BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH - HOÀNG MAI LOAN ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ NỒNG ĐỘ VITAMIN D HUYẾT THANH TRÊN BỆNH NHÂN BẠCH BIẾN TẠI BỆNH VIỆN DA LIỄU THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: DA LIỄU Mã số: 60 72 01 52 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS TS LÊ NGỌC DIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết luận văn trung thực chưa công bố công trình nghiên cứu khác Tác giả luận văn Hồng Mai Loan MỤC LỤC ĐỀ MỤC TRANG TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH BẢNG THUẬT NGỮ ĐỐI CHIẾU VIỆT - ANH ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƯƠNG TỔNG QUAN Y VĂN 1.1 Tổng quan bệnh bạch biến 1.1.1 Đại cương 1.1.2 Dịch tễ học 1.1.3 Nguyên nhân sinh bệnh học 1.1.4 Đặc điểm lâm sàng 1.1.5 Phân loại 1.1.6 Cận lâm sàng 10 1.1.7 Chẩn đoán 10 1.1.8 Điều trị 13 1.2 Tổng quan vitamin D 18 1.2.1 Nguồn gốc vitamin D 18 1.2.2 Sinh lý vitamin D 18 1.2.3 Nồng độ vitamin D 21 1.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến nồng độ vitamin D huyết 21 1.2.5 Vitamin D da 22 1.2.6 Các phương pháp định lượng vitamin D 23 1.3 Vitamin D bệnh bạch biến 24 1.4 Một số công trình nghiên cứu nồng độ vitamin D huyết bệnh nhân bạch biến 25 CHƯƠNG ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28 2.1 Thiết kế nghiên cứu 28 2.2 Đối tượng nghiên cứu 28 2.3 Tiêu chí chọn mẫu 28 2.4 Cỡ mẫu 29 2.5 Phương pháp chọn mẫu 29 2.6 Thu thập số liệu 29 2.7 Biến số nghiên cứu 30 2.8 Cách tiến hành nghiên cứu 32 2.9 Phân tích số liệu 33 2.10 Vấn đề y đức 33 2.11 Hạn chế đề tài 34 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 35 3.1 Đặc điểm dịch tễ đối tượng nghiên cứu 35 3.2 Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bạch biến 37 3.3 Mối liên quan nồng độ vitamin D huyết với đặc điểm bệnh bạch biến 46 CHƯƠNG BÀN LUẬN 51 4.1 Đặc điểm dịch tễ đối tượng nghiên cứu 51 4.2 Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bạch biến 53 4.3 Nồng độ vitamin D huyết 60 4.4 Mối liên quan nồng độ vitamin D huyết đặc điểm bệnh bạch biến 63 KẾT LUẬN 69 KIẾN NGHỊ 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 25-OHD 25-Hydroxyvitamin D3 1,25(OH)2D3 1,25-dihydroxy vitamin D3 BMI Body Mas Index BSA Body Surface Area CYP27B1 Cytochrome P450 27B1 DBP D Binding Protein DNA Deoxyribo Nucleic Acide FDA Food and Drug Administration FGF Fibroblast like Growth Factor IFN Interferon IL Interleukin Ktc Khoảng tin cậy MBEH Monobenzyl Ether of Hydroquinone NB-UVB Narrow Band Ultraviolet B PTH ParaThyroid Hormone PUVA Psoralen Ultraviolet A TCI Topical Calcineurin Inhibitor Th T helper TLR2 Toll Like receptor TPHCM Thành Phố Hồ Chí Minh UVB Ultraviolet B UVC Ultraviolet C VDR Vitamin D Receptor DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH  BẢNG TRANG Bảng 3.1 Phân bố theo giới tính 35 Bảng 3.2 Tuổi trung bình theo giới tính 35 Bảng 3.3 Phân bố theo nhóm tuổi 36 Bảng 3.4 Tiền sử gia đình bị bệnh bạch biến 36 Bảng 3.5 BMI 36 Bảng 3.6 Phân nhóm BMI 37 Bảng 3.7 Tuổi khởi phát 37 Bảng 3.8 Phân nhóm tuổi khởi phát 37 Bảng 3.9 Thời gian bệnh 38 Bảng 3.10 Phân nhóm thời gian bệnh 38 Bảng 3.11 Các thể lâm sàng lớn bạch biến 39 Bảng 3.12 Các thể lâm sàng nhỏ bạch biến 39 Bảng 3.13 Diện tích sang thương 40 Bảng 3.14 Phân nhóm diện tích sang thương 40 Bảng 3.15 Vị trí sang thương khởi phát 41 Bảng 3.16 Vị trí sang thương tai 41 Bảng 3.17 Mối liên quan thể lâm sàng tuổi khởi phát 42 Bảng 3.18 Mối liên quan giới tính tuổi khởi phát 42 Bảng 3.19 Nồng độ vitamin D huyết 44 Bảng 3.20 Phân nhóm nồng độ vitamin D huyết 45 Bảng 3.21 Tần suất thiếu vitamin D huyết nhóm bệnh nhân bạch biến nghiên cứu chúng tơi nhóm chứng nghiên cứu Vũ Thị Minh Nhật 45 Bảng 3.22 Tần suất thiếu vitamin D theo giới tính 46 Bảng 3.23 Mối liên quan nồng độ vitamin D giới tính 46 Bảng 3.24 Mối liên quan nồng độ vitamin D tiền 47 Bảng 3.25 Mối liên quan nồng độ vitamin D thể lâm sàng 49 Bảng 3.26 Mối liên quan nồng độ vitamin D tuổi khởi phát 49 Bảng 4.1 Phân bố nhóm tuổi bệnh nhân bạch biến số nghiên cứu 52 Bảng 4.2 Phân nhóm thời gian bệnh bạch biến số nghiên cứu 56 Bảng 4.3 Vị trí khởi phát sang thương bạch biến số nghiên cứu 57  BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1 Mối liên quan thời gian bệnh diện tích sang thương 43 Biểu đồ 3.2 Nồng độ vitamin D huyết 44 Biểu đồ 3.3 Mối liên quan nồng độ vitamin D tuổi 47 Biểu đồ 3.4 Mối liên quan nồng độ vitamin D thời gian bệnh 48 Biểu đồ 3.5 Mối liên quan nồng độ vitamin D BMI 48 Biểu đồ 3.6 Mối liên quan nồng độ vitamin D tuổi khởi phát 50  HÌNH ẢNH Hình 1.1 Chuyển hóa vitamin D 20 Hình 2.1 Diện tích sang thương da theo quy luật số Wallace 32 BẢNG THUẬT NGỮ ĐỐI CHIẾU VIỆT – ANH TIẾNG ANH TIẾNG VIỆT Vitiligo Bạch biến Localized vitiligo Bạch biến khu trú Generalized vitiligo Bạch biến lan tỏa Universal vitiligo Bạch biến toàn thể Focal vitiligo Bạch biến tiêu điểm Segmental vitiligo Bạch biến theo phân đoạn Non-segmental vitiligo Bạch biến không theo phân đoạn Mucosal vitiligo Bạch biến niêm mạc Vulgaris vitiligo Bạch biến thông thường Acrofacial vitiligo Bạch biến mặt đầu chi Mixed vitiligo Bạch biến hỗn hợp Koebner phenomenon Hiện tượng Koebner Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM 46.Jonathan I Silverberg, Arnold I Silverberg, Edmond Malka (2010), "A pilot study assessing the role of 25 hydroxy vitamin D levels in patients with vitiligo vulgaris", Journal of the American Academy of Dermatology 62 (6), pp 937-941 47.Judkins A, Eagleton C (2006), "Vitamin D deficiency in pregnant New Zealand women", N Z Med J 119, pp u2144 48.Kar PK (2001), "Vitiligo: a study of 120 cases", Indian J Dermatol Venereol Leprol 67 (6), pp 302-304 49.Lan CC, Wu CS, Chiou MH (2006), "Low energy helium-neon laser induces locomotion of the immature melanoblasts and promotes melanogenesis of the more differentiated melanoblasts: recapitulation of vitiligo repogmentation in vitro", J Invest Dermatol, pp 2119-2126 50.Lip P (2006), "Vitamin D physiology", Prog Biophys Mol Biol 92, pp 48 51.MacLaughlin J, Holick MF (1985), "Aging decreases the capacity of human skin to produce vitamin D3", J Clin Invest 76, pp 1536-1538 52.Mason RS, Holliday CJ (2000), "1,25-Dihydroxyvitamin D contributes to photoprotection in skin cells", Vitamin D endocrine system: structural, biological, genetic and clinical aspects, University of California, pp 605-608 53.MF Holick (2004), "Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular diseases", Am J Clin Nutr 80, pp 1678S-1688S Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM 54.Mora JR, Iwata M, Von Adrian UH (2008), "Vitamin effects on the immune system: Vitamin A and D take center stage", Nat Rev Immunol 8, pp 685-698 55.Ortonne JP, Passeron T (2005), "Melanin pigmentary disorders treatment update", Dermatol Clin 23, pp 209-226 56.Parsad D, Kanwar AJ (2009), "Topical vitamin D3 analogues in the treatment of vitiligo", Pigm Cell Melanoma Res 22, pp 487-488 57.Passeron T, Ortonne JP (2006), "Use of the 308 nm excimer laser for psoriasis and vitiligo", Clin Dermatol 24, pp 33-42 58.Penna G, Adorini L (2000), "1 Alpha,25-dihydroxyvitamin D3 inhibits differentiation, maturation, activation, and survival of dendritic cells leading to impaired alloreactive T cell activation", J Immunol 164, pp 2405-2411 59.Polat M, Uzun O (2014), "Vitamin D in dermatology", OA Dermatology (1) 60.Prentice A, Goldberg GR, Schoenmakers I (2008), "Vitamin D across the lifecycle: Physiology and biomarkers", Am J Clin Nutr 88, pp 500S506S 61.RA Spritz (2008), "The genetics of generalized vitiligo", Curr Dir Autoimmun 10, pp 244-257 62.Radakovic-Fijan S et al (2001), "Oral dexamethasone