Nhận định yếu tố ngy tổn thương quan đích người Tăng huyết áp GS.TS Huỳnh văn Minh, FACC., MISH Chủ tịch Phân Hội THA Việt nam P Chủ tịch Hội Tim mạch Việt nam UV Ban CH Hội THA Châu Á- Thái Bình Dương MỞ ĐẦU TĂNG HUYẾT ÁP: THÁCH THỨC LỚN ! 1.5 Tỉ người vào 2025 TỈ LỆ CHẨN ĐOÁN THẤP TỈ LỆ KiỂM SOÁT THẤP WHO;2013 Chow CK et al JAMA 2013;310(9):959-968 Olsen MH et al Lancet 2016;388(10060):2665-2712 TUÂN THỦ THẤP Các yếu tố nguy tim mạch song hành THA Việt nam –rượu, bia TẦM SỐT HUYẾT ÁP TỒN QUỐC TRÊN 10.512 NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH > 18 TUỔI THEO CHƯƠNG TRÌNH MMM 2017 CỦA ISH Prevalence of BP screening over 10.512 Vietnamese adults > 10 yrs / MMM 2017 Tuổi 18 – 35 35 -44 45 – 54 55 – 64 65 -79 ≥ 80 Tổng số Nam Tỉ lệ (%) Nữ Tỉ lệ (%) Tổng số Tỉ lệ (%) 973 9,26 1510 14,36 2483 23,62 641 6,10 839 7,98 1480 14,08 866 8,24 1399 13,31 2265 21,55 917 8,72 1533 14,58 2450 23,31 639 6,08 982 9,34 1621 15,42 88 0,84 125 1,19 213 2,03 4124 39,23 6388 60,77 10.512 100,00 Tăng huyết áp 20,77% 50 45 40 35 30 25 20 15 10 Bình thườn g 79,23 % Nam Nữ Tổng Huỳnh Văn Minh (1), Nguyễn Lân Việt (2), Cao Thúc Sinh (3), Phan Nam Hùng (4), Nguyễn Thị Mộng Ngọc (5), Ngô Văn Hùng (6), Trần Kim Sơn (7), Nguyễn Tá Đơng (8), Đồn Chí Thắng ( 8) Nguyễn Ngọc Sơn (8), Phan Thanh Bình (8), Hồng Anh Tiến (9), Phan Thị Thanh (10), Hồng Cơng Tuấn (11) &cs Sự tương quan YTNC THA The correlation between the RFs and HTN 25 20 TS bệnh TM 15 Đái tháo đường Hút thuốc Bia rượu 10 Béo phì - tăng trọng Bình thường Bình thường cao Tăng huyết áp TẦM QUAN TRỌNG CÁC YTNC TIM MẠCH PHỐI HỢP THA Bệnh nhân THA có yếu tố phối hợp làm điều trị khó khăn Nam Nữ 19% Obesity 17% Glucose intolerance 26% 27% Hyperinsulinaemia 4+ 8% Reduced HDL-C 4+ 12% Elevated LDL-C 22% Elevated triglycerides 25% Left Ventricular Hypertrophy 20% 24% >50% có YTNC phối hợp Kannel WB, 2000 Kết giảm mmol/L LDL-C & giảm 10 mmHg HATThu lên biến cố tim mạch ¢ HATThu LDL-C nguy tim mạch đa yếu tố tích lũy Lower LDL-C (mmol/L) Lower SBP (mmHg) 0.25 2.5 0.5 0.75 7.5 1.0 10 B Ference (Plymouth, US), FP 3163 Biến cố tim mạch phối hợp LDL-C HATT ¢ N = 14,368 biến cố mạch máu OR B Ference (Plymouth, US), FP 3163 Chỉ số hiệu chỉnh SCORE theo vùng Đánh giá tổn thương quan đích tổn thương THA (HMOD) Basic screening tests for HMOD Indication and interpretation 12-lead ECG Screen for LVH and other possible cardiac abnormalities and to document heart rate and cardiac rhythm Urine albumin:creatinine ratio To detect elevations in albumin excretion indicative of possible renal disease Blood creatinine and eGFR To detect possible renal disease Fundoscopy To detect hypertensive retinopathy, especially in patients with grade or hypertension Echocardiography To evaluate cardiac structure and function, when this information will influence treatment decisions www.escardio.org/guidelines Williams B, Mancia G et al Eur Heart J (2018); doi:10.1093/eurheartj/ehy339 Williams B, Mancia G et al J Hypertens (2018); doi:10.1097/HJH0000000000001940 Đánh giá tổn thương quan đích tổn thương THA (HMOD) More detailed screening for HMOD Abdominal ultrasound and Doppler studies Indication and interpretation To evaluate renal size and structure (e.g scarring) and