TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH HỘI THẢO NHỮNG KHÍA CẠNH TRIẾT HỌC TRONG NỀN TẢNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TẠI VIỆT NAM Hồ Bình, 01-02/04/2014 GIỚI THIỆU CHUNG Thông tin chung Trong tiến trình hội nhập ngày tồn diện với giới, Việt Nam cần xây dựng kinh tế thị trường đích thực nhằm giải phóng phát huy nguồn lực cách hiệu nhất, đồng thời tạo dựng văn hóa dân tộc văn minh, đại, đồng điệu với nhân loại Một nhân tố định thành cơng tiến trình này, thấu hiểu tư tưởng triết học kinh tế tự do, mà sở đó, văn minh kinh tế thị trường sống sót toàn thắng phạm vi toàn nhân loại Với mục đích mở rộng mạng lưới tăng cường kết nối học giả, người nghiên cứu trí thức quan tâm tới vấn đề triết học vấn đề tảng kinh tế thị trường, kể từ năm 2014, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) dự kiến tổ chức hội thảo thường niên lĩnh vực Dự kiến, kiện mang lại hội cho học giả, nhà nghiên cứu trao đổi quan điểm, nhận định cập nhật vấn đề lý luận thực tiễn kinh tế thị trường tư tưởng tự kinh tế Năm nay, Hội thảo có chủ đề “Những khía cạnh triết học tảng kinh tế thị trường Việt Nam”, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách tổ chức hỗ trợ Văn phòng Quỹ Friedrich Naumann (Cộng hòa Liên bang Đức) Việt Nam Đơn vị thực Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) thuộc trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội thành lập từ tháng năm 2008 có tư cách pháp nhân độc lập Trung tâm tập hợp mạng lưới đông đảo nhà khoa học nước, tập trung nghiên cứu phân tích sách phương pháp đại, mang tính định lượng cao Dựa kết nghiên cứu mạng lưới chuyên gia, VEPR cung cấp dịch vụ tư vấn đào tạo chất lượng cao cho quan phủ, tổ chức phát triển quốc tế, doanh nghiệp Địa liên hệ: Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội Phòng 707, nhà E4, 144 đường Xuân Thủy, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội Điện thoại: (+84) 37547506 – máy lẻ: 714 Fax: (+84) 37549921 Website: www.vepr.org.vn Email: info@vepr.org.vn Nhà tài trợ Quỹ Friedrich Naumann (FNF) tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy tự dân chủ, xã hội pháp quyền, tự kinh tế tôn trọng nhân quyền Chung sức với tổ chức đối tác địa, FNF cung cấp tư vấn sách chương trình giáo dục cho đối tượng quan tâm công chúng, tổ chức phi phủ, quan phủ tồn giới FNF thành lập vào năm 1958 Theodor Heuss (1884-1963), tổng thống Cộng hòa Liên bang Đức Quỹ đặt tên theo Friedrich Naumann (1860-1919), người tiên phong trị tự Đức Ơng Naumann tin để dân chủ hoạt động hiệu nhất, giáo dục dân cần thiết để tạo công dân hiểu biết trị, giáo dục, người biết cách tham gia vào tiến trình dân chủ có tiếng nói vào phương hướng phát triển quốc gia họ Chủ toạ Nguyễn Đức Thành nhận tiến sỹ Kinh tế phát triển Viện nghiên cứu Chính sách Quốc gia Nhật Bản (GRIPS) vào năm 2008 TS Nguyễn Đức Thành tham gia