ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN ANH THƯ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN TRÊN CÙ LAO LONG HÒA – HÒA MINH (Thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) LUẬN VĂN THẠC SỸ VIỆT NAM HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN ANH THƯ ĐỜI SỐNG VĂN HĨA CỦA CƯ DÂN TRÊN CÙ LAO LONG HỊA – HÒA MINH (Thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) Chuyên ngành: Việt Nam học Mã số: 60.31.60 Người hướng dẫn khoa học: TS NGÔ THỊ PHƯƠNG LAN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2015 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan đề tài nghiên cứu riêng tơi, đề tài nghiên cứu chưa có cơng bố cơng trình nghiên cứu khoa học khác Tp Hồ Chí Minh ngày 08 tháng 12 năm 2014 Tác giả luận văn Nguyễn Anh Thư LỜI CẢM ƠN Trong q trình thực luận văn, tơi nhận nhiều giúp đỡ tận tình q thầy cơ, bạn bè gia đình Nhân xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến: - Quý thầy cô giảng dạy truyền đạt kiến thức cho tơi suốt q trình học tập - Phòng Sau Đại học Khoa Việt Nam học trường Đại học KHXH NV, thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM tạo điều kiện thuận lợi để hồn thành luận văn - UBND xã Long Hịa xã Hòa Minh (thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) cung cấp tư liệu hỗ trợ suốt trình thực luận văn - Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ngƣời dân hai xã Long Hịa Hịa Minh nói chung thơng tín viên nói riêng nhiệt tình giúp đỡ cung cấp tư liệu điền dã quý báu cho - Các anh, chị, bạn bè giúp đỡ động viên tinh thần cho chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu Đặc biệt, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS Ngô Thị Phƣơng Lan, ngƣời tận tình hướng dẫn tơi thực luận văn Cuối xin bày tỏ lòng biết ơn đến bà ngoại mẹ yêu thương động viên tinh thần để có đủ niềm tin hồn thành mơ ước Tp Hồ Chí Minh, ngày 08 tháng 12 năm 2014 Tác giả luận văn Nguyễn Anh Thư MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trang Mục đích nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu giả thuyết nghiên cứu Lịch sử nghiên cứu vấn đề Phương pháp nghiên cứu 7 Ý nghĩa khoa học thực tiễn 8 Bố cục luận văn Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT VỀ CÙ LAO LONG HÒA – HÒA MINH 1.1 Cơ sở lý luận 10 1.1.1 Thao tác hóa khái niệm 10 1.1.2 Cơ sở lý thuyết 16 1.2 Khái quát cù lao Long Hòa – Hòa Minh 18 1.2.1 Địa lý tự nhiên vùng cù lao Long Hòa – Hòa Minh 18 1.2.2 Lịch sử vùng đất cù lao Long Hòa – Hòa Minh 25 TIỂU KẾT CHUƠNG 34 Chương 2: ĐỜI SỐNG VĂN HÓA VẬT CHẤT CỦA CƯ DÂN TRÊN CÙ LAO LONG HÒA – HÒA MINH 2.1 Hoạt động kinh tế 35 2.1.1 Nông nghiệp 35 2.1.2 Ngư nghiệp 43 2.1.2.1 Nuôi trồng thủy sản 43 2.1.2.2 Đánh bắt thủy sản 55 2.1.3 Tiểu thủ công nghiệp 60 2.2 Trang