BÀI BẢO HIỂM XÃ HỘI, BẢO HIỂM Y TẾ, BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP ThS Bùi Quỳnh Anh ThS Nguyễn Thành Vinh Khoa Bảo hiểm - Đại học Kinh tế Quốc dân v1.015101206 TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Ơng Đỗ Văn Hùng tham gia BHXH 15 năm Khi hưu, ông có hưởng lương hưu định kỳ hàng tháng khơng? v1.015101206 MỤC TIÊU • Cung cấp cho sinh viên kiến thức tổng hợp BHXH, BHYT, BHTN: khái niệm, vai trị, nội dung bản, quỹ tài • Giúp sinh viên hiểu rõ cần thiết việc tham gia BHXH, BHYT, BHTN quyền lợi tham gia • Giải tập tình chi trả quyền lợi bảo hiểm có kiện bảo hiểm xảy v1.015101206 NỘI DUNG Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế Bảo hiểm thất nghiệp v1.015101206 BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1 Lịch sử đời BHXH 1.2 Khái niệm chất BHXH 1.3 Vai trò BHXH 1.4 Quỹ BHXH mục đích sử dụng quỹ 1.5 BHXH Việt Nam v1.015101206 1.1 LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI Sự cần thiết khách quan BHXH Cơ sở đời: Quan hệ thuê mướn lao động Rủi ro, biến cố → ảnh hưởng đến người lao động, gia đình, người sử dụng lao động KT – CT – XH Tự đối phó → thành lập hội tương hỗ → đấu tranh, bãi công Mâu thuẫn không tự giải → ảnh hưởng sâu rộng → Nhà nước ban hành sách BHXH v1.015101206 1.1 LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI (tiếp theo) Lịch sử đời BHXH Sau chiến tranh Thế giới II Châu Á, Châu Phi, Caribe Đầu kỷ XX Châu Âu, Mỹ la tinh, Bắc Mỹ 1850 Ra đời nước Phổ v1.015101206 1.2 KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI • Khái niệm BHXH: BHXH đảm bảo thay thế, bù đắp phần thu nhập cho người lao động họ gặp phải biến cố làm giảm khả lao động, việc làm sở hình thành quỹ tiền tệ tập trung, nhằm góp phần đảm bảo an tồn đời sống người lao động gia đình họ, góp phần đảm bảo an tồn xã hội • Đối tượng BHXH: Phần thu nhập bị giảm người lao động họ gặp phải… v1.015101206 1.2 KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI (tiếp theo) • Bản chất BHXH:  BHXH nhu cầu khách quan, đa dạng phức tạp  Mối quan hệ bên BHXH phát sinh sở quan hệ lao động, quan hệ quản lí xã hội  Những biến cố… xảy ngẫu nhiên không ngẫu nhiên, trình lao động ngồi q trình lao động → rủi ro xã hội  Phần thu nhập bị giảm người lao động bù đắp, thay phần từ quỹ tiền tệ tập trung gọi quỹ BHXH v1.015101206 1.2 KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI • Mục tiêu BHXH:  Đảm bảo nhu cầu sinh sống thiết yếu người lao động gia đình  Chăm sóc sức khỏe chống bệnh tật  Xây dựng điều kiện sống đáp ứng nhu cầu dân cư nhu cầu đặc biệt người già, người tàn tật trẻ em v1.015101206 10 3.3 NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP Bảo hiểm thất nghiệp bảo hiểm trợ cấp cho người lao động bị thiệt hại thu nhập bị việc làm để họ ổn định sống có điều kiện tham gia vào thị trường lao động v1.015101206 39 3.3.1 ĐỐI TƯỢNG BẢO HIỂM • Đối tượng bảo hiểm: phần thu nhập… • Đối tượng/người tham gia bảo hiểm • Đối tượng/người bảo hiểm • Đối tượng/người thụ hưởng v1.015101206 40 3.3.2 MỤC ĐÍCH THỰC HIỆN BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP Ổn định sống Giúp tái gia nhập thị trường lao động Ổn định xã hội BHTN hạt nhân thị trường lao động BHTN XH quốc gia v1.015101206 41 3.3.3 ĐIỀU KIỆN HƯỞNG TRỢ CẤP BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP Có đủ thời gian đóng BHXH theo quy định Thất nghiệp nguyên nhân khách quan Phải đăng ký thất nghiệp, đăng ký tìm kiếm việc làm Phải sẵn sàng làm việc Có sổ BHTN v1.015101206 42 3.3.4 MỨC HƯỞNG TRỢ CẤP BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP • Nguyên tắc xác định:  Mức hưởng trợ cấp < tiền lương, thu nhập làm  ILO: 45% ≤ x < 100% • Cơ sở xác định:  Tiền lương, thu nhập;  Số gia đình;  Loại lao động;  Khu vực địa lí… • Phương pháp xác định:  Xác định theo tỷ lệ đồng đều;  Xác định theo tỷ lệ giảm dần (lũy thoái) so với tiền lương tháng cuối cùng;  Xác định theo tỷ lệ lũy tiến điều hòa v1.015101206 43 3.3.5 THỜI GIAN TRỢ CẤP BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP • Thường xác định khoảng thời gian cần thiết để người lao động thất nghiệp tìm kiếm việc làm • Quy định thời gian chờ (≤ ngày) • Quy định riêng, cụ thể cho lao động thời vụ v1.015101206 44 3.4 QUỸ BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP • Nguồn hình thành:  Đóng góp người lao động, người sử dụng lao động;  Hỗ trợ, bù thiếu Nhà nước;  Các nguồn khác • Mục đích sử dụng:  Chi trả trợ cấp;  Chi cho hoạt động đưa người lao động tái hòa nhập thị trường lao động;  Chi phí quản lí… v1.015101206 45 3.5 BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP Ở VIỆT NAM • 2009: bắt đầu triển khai • Hình thức triển khai: bắt buộc • Cơ sở pháp lý: Luật BHXH (chương quy định BHTN) • Đối tượng tham gia BHTN → hẹp BHXH ĐÓNG GĨP • Người lao động đóng góp: 1% • Người sử dụng lao động đóng góp: 1% • Nhà Nước hỗ trợ: 1% v1.015101206 % 46 3.5 BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP Ở VIỆT NAM (tiếp theo) MỨC HƯỞNG VÀ THỜI GIAN HƯỞNG TRỢ CẤP Thời gian đóng góp Mức trợ cấp Thời gian hưởng (tháng) (%) (tháng) 12≤ x