TÀI LIỆU HỘI THẢO DIỄN ĐÀN CHÍNH SÁCH TÀI KHĨA VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM 2020 CHÍNH SÁCH TÀI KHĨA HỖ TRỢ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ GẮN KẾT XÃ HỘI Sự kiện hỗ trợ Hà Nội, tháng 11 năm 2020 CHƯƠNG TRÌNH DIỄN ĐÀN CHÍNH SÁCH TÀI KHĨA VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM 2020 “CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA HỖ TRỢ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ GẮN KẾT XÃ HỘI” Thời gian: 08:30 – 11:45, Thứ Tư, ngày 25 tháng 11 năm 2020 Địa điểm: Hội trường E2, Khách sạn La Thành, 226 Vạn Phúc, Hà Nội Thời gian 08:00 – 08:30 Chương trình Đăng ký đại biểu Phát biểu khai mạc 08:30 – 08:40 08:40 – 08:50 TS Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) Phát biểu chào mừng Bà Nguyễn Thu Hương, Quản lý cấp cao, Oxfam Việt Nam PHIÊN TỒN THỂ Chủ trì: PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng, VESS Bài 1: Báo cáo Công thuế Việt Nam 2020 08:50 – 09:20 09:20 – 09:40 ThS Phạm Văn Long, Nghiên cứu viên, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) Bài 2: Thực trạng thu, chi ngân sách điều kiện dịch Covid-19 số khuyến nghị sách tài khóa TS Lê Hồi Nam, Vụ Tởng hợp, Kiểm toán Nhà nước 09:40 – 10:00 10:00 – 10:20 Bài 3: Ảnh hưởng vay nợ Chính phủ tăng trưởng kinh tế tư nhân Việt Nam NCS ThS Lưu Huyền Trang, Giảng viên Học viện Tài Bài 4: Những bất cập sách miễn giảm thuế Giá trị gia tăng nước ASEAN TS Nguyễn Thị Kim Dung, Giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân 10:20 – 10:30 Nghỉ giải lao Thảo luận bàn trịn Nhóm chun gia: - TS Vũ Đình Ánh, Chuyên gia Kinh tế cao cấp - TS Nguyễn Ngọc Tuyến, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Bộ Tài Chính 10:30 – 11:40 - PGS.TS Vũ Sỹ Cường, Chuyên gia Phân tích sách tài chính, Học viện Tài - PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) Điều hành thảo luận: - TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) Bế mạc chương trình 11:40 – 11:45 TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) 11:45 – 13:00 Ăn trưa Khách sạn Diễn đàn Chính sách Tài khóa Phát triển Việt Nam kiện tổ chức hàng năm Liên minh Cơng Thuế Việt Nam (VATJ) chủ trì Đây kiện quy tụ nhà khoa học, nhà quản lý, hoạch định sách, doanh nghiệp giới truyền thông thảo luận vấn đề sách liên quan đến hoạt động tài khóa ĐƠN VỊ CHỦ TRÌ LIÊN MINH CƠNG BẰNG THUẾ VIỆT NAM (VATJ) thành lập năm 2018 Liên minh tập hợp tổ chức, chuyên gia chia sẻ tầm nhìn Việt Nam phát triển bền vững thơng qua sách thuế đảm bảo tính cơng Các thành viên Liên minh bao gồm: Viện Nghiên cứu Kinh tế Chính sách, trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội (VEPR) Trung tâm Hỗ trợ giáo dục Nâng cao lực cho phụ nữ (CEPEW) Tổ chức truyền thông xã hội vấn đề công thuế Todocabi Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) GIỚI THIỆU DIỄN GIẢ TS Nguyễn Thị Kim Dung: Tốt nghiệp chun ngành Tài Cơng năm 2007 Đại học Kinh tế Quốc dân; Sau nhận Thạc sĩ chương trình Cao học Kinh tế Phát triển Việt Nam – Hà Lan năm 2012 Tiến sĩ Kinh tế Đại học Hull, Vương quốc Anh năm 2020 Hiện TS Nguyễn Thị Kim Dung giảng viên Bộ mơn Tài Cơng, Đại học Kinh tế Quốc dân ThS Phạm Văn Long: Nhận Thạc sĩ Chính sách cơng, chun ngành Phân tích sách Trường Chính sách cơng Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam; nghiên cứu viên Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) TS Lê Hoài Nam: Nhận Tiến sỹ kiểm toán Đại học Victoria University of Wellington, New Zealand năm 2014; công tác Vụ Tổng hợp, Kiểm toán nhà nước NCS.ThS Lưu Huyền Trang: Nhận Thạc sỹ Kinh tế giới Quan hệ Kinh tế quốc tế Đại học Ngoại thương Hà Nội; Nghiên cứu sinh giảng viên khoa Kinh tế học trường Học viện Tài GIỚI THIỆU CHUYÊN GIA THẢO LUẬN PGS.TS Phạm Thế Anh: Chuyên gia Kinh tế Vĩ mô; Kinh tế trưởng, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) PGS.TS Vũ Sỹ Cường: Chuyên gia Phân tích Chính sách Tài chính; Phó Trưởng Bộ mơn Phân tích Chính sách Tài chính, Khoa Tài Cơng, Học viện Tài TS Vũ Đình Ánh: Chun gia Tài Ngân sách TS Nguyễn Đức Thành: Chuyên gia Kinh tế; Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) TS Nguyễn Ngọc Tuyến: Chuyên gia Tài chính; Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Bộ Tài Chính Báo cáo Cơng thuế Việt Nam 2020 ThS Phạm Văn Long, Nghiên cứu