phục 65 2.3 Ẩm thực 68 2.3.1 Yếu tố truyền thống ẩm thực 68 2.3.2 Nét đặc trưng ẩm thực 69 2.4 Nhà 75 2.4.1 Phân loại phân bố nhà 75 2.4.1 Thích ứng với mơi trƣờng tự nhiên cƣ trú 77 2.5 Phương tiện lại 80 TIỂU KẾT CHƯƠNG 83 Chương 3: ĐỜI SỐNG VĂN HÓA TINH THẦN CỦA CƯ DÂN TRÊN CÙ LAO LONG HÒA – HÒA MINH 3.1 Tổ chức xã hội 85 3.1.1 Tổ chức quan phương 86 3.1.2 Tổ chức phi quan phương 90 3.2 Phong tục – tập quán 92 3.2.1 Sinh sản 92 3.2.2 Hôn nhân 95 3.2.3 Tang ma 98 3.2.4 Tục thờ thần mệnh 102 3.3 Tín ngưỡng dân gian tơn giáo 103 3.3.1 Tín ngưỡng dân gian 104 3.3.1.1 Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên 104 3.3.1.2 Tín ngưỡng thờ Thần Thành hồng 107 3.3.1.3 Tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ 111 3.3.1.4 Tín ngưỡng thờ cá Ông 122 3.3.1.5 Một số tín ngưỡng dân gian khác 127 3.3.2 Tôn giáo 128 3.3.2.1 Đạo Thiên Chúa 128 3.3.2.2 Đạo Cao Đài 133 3.3.2.3 Đạo Phật 137 3.3.3 Đặc trưng tín ngưỡng dân gian tơn giáo cù lao 139 3.4 Văn học – nghệ thuật dân gian 142 TIỂU KẾT CHƯƠNG 146 KẾT LUẬN 148 TÀI LIỆU THAM KHẢO 154 PHỤ LỤC DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU STT hình Nội dung Trang bảng biểu Chƣơng Hình 1.1 Vị trị địa lý cù lao Long Hịa – Hịa Minh 18 Hình 1.2 Bản đồ cù lao đƣợc vẽ vào đầu kỷ XX 27 giữ địa danh ranh giới ba làng Phƣớc Long, Phú Thạch Phƣớc Hịa Hình 1.3 Bản đồ hành hai xã Long Hịa Hịa 33 Minh Chƣơng Hình 2.1 Mơ hình vuông đất dùng để luân canh tôm 39 – lúa cù lao Long Hòa – Hòa Minh Bảng 2.2 Bảng số liệu diện tích ni tơm số hộ 47 ni tơm hai xã Long Hịa Hòa Minh năm 2013 Bảng 2.3 Bảng số liệu Sản lƣợng tôm thu hoạch 48 đƣợc nuôi trồng hai xã Long Hòa Hòa Minh (năm 2013) Hình 2.4 Cái mong ngƣời dân ấp Hai Thủ-xã Long 58 Hịa tự làm Hình 2.5 Cái gùi đƣợc ngƣời dân mang theo trƣợt 58 mông bãi bùn Hình 2.6 Cái niềng cào nghêu 59 Hình 2.7 Cái niềng cào nghêu lớn 59 Hình 2.8 Ngƣời dân chằm ấp Ông Yển, xã 61 Hòa Minh Chƣơng Bảng 3.1 Số lƣợng thành viên, hội viên tổ 87 chức trị - xã hội tổ chức xã hội địa bàn khảo sát Hình 3.2 Sơ đồ sở tín ngƣỡng tơn giáo 104 cù lao Long Hịa – Hịa Minh Hình 3.3 Sơ đồ đối tƣợng phối thờ miếu Bà Chúa Xứ cù lao Long Hòa – Hòa Minh 116 PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Châu thổ sông Cửu Long nằm cực nam dải đất Việt Nam hình chữ S Đây vùng đồng rộng lớn nƣớc với diện tích 39.952 km2 so với 15.000 km2 đồng sông Hồng Đồng sông Cửu Long sản phẩm phù sa sông Mê Công bồi tụ nên Theo Lê Bá Thảo Sơng Mê Cơng sông dài vào bậc giới (4220km) bắt nguồn từ Tây Tạng thuộc Trung Quốc chảy qua Myanma, Lào, Thái Lan, Campuchia Việt Nam Từ thủ đô Phnôm Pênh Campuchia, sông Cửu Long chia thành hai nhánh chảy xuống đồng Nam Bộ Nhánh phía bắc có tên sơng Tiền nhánh phía nam sông Hậu Hai sông chảy xuôi rộng lớn, đến biển, cửa sông