BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH - NGUYỄN THỊ HỒNG HUẾ NGUY CƠ BỆNH TIM MẠCH DO XƠ VỮA Ở BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP DẠNG THẤP Chuyên ngành: NỘI KHOA Mã số: 60.72.01.40 LUẬN VĂN CAO HỌC HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.BS TRẦN KIM TRANG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2016 LỜI CAM ĐOAN “Tơi cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Những số liệu, kết công bố luận văn trung thực chưa công bố cơng trình nghiên cứu khác” TP Hồ Chí Minh, năm 2016 Nguyễn Thị Hồng Huế MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Tổng quan bệnh tim mạch xơ vữa 1.1.1 Định nghĩa xơ vữa động mạch 1.1.2 Dịch tễ 1.1.3 Cơ chế bệnh sinh xơ vữa động mạch 1.2 Yếu tố nguy truyền thống bệnh tim mạch xơ vữa 1.2.1 Các yếu tố nguy thay đổi 1.2.2 Các yếu tố nguy không thay đổi 1.3 Tổng quan bệnh viêm khớp dạng thấp 1.3.1 Dịch tễ học bệnh viêm khớp dạng thấp 1.3.2 Căn nguyên chế bệnh sinh bệnh viêm khớp dạng thấp 1.3.3 Chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp 10 1.3.3.1 Tiêu chuẩn chẩn đoán xác định ACR/EULAR 2010 11 1.3.3.2 Chẩn đoán giai đoạn bệnh theo Steinbrocker 12 1.3.3.3 Chẩn đốn hoạt tính bệnh viêm khớp dạng thấp đợt tiến triển bệnh 13 1.3.4 Tiên lượng bệnh 14 1.3.5 Điều trị 15 1.4 Bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 16 1.4.1 Dịch tễ 16 1.4.2 Cơ chế bệnh sinh biến chứng bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 16 1.4.3 Yếu tố nguy tim mạch bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 17 1.5 Các thang điểm lượng giá nguy tim mạch 21 1.5.1 Cơ sở thiết lập thang điểm ước lượng 21 1.5.2 Một số thang điểm ước lượng nguy tim mạch phổ biến 21 1.6 Tổng quan số tài liệu nguy bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 26 1.6.1 Tài liệu nước 26 1.6.2 Một số nghiên cứu nước 27 CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29 2.1 Thời gian địa điểm nghiên cứu 29 2.2 Đối tượng nghiên cứu 29 2.3 Phương pháp nghiên cứu 29 2.4 Phương tiện nghiên cứu 30 2.5 Kỹ thuật phương pháp thu thập số liệu 30 2.6 Định nghĩa biến số 31 2.7 Phương pháp xử lý số liệu 35 2.8 Vấn đề y đức 35 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 37 3.1 Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu 37 3.2 Đặc điểm nguy bệnh tim mạch xơ vữa theo thang điểm SCORE bệnh nhân VKDT 43 3.3 Mối liên quan mức nguy BTMXV theo SCORE với YTNC không truyền thống 44 CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN 48 4.1 Đặc điểm chung nhóm đối tượng nghiên cứu 48 4.1.1 Đặc điểm nhân trắc nhóm đối tượng nghiên cứu 48 4.1.2 Lâm sàng bệnh VKDT nhóm đối tượng nghiên cứu 49 4.1.3 Cận lâm sàng bệnh VKDT nhóm đối tượng nghiên cứu 53 4.1.4 Hoạt tính bệnh VKDT DAS 28 55 4.2 Yếu tố nguy bệnh tim mạch đối tượng nghiên cứu 56 4.3 Nguy BTMXV bệnh nhân VKDT theo SCORE 60 4.3.1 Nguy BTMXV bệnh nhân VKDT theo SCORE hiệu chỉnh theo EULAR 60 4.3.2 Mối liên quan mức nguy BTMXV theo SCORE với YTNC không truyền thống 61 HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU 70 KẾT LUẬN 71 KIẾN NGHỊ 72 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH SÁCH BỆNH NHÂN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT BMV : Bệnh mạch vành BTM : Bệnh tim mạch