pulse treatment for vitiligo", J Am Acad Dermatol, pp 814-817 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM 63.Reinehr T, de Sousa G, Alexy U, Kersting M, (2007), "Vitamin D status and parathyroid hormone in obese children before and after weight loss", Eur J Endocrinol 157, pp 225-232 64.Salamone LM et al (1993), "Contributions of vitamin D intake and seasonal sunlight exposure to plasma 25-hydroxyvitamin D concentration in elderly women", Am J Clin Nutr 58, pp 80-86 65.Saleh HM, Abdel Fattah NS, Hamza HT (2013), "Evaluation of serum 25hydroxyvitamin D levels in vitiligo patients with and without autoimmune diseases", Photodermatol Photoimmunol Photomed 29 (1), pp 34-40 66.Samuel S, Sitrin MD (2008), "Vitamin D’s role in cell proliferation and differentiation", Nutr Rev 66, pp 116-124 67.Schauber J, Dorschner RA, Coda AB, Bu ă chau AS, Liu PT, et al (2007), "Injury enhances TLR2 function and antimicrobial peptide expression through a vitamin Ddependent mechanism", J Clin Invest 117, pp 803-811 68.Snijder MB, Van Dam RM, Visser M (2005), "Adiposity in relation to vitamin D status and parathyroid hormone levels: a population based study in older men and women", J Clin Endocrinol Metab 90, pp 4119-4123 69.Spritz RA (2008), "The genetics of generalized vitiligo", Curr Dir Autoimmun 10, pp 244 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM 70.Stanca A Birlea, Richard A Spritz, David A Norris (2012), "Vitiligo", Fitzpatrick’s Dermatology in General Medicine, Mc Graw Hill, pp 792-803 71.T Hagenau et al (2009), "Global vitamin D levels in relation to age, gender, skin pigmentation and latitude: an ecologic meta-regression analysis", Osteoporos Int 20, pp 133-140 72.Thomas P Habif (2010), "Vitiligo", A color guide to diagnosis and therapy clinical dermatology, Mosby Elsevier, 5, pp 764-769 73.Ustun I, Seraslan G, Gokce C et al (2014), "Investigation of vitamin D levels in patients with vitiligo vulgaris", Acta Dermatovenerol Croat 22 (2), pp 110-113 74.Vanderwielen RPJ, Lowik MRH, Vandenberg H (1995), "Serum vitamin D concentrations among elderly people in Europe", Lancet 346, pp 207-210 75.Westerhof W, Nieuweboer-Krobotova L (1997), "Treatment of vitiligo with UVB radiation vs topical psoralen plus UVA", Arch Dermatol 133, pp 1525-1528 76.Wortsman J, Matsuoka LY, Chen TC, Lu Z, Holick MF (2000), "Decreased bioavailability of vitamin D in obesity", Am J Clin Nutr 72, pp 690-693 77.Xin Xu, Wen-Wen Fu, Wen-Yu Wu (2012), "Serum 25-Hydroxyvitamin D Deficiency in Chinese Patients with Vitiligo: A Case-Control Study", Plos One (12), pp e52778 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM 78.Yildirim M, Baysal V, Inaloz HS, Can M (2004), "The role of oxidants and antioxidants in generalized vitiligo at tissue level", Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology 18 (6), pp 683686 79.Yu HS, Wu CS, Yu CL (2003), "Helium-neon laser irradiation stimulates migration and proliferation in melanocytes and induces repigmentation in segmental type vitiligo", J Invest Dermatol 120, pp 56-64 80.Zennure Takci et al (2015), "A case control study: Evaluation of vitamin D metabolism in patients with vitiligo", Turkish Journal of Medical Sciences 45, pp 837-841 81.Zittermann A (2003), "Vitamin D in preventive medicine: are we ignoring the evidence?", Br J Nutr 89, pp 552-572 82.Nakamura K et al (2001), "Low serum concentrations of 25hydroxyvitamin D in young adult Japanese women: a cross sectional study", Nutrition 17, pp 921-925 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại Học Y Dược TP HCM PHỤ LỤC MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU THÔNG TIN CHUNG -Số thứ tự -Họ tên -Tuổi -Giới tính Nam  Nữ  -Địa -Số điện thoại -Nghề nghiệp CÁC ĐẶC ĐIỂM LIÊN QUAN ĐẾN BỆNH -Cân nặng:…………………… (Kg) -Chiều cao:………………… (m) -BMI(kg/m2):