BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH THẠCH ĐỒN DẤU HIỆU ĐỊNH KHUNG PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC TRONG PHẦN CÁC TỘI PHẠM CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH DẤU HIỆU ĐỊNH KHUNG PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC TRONG PHẦN CÁC TỘI PHẠM CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM Chun ngành: Luật Hình Tố tụng hình Định hƣớng ứng dụng Mã số chuyên ngành: 8380104 Người hướng dẫn khoa học: Ts Phan Anh Tuấn Học viên: Thạch Đoàn Lớp: Cao học Luật Bạc Liêu Khóa TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn cơng trình nghiên cứu riêng tơi chưa cơng bố cơng trình nghiên cứu khác với hướng dẫn Ts Phan Anh Tuấn, giảng viên trường Đại học luật Thành phố Hồ Chí Minh Các Bản án sử dụng luận văn có thật phản ánh trung thực, Tòa án xét xử thực tiễn Nếu khơng nêu tơi hồn tồn chịu trách nhiệm với đề tài Luận văn Tác giả Luận văn Thạch Đoàn DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BLHS Bộ luật Hình CSĐT Cảnh sát điều tra Nghị 02-HĐTP/NQ Nghị 02-HĐTP/NQ ngày 16/11/1988 quy định việc hướng dẫn bổ sung Nghị 02-HĐTPTANDTC/QĐ ngày 05/01/1986 Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị 02-HĐTP-TANDTC/QĐ Nghị 02-HĐTP-TANDTC/QĐ ngày 05/01/1986 quy định việc hướng dẫn áp dụng số quy định Bộ luật hình Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành TAND Tòa án nhân dân VKSND Viện kiểm sát nhân dân MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU CHƢƠNG DẤU HIỆU ĐỊNH KHUNG PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC TRONG CÁC TỘI XÂM PHẠM VỀ SỞ HỮU CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 1.1 Quy định pháp luật dấu hiệu định khung hình phạt phạm tội có tổ chức tội xâm phạm sở hữu Bộ luật hình năm 2015 1.1.1 Khái niệm, đặc điểm phạm tội có tổ chức 1.1.2 Các trường hợp dấu hiệu định khung hình phạt phạm tội có tổ chức tội xâm phạm sở hữu Bộ luật hình năm 2015 10 1.2 Thực tiễn áp dụng tình tiết định khung “Phạm tội có tổ chức” tội xâm phạm sở hữu Bộ luật hình Việt Nam 10 1.3 Một số giải pháp nhằm áp dụng dấu hiệu định khung hình phạt “phạm tội có tổ chức” tội xâm phạm sở hữu Bộ luật hình năm 2015 19 Kết luận Chƣơng 23 CHƢƠNG TÌNH TIẾT “PHẠM TỘI CĨ TỔ CHỨC” ĐỐI VỚI TỘI CÓ DẤU HIỆU “TỔ CHỨC” LÀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI 24 2.1 Quy định tội “tổ chức” dấu hiệu định tội Phần tội phạm Bộ luật hình năm 2015 24 2.2 Thực tiễn áp dụng tình tiết “phạm tội có tổ chức” tội có dấu hiệu “tổ chức” dấu hiệu định tội 25 2.2.1 Về tội tổ chức đánh bạc (Điều 322 BLHS) 25 2.2.2 Về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy 29 2.3 Một số kiến nghị quy định tình tiết “phạm tội có tổ chức đối” với tội có dấu hiệu “tổ chức” dấu hiệu định tội 34 Kết luận Chƣơng 38 KẾT LUẬN 39 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Theo quy định khoản Điều 17 Bộ luật hình năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 (BLHS 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định “Phạm tội có tổ chức hình thức đồng phạm có cấu kết chặt chẽ người thực tội phạm” Do tính nguy hiểm cao so với trường hợp đồng phạm thông thường khác nên “Phạm tội có tổ chức” tùy loại tội cụ thể tình tiết vừa dấu hiệu định khung phần lớn tội danh quy định Bộ luật hình sự, đồng thời tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình quy định điểm a khoản Điều 52 BLHS năm 2015 Trong thực tiễn xét xử, Tịa án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc áp dụng tình tiết như: Xác định khơng xác tình tiết phạm tội có tổ chức vụ án dẫn đến xét xử không phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội tội phạm; khơng áp dụng tình tiết phạm tội có tổ chức tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình có dấu hiệu phạm tội có tổ chức tội phạm sử dụng cụm từ "tổ chức" tội tổ chức đánh