế hành xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Bố trí đủ nguồn tài nhân lực cho cải cách hành Tăng cờng công tác thông tin, tuyên truyền cho cải cách hành Xây dựng hệ thống quyền cấp tỉnh sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả, hiệu lực cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tÕ - x· héi c¸c thêi kú − Coi trọng công tác xây dựng hoàn thiện văn pháp luật tỉnh ban hành, thờng xuyên rà soát, điều chỉnh để phù hợp với thực tế nhằm đáp ứng hiệu lực quản lý nhà nớc địa bàn tỉnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xà hội Giải pháp hợp tác quốc tế, khu vực hợp tác với địa phơng khác 6.1 Vị trí, vai trò cần thiết hợp tác quốc tế, khu vực địa phơng Từ đến năm 2020 sau đó, tác động xu toàn cầu hòa hội nhập kinh tế quốc tế diễn ngày sâu rộng, kinh tế nớc trở nên ngày phụ thuộc lẫn Trong phạm vi nớc, kinh tế địa phơng trở nên phụ thuộc chịu ảnh hởng lẫn ngày nhiều Sự tăng trởng nhanh kéo theo nguồn tài nguyên thiên nhiên bị cạn kiệt nhanh chóng, vấn đề môi trờng ngày trở nên quan trọng phạm vi toàn cầu nh phạm vi quốc gia, nhu cầu phải hợp tác với để sử dụng hiệu nguồn lực, phát huy tối đa lợi so sánh nớc, địa phơng giải vấn đề quan tâm chung, vấn đề môi trờng, trở nên ngày cấp thiết 6.2 Mục tiêu hợp tác Phát huy tối đa nội lực, tạo môi trờng cạnh tranh sâu hơn, rộng cho doanh nghiệp, tiếp tục đổi công nghệ, mở rộng thị trờng xuất khẩu, đa dạng hoá loại hình dịch vụ đồng thời phát huy vai trò động lực lôi kéo tỉnh lân cận nh Thanh Hoá, Hà Tĩnh phát triển, đóng góp vào tăng trởng chung vùng Bắc Trung Bộ Hợp tác ngày chặt chẽ phạm vi rộng với tỉnh vùng KTTĐ miền Trung 148 6.3 Phơng hớng hợp tác 6.3.1 Phơng hớng hợp tác phối hợp với tỉnh lân cận Chủ động hội nhập gắn kết du lịch Nghệ An với khu vực Bắc Trung Bộ du lịch nớc, tham gia vào tuyến, chơng trình du lịch quốc tế; xây dựng Thành phố Vinh, Thị xà Cửa Lò thành trung tâm lu trú trung chuyển khách du lịch Hợp tác với địa phơng vùng để hình thành tuyến du lịch xuyên vùng, xuyên Việt có chất lợng cao với sản phẩm du lịch hấp dẫn Mở rộng quan hệ hợp tác đầu t, tăng cờng liên doanh liên kết với tỉnh bạn, với công ty nớc, nớc số lĩnh vực mà Nghệ An có lợi thế, có điều kiện phát triển: công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản, thực phẩm, dịch vụ thơng mại, du lịch, giao thông vận tải, giáo dục, y tế, cụ thể: - Tăng cờng hợp tác với Hà Nội du lịch công nghiệp hớng vỊ xt khÈu nh dƯt may, ®iƯn tư (cung cÊp nguyên liệu đầu vào, bán thành phẩm cho sở sản xuất lớn Hà Nội) - Đẩy mạnh hợp tác với Thanh Hóa công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng (điển hình xi măng), công nghiệp hoá dầu sau đa vào vận hành khu lọc dầu Nghi Sơn - Nghiên cứu khả hợp tác với Hà Tĩnh phát triển ngành khí, chế tạo (sử dụng công nghiệp khai thác, luyện kim Hà Tĩnh) - Đẩy mạnh hợp tác đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh vùng (cả cấp đại học, cao đẳng dạy nghề) - Phát triển công nghiệp phụ trợ cung cấp bán thành phẩm cho mét sè tØnh vïng KTT§ miỊn Trung 6.3.2 Phơng hớng hợp tác với nớc khu vực Đẩy mạnh hợp tác với nớc bạn Lào, Thái Lan du lịch, chế biến lâm sản, xuất - nhập (kể nguồn thủy điện); khai thác hiệu cửa Thanh Thủy Nậm Cắn Phát triển Khu kinh tế (KKT) Đông Nam Nghệ An làm hạt nhân hợp tác với nớc khu vực thơng mại, vận tải (nhất vận tải biển), dịch vụ cảng biển Vị trí địa lý KKT Đông Nam Nghệ An thuận lợi để trở thành trung tâm quan trọng quan hệ hợp tác, giao lu, trao đổi hàng hoá, dịch vụ KKT với bên ngoài; miền Trung Việt Nam với quốc tÕ; mét cưa ngâ biĨn thn lỵi cho níc bạn Lào, vùng Đông - Bắc Thái Lan điểm trung chuyển để khu vực tham gia vào trình phân công lao động quốc tế Hiện thực hóa ý tởng liên kết quốc gia lÃnh thổ Tiểu vùng Mê Công mở rộng theo hành lang giao thông kinh tế Đông - 149 Tây nhằm sử dụng cảng miền Trung Việt Nam làm cửa ngâ "ra vµo" cho hµng xuÊt vµ nhËp khÈu tõ Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan khuôn khổ Chiến lợc phát triển hành lang Đông - Tây Tiểu vùng Mê Công mở rộng (GMS) Đẩy mạnh hợp tác phát triển hạ tầng giao thông nhằm tạo liên thông nối vùng nội địa Thái Lan, Lào miền Trung Việt Nam tới cảng Cửa Lò - cảng quan trọng miền Trung Ngoài việc khuyến khích thơng mại xuất nhập vùng GMS qua tuyến nói trên, tuyến giao thông mạch máu cho phát triển thơng mại GMS V giải pháp tổ chức thực Lựa chọn bớc thời kỳ quy hoạch 1.1 Giai đoạn 2006-2010 - Thực tiêu Nghị Đại hội Đảng tỉnh lần thứ XVI nhiệm kỳ 2006-2010, tập trung hoàn thành chơng trình, dự án lớn đà đợc Đảng tỉnh đề thông qua - Tiến hành xây dựng quy hoạch phát triển ngành, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội huyện, thành phố, thị xà Rà soát, điều chỉnh quy hoạch chi tiết đà có, xây dựng quy hoạch thị trấn, thị tứ, khu du lịch sinh thái, trung tâm thơng mại - dịch vụ, chợ - Hoàn thành xây dựng Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An (theo quy hoạch đà có) đa vào vận hành, thực dự án liên quan đến phát triển Khu kinh tế - Hoàn thiện bớc kết cấu hạ tầng đô thị tỉnh, kết cấu hạ tầng thành phố Vinh theo tiêu chuẩn đô thị loại I, nâng cấp kết cấu hạ tầng nông thôn - Thực chơng trình, dự án u tiên phát triển khu, cụm công nghiệp tỉnh 1.2 Giai đoạn 2011-2015 - Chuẩn bị điều kiện để trở thành tỉnh công nghiệp giai đoạn đến 2020 - Khai thác với hiệu cao dự án phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ, nông nghiệp đà đầu t giai đoạn năm trớc tiếp tục đầu t dự án theo hớng u tiên khâu đột phá đà xác định - Đẩy mạnh đô thị hóa, hoàn thành nâng cấp thành phố Vinh thành đô thị loại I chơng trình, dự án phát triển đô thị khác Củng cố tiếp tục hoàn thiện kết cấu hạ tầng đô thị - Rà soát, điều chỉnh nội dung quy hoạch cho phù hợp với bối cảnh yêu cầu phát triển thực tế 150 1.3 Giai đoạn 