sáng lập Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) vào tháng 7/2008 giữ vị trí Giám đốc VEPR từ đến TS Thành thành viên nhóm Tư vấn Chính sách Bộ Tài thời gian từ tháng 3/2007 đến tháng 9/2008, thành viên Nhóm tư vấn Kinh tế vĩ mơ (MAG) Ủy ban Kinh tế Quốc Hội, đồng thời thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Thủ tướng Chính phủ Ngồi ra, TS Nguyễn Đức Thành cịn thành viên Hiệp hội Kinh tế Đơng Á (EAEA) TS Nguyễn Đức Thành ủng hộ phát triển cá nhân luận tư tưởng kinh tế Việt Nam, tảng cho kinh tế thị trường đích thực Diễn giả danh dự GS TSKH Nguyễn Văn Trọng, dịch giả Ơng có 30 cơng trình nghiên cứu khoa học cơng bố tạp chí khoa học nước ngồi, có nhiều viết phương tiện thông tin đại chúng vấn đề khoa học văn hoá, tác giả tiểu luận Khảo luận khoa học tập sách nhiều tác giả “Einstein, dấu ấn trăm năm (2005) Tác phẩm dịch tiêu biểu ơng gồm có “Bàn tự do” “Chính thể đại diện” J.S Mills TS Bùi Ngọc Sơn, giảng viên Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội Lĩnh vực TS Bùi Ngọc Sơn quan tâm bao gồm: luật hiến pháp so sánh, lý thuyết pháp lý, lý thuyết trị TS Bùi Ngọc Sơn có nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học cơng bố tạp chí nước quốc tế, tác giả sách nước, gần cuốn: Góp bàn sửa đổi hiến pháp Việt Nam (Hà Nội: NXB Hồng Đức, 2012) Diễn giả TS Lê Kim Sa Nhận Thạc sỹ Kinh tế Đại học Brown, Hoa Kỳ Tiến sỹ Kinh tế Viện Kinh tế giới, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; chuyên gia nghiên cứu cao cấp Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; Phó Tổng biên tập Tạp chí Châu Á – Thái Bình Dương TS Phan Thế Công Trưởng môn Kinh tế học vi mô, Khoa Kinh tế - Luật, Trường ĐH Thương mại Hà Nội, thành viên Asia KLEMS, chuyên gia Tổ hợp Giáo dục Topica (Topica Education Group) Th.S Ngơ Tồn Thạc sĩ tâm lý học, chuyên nghiên cứu, giảng dạy thực hành tham vấn, tâm lý trị liệu rối loạn nhân cách, loạn thần mối quan hệ thân mật Đặc biệt, mục tiêu lâu dài đưa tỉnh thức (mindfulness, cách tiếp cận Phật giáo người ta dùng từ 'chánh niệm') trở thành mơn học thức nhà trường Việt Nam nên tác giả ưu tiên tập trung cho việc truyền thông, phổ biến, thực nghiệm ứng dụng liệu pháp tâm lý với đối tượng bối cảnh không lâm sàng đời sống hàng ngày Đề tài luận văn: "Nâng cao sức khỏe tâm trí trẻ rối nhiễu tâm lý rèn luyện tỉnh thức" (2013) Bạch Huỳnh Duy Linh Hiện nhà đầu tư tài chính, ngun phóng viên tài báo Doanh nhân tồn cầu, CafeF Gafin Trong trình nghiên cứu vận hành kinh tế hệ thống, ông nhận việc phân phối cải xã hội chịu ảnh hưởng nhận thức chung xã hội công lý: tài sản chia công bằng? Tham luận "Phân phối tài sản hai lý thuyết công bằng" nỗ lực tìm hiểu giới thiệu hai dịng tư tưởng lớn có ảnh hưởng đến nhận thức xã hội việc phân phối tài sản: chủ nghĩa tự Robert Nozick chủ nghĩa quân bình John Rawls Đinh Tuấn Minh Đinh Tuấn Minh nghiên cứu sinh Đại