BTMXV : Bệnh tim mạch xơ vữa ĐTĐ : Đái tháo đường NMCT : Nhồi máu tim RLLPM : Rối loạn lipid máu THA : Tăng huyết áp VKDT : Viêm khớp dạng thấp XVĐM : Xơ vữa động mạch YTNC : Yếu tố nguy DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG NƢỚC NGOÀI ACR : American College of Rheumatology (Viện Thấp khớp học Hoa Kỳ) Anti-CCP : Anti Cyclic Citrulinated Peptide (Kháng thể kháng Cyclic Citrulinated Peptide) BMI : Body Mass Index (Chỉ số khối thể) CRP : C Reactive Protein (Protein phản ứng C) DAS : Disease Activity Scores (Thang điểm hoạt động bệnh) DMARDs : Disease Modifying AntiRheumatic Drugs (Thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh) ELISA : Enzyme Linked Immunosorbent Assay (Xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzyme) EULAR : European League Against Rheumatism (Liên đoàn Thấp khớp học Châu Âu) GC : Glucocorticoid HDL : High Density Lipoprotein (Lipoprotein tỷ trọng cao) HLA : Human Leukocyte Antigen (Hệ thống kháng nguyên bạch cầu người) IL : Interleukin LDL : Low Density Lipoprotein (Lipoprotein tỷ trọng thấp) NCEP-ATP III : National Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III NO : Nitric oxide NSAIDs : Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs (Thuốc kháng viêm không steroid) RF : Rheumatoid Factor (Yếu tố dạng thấp) SD : Standard Deviation (Độ lệch chuẩn) TC : Total Cholesterol (Cholesterol toàn phần) TG : Triglycerid TNF-α : Tumour Necrosis Factor-α (Yếu tố hoại tử u-α) VS : Vitesse de Sédimentation (Tốc độ máu lắng) WHO : World Health Organization (Tổ chức Y tế giới) DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Lâm sàng cận lâm sàng bệnh VKDT dân số nghiên cứu 39 Bảng 3.2: Thuốc điều trị VKDT dân số nghiên cứu 40 Bảng 3.3: YTNC tim mạch truyền thống dân số nghiên cứuError! Bookmark not d Bảng 3.4: YTNC tim mạch không truyền thống dân số nghiên cứu Error! Bookma Bảng 3.5: Mối liên quan mức nguy bệnh tim mạch theo SCORE với thời gian bệnh ≥ 10 năm hoạt tính bệnh VKDT 44 Bảng 3.6: Mối liên quan mức nguy BTMXV theo SCORE với thuốc điều trị VKDT 45 Bảng 3.7: Mối liên quan mức nguy BTMXV theo SCORE với tăng yếu tố viêm Vs, CRP, tự kháng thể RF anti-CCP 46 Bảng 3.8: Mối liên quan mức nguy BTMXV theo SCORE với tăng Cholesterol toàn phần, giảm HDLc số khối thể thấp 47 DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Cơ chế bệnh sinh BTMXV bệnh viêm khớp dạng thấp 17 Hình 2.2: Thang điểm SCORE cho quần thể có nguy tim mạch thấp 25 KẾT LUẬN Qua kết nghiên cứu 227 bệnh nhân viêm khớp dạng thấp đến khám điều trị phòng khám Nội Khớp khoa Nội Cơ Xương Khớp Bệnh viện Chợ Rẫy từ 1/2/2015 đến 30/7/2015, ghi nhận kết sau: Nguy bệnh tim mạch xơ vữa 10 năm theo thang điểm SCORE phân bố sau: nguy cao cao, nguy trung bình nguy thấp chiếm tỉ lệ là: 21,6%, 43,2% 35,1% 2a Mức nguy bệnh tim mạch xơ vữa theo thang điểm SCORE bệnh nhân viêm khớp dạng thấp tăng có ý nghĩa có yếu tố nguy không truyền thống: VS đầu tăng cao > 40 mm, CRP tăng cao > 10 mg/L, RF dương tính cao ≥ 60 U/mL anti-CCP dương tính cao≥15 U/mL 2b Mức nguy bệnh tim mạch xơ vữa theo thang điểm SCORE bệnh nhân viêm khớp dạng thấp tăng không ý nghĩa với yếu tố: thuốc điều trị (dùng glucocoticoid liều cao ≥7,5mg/ngày tháng liên tục, dùng Methotrexate, dùng