2016-2020 - Tiếp tục hoàn thành nội dung lại quy hoạch - Hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng tỉnh để phục vụ cho bớc phát triển trình độ cao Chú trọng kết cấu hạ tầng giao thông (đờng bộ, đờng thủy đờng không), du lịch, thông tin liên lạc, thơng mại Trên sở nhu cầu thực tế khả kinh phí, nâng cấp cảng Cửa Lò đạt công suất 5,5-6 triệu hàng hóa thông qua cảng năm - Tổng kết, đánh giá, điều chỉnh quy hoạch tuỳ theo yêu cầu phát triển giai đoạn Tổ chức điều hành, thực quản lý quy hoạch 2.1 Giải pháp chế, sách điều hành vĩ mô Việc đổi chế sách, tăng cờng lực quản lý Nhà nớc giải pháp quan trọng để bảo đảm thực thành công quy hoạch phát triển kinh tế - xà hội tỉnh Tăng cờng lực quản lý Nhà nớc theo chức cấp quyền địa phơng theo pháp luật Nâng cao chất lợng công tác kế hoạch, lập chơng trình, dự án đầu t tạo đầy đủ cho định tỉnh Chuẩn bị điều kiện chế sách, tạo môi trờng pháp lý thuận lợi để thu hút, đón nhận chơng trình dự án đầu t, doanh nhân tham gia vào phát triển kinh tế - xà hội địa bàn tỉnh Đổi chế quản lý kinh tế, quản lý ngân sách kết hợp với cải cách hành thể chế thủ tục hành chính, thực phân cấp cho cấp quyền địa phơng từ tỉnh đến huyện để nâng cao trách nhiệm quyền hạn quản lý địa bàn tỉnh Nâng cao lực quản lý, hiệu lực đạo, điều hành giám sát Nhà nớc địa phơng tất lĩnh vực kinh tế, văn hoá - xà hội, an ninh - quốc phòng Trên sở luật pháp hành chế, sách đợc áp dụng địa bàn tỉnh Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân Uỷ ban nhân dân tỉnh vận dụng chủ trơng, sách Đảng, Nhà nớc theo hớng xếp u tiên phát triển ngành kinh tế, lĩnh vực xà hội có tác dụng lan toả thúc đẩy phát triển sở lợi tỉnh Tạo điều kiện thông thoáng cho nhà đầu t đến đầu t tỉnh, rút ngắn thời hạn làm thủ tục mặt (tìm địa điểm, cấp, đền bù, giải phóng ) hỗ trợ nhà đầu t tiết kiệm triệt để chi 151 phí yếu tố đầu vào (điện, nớc, chi phí vận chuyển, bốc xếp, nhân lực điều kiện nhân lực cho phép ) Ưu tiên nhà đầu t có vốn lớn, dự án sản xuất sử dụng nhiều lao động; mặt khác khuyến khích, tạo điều kiện để nhà sản xuất nhỏ thuê mớn lao động thời vụ để tăng thu nhập cho cộng đồng dân c Khuyến khích hộ nông dân làm kinh tế trang trại sản xuất hàng hoá; hớng dẫn nông dân sản xuất mặt hàng thị trờng cần; kết hợp Nhà nớc - Nhà nông - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp để bảo đảm sản xuất hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu thị trờng Khuyến khích doanh nghiệp, đầu mối thu mua sản phẩm dài hạn, khối lợng lớn sản phẩm nông dân, hỗ trợ công nghệ chế biến sau thu hoạch Khuyến khích tổ chức tín dụng phát triển đáp ứng nhu cầu vay gửi tiền tổ chức, cá nhân hoạt động kinh tế Kết hợp quy hoạch thị trấn, thị tứ, quy hoạch đô thị nông thôn, chỉnh trang nông thôn, khuyến khích dự án xây dựng nhà cho thuê bán trả góp giải phóng lợng vốn đầu t xây dựng nhà hộ gia đình, bớc chuyển đổi c dân nông thôn sang c dân đô