bạc, tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, tội tổ chức đua xe trái phép tội tổ chức người khác trốn nước lại nước trái phép Không áp dụng dấu hiệu định khung phạm tội có tổ chức tội phạm Xuất phát từ nguyên nhân quy định pháp luật tình tiết “Phạm tội có tổ chức” cịn chưa rõ ràng cụ thể, dẫn tới nhiều cách hiểu khác nhau, nhầm lẫn khái niệm có dấu hiệu định khung phạm tội có “tổ chức”; hiểu chưa xác áp dụng tình tiết “phạm tội có tổ chức” tội danh có từ “tổ chức” Do vậy, từ thực tiễn xét xử Tòa án nên tác giả định chọn đề tài “Dấu hiệu định khung phạm tội có tổ chức Phần tội phạm Bộ luật hình Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ Luật học Tình hình nghiên cứu đề tài Phạm tội có tổ chức khái niệm có tính truyền thống luật hình sự, nhiên vấn đề có nội dung phong phú phức tạp luật gia nhà nghiên cứu luật quan tâm ý đề cập đến cơng trình nghiên cứu góc độ luật hình sự, tội phạm học xã hội học pháp luật Dưới góc độ khoa học luật hình có nhiều cơng trình nghiên cứu phạm tội có tổ chức, kể số cơng trình tiêu biểu tác giả như: - Nhóm giáo trình luật hình kể đến: Giáo trình Luật hình Việt Nam1 Đại học Luật Hà Nội; Giáo trình Luật hình Việt Nam (Phần Chung)2 Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội; Giáo trình Luật hình Việt Nam - Phần Chung3 Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh; Giáo trình Luật hình Việt Nam- Phần Chung tác giả Võ Khánh Vinh4… Trong nội dung giáo trình phân tích số vấn đề lý luận quy định phạm tội có tổ chức như: khái niệm, đặc điểm, trường hợp phạm tội có tổ chức Các nội dung giáo trình tài liệu tham khảo quan trọng để tác giả xây dựng phần lý luận phạm tội có tổ chức Luận văn - Nhóm luận án, luận văn liên quan đến đề tài kể đến như: + Nguyễn Trung Thành (2002), Phạm tội có tổ chức Luật Hình Việt Nam việc đấu tranh phòng chống, Luận án tiến sĩ Luật học, Viện nghiên cứu Nhà nước pháp luật Luận án nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn hình thức phạm tội có tổ chức, tổ chức tội phạm; qua đánh giá tình hình tội phạm có tổ chức nước ta năm từ 2002 trở lại đưa giải pháp nâng cao hiệu đấu tranh phòng chống loại tội phạm nguy hiểm + Trần Quang Tiệp (2000), “Đồng phạm luật hình Việt Nam”, Luận án tiến sĩ Luật học, Đại học Luật Hà Nội Luận án nghiên cứu hình thành phát triển chế độ đồng phạm lịch lập pháp hình Việt Nam so sánh với quy phạm tương ứng pháp luật số nước giới Đánh giá việc áp dụng quy phạm pháp luật hình chế định đồng phạm thực tiễn xét xử + Trương Cơng Bình (2015), Phạm tội có tổ chức theo luật hình Việt Nam (trên sở số liệu thực tiễn địa bàn tỉnh Đắk Lắk), Luận văn thạc sĩ Luật Trường Đại học Luật Hà Nội (2012), Giáo trình Luật hình Việt Nam,Tập I, NXB Công an nhân dân, Hà Nội Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa Luật (2003), Giáo trình Luật hình Việt Nam (Phần Chung), NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2012), Giáo trình Luật hình Việt Nam - Phần Chung, NXB Hồng Đức, Hội Luật gia Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh Võ Khánh Vinh (Chủ biên) (2012), Giáo trình Luật hình Việt Nam- Phần Chung, Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội học, Đại học Quốc gia Hà Nội Luận văn nghiên cứu, giải cách đầy đủ lý luận thực tiễn quy định phạm tội có tổ chức theo luật hình Việt Nam đánh giá thực tiễn điều tra, xét xử địa bàn tỉnh Đắk Lắk, đồng thời so sánh với pháp luật hình số nước giới chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, từ đưa kiến nghị giải pháp nâng cao hiệu áp dụng + Phí Thành Chung (2010), “Một số vấn đề lý luận thực tiễn định hình phạt trường hợp phạm tội có tổ chức theo luật hình Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội Luận văn nghiên cứu chế định định hình phạt trường hợp phạm tội có tổ chức qua đóng góp mặt khoa học giải vấn đề vướng mắc thực tiễn xây dựng áp dụng pháp luật định