NSAIDs), hoạt tính bệnh DAS 28, thời gian mắc bệnh dài ≥10 năm số khối thể thấp (BMI < 18,5 kg/m2) KIẾN NGHỊ Nên phân tầng nguy bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp từ chẩn đốn xác định có kế hoạch theo dõi lâu dài, khuyến cáo bệnh nhân khám chuyên khoa tim mạch cần thiết Điều trị tích cực làm lui bệnh viêm khớp dạng thấp đưa đến giảm số viêm VS, CRP hoạt tính huyết RF, anti-CCP cải thiện nguy bệnh tim mạch xơ vữa cho bệnh nhân TÀI LIỆU THAM KHẢO TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT Trần Ngọc Ân (2001), "Viêm khớp dạng thấp", Các bệnh xương khớp, Chẩn đoán điều trị Y học đại tập I, Nhà xuất Y học, tr.1182-1192 Ngô Huy Bảo (2012), "So sánh khả lượng giá nguy tim mạch thang điểm QRISK Framingham", Luận văn Thạc sĩ Y Học, Đại học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh Hữu Thị Chung, Trần Ngọc Ân, Nguyễn Thị Lực, Nguyễn Kim Ngọc, Đỗ Thế Cường (2007), "Đánh giá tác dụng nước khoáng bùn khoáng Mỹ Lâm điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp" Y học thực hành, số 2, tập 564, tr 47-50 Hoàng Trung Dũng (2011), "Nghiên cứu áp dụng DAS 28-CRP xác định mức độ hoạt động bệnh viêm khớp dạng thấp", Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Y học, Đại học Y Dược Hà Nội 5.Nguyễn Thu Hiền (2001), "Nghiên cứu mơ hình bệnh tật khoa xương khớp bệnh viện Bạch mai 10 năm (1991 - 2000)", Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ Y khoa 1995-2001, Đại học Y Hà Nội Nguyễn Đình Khoa (2013), "Viêm khớp dạng thấp", Bệnh học người cao tuổi, Tập Chủ biên Nguyễn Văn Trí, Nhà xuất Y học, tr 106127 Huỳnh Văn Khoa, Trần Văn Đức, Lê Anh Thư (2005), "Bước đầu đánh giá vai trò kháng thể kháng Peptid Citrulline vịng (anti-CCP) chẩn đốn bệnh Viêm khớp dạng thấp Khoa nội Cơ xương khớp, Bệnh viện Chợ Rẫy", Hội nghị khoa học chuyên đề Những tiến chẩn đoán điều trị bệnh lý xương khớp Lê Thị Liễu, Nguyễn Thị Ngọc Lan (2007), "Nghiên cứu giai đoạn tiến triển viêm khớp dạng thấp qua lâm sàng siêu âm khớp cổ tay", Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Y học, Y học Hà Nội Nguyễn Vĩnh Ngọc (2008), "Bước đầu đánh giá yếu tố nguy gây xơ vữa động mạch bệnh nhân viêm khớp dạng thấp", Tạp chí Y học thực hành, tập 5, tr.608-609 10 Huỳnh Hồng Nhung (2015), " Khảo sát đặc điểm yếu tố nguy tim mạch bệnh nhân viêm khớp dạng thấp" , luận văn tốt nghiệp thạc sĩ y học, Đại học Y dược Thành Phố Hồ Chí Minh 11 Đặng Văn Phước (2006), ― Sinh Bệnh Học Xơ Vữa Động Mạch, Bệnh Động Mạch Vành Trong Thực Hành Lâm Sàng‖, NXB Y Học Chi Nhánh Thành Phố Hồ Chí Minh, tr 14-15 12 Lê Ngọc Quý, Nguyễn Văn Hùng (2013), "Nghiên cứu đặc điểm siêu âm doppler lượng khớp cổ tay bệnh nhân viêm khớp dạng thấp", Luận văn Thạc sĩ Y học, Đại học Y hà Nội 13 Lê Anh Thư (2007), "Bệnh viêm khớp dạng thấp", Nhà xuất y học 14 Nguyễn Thị Mộng Trang, Huỳnh Văn Khoa, Lê Anh Thư (2009), "Độ nhạy độ đặc hiệu kháng thể kháng peptid citrulline vòng ( AntiCCP) chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp Bệnh viện Chợ Rẫy", Y Học TP Hồ Chí Minh, tập 13 Phụ số 1, tr:12-18 15 Phạm Nguyễn Vinh, Hồ Huỳnh Quang Trí (2008), "Dịch tễ, bệnh sinh yếu tố nguy xơ vữa động mạch", Bệnh học tim mạch, Vol.II, Nhà xuất Y học thành phố Hồ Chí Minh, tr.68-76 TÀI LIỆU TIẾNG