thị phát triển đô thị nông thôn làm tảng cho phát triển kinh tế dịch vụ) 2.2 Giải pháp nhằm thực mục tiêu quy hoạch ngành lĩnh vực 2.2.1 Tiếp tục điều chỉnh, bổ sung, xây dựng quy hoạch - Rà soát lại quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xà hội huyện, thành phố, thị xà để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với định hớng phát triển Trung ơng tỉnh đến năm 2020; tiến hành công việc đồng thời với việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Khẩn trơng rà soát, bổ sung quy hoạch ngành, lĩnh vực, địa giới hành chính, không gian đô thị cách đồng phù hợp, không để lạc hậu, chồng chéo trình phát triển, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu t gắn với bảo đảm bền vững môi trờng sinh thái Cụ thể vào quy hoạch tổng thể, xây dựng vùng kinh tế, khu hành để điều chỉnh bổ sung khu đô thị Vinh, Cửa Lò, thị trấn, thị tứ huyện; dự án huy động từ quỹ đất để đầu t trở lại phát triển lĩnh vực khác - Xây dựng quy hoạch chi tiết ngành, lĩnh vực, vùng kinh tế, khu công nghiệp đô thị theo híng më ®Ĩ cã thĨ bỉ sung, ®iỊu chØnh phù hợp với yêu cầu phát triển Căn quy ho¹ch tỉng thĨ kinh tÕ - x· héi cđa tỉnh, điều chỉnh quy hoạch 152 sản xuất nông nghiệp, cần trọng phát triển chăn nuôi, công nghiệp dài ngày, ngắn ngày, ăn - Từng ngành, cấp phải có giải pháp, chơng trình phân công cụ thể để thực mục tiêu chung quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xà hội tỉnh; UBND Tỉnh tổ chức phê duyệt, bố trí đầu t phải tuân theo quy hoạch, đầu t tập trung, tránh dàn trải - Rà soát lại dự án phát triển sản xuất công nghiệp theo chế thị trêng, theo xu thÕ héi nhËp AFTA; WTO; qu¸n triƯt chơng trình phát triển du lịch để điều chỉnh dự án phát triển du lịch, kinh tế dịch vụ địa bàn tỉnh - Công tác quy hoạch quản lý quy hoạch trách nhiệm cấp, toàn dân Do cần đổi nâng cao hiệu lực, hiệu công tác quy hoạch quản lý quy hoạch theo hớng công khai, dân chủ, mở rộng đối tợng tham gia góp ý kiến phản biện quy hoạch, tăng cờng đạo quản lý thực quy hoạch 2.2.2 Giải pháp điều hành thực quy hoạch Uỷ ban nhân dân tỉnh đạo triển khai quy hoạch ngành, lĩnh vực cụ thể sở Quy hoạch tổng thể kinh tế xà hội đợc phê duyệt, tiến hành lập chơng trình, đề án, dự án đầu t, xem xét luận chứng, thứ tự u tiên để bớc đa vào thực kế hoạch năm, hàng năm Phối hợp với ngành Trung ơng tỉnh có liên quan để thực chơng trình, dự án có tính liên ngành, liên vùng địa bàn tỉnh Trong trình thực quy hoạch, tỉnh cần thờng xuyên đạo, bớc cụ thể hoá đa vào kế hoạch thực T theo sù biÕn ®éng cđa tõng thêi kú thể, quy hoạch tổng thể tỉnh đợc bổ sung, chỉnh sửa, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình nhiệm vụ sở quan điểm, mục tiêu, định hớng phát triển kinh tế - xà hội đà đợc xác định Để bảo đảm cho thành công quy hoạch, vấn đề điều hành tổ chức thực quy hoạch đóng vai trò quan trọng Các bớc cần tiến hành để tổ chøc thùc hiƯn quy