LỜI CAM ĐOAN Tên là: Nguyễn Văn Dương Chuyên ngành: Khoa học Mơi trường Lớp: 23KHMT21 Khóa học: 23 Chuyên ngành: Khoa học Môi trường Mã số: 1582440301003 Tác giả xin cam đoan luận văn cơng trình nghiên cứu hướng dẫn GS TS Lê Đình Thành với đề tài “Nghiên cứu áp dụng Phương pháp Giáo dục Hành động vào công tác Quản lý Nước Vệ sinh Môi trường huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An” Các kết nghiên cứu kết luận luận văn trung thực, không chép từ nguồn Việc tham khảo nguồn tài liệu trích dẫn ghi nguồn tài liệu tham khảo quy định Tác giả xin hoàn toàn chịu trách nhiệm nội dung tơi trình bày luận văn Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Dương i LỜI CẢM ƠN Trước tiên, Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban giám hiệu trường Đại học Thủy Lợi, khoa Môi Trường giúp đỡ, tạo điều kiện cho Tôi học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn Tơi xin cảm ơn sâu sắc Thầy giáo, TS Nguyễn Văn Sỹ giúp đỡ hướng dẫn định hướng tơi q trình làm đề cương hoàn luận văn Đặc biệt, Tôi xin bày tỏ biết ơn sâu sắc đến GS.TS Lê Đình Thành, người trực tiếp tận tình hướng dẫn giúp đỡ tơi hồn thành luận văn Tôi cảm ơn dự án Phát triển Nông thôn Miền tây Nghệ An Vie.028 đại Công quốc Luxembourg tài trơ Dự án cho số liệu văn kiện Qua đây, xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp gia đình động viên, khích lệ, giúp đỡ tơi q trình học tập hoàn thành luận văn Mặc dù thân cố gắng hoàn thiện luận văn tất nhiệt huyết lực mình, song với kiến thức nhiều hạn chế giới hạn thời gian quy định, luận văn nhiều thiếu sót Tác giả mong nhận đóng góp q báu q thầy cơ, chuyên gia để nghiên cứu cách sâu hơn, toàn diện thời gian tới Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Người thực Nguyễn Văn Dương ii MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Mục tiêu nghiên cứu Phạm vi đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Dự kiến kết đạt được: CHƯƠNG 1: HIỆN TRẠNG VỀ NSVSMT VÀ PHƯƠNG PHÁP GDHD .4 1.1 Hiện trạng NSVSMT 1.1.1 Hiện trạng NSVSMT số nước giới 1.1.2 Tổng quan chương trình NSVSMT Việt Nam 1.1.3 Những khó khăn thách thức học rút 22 1.2 Tổng quan phương pháp GDHĐ 29 1.2.1 Tổng quan Phương pháp truyền thông 29 1.2.2 Phương pháp GDHĐ 35 CHƯƠNG 2: NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG NSVSMT TẠI HUYỆN CON CUÔNG, TỈNH NGHỆ AN .47 2.1 Đặc điểm điều kiện tự nhiên huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An [11] 47 2.1.1 Điều kiện địa lý tự nhiên 48 2.1.2 Điều kiện khí hậu 48 2.1.3 Điều kiện kinh tế - xã hội 51 2.2 Thực trạng công tác quản lý NSVSMT cấp quyền địa bàn Huyện 53 2.3 Đánh giá trạng NSVSMT 55 2.3.1 Điều tra lại trạng 55 2.3.2 Thiết kế công cụ điều tra 55 2.3.3 Tổng hợp phân tích điều tra 56 2.3.4 Tỷ lệ hộ gia đình trường học sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh tiếp cận nguồn nước 56 iii 2.3.5 Đánh giá chất lượng công trình NSVSMT 57 2.3.6 Các số đánh giá so sánh với tiêu chí Nơng thơn Bộ xây dựng, Bộ NN&PTNT 57 2.3.7 Đánh giá tình hình thi hành mục tiêu quốc gia NSVSMT, hướng tới năm 2020 57 CHƯƠNG 3: NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP GDHĐ TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSVSMT Ở HUYỆN CON CUÔNG 63 3.1 Nghiên cứu đánh giá kết thực chương trình NSVSMT số xã huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An 63 3.1.1 Kết thay đổi thái độ hành vi 63 3.1.2 Kết thay đổi hành động 63 3.1.3 Các số 64 3.1.4 So sánh với xã khơng thực chương trình GDHD 66 3.1.5 Những tồn học kinh nghiệm 73 3.2 Đề xuất áp dụng phương pháp GDHĐ vào công tác quản lý NSVSMT 76 3.2.1 Áp dụng công tác quản lý nhà nước 76 3.2.2 Áp dụng việc thực thi chương trình 93 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 101 Kết Luận 101 Kiến nghị 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO 103 Phụ lục 1: Bảng kiểm tra Hộ gia đình [12] 105 Phụ lục 2: Bảng kiểm tra trường học [13] 106 Phụ lục 3: Sổ tay Truyên truyền Viên [14] 107 Phụ lục 4: Một số hình ảnh thực GDHĐ huyện Con Cuông 122 iv DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: a Tỉ lệ người dân sử dụng nhà vệ sinh b Các nước đạt mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) Vệ sinh [2] .4 Hình 1.2; a Tỉ lệ người dân sử dụng nguồn nước uống an toàn b Các nước đạt mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ nước Hình 1.3 So sánh thiếu nước vệ sinh nước Hình 2.1 Bản đồ huyện Con Cuông .47 Hình 2.2 Sơ đồ thực chương trình mục tiêu quốc gia Huyện .54 Hình 3.1 Tổng hợp thay đổi hành vi hộ gia đình huyện Con Cng 65 Hình 3.2 So sánh thay đổi cộng đồng có chương trình khơng có chương trình 70 Hình 3.3 So sánh thay đổi trường học có chương trình khơng có chương trình 71 v DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Kết mục tiêu Chương trình MTQG NSVSMT đến 2015 16 Bảng 1.2 Nguồn vốn thực Chương trình MTQG NSVSMT đến 2015 17 Bảng 1.3 Các số tăng NS VSMTNT đến 2016 28 Bảng 2.1 Kết hoàn thành mục tiêu giai đoạn 2011- 2015 56 Bảng 3.1 Tổng hợp thay đổi hành vi hộ gia đình huyện Con Cng, sau có chương trình GDHD 66 Bảng 3.2 Tổng hợp thay đổi hành vi trường học huyện Con Cng, sau có chương trình GDHD 67 Bảng 3.3 Tổng hợp thay đổi hành vi hộ gia đình huyện Con Cng xã khơng có chương trình GDHD 68 Bảng 3.4 Tổng hợp thay đổi hành vi trường học huyện Con Cng xã khơng có chương trình GDHD 69 Bảng 3.5 Kết thực tiêu chí NTM huyện 72 vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT NSVSMT Nước Vệ sinh môi trường GDHD Giáo dục Hành động (PAOT) UBND Ủy ban nhân dân SYT Sở y tế TTGDTT Thông tin – Giáo dục - Truyền thông (IEC) ILO Tổ chức lao động quốc tế MTQG II MTQG NTM Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn II (về cấp nước vệ sinh) Chương trình mục tiêu quốc gia Nông thôn GNBV Chương trình Giảm nghèo Bền vững VSTT/ CLTS Tiếp cận Vệ sinh tổng thể dựa vào cộng đồng (CLTS) WIND Cải thiện mơi trường lao động phát triển tình làng nghĩa xóm TTNSVSMT Trung tâm nước vệ sinh nơng thơn tỉnh TTYTDP Trung tâm y tế dự phịng LHPN Hội liên hiệp phụ nữ CTHSSV Công tác Học sinh Sinh viên TTV Tuyên truyền viên MTPT TNK Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) CNVSMT