ANH 16 Aletaha D., Neogi T., Silman A.J., et al (2010), "2010 rheumatoid arthritis classification criteria: an American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism collaborative initiative", Arthritis & Rheumatism, 62(9), pp.2569-2581 17 Anderson K.J., Zimmerman L., Caplan L., et al (2011), "Measures of Rheumatoid Arthritis Disease Activity", Arthritis Care & Research, 63, pp.S11-S36 18 Asian Rheumatology Expert Advisory Council for Health (2011), Rheumatology News Vol 1, 19 Avina Z.J.A., Choi H.K., Sadatsafavi M., et al (2008), "Risk of cardiovascular mortality in patients with rheumatoid arthritis: A metaanalysis of observational studies", Arthritis Care & Research, 59(12), pp.1690-1697 20 Caplan L., Wolfe F, Russell A.S., et al (2007), "Corticosteroid use in rheumatoid arthritis: prevalence, predictors, correlates, and outcomes", The Journal of Rheumatology, 34(4), pp.696-705 21 Chang M.H., Liou Y.S., Liyun T, et al (2010), "Rheumatoid factor is a strong risk factor for coronary artery disease in men with metabolic syndrome", Original Article, 26, pp.89-93 22 Christophe Meune, Emmanuel Touzé, Ludovic Trinquart, Yannick Allanore (2010), ―High risk of clinical cardiovascular events in rheumatoid arthritis: Levels of associations of myocardial infarction and stroke through a systematic review and meta-analysis‖, Archives of Cardiovascular desease, 103, pp.253-261 23 Chung C.P., Raggi P., Oeser A., et al (2005), "Increased coronary-artery atherosclerosis in rheumatoid arthritis: relationship to disease duration and cardiovascular risk factors", Arthritis Rheum 52(10), pp.30453053 24 Chung C.P, Oeser Annette, Avalos Ingrid, et al (2006), "Utility of the Framingham risk score to predict the presence of coronary atherosclerosis in patients with rheumatoid arthritis", Arthritis Research & Therapy, 8(6), pp.R186 25 Chur H S/ Peter, et al (2011), "Coronary Artery Disease In Rheumatoid Arthritis: Epidemiology, Pathogenesis And Risk Factors", Uptodate 19.1 26 Christie M Bartels, Amy J H Kind, Carolyn T Thorpe, Christine M Everett, Rachel J Cook, Patrick E McBride, and Maureen A (2012), ―Lipid testing in patients with rheumatoid arthritis and key cardiovascular-related comorbidities: A medicare analysis‖, Rheumatoid Arthritis, Elsevier, pp.916 27 Crowson S.C , Matteson L.E , Roger L.V., et al (2012), "Usefulness of risk scores to estimate the risk of cardiovascular disease in patients with rheumatoid arthritis", The American journal of cardiology, 110(3), pp.420-424 28 Daniel H S., Joel K., Jeffrey R.C., et al (2010), "Explaining the Cardiovascular Risk Associated with Rheumatoid Arthritis: Traditional Risk Factors Versus Markers of Rheumatoid Arthritis Severity", Ann Rheum Dis, 69(11), pp.1920–1925 29 Daniela M.K., Dusanka M.K., Damir F., Jadranka M V (2011), "Are the anti-cyclic citrullinated peptide antibodies independent predictors of myocardial involvement in patients with active rheumatoid arthritis?", Rheumatology, 50(5), pp.505-1512 30 Dao Hung Hanh, Do Trung Quan, Sakamoto J (2010), "Increased frequency of metabolic syndrome among Vietnamese women with early rheumatoid arthritis: a cross-sectional study", Arthritis Res Ther, 12(6), pp.R218 31 Davis