ho¹ch bao gåm: a Phỉ biÕn vận động ngời dân tham gia thực quy hoạch Một yếu tố bảo đảm thành công quy hoạch hởng ứng ngời dân, quan doanh nghiệp Sau quy hoạch đợc phê duyệt, Tỉnh uỷ Uỷ ban nhân dân tỉnh cần phổ biến quy hoạch cấp uỷ, cấp quyền, đoàn thể toàn thể nhân dân để họ nắm vững chủ trơng phơng hớng, mục tiêu Quy hoạch phát triển kinh tế - x· héi cđa tØnh 153 thêi kú ®Õn năm 2020 ủng hộ quy hoạch nhằm thu hút nguồn lực toàn dân, nh nhà đầu t tham gia đầu t theo quy hoạch Những việc cụ thể cần làm là: - Tổ chức giới thiệu mục đích, nội dung quy hoạch để ngời dân ngành, cấp nhận thức đợc việc thực quy hoạch trách nhiệm toàn dân ngành, cấp - Công khai cho ngời dân biết khu vực quy hoạch phát triển du lịch, dịch vụ, giao thông, cảng nội dung quy hoạch liên quan đến sử dụng đất vấn đề nhạy cảm Thông tin ngành, lĩnh vực, lÃnh thổ đợc u tiên khuyến khích phát triển cần đợc thông báo công khai đến ngời dân - Đa nội dung quy hoạch vào chơng trình nghị sự, chơng trình làm việc cấp uỷ, quyền sở b Thờng xuyên cập nhật, cụ thể hoá nội dung quy hoạch Trong trình thực quy hoạch luôn có vấn đề nảy sinh mà thân quy hoạch không lờng hết đợc Bản quy hoạch tổng thể bao quát hết chi tiết vấn đề Vì vậy, quy hoạch cần thờng xuyên đợc cập nhật, bổ sung cho phù hợp với thực tế cụ thể hoá để tạo điều kiện thuận lợi cho trình thực Những việc cụ thể cần làm là: - Phân công trách nhiệm rõ ràng cho quan triển khai thực quy hoạch - Thờng xuyên cập nhật, bổ sung quy hoạch cho phù hợp với bối cảnh quốc tế nớc - Định kỳ tiến hành bổ sung, điều tra, cập nhật tài liệu bản, đánh giá nguồn tài nguyên phục vụ nghiên cứu chi tiết - Xây dựng quy hoạch chi tiết có liên quan (các điểm du lịch, trung tâm dịch vụ, trục đờng giao thông ) c Cụ thể hoá quy hoạch thành kế hoạch năm, hàng năm Nội dung kế hoạch năm phải thể đợc t tởng đạo cđa TØnh ủ, ban nh©n d©n tØnh, thĨ hoá đợc mục tiêu quy hoạch, lấy mục tiêu quy hoạch làm sở Các kế hoạch hàng năm phải phù hợp với kế hoạch năm Trong tổ chức thực quy hoạch, vấn đề phân chia giai đoạn để thực vô quan trọng Mục đích phân chia giai đoạn tạo bớc phù hợp cho kế hoạch năm Sau phê duyệt, quy hoạch phải trở thành văn kiện có tính chất pháp lý làm sở cho hoạt động phát triển địa bàn tỉnh Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh trực tiếp đạo triển khai, 154 tổ chức kiểm tra, giám sát thực quy hoạch Các cấp uỷ Đảng thông qua hệ thống cần phải có đủ thông tin để kịp thời phát vấn đề có ý kiến đạo Hội đồng nhân dân cấp đại diện cho nhân dân, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia giám sát thực quy hoạch vi Một số kiến nghị với Chính phủ Bộ, Ngành Trung ơng Đề nghị Thủ tớng Chính Phủ xem xét phê duyệt Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An (hiện trình Thủ tớng Chính phủ), hỗ trợ Nghệ An việc xây dựng phát triển khu kinh tế Đề nghị Thủ tớng Chính phủ: công nhận thành phố Vinh thị xà