Cấp nước Vệ sinh Môi trường MTQG Mục tiêu Quốc gia VSMTNT Vệ sinh Môi trường Nông thôn GDSK Giáo dục Sức khỏe DTTS Dân tộc thiểu số vii MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Dự án Phát triển nông thôn miền Tây Nghệ An VIE/028 (Dự án VIE/028), Chính phủ Luxembourg tài trợ từ năm 2010-2015, mục tiêu dự án giảm nghèo cho người dân huyện miền núi Con Cuông, Tương Dương Kỳ Sơn thông qua cải thiện điều kiện NSVSMT Dự án kết hợp với Trung tâm Y tế huyện Con Cuông áp dụng nguyên tắc cách tiếp cận Giáo dục Hành động có tham gia gọi Giáo dục Hành động (GDHĐ) năm 2015 Dự án hội để thúc đẩy sáng kiến tự nguyện người dân địa phương Và bên cạnh đó, chương trình đào tạo tương tự áp dụng cho Trường học, để giúp giáo viên huyện nhằm cải thiện điều kiện NSVSMT trường tiểu học họ Với tư cách Chuyên gia Cơ sở Hạ tầng dự án, đầu mối triển khai thực hoạt động này, từ lúc lên kế hoạch, ngân sách đến kết thúc chương trình GDHĐ đáp ứng nhu cầu ngày tăng người dân địa phương, ngày sử dụng làm phương pháp thiết thực nhằm cải thiện đời sống, làm việc, sức khoẻ điều kiện kinh tế người dân Vấn đề cấp nước vệ sinh môi trường cho cộng đồng vùng nông thôn vấn đề vừa có tính cấp thiết vừa có tính lâu dài Từ trước đến có chiến lược quốc gia, chương trình mục tiêu quốc gia NSVSMT nhiều dự án mang tính thí điểm cục nhiều địa phương Cuộc sống, sức khoẻ người dân cải thiện nhờ hoạt động chương trình dự án Cấp nước vệ sinh Và nay, có thêm chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng Nông thôn (2010-2020), Mục tiêu Quốc gia Giảm nghèo bền vững (2016-2020) Chương trình Mục tiêu quốc gia NSVSMT kết thúc vào cuối năm 2015, chương trình tiếp tục với dự án nguồn vốn tài trợ nước Và từ năm 2016 đến nay, tập trung vào chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng NTM Giảm nghèo bền vững Hai chương trình NTM Xóa đói giảm nghèo đề cấp đến vấn đề cải thiện điều kiện NSVSMT Hiện nay, có nhiều phương pháp truyền thông trực tiếp gián tiếp, mang lại hiệu rõ rệt cải thiện điều kiện NSVSMT Một phương pháp truyền thông trực tiếp mang lại kết nhìn thấy phù hợp cho chương trình hay dự án cấp nước vệ sinh/phát triển cộng đồng áp dụng phương pháp GDHĐ Phương pháp coi phương pháp mở tiếp tục cải tiến để phù hợp với tình hình thực tiễn cụ thể cho địa phương, người sử dụng tham gia đóng góp ý kiến để phương pháp ngày hoàn chỉnh GDHĐ tiếp tục hỗ trợ cho chương trình NSVSMT huyện Con Cng nói riêng vùng nơn thơn nói chung tiếp tục hỗ trợ cho chương trình NTM Xóa đói giảm nghèo đạt mục tiêu đề Vấn đề quản lý NSVSMT nông thôn chưa quan tâm mức, nhân lực manh múi, chưa có cán chuyên trách sách nhà nước chưa đầu tư thỏa đáng Hiện nay, tình hình NSVSMT Việt Nam đặc biệt khu vực nông thôn phát triển chưa mong đợi, việc quản lý NSVSMT chưa thực có hiệu quả, cần thiết nghiên cứu giải pháp hiệu quả, vận dụng quản lý NSVSMT nông thôn, đề tài “Nghiên cứu áp dụng phương pháp giáo dục hành động vào công tác quản lý nước vệ sinh môi trường huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An” nghiên