exclude renal tract obstruction as possible underlying causes of CKD and hypertension Evaluate abdominal aorta for evidence of aneurysmal dilatation and vascular disease Examine adrenal glands for evidence of adenoma or phaeochromocytoma (CT or MRI preferred for detailed examination - see section 8.2, screening for secondary hypertension) Renal artery Doppler studies to screen for the presence of renovascular disease, especially in the presence of asymmetric renal size www.escardio.org/guidelines Williams B, Mancia G et al Eur Heart J (2018); doi:10.1093/eurheartj/ehy339 Williams B, Mancia G et al J Hypertens (2018); doi:10.1097/HJH0000000000001940 10 Đánh giá tổn thương quan đích tổn thương THA (HMOD) More detailed screening for HMOD Indication and interpretation PWV An index of aortic stiffness and underlying arteriosclerosis ABI Screen for evidence of PAD Cognitive function testing To evaluate cognition in patients with symptoms suggestive of cognitive impairment Brain imaging To evaluate the presence of ischaemic or haemorrhagic brain injury, especially in patients with a history of cerebrovascular disease or cognitive decline www.escardio.org/guidelines Williams B, Mancia G et al Eur Heart J (2018); doi:10.1093/eurheartj/ehy339 Williams B, Mancia G et al J Hypertens (2018); doi:10.1097/HJH0000000000001940 11 Đánh giá bệnh tim THA điện tim ECG voltage criteria LVH is the hallmark of HMOD www.escardio.org/guidelines SV1+RV5 (Sokolow-Lyon criterion) R wave in aVL Criteria for LVH > 35 mm ≥ 11 mm SV3+RaVL (Cornell voltage) > 28 mm (men) > 20 mm (women) Cornell duration product > 2440 mm.ms Williams B, Mancia G et al Eur Heart J (2018); doi:10.1093/eurheartj/ehy339 Williams B, Mancia G et al J Hypertens (2018); doi:10.1097/HJH0000000000001940 Đánh giá bệnh tim THA siêu âm tim Parameter Measure Abnormality threshold LVH LV mass/height2.7 (g/m2.7) > 50 (men) > 47 (women) LVH LV mass/BSA (g/m2) (only in normal weight subjects) > 115 (men) > 95 (women) LV concentric geometry Relative Wall Thickness (RWT) ≥ 0.43 LV chamber size LV end-diastolic diameter/height (cm/m) > 3.4 (men) > 3.3 (women) Left atrial size (Elliptical) Left atrial volume/height2 (mL/m2) > 18.5 (men) > 16.5 (women) www.escardio.org/guidelines Williams B, Mancia G et al Eur Heart J (2018); doi:10.1093/eurheartj/ehy339 Williams B, Mancia G et al J Hypertens (2018); doi:10.1097/HJH0000000000001940 Độ nhạy với thay đổi, khả ứng dụng, thời gian tiên lượng thông số cận lâm sàng đánh giá tổn thương CQĐ KHUYẾN CÁO CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP Ở NGƯỜI LỚN VNHA/VSH 2018 2018 VNHA/VSH Guidelines for Diagnosis and Treatment of Hypertension in Adults 28 Đánh giá tổn thương quan đích Sàng lọc Chỉ định giải thích Điện tâm đồ 12 chuyển đạo Sàng lọc DTT bất thường tim mạch có bất thường tần số nhịp tim Tỉ lệ albumin:creatinine nước tiểu Để phát gia tăng đào thải albumin khả bệnh thận Creatinine máu eGFR Để phát bệnh thận Soi đáy mắt Để phát bệnh võng mạc THA, đặc biệt bệnh nhân THA độ Sàng lọc chi tiết TTCQĐ Siêu âm tim Đánh giá cấu trúc chức tim có khả ảnh hưởng định điều trị Siêu âm ĐMCa Xác định diện mãng vữa chít hẹp, đặc biệt bệnh nhân bị TBMN bệnh lý mạch máu Siêu âm bụng khảo sát Doppler