học Maastrict, Merit, Hà Lan Anh tốt nghiệp Thạc sỹ Kinh tế công nghệ Học viện Công nghệ Châu Á (AIT), Thái Lan năm 1999 Đinh Tuấn Minh tham gia Nhóm Tư vấn Chính sách, Bộ Tài chính, Trưởng phịng Phân tích, Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) Lĩnh vực nghiên cứu Đinh Tuấn Minh Kinh tế học trường phái Áo vấn đề Kinh tế công Việt Nam Anh chuyên gia tổ chức ngành kinh tế học thể chế CHƯƠNG TRÌNH HỘI THẢO (DỰ KIẾN) “NHỮNG KHÍA CẠNH TRIẾT HỌC TRONG NỀN TẢNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TẠI VIỆT NAM” Thời gian: 01-02/04/2014 Địa điểm: Khách sạn Cơng đồn Việt Nam Xóm Mớ Đá, xã Hạ Bì, huyện Kim Bơi, Hịa Bình Ngày 01/04/2014 07:00 Tập trung Đài phun nước, Đại học Quốc gia Hà Nội, di chuyển đến Hịa Bình 10:00 Đến khách sạn Cơng Đồn, Hịa Bình 10:30 Khai mạc Hội thảo 11:30 Ăn trưa nghỉ trưa khách sạn 14:00 Thử bàn định hướng tinh thần người Việt Trình bày: Nguyễn Văn Trọng Thảo luận 15:30 Nghỉ giải lao 15:45 – 17:15 Tư tưởng lập hiến Phan Bội Châu Phan Châu Trinh Trình bày: Bùi Ngọc Sơn Thảo luận 17:30 Nghỉ ngơi tắm khoáng 19:00 Ăn tối giao lưu Ngày 02/04/2014 07:00-08:00 Ăn sáng khách sạn 08:30-09:10 Thảo luận 09:10-09:50 Trải nghiệm cá nhân tiến trình học hỏi: Tư tưởng Phan Chu Trinh tự nhìn tâm lý trị liệu Trình bày: Ngơ Tồn Bình luận: Bùi Ngọc Sơn Thảo luận 09:50-10:10 Nghỉ giải lao 10:10-10:50 Chủ nghĩa tự kinh tế hệ lụy Trình bày: Phan Thế Cơng Bình luận: Đinh Tuấn Minh Thảo luận 10:50-11:30 Tự kinh tế kinh tế trị:Tư tưởng hệ lụy Trình bày: Lê Kim Sa Bình luận: Nguyễn Đức Thành Thảo luận 12:00-14:00 Ăn trưa nghỉ ngơi khách sạn Buổi chiều 14:00-14:40 Phân phối tài sản hai lý thuyết cơng Trình bày: Bạch Huỳnh Duy Linh Bình luận: Ngô Quốc Thái Thảo luận 14:40-15:20 Nền kinh tế thị trường tự tuyệt đối: Tại khơng? Trình bày: Đinh Tuấn Minh Bình luận: Lê Kim Sa Thảo luận 15:30-16:00 16:30 Bế mạc hội thảo Phát biểu đại diện nhà tài trợ, ông Hans-Georg Jonek Di chuyển Hà Nội Phụ lục Thành phần Ban tổ chức Stt Họ tên Điện thoại Email Đơn vị công tác Nguyễn Đức Thành 0982298105 nguyen.ducthanh@vepr.org.vn VEPR Nguyễn Thúy Hằng 0983611113 nguyen.thuyhang@vepr.org.vn VEPR Vũ Minh Long 01629899148 vu.minhlong@vepr.org.vn VEPR Ngô Quốc Thái 01675996089 ngo.quocthai@vepr.org.vn VEPR Nguyễn Phương Thảo 0904840984 nguyen.phuongthao@vepr.org.vn Cộng tác viên VEPR Hans-Georg Jonek Đinh Tuấn Anh FNF 0909445705 Anh.Dinh@fnst.org FNF Phụ lục Danh sách toàn khách tham dự hội thảo Tên Chức danh Chức vụ Lê Quang Bình ThS Viện trưởng Nguyễn Đức Chánh Ông Sinh viên Stt Họ tên đệm Cơ quan học tập/công tác Điện thoại Email Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế Mơi trường Học viện Bưu Viễn thông 0912359208 lqbinh@isee.org.vn 01266063888 nguyenducchanh137@gmail.com Khoa Kinh tế - Luật, ĐH Thương mại HN 0966653999 Báo Dân trí Phan Thế Công TS Trưởng Bộ môn Kinh tế học vi mơ Vũ Bích