cứu có ý nghĩa khoa học thực tiến cao Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá trạng NSVSMT - Áp dụng Phương pháp GDHĐ vào công tác quản lý NSVSMT; TTV tổ chức 1-2 họp hộ gia đình Theo kinh nghiệm thực nhiều nơi, để giúp hộ gia đình cải thiện nhanh tham gia họp cần có vợ chồng tham gia, có tạo thống gia đình Sau họp TTV thường xuyên thăm hộ gia đình tham gia họp để theo dõi cải thiện mà hộ gia đình đăng ký cải thiện theo thời gian TTV dựa vào cải thiện (ghi bảng theo dõi hộ gia đình) Cách ghi sau: TTV tổ chức họp nhóm hộ thăm hộ ghi: hộ đăng ký ngắn hạn đánh dấu (-), dài hạn đánh dấu (+), cải thiện tơ màu đỏ vào bảng kiểm hộ GĐ vừa đồng thời ghi số (tháng) hộ cải thiện vào sổ ghi chép (mẫu báo cáo) Thí dụ: tháng 10 đến thăm nhà ơng A thấy có nhà tiêu xây dựng hợp vệ sinh TTV ghi số (10) vào ô tương ứng (mẫu ghi chép) sổ tay đồng thời tô đỏ vào ô bảng kiểm định hộ gia đình Tháng 12 đến nhà ơng B thấy có xơ có vịi rửa tay có xà phịng gần chổ ăn ghi số (12) vào ô tương ứng Cán phụ trách cấp xã dựa vào ghi chép cua TTV mà tổng hợp vào mẫu giành cho cán xã MỘI SỐ NGUYÊN TẮC CỦA PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC HÀNH ĐỘNG: - HỌC TẬP NHỮNG ĐIỂN HÌNH TỐT Ở NGAY TẠI ĐỊA PHƯƠNG CỦA BẠN - LN THẢO LUẬN THEO NHĨM NHẰM TRAO ĐỔI Ý KIẾN ĐỂ CẢI THIỆN - MỖI MỘT GIẢI PHÁP ĐỀU CÓ HƯỚNG GIẢI QUYẾT THEO NHIỀU CÁCH KHÁC NHAU - TẬN DỤNG TAY NGHỀ VÀ VẬT LIỆU TẠI CHỖ - THỰC HIỆN NHỮNG CẢI TIẾN ÍT TỐN KÉM TRƯỚC - KHỞI ĐẦU TỪ NHỮNG VIỆC LÀM NHỎ, DỄ LÀM 110 CÁC BƯỚC TỔ CHỨC MỘT CUỘC HỌP NHĨM HỘ GIA ĐÌNH Chuẩn bị: - Mời khoảng 5-10 hộ gia đình đến nhà nhà thành viên nhóm (chú ý mời vợ chồng đi) - Ghế ngồi cho thành viên - Bảng kiểm định (mỗi hộ bản), sổ ghi chép, bút viết - Tờ rơi (nếu có) 111 Các bước: BƯỚC 1: Chào hỏi, giới thiệu mục đích họp: Thảo luận giải pháp cải thiện điều kiện sử dụng nước sạch, vệ sinh hơ gia đình …vì sức khỏe gia đình cộng đồng BƯỚC 2: Hướng dẫn bảng kiểm định: - Phát cho hộ kiểm định - Yêu cầu người đọc tất chủ đề bảng kiểm - Yêu cầu hộ đối chiếu với trạng gia đình ghi vào ô tại: T hộ cho tốt, TB hộ cho chưa tốt; K chưa có chưa vệ sinh BƯỚC 3: Tham quan hộ: Mời người tham quan hộ (thường hộ tổ chức họp) Yêu cầu người cầm bảng kiểm để tham quan đối chiếu với vấn đề bảng 112 BƯỚC 4: Trở lại bàn họp thảo luận Yêu cầu thành viên chọn ra: - điều tốt - điểm cần cải thiện gia đình mà vừa xem trình bày ý kiến cho người nghe Nhận xét chung người mơ hình gia đình vừa đến thăm BƯỚC 5: chia sẻ cách làm dụng cụ đơn giản với người: TTV sử dụng mơ hình mẫu hình ảnh chia sẻ giải pháp hay, tốn liên quan đến mơ hình sinh hoạt HOẶC giới thiệu mơ hình hay gia đình thôn/bản để người đến tham quan 113 BƯỚC 6: Các hộ đăng ký cải thiện: - Yêu cầu gia đình thảo luận dùng bút đánh dấu đăng ký vào danh mục bảng kiểm theo thời gian 1-5 tháng, 6-10 tháng - TTV mở sổ ghi chép yêu cầu hộ ĐỌC TO ô đăng ký để TTV ghi vào sổ để tới TTV đến thăm hộ (Nếu đăng ký ngắn hạn đánh dấu (-), dài hạn đánh dấu (+) vào sổ ghi chép) BƯỚC 7: kết thúc họp: - TTV đọc tóm tắt đăng ký hộ - Trình bày kế hoạch thăm hộ - Phát biểu kết thúc, cảm ơn tham gia hẹn gặp buổi họp lần sau hẹn đến thăm thời gian tới - Phát tờ rơi (nếu có) 114 THĂM HỘ GIA ĐÌNH: TTV thăm hộ gia đình thơn/ mà phụ trách, thăm nhiều lần với mục đích giúp hộ gia đình tự làm thiết bị vệ sinh gia chia sẻ thông tin cách làm hay, sáng tạo gia đình khác Có tình thăm hộ gia đình: - Hộ tham dự họp nhóm: kiểm tra xem hộ đăng ký thực chưa - Hộ chưa tham gia họp: cần giành nhiều thời gian để giải thích hướng dẫn cụ thể 115 Các bước thăm hộ: Bước 1: Chảo hỏi, hỏi thăm sức khỏe: TTV chào hỏi chủ nhà thành viên khác gia đình, hỏi thăm sức khỏe làm ăn gia đình Bước 2: Hỏi tình hình thực đăng ký bảng kiểm định, điều hay mà gia đình muốn chia sẻ khó khăn mà họ gặp phải Với hộ chưa tham gia họp: phát bảng kiểm hướng dẫn mục bảng kiểm định Bước 3: Thăm cơng trình CN&VS hộ gia đình: TTV cần xin phép thành viên gia đình xem nơi chứa nước, nhà tắm, nơi rửa tay, nhà vệ sinh, chuồng trại gia súc, gia cầm, nơi xử lý rác … (theo phần bảng kiểm hộ gia đình) Vừa thăm, TTV nên vừa nói chuyện để chia sẻ cách cho tốt, vệ sinh 116 Bước 4: Thảo luận, ghi chép: Sau tham quan trực tiếp TTV với hộ gia đình kiểm tra lại phần đăng ký gia đình sử dụng bút để đánh dấu ô mà GĐ muốn cải thiện thời gian tới; tô màu đỏ GĐ thực xong Đồng thời ghi chép vào mẫu theo dõi sổ tay ghi chép Bước 5: tóm tắt chào về: TTV cần tóm tắt điểm mà hộ gia đình cần tập trung cải thiện thời gian tới, khuyến khích động viên để thành viên gia đình thực Phát tài liệu chào về, hẹn thời gian sau đến thăm 117 CÁC LÀM CÁC MƠ HÌNH CẤP NƯỚC VÀ VỆ SINH ĐƠN GIẢN: Làm đậy kín bể chứa nước, giếng nước: Nắp đậy bể chứa nước hay giếng đủ kín muỗi khơng xâm nhập vào - Có thể sử dụng nilon dày che kín miệng bể, giếng dùng dây buộc cố định lại - Có thể dùng xi măng cát, sỏi thép đan đổ thành đặt lên miệng bể, sau gắn kín vữa xi măng, cát Làm rãnh/ống thoát nước thải vào hố thấm nước thải sàn nước: - Sàn nước láng xi măng cát, có gờ cao chung quanh dốc phía ống thoát - Sử dụng ống nhựa ống tre đục thơng ngăn để làm ống nước - Hố thấm đào sâu xuống đất khoảng rộng 1m, sâu 1,2m, bỏ đá, gạch thải để giúp nước thấm nhanh vào đất - Nên có nắp hố thấm để tạo cảnh quan sạch, lại bề mặt mà không bị bẩn Làm nhà tắm vệ sinh sẽ: Nhà tắm cần làm gần bể chứa nước Có thể lợi dụng vách bể nước để làm nhà tắm Nền nhà tắm lánh gạch men xi măng cát Vách nhà tắm làm phên nứa, tre bìa gỗ ghép lại Cần có rãnh ống nước thải vào hố thấm 118 Ố Hố thấm nước Làm dụng cụ xà phòng rửa tay với xà phòng gần nhà tiêu: Dụng cụ rửa tay cần làm đặt gần nhà tiêu, gần nhà bếp, chỗ ăn gia đình Sử dụng can nhựa 3-5 lít, đục lỗ nắp can, luồn ống nhựa dài khoảng 70cm vào khít lỗ Đỗ đầy nước vào can vặn nắp can với ống nhựa vào can Túi đựng xà phòng: Sử dụng vớ (tất mỏng) để bỏ bánh xà phòng vào túi treo cạnh can nước Treo can túi xà phòng vào cạnh nhà tiêu Sử dụng: dùng đầu ngón tay bị vào lỗ cịn lại, dùng bàn tay ép ngồi can cho nước can chảy qua ống Dùng nước từ vòi rửa tay với xà phòng túi Rửa xong cầm đầu vịi nâng cao can nước ngừng