rộng đến vài kilômét Sông Tiền đổ biển qua sáu cửa, từ bắc xuống nam gồm: Cửa Tiểu, Cửa Đại, cửa Ba Lai, cửa Hàm Luông, cửa Cổ Chiên cửa Cung Hầu (cửa sau nhánh phụ sông Cổ Chiên) Sông Hậu đổ biển qua ba cửa: Định An, Tranh Đề, Bát Xắc Riêng sơng Tiền ngày tỏa rộng, lịng sơng chỗ phình ra, chỗ hẹp Ở đoạn lịng sơng phình ra, dòng nƣớc chia làm nhiều nhánh nhỏ bao bọc đảo dài Những đảo ngày phát triển chiều rộng chiều cao [46, tr 469-514] Những đảo mà ngƣời dân địa phƣơng gọi cù lao hay cồn trải dài dọc theo lịng sơng cửa biển Phần nhiều cù lao nằm vùng nƣớc nhƣ: cù lao Giêng, cù lao Dài, cù lao An Bình,… bên cạnh có số cù lao nằm cửa biển tiếp nhận nguồn nƣớc mặn biển tràn vào nguồn nƣớc hai sông Tiền sông Hậu đổ Sông Cổ Chiên đoạn cuối sông Tiền kéo dài đến cửa biển, cửa biển cù lao Long Hòa – Hòa Minh (thuộc huyện Châu Thành tỉnh Trà Vinh) Cù lao Long Hòa – Hòa Minh nằm tạo thành hai cửa biển cửa Cung Hầu Cổ Chiên Với điều kiện tự nhiên có nhiều điểm khác với cù lao nằm vùng nƣớc ngọt, cù lao Long Hòa – Hòa Minh khơng cách biệt với đất liền mà cịn nơi giao thoa hai hệ sinh thái mang tính chất đối nghịch hệ sinh thái nƣớc hệ sinh thái nƣớc mặn, hình thức cƣ trú, hay phƣơng thức mƣu 92 Xuống bưng sợ đĩa, lên rừng sợ ma - Gió đưa tảo cô tần, Đưa cô tới bến cô lần cô lên - Con rắn không chân năm rừng bảy rú Con gà khơng vú mà đẻ chín mười - Chèo đâu có nặng ghe, Quạt đâu có mát che theo dù - Chuột kêu chút chít rương, Anh cho khéo kẻo đụng giường má la Má la, má hỏi đâu? Con xúc gạo cho gà ăn thêm - Dí dầu tình bậu muốn thôi, Bậu gieo tiếng cho bậu Bậu bậu lấy ông già, Nồi cơm nhắc xuống, Nồi trà bắt lên - Dí dầu dí dì dâu, Ăn trộm bẻ bầu, ăn cướp hái dưa - Chiều cắt cổ gà cồ Đừng cho gáy hai đàng biệt ly Sống làm chi biệt ly sinh tử Thác xuống cho cho tròn hếu trung - Má quạ đứng chuồng heo Nó kêu má bánh bèo chín chưa Chín má gánh má Con đòi chèo chẹo má không cho miếng Má quạ đứng đầu cầu Nó kêu má lấy trầu khách ăn - Gió đẩy gió đưa cho vừa lịng bạn Cái sơng giang hà nước cạn hay sâu 93 - Ầu ơ! Ba tiếng Chim ăn hết lúa sơ với cùi - Thò tay anh bứt rau ngò Thấy em nhỏ giữ bò anh thương - Dí dầu cá bóng lu, Tơm hát bội, cá thu cầm chầu - Còn trời nước non Cịn người mù chữ tơi cịn phải lo Phần đem lại ấm no Phần đem lại chữ cho dân lành Chúc cho em cháu học hành Ý nghĩa đời - Lấy chồng từ thuở mười lăm, Chồng chê bé chẳng năm gần tơi Đến mười chín đơi mươi, Tơi nằm đất, chồng lôi lên giường, Giường bốn chân gãy cịn ba, Ai tơi nhắn với mẹ cha, Chồng tơi chan hịa tơi - Tới xin rẽ hai đàng Thiên lơi đó, Ngọc Hoàng - Tối đừng bỏ mạ ra, Ắt chết thành ma ruộng Tối cịn bỏ mạ dồn, Cơng cấy để …, chủ ruộng nhăn - Tới khơng hát hị, Đâu phải cị ngóng cổ mà nghe Con cị cịn biết nghe kinh, Huống chi em bậu làm thinh nghe