viên, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược (VESS) Chính sách tốt, Kinh tế mạnh BÁO CÁO CÔNG BẰNG THUẾ VIỆT NAM 2020 Hà Nội, 25/11/2020 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chiến lược Việt Nam (VESS) Copyright © VESS 2020 Chính sách tốt, Kinh tế mạnh Nội dung n Giới thiệu Chỉ số công Thuế n Một số đặc điểm hệ thống thuế Việt Nam n Tính đầy đủ nguồn thu ngân sách n Quản lý hành thuế n Công từ chi ngân sách n Minh bạch trách nhiệm giải trình thu chi ngân sách n Kết Chỉ số công Thuế Việt Nam 2020 Copyright © VESS 2020 Chính sách tốt, Kinh tế mạnh Nội dung n Giới thiệu Chỉ số công Thuế n Một số đặc điểm hệ thống thuế Việt Nam n Tính đầy đủ nguồn thu ngân sách n Quản lý hành thuế n Cơng từ chi ngân sách n Minh bạch trách nhiệm giải trình thu chi ngân sách n Kết Chỉ số công Thuế Việt Nam 2020 Copyright © VESS 2020 Chính sách tốt, Kinh tế mạnh Giới thiệu Chỉ số Công Thuế Chỉ số Công Thuế (FTM) • Cơng cụ vận động sách • Xác định rõ rào cản hệ thống thuế • Cung cấp chứng mạnh mẽ cho công tác vận động sách cấp quốc gia quốc tế • So sánh sách thuế thực tiễn thực sách thuế quốc gia khác • Năm 2016: Đã thử nghiệm quốc gia • Năm 2017: Triển khai nước (trong có Việt Nam) Copyright © VESS 2020 Các nhóm tiêu chí đánh giá: (1) Hệ thống thuế lũy tiến (2) Nguồn thu đủ (3) Các sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp quản trị tốt (4) Quản lý thuế hiệu (5) Chi tiêu công người nghèo (6) Trách nhiệm giải trình tài cơng Website: https://maketaxfair.net/ftm/ Chính sách tốt, Kinh tế mạnh Bối cảnh Việt Nam - Báo cáo FTM 2017 thu từ thuế Việt Nam chiếm tỷ trọng lớn GDP (chiếm gần 25%) cấu nguồn thu chuyển biến theo hướng giảm tính cơng - Mục tiêu cải cách giai đoạn 2016 – 2020 giảm mức động viên thuế để khuyến khích cạnh tranh, tích tụ vốn cho sản xuất kinh doanh Điều nhiều ảnh hưởng đến thu ngân sách từ thuế - Các đề xuất cải cách tăng Thuế Giá trị gia tăng, dự thảo Luật Thuế Tài sản không thông qua Trong Luật Quản lý thuế sửa đổi 2019 ban hành nhằm hạn chế tình trạng trốn, tránh thuế diễn phức tạp chưa tạo ảnh hưởng rõ ràng tới tính cơng hệ thống thuế Việt Nam - Đặc biệt trước bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, đòi hỏi nguồn lực lớn tạo áp lực cho ngân sách nhà nước câu hỏi tính cơng thuế quan tâm Copyright © VESS 2020 Chính sách tốt, Kinh tế mạnh Mục tiêu phương pháp Mục tiêu nghiên cứu • Xác định nút thắt • Cung cấp chứng cho việc vận động sách • Khung so sánh cho hệ thống thuế với quốc gia Phương pháp nghiên cứu • Tổng hợp diễn giải thơng qua phân tích thơng tin thứ cấp • Khung nghiên cứu, phân tích dự án FTM phát triển • Đóng góp vào việc vận động quy mơ tồn cầu để tăng tính cơng đầy đủ Copyright © VESS 2020 24/11/2020 CẢM ƠN QUÝ VỊ ĐÃ LẮNG NGHE !!! Những bất cập sách miễn giảm thuế Giá trị gia tăng nước ASEAN TS Nguyễn Thị Kim Dung, Giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân 24/11/2020 VAT/GST Exemptions in ASEAN Countries: Practice and Problems By Tran Anh Tu, Hoang Thi Chinh Thon, and Nguyen Thi Kim Dung Introduction • ASEAN consists of ten countries with a diversity of culture, religions, and more importantly, legal systems • Unlike Europe, Australia, and Africa, there is a lack of research on VAT exemptions in this region • By analysing and comparing VAT laws of seven ASEAN countries, including Cambodia, Indonesia, Laos, Philippines, Singapore, Thailand, and Vietnam, this study seeks to understand drawbacks of VAT exemptions of which their governments must confront with, based on both theoretical and practical perspectives • In the expectation of improving VAT policy formulation and law design, comparative tax law approach is a suitable method to provide a dramatic panorama of VAT exemptions in these seven tax jurisdictions 24/11/2020 • Alongside studies on revenue estimating, and surveys of recent policy, comparative law is an important source for improving tax policy and law design Why Comparative Tax Law Approach? • Comparative tax law is an approach in which the experience of other tax jurisdictions can be learnt by reviewing the likelihood of potential changes in tax laws and regulations and avoiding recent problems in tax systems around the world • Before reaching the potential level of tax harmonization, ASEAN member states must analyze the origin of tax laws of the others • The study does not simply note what convergences and divergences in VAT laws but attempt to explain the nature of VAT exemptions in ASEAN countries by the way of comparison VAT Law Families Legal Systems Common Law Civil Law Socialist Law Tax Law Families Commonwealth American French Latin American Transition and Post-Conflict Countries Northern European Southern European Countries United Kingdom, New Zealand, Brunei Darussalam, Malaysia, Myanmar, Singapore United States, Philippines France Chile Russia, Cambodia Germany Portugal Japanese/ South Korean Japan, South Korea Others Thailand, Indonesia Socialist Countries Vietnam, Laos, China Source: Authors’ summary 24/11/2020 VAT Models (De la Feria and Krever, 2012) Traditional VAT Treatment Modern VAT Rationale Post-Modern VAT Treatment Treatment No Direct Consideration Out-of-scope supplies Out‐dated legal wording and judicial interpretation Full taxation Full taxation SMEs Out-of-scope suppliers (varying thresholds) Vertical equity vs widening of tax base Out-of-scope suppliers (varying thresholds) Out-of-scope suppliers (high thresholds) Non-Business Enterprises Out-of-scope suppliers Out‐dated legal wording and judicial interpretation Full taxation Full taxation Public Sector Bodies Out-of-scope suppliers Out‐dated legal wording and judicial interpretation Full tax model Full taxation Merit Goods and Services Exempt Vertical equity Positive externalities Full taxation (or exempt, or zero-rated) Full taxation Immovable Property Exempt (Option to tax commercial property) Difficult‐to‐tax Full taxation of commercial property Exemption of residential property (except first sale) Full taxation Financial Intermediary Services Exempt (option to tax) Difficult‐to‐tax Exemption model Zero‐rating of B2B model Full taxation Non-Life Insurance Services Exempt Difficult‐to‐tax Full taxation Full taxation Gambling Exempt Difficult‐to‐tax Full taxation Full taxation (margin model) Neutrality Benchmarks for the Analysis of VAT Exemption in ASEAN Countries Fairness Flexibility Benchmarks for the analysis of VAT exemptions must follow fundamental principles of taxation which are the spirit and nature of taxes Simplicity Transparent Political Responsibility 24/11/2020 • VAT exemptions are one of reasons which cause VAT revenue loss • Exemption breaks the chain of VAT Problems of VAT Exemptions in ASEAN countries • VAT exemptions occasionally increase the tax burden • VAT exemptions might increase the level of tax complexity • The wider base of exemption, the more standard-rated products are labelled as luxury goods and services • VAT exemptions can put on the cost of rate differentiation • Tax avoidance is also be invited by VAT exemptions Breakdown of VAT Exemptions in ASEAN countries Agriculture, Fishery, Forestry Public Interest Activities Financial Services Housing, Land and Construction Other Goods and Services 24/11/2020 Agriculture, Fishery, Forestry • In most countries, famers are not easy to handle as taxpayers Most agricultural producers are outside the formal sector • The agricultural sector is often a particular concern in the pursuit of wider distributional objectives • Agriculture is considered as a hard-to-tax sector Thus, it often receives special treatment under the VAT VAT Exemptions on Agriculture, Fishery, Forestry in ASEAN Countries • Five countries exempt agricultural products from VAT including Vietnam, Laos, Cambodia, Thailand and Philippines • Vietnam, Laos and Cambodia use a similar term regarding to exempted agricultural products as “unprocessed” while Philippines refer to these products as at “original state” or “local origin” and “in raw state” • Due to different reasons such as country’s geographic characters or role of agriculture sector in country’s economy, Singapore and Indonesia not apply VAT exemption on agricultural products 10 24/11/2020 Public Interest Activities (Merit Goods) and Supplies Provided by Public Bodies • There are some activities prominently recognised as merit goods including: healthcare/medical and veterinary services; education; social services • According to the EC’s Sixth Council Directive, it is stated that “the provision of medical care in the exercise of the medical and paramedical professions” should not be taxed • Public interest activities can be distinguished in different categories:  Public utilities (water, telecommunication, postal services, internet, and broadcasting) and transportation  Basic foodstuffs  Printing, books and cultural activities 11 VAT Exemptions on Public Interest Activities (Merit Goods) in ASEAN Countries • Medical and veterinary services either are fully exempted or in the form of reduced rate in six ASEAN countries that applying VAT/GST, except Singapore • While other countries apply VAT exemption or reduced rate on education, Singapore and Cambodia not exempt educational teaching/services from tax • Thailand, Singapore and Philippines not apply exemption on any of public utilities including telecommunication, postal services, internet, and broadcasting • Public transport for passengers is exempted from VAT in six countries, excluding Singapore • Basic foodstuffs are not taxed (or at a reduced rate) in five countries, except Singapore and Indonesia • While there is no VAT exemption in Indonesia, Cambodia and Singapore for printing, books and culture activities, other countries either exempt or apply reduced rate for these products/services 12 24/11/2020 Housing, Land and Construction • Land, buildings, and construction are one of the standard exemption objects • They are considered just too difficult to tax due to the complicated relationship between land and buildings and the sophistication of construction products  Land is a stock, while the VAT is supposed on flows  As the value of land depends on the property on the land and other factors such as topography and access to jobs, thus, it is tricky to tax on land  The construction produces goods that either for production, such as business premises, or for consumption, such as housing 13 VAT Exemption of Housing, Land and Construction in ASEAN Countries • Five countries apply VAT exemptions for housing and buildings • In Indonesia, house of worship services is not taxed, while rental of immovable property is not liable to the VAT in Thailand and tax holiday is applied for housing and buildings under a certain value in Philippines • Land is exempt from VAT in three countries including Vietnam, Thailand and Singapore • Only Vietnam apply VAT exemption for construction, that is renovation, repair and construction of cultural, artistic, public service and infrastructure works and residential houses for social policy beneficiaries 14 24/11/2020 Financial Services • Financial services are labelled as a difficult-to-tax sector Different transactions are applied to different rules of VAT, relying on the types of financial services • Three methods to put financial services into different groups are based on the classifications of types of services, economic function, and the nature of consideration 15 Financial Services • Types of services (five principal groups) deposits, borrowing, and lending; purchase, sale, and issuance of financial securities; insurance; brokerage and other agent services; and advisory, management, and data processing • Economic function approach intermediation services between depositors and borrowers; pooling services of insurance and gambling; provision of liquidity; transaction clearing services; creation and making markets; and agency services such as payment services • Nature of consideration financial services can be viewed as a variety of fee-based and margin-based services 16 24/11/2020 VAT Exemption of Financial Services in ASEAN Countries • Six ASEAN countries follow Poddar’s categorizations by types of financial services and the economic function, including two main groups: financial services and insurance services with various sub-groups, excluding the Philippines • The Philippines, Vietnam, Laos, Cambodia, and Indonesia fundamentally share some convergences, while Thailand and Singapore have a variety of distinct rules • In Indonesia, some financial services are exempted from VAT laws under the principles of sharia, including interest and debt factoring It is an example of how religious factors and culture influence tax law in general, and VAT Act in particular • Singapore consistently pursuits full taxation policy, and they not follow European counterparts for applying VAT/GST to financial services Unlike most ASEAN countries that