chảy Làm dụng cụ xà phòng rửa tay gần nhà bếp, phòng ăn: Sử dụng xô nhựa, đục lỗ nhỏ gần đáy gắn vòi nhựa vào Đổ đầy nước vào xơ, để gần nhà bếp hay phịng ăn kèm theo hộp đựng xà phòng chậu hứng nước thải Nếu để xô gần chỗ nấu ăn, chỗ ăn gia đình người nhớ RTVXP trước ăn trước khí chuẩn bị thức ăn Làm nắp đậy lỗ tiêu nhà tiêu ngăn: - Có thể đúc nắp đậy lỗ tiêu xi măng, cát, sỏi với tay cầm thép Cách làm: Trộn xi măng, cát, sỏi bỏ vào túi nilon, nén lại đặt vào lỗ tiêu, cắm sâu đoạn thép vào trung tâm để làm tay cầm Để nguyên ngày khối bê tơng cứng lại thành nắp đậy kín lỗ tiêu - Đổ cát vào túi nilon dày bao xác rắn Buộc đầu túi Đậy lỗ sau lần tiêu 119 Làm kín hầm chứa phân: Hầm chứa phân nơi dễ bị hở hỏng Mục tiêu làm hộ gia đình phải cho kín, không đẻ phân trào ruồi xâm nhập vào Cách làm trát chắn hầm chứa phân nhà tiêu ngăn: Dùng cát nước vôi trộn kỹ trát vào mép chắn nắp hầm chứa phân phía sau nhà tiêu Sau lấy phân hầm ủ (sau tháng) cần phải đậy nắp trát hầm chứa phân chuyển hầm sử dụng Sắp xếp gọn gàng đồ đạc, quần áo, chăn nhà: Dùng thùng, tủ để đựng quần áo Bỏ băng phiến, viên long não để phòng gián, chuột vào cắn quần áo 10 Sắp xếp gọn gàng xong, nồi, bát đĩa bếp: Có thể dùng dây giá treo xoong, nồi … gắn vào vách bếp để tạo gọn gàng bếp Thu nhặt rác chung quanh vườn nhà, lối đi: Sử dụng sọt, thùng nhựa để góc vườn để đựng rác thải khác Mỗi gia đình nên có thùng nhựa để chứa chất thải hữu để làm phân compost Hoặc đào hố có nắp đậy chứa phân rác hữu 120 11 12 Làm hố ủ phân gia súc, gia cầm: Các hộ gia đình thường ni lợn, gà, trâu bị … phân chúng cần thu gom ủ vào hố chứa - Đào hố sau chuồng gia súc sâu khoảng 50 cm, chuyển phân vào hố để ủ - Dùng nilon, bạt để che kín phân, tránh gà, chó vào đào bới phân - Có thẻ đào hố sâu phía sau để nước phân chảy vào Sau thời gian phân đủ hoai, mục sử dụng làm phân bón Làm hầm/ túi khí Bioga: Có nhiều loại Bioga với tính kỹ thuật gia khác nhau: -Loại túi chứa phân heo, … nilon dày, nhựa HDPE giá rẻ -Loại xây gạch xi măng -Loại composite Tất cách làm bioga hộ gia đình muốn áp dụng cần có tư vấn chun gia để có mơ hình hiệu thích hợp 121 Phụ lục 4: Một số hình ảnh thực GDHĐ huyện Con Cuông Khảo sát, điều tra trường học Khảo sát, điều tra Hộ gia đình 122 Họp dân, triển khai hoạt động Tập huấn cho cán xã/ thôn GDHĐ 123 Bảng kiểm Hộ gia đình Thăm hộ gia đình sau cải thiện điều kiện NSVSMT 124 ... quản lý NSVSMT chưa thực có hiệu quả, cần thiết nghiên cứu giải pháp hiệu quả, vận dụng quản lý NSVSMT nông thôn, đề tài ? ?Nghiên cứu áp dụng phương pháp giáo dục hành động vào công tác quản lý. .. lý nước vệ sinh môi trường huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An? ?? nghiên cứu có ý nghĩa khoa học thực tiến cao Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá trạng NSVSMT - Áp dụng Phương pháp GDHĐ vào công tác quản lý. .. 3.2 Đề xuất áp dụng phương pháp GDHĐ vào công tác quản lý NSVSMT 76 3.2.1 Áp dụng công tác quản lý nhà nước 76 3.2.2 Áp dụng việc thực thi chương trình 93 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