Đánh giá kích thước cấu trúc thận (V.d sẹo hóa) loại trừ tắc đường tiết niệu có khả nguyên bệnh thận mạn THA Đánh giá ĐMC bụng xem có phình dãn ĐM bệnh lý mạch máu Khám tuyến thượng thận để xem có adenoma u tủy thượng thận (CT MRI cần ) Khảo sát Doppler mạch thận để sàng lọc bệnh mạch thận đặc biệt có cân đối kích thước thận Vận tốc sóng mạch PWV Một số cứng mạch nguyên VXĐM Chỉ số cẳng chân cổ tay ABI Sàng lọc chứng bệnh mạch máu ngoại biên Trắc nghiệm chức nhận thứcĐánh giá nhận thức bệnh nhân có triệu chứng gợi ý rối loạn nhận thức Đánh giá có mặt tổn thương thiếu máu xuất huyết não đặc biệt Hình ảnh não bệnh nhân có tiền sử bệnh mạch máu não rối loạn hành vi Williams, Mancia et al., J Hypertens 2018 and Eur Heart J 2018, in press Các YT ảnh hưởng nguy TM bệnh nhân THA Đặc điểm dân số thông số cận lâm sàng Giới (nam > nữ) Tuổi Thuốc – hút hút Cholesterol toàn HDL-C * Uric acid Đái tháo đường Tăng trọng béo phì Tiền sử gia đình bị BTM sớm (tuổi nam < 55 nữ < 65) Tiền sử gia đình nguwoif thân mắc bệnh THA sớm Mãn kinh sớm Lối sống tĩnh Yếu tố tâm lý xã hội * Nhịp tim (trị số nghĩ ngơi > 80 l/phút) Williams, Mancia et al., J Hypertens 2018 and Eur Heart J 2018, in press Các yếu tố ảnh hưởng nguy TM bệnh nhân THA(tt) Tổn thương quan đích khơng có triệu chứng Cứng mạch: HA mạch (ở người lớn) ≥ 60 mmHg PWV ĐMC- đùi > 10 m/s ECG dày thát trái Siêu âm tim DTT Albuminuriavi thể tăng tỉ lệ albumin-creatinine Bệnh thận mạn mức độ vừa với eGFR > 30-59 mL/ph/1.73 m2 (BSA) SThM nặng với eGFR < 30 mL/phút/1.73 m2 Chỉ số cẳng chân−cổ tay< 0.9 Bệnh võng mạc tiến triển: xuất huyết xuất tiết, phù gai thị Bệnh tim mạch xác định Bệnh mạch não: đột quị thiếu máu, xuát huyết não, TBMNTQ BMV: nhồi máu tim, đau thắt ngực, tái tưới máu tim Hiện diện mãng vữa xơ qua hình ành Suy tim, bao gồm ST với EF bảo tồn Bệnh lý ĐM ngoại biên Rung nhĩ Tăng huyết áp đánh giá nguy tim mạch Khuyến cáo Nhóm Mức I Đánh giá nguy TM với bảng kiểm SCORE khuyến cáo cho bệnh nhân THA khơng có nguy cao cao bệnh TM bệnh thận ĐTĐ nguy cao rõ ( Vd cholesterol) DTT THA Williams, Mancia et al., J Hypertens 2018 and Eur Heart J 2018, in press B Phân độ THA theo mức huyết áp, YTNC, tổn thương CQĐ bệnh đồng mắc kèm Độ THA Các YTNC khác, TTCQ đích bệnh Khơng có YTNC Độ (không biến chứng) Độ (bệnh không triệu chứng) Độ (bệnh có triệu chứng) YTNC ≥ YTNC TTCQĐ, Bệnh thận mạn giai đoạn ĐTĐ không tổn thương quan Phân độ HA (mmHg) BT- Cao HATT 130−139 HATTr 85−89 Độ HATT 140−159 HATTr 90−99 Nguy thấp Nguy thấp Nguy thấp Nguy thấptrung bình Nguy trung bình − cao Nguy trung bình Trung bình − cao Nguy cao Bệnh Tim Mạch có triệu chứng, Bệnh Thận Mạn giai đoạn ≥ 4, ĐTĐ Nguy cao Nguy cao có tổn thương quan đích Độ HATT 160−179 HATTr 100−109 Nguy trung bình Nguy trung bình - cao Nguy cao Nguy cao Nguy cao Williams, Mancia et al., J Hypertens 2018 and Eur Heart J 2018, in press Độ HATT ≥ 180 HATTr ≥ 110 Nguy cao Nguy cao Nguy cao Nguy cao – Rất cao Nguy cao KẾT LUẬN • Các YTNC thường phối hợp THA làm gia tăng độ nặng THA • Đánh giá tổn thương quan đích quan trọng phân tầng nguy THA • Bảng kiểm SCORE thơng dụng Framingham ASCVD VNHA/ VSH áp dụng khuyến cáo THA 2018./ Chân thành cám ơn Hẹn gặp lại Hội nghị Tim mạch Miền Trung lần thứ X 2019 Huế