Diệp Bà Phóng viên Nguyễn Kiều Dung Bà Lê Kim Dung Bà Hồng Tuấn Dũng TS Vũ Trọng Đại ThS Phó Giám đốc Thaihabooks Phan Huy Đạt Ông Sinh viên vừa tốt nghiệp Đại học Ngoại thương HN Hà Bà Nhân viên Ngân hàng TNHH thành viên HSBC (Việt Nam) 11 Ngân Hà Bà Nhà báo 12 Phùng Hải Ông 13 Chu Hảo Ông 14 Nguyễn Dung Hạnh Bà 10 Nguyễn Thu Bích Nghiên cứu viên Trưởng đại diện Nghiên cứu viên Giám đốc ĐH Bang New York Oxfam Việt Nam Đại học Quốc gia HN congpt@vcu.edu.vn 097 8824388 bichdiep@dantri.com.vn 0987751630 kieudung@hotmail.com 0912398678 LKDung@oxfam.org.uk 0936414637 tuandunghoang@gmail.com 0984 680760 daivt@thaihabooks.com 01685 116 144 dat.phanhuy@gmail.com 0989833168 hantb.ec@gmail.com tutamnganha@gmail.com Nhà xuất Tri thức 0973206008 hai0973206008@gmail.com 0913212787 haochu2008@gmail.com Công ty TNHH Skin Inc Việt 0983688945 Nam charmant312@gmail.com Tên Chức danh Chức vụ Cơ quan học tập/công tác 15 Lê Minh Hằng Bà Phóng viên Thơng xã Việt Nam 16 Hồng Thị Thu Hiền Bà Sinh viên Học viện Ngân hàng 17 Nguyễn Phương Hoa TS Giảng viên Học viện Kỹ thuật Quân 18 Nghiêm Hoa Bà Nghiên cứu viên 19 Phạm Diệu Hương ThS 20 Thân Thị Thiên Hương Bà 21 Nguyễn Trung Kiên Ông 22 Trần Trung Kiên Ông 23 Phạm Vũ Lộc Ông 24 Nguyễn Thùy Liên Bà Linh Ơng Nhà đầu tư tài 26 Đinh Thảo Linh Bà Sinh viên ĐH Ngoại thương HN 27 Vũ Lê Mai Bà Sinh viên ĐH Kinh tế, ĐHQGHN 28 Nguyễn Thùy Linh Bà Điều phối dự án 29 Nguyễn Công Minh ThS Trung tâm Nâng cao lực cộng đồng Ủy ban chứng khoán nhà nước Stt 25 Họ tên đệm Bạch Huỳnh Duy Điện thoại Email 01685269301 minhhang.csd@gmail.com 0977350901 hoanghien2402@gmail.com 097 338 4987 hoanp91@gmail.com Nghiên cứu độc lập phát triển dựa quyền 0917399681 nghiemhoa@gmail.com, Giảng viên ĐH Mỹ thuật Việt Nam 01238691389 Cố vấn phát triển xã hội Bộ Phát triển quốc tế Anh DFID 0904009171 tt-huong@dfid.gov.uk 0972 055 484 ntkien2008@yahoo.com 01685483801 lepenseur1992@gmail.com 01688471932 pvloc90@gmail.com (04)35656978 nguyenthuylien2003@gmail.com Sinh viên Học viện Ngoại giao Quyền trưởng BTC Học viên Cao học Diễn đàn Tuổi trẻ Việt Nam 2014 Chương trình Cao học Hà Lan, ĐH Kinh tế quốc dân Nguyên phóng viên Báo Doanh nhân toàn cầu, CafeF, Gafin 0916680400 cucavietnam@gmail.com duylinh45@gmail.com 0979754495 dinhthaolinh@gmail.com 01692095254 vulemai92@gmail.com 0904 714 100 thuylinh.learning@cecem.org 0904700700 minhssc@gmail.com Dân chủ • Hai thể chế trị chính: quyền bầu cử quan lập pháp có tính đại diện => tự lựa chọn luật pháp mà tất cơng dân phải tn thủ • Quyền biểu tình: người dân có quyền tự bày tỏ ý kiến người mà họ tin cậy ủy thác Điều tạo phủ “phụ thuộc vào nhân dân” (Madison 1751-1836), nhằm kiểm sốt đổi với phủ • Chuẩn mực cốt lõi thứ 3: bất đồng công khai động lực sáng tạo (John Milton, 1608-1674) Mục đích tự ngơn luận khơng để bảo vệ lợi ích cá nhân mà tạo định trị khơn ngoan Dân chủ • Các thể tự định theo đa số bao gồm hạn chế theo luận điểm i) đa số không lấy quyền sửa chữa sai lầm trước đa số tương lai ii) đa số phải bảo vệ quyền cá nhân nhóm thiểu số bị thua phiếu iii) phải có tự tranh luận, tránh kiểm duyệt đe dọa đa số iv) đa số phải công bằng, không phép áp dụng pháp luật cách chọn lọc v) định trị kết q trình tranh luận cơng khai liên tục phê bình, sau chúng tạo Phúc lợi • Phúc lợi gắn liền với sở hữu tư nhân Chỉ có kinh tế thị trường mạnh mẽ, dựa sáng kiến ​cá nhân tạo giá trị thặng dư phân phối phương tiện trị • Các biện pháp phúc lợi ban đầu đề xuất nhằm cải thiện kinh tế tự nâng cao hội sống sót • Một giá trị quan trọng tự an toàn, bắt nguồn từ việc bảo vệ khỏi bạo lực • Nhưng nguồn lực xã hội tự mở rộng, khái niệm an toàn mở rộng cách tự nhiên bao gồm bảo hiểm thất nghiệp chương trình an sinh xã hội khác Phúc lợi • Chính phủ cần phải bảo vệ người dân khỏi việc bị cướp đoạt gian lận khơng nên có hành động "tích cực" Cá nhân không nên nuông chiều nhà nước nguồn lực nhà nước có hạn • Trong xã hội tự do, để tự sinh sống, người dân có quyền phụ thuộc vào trợ giúp nhà nước • Các quyền cho phép nhà nước hành động điểm yếu tư tưởng tự khó xác định nhà nước nên cung cấp loại trợ giúp trợ giúp • Các chương trình mang tính tái phân phối khơng phải nỗ lực tạo xã hội bình đẳng, mà đơn giản để bù đắp cho thiếu công phân phối nguồn lực thừa kế mà khó lý giải sở tự Bất bình với tự do: Thay cho lời kết • Tư tưởng tự có tính phổ qt khơng có cá nhân nào, chất, có quyền lớn người khác • Nhưng nay, quyền tự có ý nghĩa phạm vi quốc gia tự do, có đủ quyền lực để thực thi quyền Nếu khơng có quyền lực để thực thi, quyền tự vô nghĩa • Như vậy, người tự thường phê bình xã hội • Nhưng dường họ làm đến Ngày nay, nhiều xã hội giới, bạo lực xảy cho thấy lời hứa bảo vệ công dân khỏi sợ hãi thể chất chưa thực đầy đủ Bất bình với tự do: Thay cho lời kết • Trên thực tế, xã hội có nhiều ràng buộc mà khó theo đuổi mục tiêu tự • Nhưng điều giúp hiểu vấn đề từ quan điểm tự để hiểu tư tưởng khó thành thực, khơng phải không tưởng Nền kinh tế thị trường tự tuyệt đối: thông? Đinh Tuấn Minh Kim Bơi, Hồ Bình, 02.04.2014 Nội dung • Đặt vấn đề • Vai trị nhà nước từ góc nhìn truyền thống • Cách tiếp cận phân tích kinh tế tự phi nhà nước Đặt vấn đề • Tại lại chủ đề đáng quan tâm? – Ảnh hưởng tư tưởng hệ thống tổ chức xã hội hệ thống tổ chức xã hội thực tiễn – Ý nghĩa xây dựng sách Vai trị nhà nước theo chủ thuyết kinh tế Tư tưởng xã hội chủ nghĩa Hiệu kinh tế Tư tưởng kinh tế học dịng Tư tưởng tự thống Tư tưởng tự phi phủ Nhà nước tối thiểu Nhà nước hỗn hợp tối ưu Nhà nước huy Mức độ can thiệp nhà nước vào kinh tế Lập luận bi quan thị trường tự tuyệt đối • Từ trạng thái thị trường tư tuyệt đối dẫn đến hình thành nhà nước • Lập luận Nozick: – Sự hình thành protective agencies: cung cấp dịch vụ bảo – Sự hình thành dominant