J.M., Maradit K.H., Crowson C.S., et al (2007), "Glucocorticoids and cardiovascular events in rheumatoid arthritis: A population based cohort study", Arthritis & Rheumatism, 56(3), pp.820-830 32 Deepali Sen, María González-Mayda, Richard D Brasington Jr (2014), ―Cardiovascular disease in rheumatoid arthritis‖, Elsevier, pp.27-48 33 Del Rincon I., O'Leary D.H., Haas R.W., et al (2004), "Effect of glucocorticoids on the arteries in rheumatoid arthritis", Arthritis Rheum, 50(2), pp.3813-3822 34 Del Rincon I., Williams K., Stern Michael P., et al (2001), "High incidence of cardiovascular events in a rheumatoid arthritis cohort not explained by traditional cardiac risk factors", Arthritis & Rheumatism, 44(12), pp.2737-2745 35 D.F van Bretkelen-van der Stoep, B.Klop, D.van Zeben, J.M.W.Hazes, M Castro Cabezas (2013), ―Cardiovascular risk in rheumatoid arthritis: How to lower the risk?‖, Artherosclerosis, 231, pp.163-172 36 Deo Sudha S., Chogle A.R., Mistry K.J., et al (2012), "Increased prevalence of subclinical atherosclerosis in rheumatoid arthritis patients of Indian descent", Experimental & Clinical Cardiology, 17(1), pp.20 37 Dessein H Patrick, Joffe I Barry (2006), ―When is a patient with rheumatoid arthritis at risk for cardiovascular?‖, Jrheumatol 2006; 33; pp.201 38 Elena Bartoloni, Alessia Alunno, Onelia Bistoni, Roberto Gerl (2010), ―How early is the atherosclerotic risk in rheumatoid arthritis?‖, Autoimmunity Reviews, 9, pp.701-707 39 Elham Kassem, Raghda Ghonimy, Mona Adel, Gehan El-Sharnoby (2011), ―Nontraditional risk factors of carotid atherosclerosis in rheumatoid arthritis‖, The Egyptian Rheumatologist, 33, pp.113-119 40 Elke E.A.A., Fransen J., Alfons A den B., et al (2013), "The effect of disease duration and disease activity on the risk of cardiovascular disease in rheumatoid arthritis patients", Annals of the Rheumatic Diseases, 10, pp.2013-204531 41 Galarraga B., Khan F., Kumar P., et al (2008), "C-reactive protein: the underlying cause of microvascular dysfunction in rheumatoid arthritis", Rheumatology, 47(12), pp.1780-1784 42 Georgiadis A.N., Papavasiliou E.C., Lourida E.S., et al (2006), "Atherogenic lipid profile is a feature characteristic of patients with early rheumatoid arthritis: effect of early treatment-a prospective, controlled study", Arthritis research and therapy, 8(3), pp.R82 43 Graf J., Scherzer R., Grunfeld C., et al (2009), "Levels of C-reactive protein associated with high and very high cardiovascular risk are prevalent in patients with rheumatoid arthritis", PLoS One, 4(7), pp.e6242 44 Han C., Robinson D.W., Hackett M.V., et al (2006), "Cardiovascular disease and risk factors in patients with rheumatoid arthritis, psoriatic arthritis, and ankylosing spondylitis", The Journal of Rheumatology, 33(11), pp.2167-2172 45 Holly John, George Kitas, Tracey Toms, Nicola Goodson (2009), ―Cardiovascular co-morbidity in early rheumatoid arthritis‖, Best Practice & Research Clinical Rheumatology, pp.71–82 46 Jawaheer D., Olsen J., Lahiff M., et al (2010), "Gender, body mass index and rheumatoid arthritis disease activity: results from the QUEST-RA Study", Clinical and experimental rheumatology, 28(4), pp.454 47 Jean-Frédéric Boyer, Pierre-Antoine