NGHIÊN CỨU CHỨC NĂNG THẤT TRÁI BẰNG SIÊU ÂM ĐÁNH DẤU MÔ CƠ TIM TRÊN BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP VÀ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE CÓ PHÂN SỐ TỐNG MÁU BẢO TỒN Học viên : Lê Thị Thắm Người hướng dẫn: PGS TS Phạm Thị Hồng Thi TS Phạm Minh Tuấn ĐẶT VẤN ĐỀ  Tăng huyết áp đái tháo đường hai bệnh ngày phổ biến  Siêu âm tim đánh giá chức thất trái dựa vào EF phương pháp Simpson Teicholz thường sử dụng lâm sàng (1)  Siêu âm đánh dấu mô tim kỹ thuật giúp đánh giá chức toàn chức vùng thất trái, phát sớm tổn thương tim phương pháp siêu âm tim khác cịn bình thường (2) MỤC TIÊU • Đánh giá chức thất trái số sức căng dọc siêu âm đánh dấu mô tim bệnh nhân THA – ĐTĐ type có phân số tống máu bảo tồn EF ≥ 50% • Tìm hiểu mối liên quan sức căng dọc toàn thất trái siêu âm đánh dấu mô tim với số thông số siêu âm tim kinh điển yếu tố nguy tim mạch TỔNG QUAN Các kĩ thuật siêu âm đáng giá hình thái chức tim bao gồm:  Siêu âm chiều: khảo sát mặt giải phẫu tim  Siêu âm Doppler: Doppler xung, Doppler liên tục, Doppler màu giúp cho khảo sát biến đổi hình thái, chức huyết động tim  Siêu âm đánh dấu mô tim: phân tích co bóp tim theo nhiều chiều giúp đánh giá đầy đủ khả co bóp tim, qua lượng hố chức tồn bộ, chức vùng thất trái, phát sớm bất thường co bóp tim  Sức căng tim theo chiều dọc (Longitudinal Strain): mô tả trực tiếp biến dạng tim từ đáy đến đỉnh TỔNG QUAN • Ưu điểm kĩ thuật siêu âm đánh dấu mơ tim • Kết thơng số định lượng, hạn chế sai số đo đạc • Có khả tái lập lại chức theo vùng tồn tim • Có thể đánh giá chức tim theo nhiều hướng phát suy giảm chức tim kín đáo cho dù phân suất tống máu bình thường TỔNG QUAN • Một số hạn chế kĩ thuật siêu âm đánh dấu mô tim • Kĩ thuật 2D-STE bị hạn chế thay đổi hình dạng buồng tim co bóp • Bất kỳ hình ảnh giả tương tự mơ hình đốm ảnh hưởng đến chất lượng đánh dấu mơ • Kĩ thuật siêu âm đánh dấu mơ tim địi hỏi tốc độ khung hình cao TỔNG QUAN • Yingchoncharoen cộng sự: sức căng dọc thất trái (GLS) thay đổi từ -22,1 % đến -15,9 %, trung bình -19,7 % • Nabila Soufi cộng nghiên cứu 200 bệnh nhân tăng huyết áp có phân số tống máu bảo tồn cho kết sức căng dọc tồn thất trái nhóm THA ĐTĐ type -16,3 ± 3,1 % • Kolesnyk: sức căng dọc thất trái nhóm có THA ĐTĐ type giảm so với nhóm khác khác biệt có ý nghĩa thống kê • Tại Việt Nam có nghiên cứu Bùi Văn Tân Nguyễn Thị Diễm nghiên cứu đối tượng bệnh nhân THA ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Địa điểm thời gian nghiên cứu  Địa điểm nghiên cứu • Nghiên cứu tiến hành Viện Tim Mạch Việt Nam khoa Nội tiết bệnh viện Bạch Mai  Thời gian nghiên cứu • Từ tháng 08/2017 đến tháng 07/2018 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân • Bệnh nhân chẩn đoán THA theo tiêu chuẩn JNC VII ĐTĐ type theo ADA năm 2018 có chức tâm thu thất trái bảo tồn EF ≥ 50% siêu âm tim qua thành ngực • Nhóm chứng bệnh nhân độ tuổi nghiên cứu bệnh lý THA, ĐTĐ loại trừ bệnh lý tim mạch bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim, bệnh tim • Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tiêu chuẩn loại trừ - THA thứ phát - ĐTĐ thứ phát, ĐTĐ thai kỳ, ĐTĐ type - Bệnh