protective agency: cung cấp thủ tục bảo vệ tin cậy – Sự hình thành nhà nước [có quyền độc tơn, ngăn chặn hình thành tồn protective agency khác]: không vi phạm nguyên lý đạo đức Kant miễn nhà nước bù đắp cho người mong muốn nhà nước, chẳng hạn cung cấp cảnh sát miễn phí cho người Lập luận bi quan thị trường tự tuyệt đối • Lập luận nhà kinh tế đại: nhà nước giải pháp không đáng muốn tránh khỏi – Nghịch lý hợp tác: hợp tác để giải mẫu thuẫn, tranh chấp vs cấu kết để chèn ép, cưỡng người khác – Các protective agencies hợp tác để giải tranh chấp cấu kết để tước đoạt => có nhiều protective agencies tồn tính chất phụ thuộc lẫn việc trì hiệu lực luật pháp chúng có xu hướng cấu kết để hành động nhà nước độc quyền Lập luận lạc quan thị trường tự tuyệt đối • Phê phán Nozick: – Roy Childs: • khơng có lý mà dominant agency lại tin cậy so với agency nhỏ • Nếu khơng muốn có diện cảnh sát, miễn phí, việc cung cấp miễn phí có bù đắp việc khơng thích nhà nước hay khơng? => có tính gia trưởng áp đặt – Rothbard: • KHơng có nhà nước thực tế hình thành theo logic hình thành Nozick -> lập luận Nozick biện minh cho mơ hình nhà nước tưởng tượng ông biện minh cho nhà nước hữu • Về lập luận, ý tưởng cho dominant protective agency có quyền cấm hành vi nguy hiểm, không đáng tin cậy dẫn đến luật lệ có tính chun chế Lập luận lạc quan thị trường tự tuyệt đối • Phê phán nhà kinh tế bi quan: – Caplan Stringham: Nhu cầu trì hiệu lực luật pháp protective agencies không thiết dẫn đến cấu kết Liên kết mạng yếu tồn khơng thiết phải liên kết mạnh Ví dụ liên kết cơng ty card tín dụng không thiết dẫn đến cấu kết – Stringham Hummel (2009), Taylor Crampton (2009): nhà kinh tế bi quan có giả định preference cố định Trên thực tế, preference người thay đổi: cụ thể người bớt thích nhà nước ngày có thiện cảm với giải pháp thị trường Kết luận • Sự tồn nhà nước tất yếu thiếu biện minh đáng tin cậy khía cạnh kinh tế lẫn đạo đức; hay chưa có bác bỏ đủ thuyết phục khả tồn thị trường tuyệt đối • Tính đạo đức thị trường chấp nhận ngày rộng rãi • Việc nghiên cứu thị trường tự tuyệt đối tạo lập phương pháp luận cách tiếp cận theo hướng tranh biện • Thiết lập điều kiện cho hình thành trì bền vững trật tự tự phát phi nhà nước => có ý nghĩa thực tiễn sách dự án xã hội ... động hiệu nhất, giáo dục dân cần thiết để tạo công dân hiểu biết trị, giáo dục, người biết cách tham gia vào tiến trình dân chủ có tiếng nói vào phương hướng phát triển quốc gia họ Chủ toạ Nguyễn... phát triển Viện nghiên cứu Chính sách Quốc gia Nhật Bản (GRIPS) vào năm 2008 TS Nguyễn Đức Thành tham gia sáng lập Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) vào tháng 7/2008 giữ vị trí Giám... (Topica Education Group) Th.S Ngơ Tồn Thạc sĩ tâm lý học, chuyên nghiên cứu, giảng dạy thực hành tham vấn, tâm lý trị liệu rối loạn nhân cách, loạn thần mối quan hệ thân mật Đặc biệt, mục tiêu