hồi 94 - Lúa cịn xanh anh cịn Lúa chín anh chở lúa Hay: Lá cịn xanh anh cịn Lá khơ em ở, anh - Vua Gia Long cưỡi ngựa hồng trước Bà Thái Hậu cưỡi ngựa bạch theo sau Anh với em nghèo giàu Miễn sau xứng kép xứng đào thơi 5.5 Truyện dân gian: TRUYỆN: “VŨNG BÀ LÀNH” (Truyện ông N.T.P, nam, 84 tuổi, ấp Giồng Giá, xã Hòa Minh kể lại) Ngày xưa, dân cư thưa thớt, cọp nhiều Lúc nguồn nước khan hiếm, vùng miệt cù lao có vũng nước dùng được, vũng nước gần nhà thờ Cổ Chiên Hằng ngày bà đến gánh nước dùng Một hôm, vào lúc tối trời, có người phụ nữ tên Lành đến gánh nước, trời tối nên khung cảnh vắng vẻ, chẳng có Khi bà gánh nước có cọp chạy đến vồ lấy bà, miệng cắn hong bà mang bà chạy tuốt vào khhu rừng nhỏ gần Bà Lành kêu la thảm, bà nghe tiếng kêu la chạy xem Mọi người cầm cây, dao,… không dám đến gần, đành nhìn cọp tha bà chạy Mấy ngày người dân thấy xác bà nằm vũng nước, họ đem chơn cất Từ người dân đặt tên cho vũng vũng Bà Lành TRUYỆN: CÁ SẤU MẤT MỒI (truyện bà N.T.N, nữ, 57 tuổi, ấp Rạch Giồng, xã Long Hòa kể lại) Ngày trước có nhiều người ghe xuồng, làm nghề câu, đáy Một buổi chiều, có ơng lão câu về, đậu ghe bến nước có cá sâu bơi nhanh đến há miệng quặp ngang người ông bơi sông Trên đường ông 95 kêu la thảm thiết, cầu cứu người khơng dám nhảy xuống Ơng biết chết nên khóc từ biệt người thân, bà hàng xóm Đến đến sông lớn, người ông mệt mỏi thiếp Cá sấu nghĩ ông chết nên để ông nằm đám rễ bần bắt đầu giớn mồi Nó bơi sông vùng vẫy bơi nhanh vô vồ lấy ông cái, lại bơi nhanh sông vùng vẫy Cá sấu không để ý nước rịng, lúc ơng tỉnh lấy trèo lên bần gần đó, đến cá sấu quay trở vào ơng leo đến đọt bần, khơng làm ơng nên tức tối Sau bơi Ơng từ từ leo xuống nhà Về đến nhà trời tối, ông kêu vợ mở cửa khơng tin ơng cịn sống Ơng kêu họ dám mở, họ mừng rỡ ơng cịn sống quay đồn tụ người thân 96 PHỤ LỤC Sắc phong Bổn Cảnh Thành Hồng chi Thần Tự Đức phong cho đình Phước Long, huyện Trà Vinh năm 1852 Phiên âm: Sắc Bổn Cảnh Thành Hồng chi Thần ngun tặng Quảng Hậu Chính Trực Hữu Thiện chi Thần, hộ quốc tí dân, nẫm trứ linh ứng tứ Kim phi ưng cảnh mạng, miễn niệm thần hưu, khả gia tặng Quảng Hậu trực hữu thiện Đôn Ngưng chi thần Nhưng chuẩn Trà Vinh huyện, Phúc Long thôn y cựu phụng Thần kỳ tương hữu bảo ngã lê dân Khâm tai ! Tự Đức ngũ niên thập nguyệt nhị thập cửu nhật (Sắc mạng chi bảo) Dịch nghĩa: Sắc Bổn Cảnh Thành Hoàng chi Thần, nguyên tặng Quảng Hậu chánh trực Hữu Thiện chi Thần, giúp nước che dân, linh ứng tính lâu Nay ta đức ơm lãnh sứ mạng lớn, nghĩ đến tốt đẹp Thần, nên tặng Quảng Hậu Chính Trực Hữu Thiện Đơn Ngưng chi Thần Chuẩn cho thôn Phú Long huyện Trà Vinh thờ phụng y cũ Thần giúp đỡ che chở đám dân đen ta Kính vậy! Ngày 29 tháng 11 năm Tự Đức thứ năm (8-1-1853) (Ấn: Sắc mạng chi bảo) 97 PHỤ LỤC 7: VĂN TẾ THẦN THÀNH