Gourraud , Alain Cantagrel, JeanLuc Davignon, Arnaud Constantin (2011), ―Traditional cardiovascular risk factors in rheumatoid arthritis: A meta-analysis‖, Joint Bone Spine, 78, pp.179-183 48 Kyriakoula M., Charalambos A., Dimitris tousoulis, et al (2005), "Homocysteine: A Risk Factor for Coronary Artery Disease?", Hellenic J Cardiol, 46, pp.59-67 49 Lazzerini P.E, Capecchi P.L, Bisogno S, et al (2003), "Reduction in plasma homocysteine level in patients with rheumatoid arthritis given pulsed glucocorticoid treatment", Annals of the Rheumatic Diseases, 62(7), pp.694-695 50 Liao K.P., Solomon D.H (2013), "Traditional cardiovascular risk factors, inflammation and cardiovascular risk in rheumatoid arthritis", Rheumatology, 52(1), pp.45-52 51 Lopez Longo F.J., Oliver M.D., Inmaculada de la T., et al (2009), "Association between anti–cyclic citrullinated peptide antibodies and ischemic heart disease in patients with rheumatoid arthritis", Arthritis Care & Research, 61(4), pp.419-424 52 Maradit K.H., Crowson C.S., Nicola P.J., et al (2005), "Increased unrecognized coronary heart disease and sudden deaths in rheumatoid arthritis: a population-based cohort study", Arthritis Rheum, 52(2), pp.402-411 53 Mariana J.K (2006), "Cardiovascular Disease in Rheumatoid Arthritis", Curr Opin Rheumatol, 18(3), pp 289-297 54 Martin Soubrier, Nicolas Barber Chamoux, Zuzana Tatar, Marion Couderc, Jean-Jacques Dubost, Sylvain Mathieu (2014), ―Cardiovascular risk in rheumatoid arthritis‖, Joint Bone Spine, 81, pp.298 -302 55 Munevver S., Haoim C., Orhan D., et al (2008), "The association of antiCCP antibodies with disease activity in rheumatoid arthritis", Rheumatol Int, 28(10), pp.965–970 56 Mustafa G., Saadet Y.U., Teoman A., et al (2013), "The correlation between cardiovascular risk and functional disability and disease activity in patients with rheumatoid arthritis", Turkish Journal of Medical Sciences, 43(6), pp.919-927 57 Naz S.M., Farragher T.M., Bunn D.K., et al (2008), "The influence of age at symptom onset and length of followup on mortality in patients with recent‐onset inflammatory polyarthritis", Arthritis & Rheumatism, 58(4), pp.985-989 58 Obradovic T.B., Vujasinovic S.N., Tomasevic R (2008 ), "New risk factors for cardiovascular diseases in patients with rheumatoid arthritis", Article in Serbian, 61(11-12), pp.601-605 59 Panoulas.V.F., Metsios.G.S., Pace.A V., et al (2007), "Hypertension in rheumatoid arthritis", Rheumatology, 47(9), pp.1286–1298 60 Peters M.J., Symmons D.P., McCarey D., et al (2010), "EULAR evidence-based recommendations for cardiovascular risk management in patients with rheumatoid arthritis and other forms of inflammatory arthritis", Ann Rheum Dis, 69, pp.325–331 61 Roger L Veronique, GO S Alan, Lloyd-Jones M Donald (2011), ―Heart Disease and Stroke Statistics 2011 update: A report from American Heart Association‖ Circulation, 123 62 Rojas V.A., Ortega H., OscarD., et al (2008), "Risk factors associated with different stages of atherosclerosis in Colombian patients with rheumatoid arthritis", Seminars in arthritis and rheumatism, 38(2), pp.71-82 63 Sandoo A., Zanten Van J.J.V., Carroll D., Metsios G.S., Kitas G.D (2011), "Vascular function and morphology in