Cửa Lò hai đô thị du lịch; Khu di tích lịch sử Văn hoá Kim Liên Khu du lịch Quốc gia; Vờn Quốc gia Pù Mát điểm du lịch Quốc gia Đề nghị Chính phủ có tác động với Chính phủ Lào để phía bạn đầu t xây dựng tuyến đờng giao thông từ Pạc Xan đến cửa Thanh Thuỷ (dài khoảng 80 km) nhằm sớm phát huy quốc lộ 46 cửa Thanh Thuỷ Đề nghị Chính phủ đa Khu công nghiệp Tỉnh vào quy hoạch KCN nớc; cho bổ sung quy hoạch công nghiệp sản xuất xi măng, hoá dầu để xúc tiến kêu gọi đầu t Đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu t đầu t giúp đỡ Nghệ An việc hỗ trợ đầu t để tạo ®iỊu kiƯn cho ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi huyện miền Tây Nghệ An theo tinh thần Quyết định 147/2005/QĐ-TTg ngày 15/6/2005 Thủ tớng Chính phủ, văn số 1259/VPCP-ĐP ngày 09/3/2006 Văn phòng Chính phủ Đề nghị Bộ xây dựng xây dựng quy hoạch đô thị ven Sông Lam (bao gồm địa phận Nghệ An, Hà Tĩnh) Đề nghị Bộ Công nghiệp, Tổng công ty điện lực Việt Nam đầu t nâng cấp, hoàn chỉnh mạng lới cấp điện từ nguồn điện lới quốc gia; hỗ trợ phát triển nhanh thủy điện Đề nghị Bộ Giáo dục Đào tạo trình Thủ tớng Chính phủ đa trờng đại học, cao đẳng (chi tiết Biểu 16-QH) vào quy hoạch mạng lới trờng đại học, cao đẳng nớc Đề nghị Chính phủ, Bộ Thơng mại tăng cờng hỗ trợ đầu t xây dựng, nâng cấp khu kinh tế cửa (Thanh Thuỷ, Nậm Cắn, Thông Thụ) 10 Đề nghị Bộ Giao thông vận tải tiếp tục giúp Nghệ An nâng cấp, mở rộng cảng Cửa Lò, sân bay Vinh; sớm xây dựng đờng cao tốc Hà Nội - Vinh; nâng cấp hệ thống đờng Quốc lộ qua tỉnh 155 11 Đề nghị Bộ Y tế giúp Nghệ An hình thành bệnh viện, trung tâm y tế đại, đồng bộ, đạt tiêu chuẩn quốc gia tiến tới quốc tế; hỗ trợ tỉnh đào tạo đào tạo lại đội ngũ cán y tế có lực; t vấn cho tỉnh việc nhập thiết bị y tế đại 12 Đề nghị Bộ Bu viễn thông đầu t giúp Nghệ An phát triển mạng lới viễn thông đại, đồng bộ, phủ rộng khắp Trớc mắt cần tập trung vào dịch vụ công nghệ số quan trọng nh Internet tốc độ cao, điện thoại đờng dài, điện thoại quốc tế, điện thoại di động điện thoại internet giá rẻ 13 Đề nghị Bộ Khoa học - Công nghệ quan tâm giúp đỡ Nghệ An xây dựng thành phố Vinh thành trung tâm Khoa học - Công nghệ vùng Bắc Trung Bộ 14 Đề nghị Bộ Quốc phòng cho chuyển khai thác đảo Ng (Thị xà Cửa Lò) để phát triển kinh tế gắn với quốc phòng 156 ... khu vực đô thị II Tình hình kinh tế - xà hội 10 năm qua (1996-2005) năm 2006 Đánh giá khái quát tăng trởng cấu kinh tế 1.1 Quy mô tăng trởng kinh tế * Quy mô kinh tế tỉnh nhỏ bé, năm 2005 chiếm... kinh tế - xà hội tỉnh Hệ thống chế, sách hành nhìn chung có tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xà hội tỉnh Nhiều chủ trơng, sách tầm quốc gia chơng trình, dự án lĩnh vực kinh tế xà hội. .. 1996-2005 học kinh nghiệm 5.1 Nguyên nhân đạt đợc thành tựu Những nguyên nhân đa đến thành tựu phát triển kinh tế - xà hội tỉnh là: Có định hớng phát triển kinh tế - xà hội chuyển dịch cấu kinh tế theo