hình phạt trường hợp phạm tội có tổ chức + Lưu Thị Ngọc Bích (2018), “ Phạm tội có tổ chức theo luật hình hình Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh Luận văn tập trung nghiên cứu quy định cụ thể pháp luật hình Việt Nam hành phạm tội có tổ chức, đồng thời nghiên cứu thực tiễn áp dụng tình tiết phạm tội có tổ chức thơng qua án Các luận án, luận văn nghiên cứu chi tiết lý luận phạm tội có tổ chức, thực tiễn áp dụng quy định Tuy nhiên, luận văn chủ yếu nghiên cứu trường hợp phạm tội có tổ chức Phần Chung BLHS năm 1999 không tập trung nghiên cứu với tư cách tình tiết định khung hình phạt Phần tội phạm BLHS năm 2015 - Nhóm viết tạp chí pháp lý có liên quan đến đề tài như: (1) Phí Thành Chung (2016), “Phân hóa trách nhiệm hình đồng phạm Bộ luật Hình năm 2015”, Nhà nước Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Số (335), tr.34-38; (2) Phí Thành Chung (2015), “Hồn thiện quy định luật hình tội phạm có tổ chức”, Tịa án nhân dân, Số 10, tr.18-20; (3) Lê Thị Sơn (2012), “Tội phạm có tổ chức việc bổ sung chế định tổ chức tội phạm Bộ luật hình Việt Nam”, Luật học, Số 12(151), tr.49-58; (4) Nguyễn Văn Trương (2011), “Thực tiễn áp dụng điều 53 luật Hình định hình phạt trường hợp đồng phạm số kiến nghị”, Tòa án nhân dân, Số 19, tr.21-24; (5) Cao Thị Oanh (2003), “Những biểu ngun tắc phân hố trách nhiệm hình đồng phạm”, Luật học, Số 6/2003, tr.60-63; (6) Nguyễn Trung Thành (2002), “Cơ sở nguyên tắc truy cứu trách nhiệm hình trường hợp phạm tội có tổ chức”, Nhà nước Pháp luật, Số 170, tr.59-65; (7) Lê Thị Sơn (2012)“Tội phạm có tổ chức việc bổ sung chế định tổ chức tội phạm Bộ luật hình Việt Nam”, Luật học, số 12/2012 Các viết liên quan đến phạm tội có tổ chức nghiên cứu chế định khía cạnh khác đa dạng Kế thừa nghiên cứu giúp cho việc nắm vững hình thức đồng phạm đặc biệt gợi ý cho tác giả vấn đề cần giải liên quan đến “Dấu hiệu định khung phạm tội có tổ chức Phần tội phạm Bộ luật hình Việt Nam” Thơng qua cơng trình nghiên cứu khoa học trên, nhấn mạnh khía cạnh pháp lý có liên quan đến chế định đồng phạm nói chung Những phân tích tác giả kinh nghiệm quý báu cho việc hoàn thiện pháp luật hình phạm tội có tổ chức nói chung phạm tội có tổ chức với tư cách dấu hiệu định khung hình phạt Phần tội phạm BLHS nói riêng Tuy nhiên tất nghiên cứu cơng trình nghiên cứu có phạm vi nghiên cứu rộng, số cơng trình nghiên cứu đồng phạm nghiên cứu lâu theo quy định BLHS năm 1999 nên chưa cập nhật hết tình phức tạp đồng phạm nói chung phạm tội có tổ chức nói riêng ngày diễn phức tạp, xem xét góc độ tội phạm học – phịng ngừa phạm tội có tổ chức Tuy nhiên, số cơng trình nghiên cứu có số cơng trình nghiên cứu cụ thể, riêng biệt phạm tội có tổ chức với tư cách dấu hiệu định khung hình phạt cơng trình nghiên cứu chun sâu mặt lý luận mà chưa nghiên cứu sâu thực tiễn áp dụng tình tiết này, với quy định BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) Với tình hình nghiên cứu nêu trên, đề tài “Dấu hiệu định khung phạm tội có tổ chức Phần tội phạm Bộ luật hình Việt Nam” khơng trùng lặp với cơng trình khoa học cơng bố cịn nhiều vấn đề lý ... HIỆU ĐỊNH KHUNG PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC TRONG CÁC TỘI XÂM PHẠM VỀ SỞ HỮU CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 1.1 Quy định pháp luật dấu hiệu định khung hình phạt phạm tội có tổ chức tội xâm phạm sở hữu Bộ luật. .. có tổ chức Bộ luật hình năm 2015 24 CHƢƠNG TÌNH TIẾT “PHẠM TỘI CĨ TỔ CHỨC” ĐỐI VỚI TỘI CÓ DẤU HIỆU “TỔ CHỨC” LÀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI 2.1 Quy định tội ? ?tổ chức? ?? dấu hiệu định tội Phần tội phạm Bộ. .. CHƢƠNG DẤU HIỆU ĐỊNH KHUNG PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC TRONG CÁC TỘI XÂM PHẠM VỀ SỞ HỮU CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 1.1 Quy định pháp luật dấu hiệu định khung hình phạt phạm tội có tổ chức tội