rheumatoid arthritis: a systematic review", Rheumatology, 50(11), pp.2125-2139 64 Sarmiento M.J.C., Amaya J, Espinosa S., et al (2012), "Cardiovascular Disease in Rheumatoid Arthritis: A Systematic Literature Review in Latin America", Arthritis, 2012, pp.17 65 Shah T., Casas J.P., Cooper J.A., et al (2009), "Critical appraisal of CRP measurement for the prediction of coronary heart disease events: new data and systematic review of 31 prospective cohorts", International journal of epidemiology, 38(1), pp.217-231 66 Siontis C M George, et al (2012), ―Comparison Of Established Risk Prediction Models For Cardiovascular Disease: Systematic Review‖, BMJ, 2012; ep: 3318, pp.344 67 Solomon A., Norton G.R., Woodiwiss A.J (2012), "Obesity and carotid atherosclerosis in African black and Caucasian women with established Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn rheumatoid arthritis: a cross-sectional study", Arthritis Research & Therapy, 14(2), pp.67-79 68 Solomon D.H., Curhan G.C., Rimm E.B , et al (2004), "Cardiovascular risk factors in women with and without rheumatoid arthritis", Arthritis & Rheumatism, 50(11), pp.3444-3449 69 Sonali P Desai, James L Januzzi, Ashvin N Pande, Eugene V Pomerantsev, Frederic S Resnic, Anne Fossel, Lori B Chibnik and Daniel H Solomon (2010), ―Comparison of symptoms treatment, and outcomes of coronary artery disease among rheumatoid arthritis and matched subjects undergoing percutanous intervention", Rheumatoid arthritis, Elsevier, pp.215-221 70 Stolt P., Bengtsson C., Nordmark B., et al (2003), "Quantification of the influence of cigarette smoking on rheumatoid arthritis: results from a population based case-control study, using incident cases", Ann Rheum Dis, 62(9), pp.835–841 71 "Third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expect Panel on Detetion, Evulation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report", (2002),Circulation, 106(25), pp.3143-3421 72 Tomasson G, Aspelund T, Thorbjorn Jonsson, et al (2010), "Effect of rheumatoid factor on mortality and coronary heart disease", Annals of the Rheumatic Diseases, 69(9), pp.1649-1654 73 Tracey T.E., Panoulas V.F., Karen MJ Douglas, et al (2008), "Lack of association between glucocorticoid use and presence of the metabolic syndrome in patients with rheumatoid arthritis: a cross-sectional study", Arthritis research and therapy, 10(6), pp.R145 74.Van Halm VP., Peters MJ.,Voskuyl AE., Boers M., Lem WF., Visser M., et al (2009), "Rheumatoid arthritis versus diabetes as a risk factor for cardiovascular disease: A cross-sectional study, the CARRÉ Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn Investigation‖, Ann Rheum Dis, 68, pp.1395-1400 75 Vasileios F Panoulas , Tracey E Toms, Giorgos S Metsios, Antonios Stavropoulos-Kalinoglou, Athanasios Kosovitsas, Haralampos J Milionis, Karen M.J Douglas , Holly John, George D Kitas (2010), ―Target organ damage in patients with rheumatoid arthritis: The role of blood pressure and heart rate‖, Atherosclerosis, 209, pp.255-260 76 Wei-Sheng Chung, Cheng-Li Lin, Chiao-Ling Peng, Yung-Fu Chen, Chuan-Chin Lu, Fung-Chang Sung, Chia-Hung Kao, (2013), ―Rheumatoid arthritis and risk of acute myocardial infarction—A nationwide retrospective cohort study‖, International journal of cardiology, 168, pp.4750-475 77 Willers J., Hahn A (2012), "Cardiovascular risk in patients with rheumatoid arthritis: assessment of several traditional risk parameters and a German risk score model", Rheumatology international, 32(12), pp.3741-3749 78 Will Foster, David Carruthers, Gregory Y.H Lip, Andrew D Blann (2009), ―Relationships between endothelial, inflammatory and angiogenesis markers in rheumatoid arthritis: Implications for cardiovascular pathophysiology‖, Thrombosis reseach, 123, pp.659664 79 Zhang J., Chen L., Delzell E., et al (2014), "The association between inflammatory markers, serum lipids and the risk of cardiovascular events in patients with rheumatoid arthritis", Annals of the Rheumatic Diseases, 73(7), pp.1301-1308 80 Zeynep Ozbalkan, Cumali Efe, Mustafa Cesur , Sibel Ertek , Narin Nasiroglu, Kaspar Berneis, Manfredi Rizzo (2010)," An update on the relationships between rheumatoid arthritis and atherosclerosis‖, Atherosclerosis, 212, pp.377-382 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PHỤ LỤC STT BA nghiên cứu: ……… PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU Họ tên (chữ in hoa): Năm sinh: ……… Nam  Giới: Nữ  Có hút thuốc khơng? Có  Khơng  Có sử dụng corticoid tháng liên tục: - Liều qui chuẩn ≥ 7,5mg prednisolon/ngày  - Liều thấp  - Khơng  Có dùng thuốc kháng viêm giảm đau (NSAIDs) khơng? Có  Khơng  Có sử dụng thuốc điều trị hỗ trợ chống thấp khớp (DMARDs)? Có  Khơng  Loại thuốc ? …………………….…… …… Thời gian bệnh: chẩn đoán VKDT ……… …… năm…………….…….tháng ? Chỉ số BMI: Chiều cao: …… (m) a Gầy: BMI ≤18.5 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn Cân nặng: …… (Kg)  b Chuẩn: BMI từ 18,5 đến 22,9  c Thừa cân: BMI từ 23 đến 24,9  d Béo phì: BMI ≥ 25  Có tăng huyết áp khơng? Có  Khơng  Huyết áp đo: …… ………………mmHg 10 Đái tháo đường: Có  Khơng  11 Độ lọc cầu thận eGFR ≤ 45 ml/ph/1,73 m2: Có  Khơng  Có  Khơng  12 Rối loạn lipid máu: - Cholesterol TP: ………mg% - Triglycerid: … ………mg% - HDL-c: ……….………mg% - LDL-c……… ………mg% 13 Đã chẩn đốn bệnh tim mạch trước đây? Thiếu máu tim NMCT  Tai biến mạch máu não (XHN, NMN, thoáng thiếu máu não)  Bệnh động mạch ngoại biên  14 Tốc độ lắng máu (VS) đầu: ……… (mm/giờ) 15 Anti-CCP: ……………….(UI/mL) 16 Yếu tố thấp (RF): ……… (UI/mL) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn 17 Điểm VAS =…………điểm (0-100) 18 Có tổn thương ngồi khớp khơng ? 19  Khơng  Vị trí khớp tổn thương Khớp đau Tổng khớp đau:………… 20 Có DAS 28 = Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn Khớp sưng Tổng khớp sưng:……… ... mức nguy bệnh tim mạch xơ vữa thang điểm SCORE bệnh nhân viêm khớp dạng thấp Khảo sát liên quan mức nguy bệnh tim mạch xơ vữa với yếu tố nguy tim mạch không truyền thống bệnh nhân viêm khớp dạng. .. 1.4.2 Cơ chế bệnh sinh biến chứng bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 16 1.4.3 Yếu tố nguy tim mạch bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 17 1.5 Các thang điểm lượng giá nguy tim mạch. .. cứu: ? ?Nguy bệnh tim mạch xơ vữa bệnh nhân viêm khớp dạng thấp? ?? MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mục tiêu tổng quát: Đánh giá nguy bệnh tim mạch xơ vữa theo thang điểm SCORE bệnh nhân viêm khớp dạng thấp Mục