HỒNG - ĐÌNH PHÚ THẠCH (Đình Phú Thạch đình Hịa Minh hay cịn gọi đình Giồng Giá, xã Hòa Minh, huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) Bài thơng tín viên B.N (nam, 58 tuổi, thành viên ban khánh tiết đình Giồng Giá) cung cấp Duy: Chánh tuế thần văn nghi thức Tuế thứ canh thìn niên kiến kỷ mẹo Ngoạt q hợi, sóc Việt kỷ mẹo nhựt lương thần Trà Vinh tỉnh, Châu Thành huyện, Hịa Minh xã Ban khánh tiết đình trung: Chánh bái – phó bái hương chức tân cựu… Tịnh bổn thơn hương chức tân cựu binh dân nhơn điền đại tiểu đẳng cẩn vỉ: cang lạp, tư thạnh, kim ngân, chước, thứ phẩm chi nghi Cảm chiêu cáo du: - Sắc bổn cảnh Thành hoành chi thần – Nguyên tặng Quảng Đại Chánh Trực hựu thiện hộ quốc tùy dân nẩm trứ linh ứng khâm phụng Hoàng triều sắc tứ tái gia tặng Quảng Hậu Chánh Trực Đôn Ngưng chi thần - Tả ban liệt dị chi thần - Hữu ban liệt dị chi thần - Ngũ linh linh thần - Ngũ cốc linh thần - Bạch mã thái giám chi thần - Tiền hiền thiên sư chi thần - Ngũ phương ngũ thổ chi thần - Ngũ Hành nương nương chi thần - Thổ thần chi thần - Táo quân chi thần - Kiên niên hành khiển, hành binh phán quan chi thần - Chú Ngung Mang nương chi vị - Tiêu diện đại sĩ thập nhị cô hồn chi linh 98 - Sơn quân chi thần - Chủ dị linh thần cập hữu vị cô danh vô vị đồng lai phối hưởng Viết: Đắc kiền khôn chi chánh khí Bỉnh hỏa phước chi quyền hồnh Trạc trạc phước linh âm dương tích hiển Vương vương thượng tà chánh giám minh Phàm khuyết thứ dân cộng hựu phị trì chi đức Liệt tự điển vĩnh ưng bao biểu chi vỉnh Tản điều ngươn phát dục vạn vật Cản tai trừ hoạn bảo hộ quần sanh Thời di xuân tiết nông phương hưng Lễ vân chánh điện cẩn dụng phỉ nghi cung thần kiền báo Phục nguyện: Vỏ dương thời nhược hòa cố phong dinh Đạo đức lang tâm dân an nhạn trạch Thần trì giám minh lai lâm lai cách Kỵ: Tiền khai khẩn – Hậu khai Phục cẩn cáo 99 PHỤ LỤC 8: DANH SÁCH NHỮNG NGÔI MIẾU CỦA ẤP – XĨM TRÊN CÙ LAO LONG HỊA – HỊA MINH (HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH TRÀ VINH) STT Tên sở Địa Nguyên nhân Đối tượng thờ tự xây dựng Miếu Bà Mái Ngày cúng lệ (âm lịch) Ấp Xẻo Ranh Điền chủ xây Bà chúa xứ Ấp Xẻo Ranh Một người dân Bà chúa xứ, Mẹ Một năm cúng hai xây dựng, sau thai sanh lệ: 11-12 tháng 2, Dầm Miếu Bà Xẻo Ranh người 11-12 tháng 11 xóm thờ cúng chung Miếu Bà Ấp Thôn Vạn Bà chúa xứ Ấp Rạch Sâu Bà chúa xứ Ấp Rạch Ngựa Bà chúa xứ Thôn Vạn Miếu Bà Rạch Sâu Miếu Bà Rạch Ngựa Miếu Bà Ấp Rạch Gốc Rạch Gốc Miếu Bà Xẻo Quao Điền chủ xây Bà chúa xứ 15-16 tháng Điền chủ xây Bà chúa xứ, Ngũ Một năm cúng hai dựng hành nương lần: ngày 15-16 nương, anh hùng tháng 3, 15-16 liệt sĩ, tiền hiền tháng 10 dựng Ấp Bà Tình hậu hiền, Thần Nông, cửu huyền, Thổ Địa, Chúa Hổ 100 Miếu Bà Ấp Bà Tình Tình Điền chủ xây Bà chúa xứ, Thần Một năm hai lần: dựng Nông, Thổ Địa, ngày 9-10 tháng 3, ngày 9-10 tháng 10 Miếu Bà Ấp Bà Chẩn Bà chúa xứ, tiền Cúng lệ năm hiền, hậu hiền, tả lần: ngày 16 ban hữu ban tháng Điền chủ xây Linh sơn thánh Một năm hai lần: dựng mẫu, Thổ địa, ngày 15-16 tháng Chúa Hổ, tả ban 2, 15-16 tháng 10 Chẩn 10 Miếu Bà Hai Ấp Hai Thủ Thủ hữu ban 11 12 13 Miếu Bà Cả Ấp Đại Thôn Bà chúa xứ, tả Bảy B ban hữu ban Miếu Bà Ông Ấp Ông Yển Những người dân Bà chúa xứ, Thần Mỗi năm lần: Yển xóm tin Nông, tả ban hữu lập thờ chung ban Miếu Bà Xẻo Ấp Long Hưng Những người dân Vàm 14 II ngày 11 tháng Bà chúa xứ, tả xóm tin ban hữu ban, lập thờ chung Thần Nông Miếu Bà Ấp Long Hưng Những người dân Bà chúa xứ, tiền Mỗi năm lần Xóm Vườn I xóm tin hiền hậu hiền, tả cúng lệ: 16-17 lập thờ chung ban hữu ban, Ngũ tháng hành nương nương, Thần Nông 15 Miếu Rạch Ấp Long Hưng Điền chủ xây Trú II dựng từ trước Bà chúa xứ, Một năm cúng hai Quan Âm Bồ Tát, lệ: 19-20 tháng Neak Tà, Mẹ 19-20 tháng 101 Thai Sanh, tả ban 11 hữu ban, Thần Nông 16 Miếu Thông Lưu Ấp Thông Lưu Một người dân Bà chúa xứ, Thần Một năm cúng xây dựng cầu Nơng, tiền hiền lần: 15-16 tự, sau người hậu hiền, tả ban tháng dân xóm thờ hữu ban, Thần chung Nơng (Sưu tầm: Nguyễn Anh Thư) 102 PHỤ LỤC 9: BÀI HÁT RỖI BÀ LÚC CÚNG LỄ TIỀN VÃNG (12 GIỜ TRƯA) (Tại miếu Bà Chúa Xứ, ấp Bà Tình, xã Long Hòa, ngày 30 tháng 11 năm 2014, nhằm ngày mùng tháng 10 năm Giáp Ngọ) - Người hát: Bà bóng Đẹp - Người ghi: Nguyễn Anh Thư Con xin kính gửi đến lịnh Bà Xin mời Bà giáng hạ chứng minh Ràng ràng bổn hội Bà Tình cầu xin Mời tả ban, mời hữu ban nhị vị Mời chư thần, binh tướng vạn ban Mời Thổ địa thần linh Thần hoàng vị đồng giáng lâm Đây đàn lễ linh cung thỉnh Xin chầu mời rỗi rước lịnh Bà Nhìn tiền vãng mời Bà giáng Tấm lòng bổn hội cúc cung mời lịnh Bà Lịnh Bà ơi! Vui đâu cho vui Hôm đại lễ kỳ yên cung di Bà Tình Sứ thần tơi linh lãnh lịnh Ơn kính mời cung thỉnh cầu mời Mời linh Bà giáng hạ cung di Chứng minh thảo lòng thành Giờ tiền vãng mời thánh mẫu Lịnh Bà giáng lâm chứng đàn lễ hôm Lịnh Bà ơi! Nhất tuần rượu rót trà dâng Mong phước tài lộc thọ Bà ban 103 Nhân dân trăm họ ấm no sang giàu Năm đại lễ kỳ yên Mùng chín tháng 10 đại lễ năm Giờ linh mời Bà chứng kiến oai linh Bà ban trình tấu xin Xin cho bổn hội hộ tông nam nữ Đồng trăm họ vạn dân Bà Tình hưởng phước lành Bà ban Bà độ gia đình ấm no Độ tất sĩ hiền, sĩ, nông, công, thương trăm họ Được Bà ban phước thọ bình an Tai qua nạn khỏi, gia đàn Ấm no hạnh phúc từ Lịnh Bà ơi! Tất trần đời no cơm ấm áo Được Bà ban thủy lợi nuôi trồng Thành cơng tốt đẹp Bà Tình Chúng trở lại ngày tạ ơn Tạ ơn mẹ, tạ binh, tạ tướng Các quan ngài, cấp tướng binh Đã đồng gia hộ Bà Tình Nhân dân hưởng trọn đời Xin linh tiền vãng Bà chứng minh gia hộ nơi Cho tất trần đời Nơi cù lao Long Hịa Gió n sóng lặng Người bình an Tất hiền cháu thảo 104 Noi tiên thánh giữ đạo hiền Làm tròn gia miền Chứng ân cho tròn nghĩa nhân Người lập đức lập công vun trồng phước báo Để giải trừ nghiệp báo ngày Mẹ chén tạ chén minh Lòng thành thảo cháu hiền Dâng hiến chút quà vàng cầu hiệp Xin cúc cung rỗi rước mời Bà Xin chứng minh cho tất hiền Được hưởng điều cầu xin Bà ơi! Trong linh nhị tuần cung thỉnh Trong linh nhị tuần trà rót, mê tửu chăm Mời Bà chứng lễ trước cung quy Nhị tuần bổn hội kính dâng mời Bà Lễ tiền vãng Bà giáng Bà ban Bà chứng minh lòng hiếu đạo bá gian Mong Bà vạn Bà độ qua Nhân dân Bà Tình hưởng phước lộc Bà từ Chúng tạ ơn tạ lễ Chúng cầu nguyện với lịnh Bà Chứng minh lễ hôm Để Bà nhận lễ, Bà vui Bà độ trì Chúng đồng tâm hiệp lực Đây cơng trăm họ vạn dân Bà Tình, Long Hòa chung hiệp lòng Xin Bà oai linh chiếu diệu hộ trì Bà ban Cho chúng an khang thịnh vượng 105 Cho chúng tai ách tiêu trừ Nơi no ấm thuận hòa Nơi giàu có, nơi an lành Xin tạ ơn quý ngài, quý vị Các tướng đồng binh thánh mẫu lịnh Bà Đã chứng lòng hiếu đạo để Bà ban Cho tất nhân dân Bà Tình Lịnh Bà ơi! Tiền vãng tam tuần Trà chăm, rượu rót xin kính mời Bà chứng minh Chứng lịng tơi linh lãnh lịnh Hát lời vàng cung thỉnh cầu mời Mời tiên cảnh Thượng cõi, thượng kinh Giờ linh Bà chứng giám lễ đàng tràng Đây tiền vãng bổn hội Xin mời Bà Ba chặp trước bệ xin Tạ binh tạ tướng với lòng thành Bà gia hộ chứng minh Bà Tình thành cơng Mọi tình, điều cầu nguyện Được thành đại phố trần duyên Hôm đại lễ kỳ yên Chúng trở lại kính dâng lễ tràn Giờ tiền vãng bạch phụng cung mẹ Giờ tiền vãng xin mẹ chứng minh Chứng cho bổn hội Bà Tình Được ngoan cháu thảo hiền Trà Vinh Xin nghĩa tình đạo hạnh Để lập công bồi đức cúng dường 106 Để cầu Bà gia hộ bình yên Cầu Bà chứng kiến lễ nghi Đây ba chặp cúc cung chầu mời rỗi rước Giờ tiền vãng bổn hội ấp Bà Tình Xã Long Hịa, huyện Châu Thành, thành phố Trà Vinh Trong ngày đại lễ mùng tháng 10 đại lễ kỳ yên Xin chứng kiến lễ nghi đàn lễ Xin Bà chứng minh lòng thành tất trần Trở lo liệu trọn phần Nhờ Bà minh chứng lòng chúng Kinh cung di Bà an vị, Sứ thần xin phép cáo lui Mời Bà ngự giá Để Bà ban cầu lành ứng linh ... THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN ANH THƯ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN TRÊN CÙ LAO LONG HÒA – HÒA MINH (Thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh) Chuyên... giảm Đến năm 1983, xã Long Hòa đƣợc chia tách thành hai xã Long Hòa Hòa Minh, cù lao đƣợc gọi cù lao Long Hòa – Hòa Minh, thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh Xã Long Hòa gồm ấp Xẻo Ranh, Rạch... vùng sinh thái cù lao - Nhận diện đặc điểm đời sống văn hóa tìm đặc trƣng văn hóa cƣ dân cù lao Long Hòa – Hòa Minh qua so sánh với đất liền cù lao khác vùng nƣớc thuộc đồng sông Cửu Long Đối tƣợng