strictly follow European style of VAT, to taxing non-life insurance, Singapore approach is similar to New Zealand approach 17 Other Goods and Services Charity Non-profit Other Goods and Services 18 24/11/2020 VAT Exemptions on Other Goods and Services in ASEAN Countries • Vietnam, Cambodia, and Thailand not apply VAT for charity, but the regulation in each country is significantly different • Goods and services of local or central government agencies are exemptions in the VAT in Thailand • In Indonesia, religious services, which are sermons and religious services, religious activity organizer services, and other religious activity services, are VAT exemptions • The Philippines does not apply VAT for sales by agricultural cooperatives duly registered with the Cooperative Development Authority to their members as well as sale of their products, whether in its original state or processed form, to non-members • Thailand exempt VAT for services in accounting, lawyer or other liberal professional services which are prescribed by Revenue Department 19 Small and Medium Enterprises (SMEs) Threshold level of SMEs is the one of most importance on designing VAT policy VAT Thresholds in ASEAN countries Vietnam Laos Cambodia Thailand Philippines Indonesia Singapore In US$ 43,100 43,800 91,200 43,800 21,900 57,300 61,600 325,400 731,400 In National Currency VND 1,000,000,000 LAK 400,000,000 KHR 125,000,000 for goods KHR 60,000,000 for services KHR 30,000,000 for government contracts THB 1,800,000 PHP 3,000,000 IDR 4,800,000,000 SGD 1,000,000 20 10 24/11/2020 VAT Exemptions on SMEs in ASEAN Countries • All SMEs in seven countries have option to voluntarily register for the VAT • VAT thresholds are exceptionally high in Indonesia and Singapore and this policy implies the concentration of their governments on large business taxpayers, rather than SMEs • Lacking studies on VAT threshold is other obstacle to developing countries in dealing with determining optimal level for VAT registration • Cambodia is different from the other ASEAN countries They discriminate between goods, services, and government contracts by applying three VAT thresholds 21 Conclusion • Using the benchmarks to analyze VAT systems in seven ASEAN countries, numbers of problems have been highlighted, and achieving a good VAT requires a variety of improvements • Analysing VAT laws in seven ASEAN countries highlights that all benchmarks are violated by the actual implementations of VAT exemptions • Chasing the goal of designing good VAT systems, VAT exemptions should be gradually abolished, starting with financial services • Neutrality of VAT is less favourably in reality Tax authorities exclude a wide range of goods and services, and those exclusions to the VAT bases distort the production and consumption choices 22 11 24/11/2020 Thank you! 23 12 CÁC BÀI NGHIÊN CỨU KHÁC CỦA LIÊN MINH CÔNG BẰNG THUẾ VIỆT NAM  Hướng tới ASEAN phát triển bền vững: Cải thiện môi trường đầu tư chìa khố để thu hút FDI, cạnh tranh ưu đãi thuế đất đai  Hướng tới sách thuế bên vững khu vực ASEAN: Trường hợp ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp  Chi tiêu thuế Việt Nam: Trường hợp Thuế thu nhập doanh nghiệp  Trốn tránh thuế Việt Nam: Trường hợp Thuế thu nhập doanh nghiệp  Báo cáo cải thiện khung pháp lý tránh thuế doanh nghiệp có vốn đầu tư nước (FDI) Việt Nam – Bao gồm trường hợp Conocophillips – Parenco  Đánh giá sách ưu đãi thuế dự thảo luật đơn vị hành kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (Luật đặc khu)  Khả áp dụng tác động Thuế tài sản Việt Nam  Đánh giá tác động việc tăng Thuế giá trị gia tăng lên tổng thể kinh tế phúc lợi hộ gia đình  Báo cáo đánh giá mức độ công thuế Việt Nam 2017 ... Việt Nam kiện tổ chức hàng năm Liên minh Công Thuế Việt Nam (VATJ) chủ trì Đây kiện quy tụ nhà khoa học, nhà quản lý, hoạch định sách, doanh nghiệp giới truyền thơng thảo luận vấn đề sách liên... sỹ Kinh tế giới Quan hệ Kinh tế quốc tế Đại học Ngoại thương Hà Nội; Nghiên cứu sinh giảng viên khoa Kinh tế học trường Học viện Tài GIỚI THIỆU CHUYÊN GIA THẢO LUẬN PGS.TS Phạm Thế Anh: Chuyên... Cường: Chun gia Phân tích Chính sách Tài chính; Phó Trưởng Bộ mơn Phân tích Chính sách Tài chính, Khoa Tài Cơng, Học viện Tài TS Vũ Đình Ánh: Chuyên gia Tài Ngân sách TS Nguyễn Đức Thành: Chuyên