nhân THA , ĐTĐ type có kèm: bệnh van tim, bệnh mạch vành, bệnh tim, rối loạn nhịp tim - Chất lượng siêu âm khơng đảm bảo cho phân tích - Bệnh nhân có bệnh cấp tính, bệnh mãn tính: nhiễm trùng, Basedow - Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên cứu KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Phân độ thời gian tăng huyết áp 40.0% 30.0% 20.0% 29.5% 37.7% 32.8% Độ Độ 10.0% Độ Độ Độ 0.0% Độ 80.00% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% 10 năm 65.60% 24.60% 9.80% 10 năm KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm xét nghiệm máu nhóm THA - ĐTĐ Chỉ số M ± SD Max Min N HBA1C (%) 8,28 ± 1,7 14,9 5,6 61 Cholesterol (mmol/l) 4,89 ± 1,5 9,28 2,15 58 Triglycerid (mmol/l) 3,18 ± 2,59 12,03 0,52 58 HDL-C (mmol/l) 1,04 ± 0,34 2,18 0,26 58 LDL - C(mmol/l) 2,67 ± 1,2 7,28 0,69 58 Hiromi Naika : 8,1 ± 2,3 Tỷ lệ RLLP máu: 75,5%, Nguyễn Thị Diễm: 80,79% KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm hình thái chức tim Chỉ số Nhóm bệnh Nhóm chứng P X ± SD (N = 61) X ± SD (N = 29) Dd (mm) 44,60 ± 3,27 43,55 ± 3,11 > 0,05 VLT tâm trương (mm) 8,86 ± 1,77 7,89 ± 0,97 < 0,001 TSTT tâm trương (mm) 8,69 ± 1,56 7,89 ± 1,14 < 0,05 EF( % ) 67,57 ± 6,62 66,69 ± 6,68 > 0,05 FS ( % ) 37,36 ± 5,89 38,07 ± 6,58 > 0,05 EF Simpson Bp ( % ) 64,50 ± 4,11 63,82 ± 5,85 > 0,05 Nabila Soufi cộng sự: giá trị trung bình vách liên thất thành sau thất trái tâm trương nhóm THA cao so với nhóm chứng KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Các thông số dịng chảy qua van hai Nhóm bệnh Nhóm chứng X ± SD (N = 61) X ± SD (N = 29) Vận tốc sóng E (cm/s) 61,93 ± 18,38 71,62 ± 17,68 < 0,05 Vận tốc sóng A (cm/s) 84,81 ± 20,11 78,44 ± 20,10 > 0,05 0,75 ± 0,28 0,97 ± 0,33 < 0,05 117,24 ± 17,78 103,46 ± 19,98 < 0,05 168,90 ± 53,25 190,52 ± 64,06 > 0,05 Chỉ số E/A Thời gian giãn đồng thể tích (IVRT) (ms) Thời gian giảm tốc sóng E (DT) (ms) P Hiromi Nakai cs tỷ lệ E/A nhóm bệnh 0,8 ± 0,3 so với 1,0 ± 0,3 Ramino Flores – Ramirez cs tỷ lệ E/A nhóm bệnh 1,08 ± 0,37 nhóm chứng 1,28 ± 0,37 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Siêu âm Doppler mô tim Chỉ số Nhóm bệnh Nhóm chứng p X ± SD (N = 61) X ± SD (N = 29) E’vách (cm/s) 5,80 ± 1,83 7,62 ± 1,92 < 0,05 E’thành bên (cm/s) 8,42 ± 2,61 9,82 ± 3,32 < 0,05 E/E' thành bên 11,1 ± 3,51 9,76 ± 2,56 > 0,05 E/E’vách 7,81 ± 2,57 7,95 ± 2,98 > 0,05 Trung bình E/E’ 9,45 ± 2,74 8,86 ± 2,46 > 0,05 Cesare cs: trung bình E/E’ nhóm THA – ĐTĐ : 11,1; nhóm chứng : 9,6 E' vách nhóm THA – ĐTĐ: 7,2 cm/s KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Nhóm chứng Nhóm bệnh 27.9% n=17 35% n=21 6.9% n=2 37.1% n=23 93.1% n=27 Không suy tâm trương Suy tâm trương Chưa đánh giá Tỷ lệ suy chức tâm trương thất trái KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm sức căng dọc tim nhóm bệnh nhân Chỉ số Sức căng dọc buồng (GLS-a2c) % Sức căng dọc buồng (GLS-lax) % Sức căng dọc buồng (GLS-a4c) % Sức căng toàn (GLS-avg) % Nhóm bệnh Nhóm chứng N = 61 N = 29 -19,44 ± 3,82 -22,67 ± 3,12 < 0,001 -19,04 ± 3,78 -21,12 ± 9,73 < 0,05 -18,81 ± 5,99 -22,03 ± 3,39 < 0,001 -19,36 ± 2,99 -22,53 ± 3,14 < 0,001 Nabila Soufi : GLS avg : -16,3 ± 3,1% Ramino Flores: GLS avg: -19,46 ± 3,26 Kolesnyk P KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Sức căng dọc tim trung bình theo vùng thất trái Chỉ số Nhóm bệnh Nhóm chứng P N = 61 N = 29 GLS trung bình vùng đáy (%) -15,01 ± 4,52 -19,91 ± 2,69 < 0,001 GLS trung bình vùng (%) -18,99 ± 3,03 -22,49 ± 3,03 < 0,001 GLS trung bình vùng mỏm (%) -23,8 ± 4,48 -25,69 ± 4,04 > 0,05 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Sức căng dọc tim nhóm bệnh theo giới Giới nam Giới nữ N = 61 N = 61 GLS-a2c (%) -19,56 ± 3,5 -21,18 ± 4,07 < 0,05 GLS-lax (%) -19,55 ± 3,8 -19,84 ± 7,8 > 0,05 GLS-a4c (%) -18,59 ± 7,4 -20,81 ± 3,62 > 0,05 GLS-avg (%) -19,69 ± 2,88 -20,91 ± 3,64 > 0,05 Chỉ số P Yingchocharoen 2597 người bình thường sức căng dọc tồn thất trái khơng có khác nam nữ Nguyễn Thị Thu Hoài cs KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Liên quan sức căng dọc tim nhóm bệnh theo phân độ THA Chỉ số Độ + (N = 41) Độ (N = 20) P GLS – a2c (%) -20,25 ± 3,62 -17,77 ± 3,75 < 0,05 GLS-lax (%) -19,79 ± 3,11 -17,52 ± 4,61 < 0,05 GLS-a4c (%) -19,88 ± 2,90 -16,61 ± 9,39 > 0,05 GLS-avg (%) -19,96 ± 2,70 -18,14 ± 3,26 < 0,05 Nguyễn Thị Diễm sức căng dọc toàn giảm dần từ độ đến độ KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Mối liên quan sức căng dọc tim nhóm bệnh với HBA1C Chỉ số HBA1C ≤ (N = 17) HBA1C > (N = 44) P GLS-a2c (%) -21,05 ± 4,31 -18,81 ± 3,47 < 0,05 GLS-lax (%) -19,97 ± 4,27 -18,68 ± 3,56 > 0,05 GLS-a4c (%) -21,27 ± 3,11 -17,86 ± 6,58 < 0,05 GLS-avg (%) -20,70 ± 3,30 -18,85 ± 2,73 < 0,05 GLS avg có tương quan tuyến tính với HBA1C với r =0,282, p < 0,05 Zhang X cs nghiên cứu 68 bệnh nhân ĐTĐ Marijana Tadic nghiên cứu 114 bệnh nhân KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Hệ số tương quan GLS – avg với số số Chỉ số R P Chỉ số R P Huyết áp tâm 0,406 < 0,001 Tỷ lệ E/A -0,28 < 0,05 -0,346 < 0,01 E' vách liên -0,27 < 0,05 -0,284 < 0,05 0,039 0,76 0,023 0,86 thu Vận tốc sóng thất E E' thành bên -0,326 < 0,01 thất trái FS Vận tốc sóng tâm thu (S’) -0,308 < 0,05 Thời gian THA EF -0,285 < 0,05 Glucose KẾT LUẬN Đánh giá chức thất trái siêu âm đánh dấu mô tim bệnh nhân THA - ĐTĐ type có phân số tống máu bảo tồn EF ≥ 50 %  Sức căng dọc tim thất trái nhóm bệnh nhân THA – ĐTĐ Type giảm so với nhóm chứng khác biệt có ý nghĩa thống kê với p có ý nghĩa thống kê  Sức căng dọc tim thất trái nhóm tăng huyết áp độ giảm so với nhóm tăng huyết áp độ với p có ý nghĩa thống kê  Sức căng dọc tim thất trái giảm nhóm có HBA1C > so với nhóm có HBA1C ≤ khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05 KẾT LUẬN • Mối liên quan sức căng dọc toàn thất trái siêu âm đánh dấu mô tim với số thông số siêu âm tim kinh điển yếu tố nguy tim mạch • GLS avg tương quan tuyến tính với huyết áp tâm thu với r = 0,406, p < 0,05 HBA1C với r = 0,282, p < 0,05 • GLS avg tương quan tuyến tính mức độ vừa với vận tốc sóng E, E' thành bên thất trái phân số co thất trái FS • GLS avg có tương quan tuyến tính yếu với phân số tống máu thất trái EF, Tỷ lệ E/A , E' vách liên thất vận tốc sóng tâm thu (S’) vách liên thất EM XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN