.� BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ******************** BÙI THỊ SONG HẠNH ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ CỦA RÒ ĐỘNG-TĨNH MẠCH MÀNG CỨNG NỘI SỌ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2018 .� BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ******************** BÙI THỊ SONG HẠNH ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ CỦA RỊ ĐỘNG-TĨNH MẠCH MÀNG CỨNG NỘI SỌ Chun ngành: Chẩn Đốn Hình Ảnh Mã ngành: NT 62 72 05 01 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ NỘI TRÚ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS TS PHẠM NGỌC HOA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2018 .� i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố cơng trình nghiên cứu khác Tác giả luận văn Bùi Thị Song Hạnh .� ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH – VIỆT viii DANH MỤC HÌNH ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ x DANH MỤC BẢNG xi ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Giải phẫu nhánh động mạch màng cứng: 1.1.1 Động mạch cảnh ngoài: 1.1.2 Động mạch cảnh trong: 1.1.3 Hệ động mạch đốt sống – thân nền: 1.2 Sơ lược giải phẫu hệ thống tĩnh mạch nội sọ: 1.2.1 Hệ thống tĩnh mạch sâu: 1.2.2 Hệ thống tĩnh mạch lều: 1.2.3 Các xoang tĩnh mạch màng cứng: 1.2.4 Hệ thống tĩnh mạch vỏ não lều: 11 1.3 Đại cương rò động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 12 1.3.1 Định nghĩa: 12 1.3.2 Dịch tễ: 13 1.3.3 Bệnh học: 13 1.3.4 Phân loại: 15 .� iii 1.4 Triệu chứng lâm sàng rò động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 19 1.5 Hình ảnh cộng hưởng từ rị động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 20 1.5.1 Kỹ thuật cộng hưởng từ mạch máu: 20 1.5.2 Những chuỗi xung khác phát thông nối động tĩnh mạch nội sọ: 22 1.5.3 Hình ảnh cộng hưởng từ rò động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 22 1.6 Các phương tiện hình ảnh khác rị động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 26 1.6.1 Siêu âm Doppler mắt: 26 1.6.2 Chụp cắt lớp vi tính: 26 1.6.3 Chụp mạch máu số hóa xóa (DSA): 28 1.7 Tổng hợp nghiên cứu liên quan: 29 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31 2.1 Phương pháp nghiên cứu: 31 2.1.1 Thiết kế nghiên cứu: 31 2.1.2 Cỡ mẫu: 31 2.1.3 Phương pháp chọn mẫu: 31 2.1.4 Phương tiện nghiên cứu: 31 2.2 Đối tượng nghiên cứu: 31 2.2.1 Dân số mục tiêu: 31 2.2.2 Dân số chọn mẫu: 31 2.2.3 Tiêu chí đưa vào nghiên cứu: 32 2.2.4 Tiêu chí loại trừ: 32 2.3 Sơ đồ nghiên cứu: 32 .� iv 2.4 Kỹ thuật chụp cộng hưởng từ: 33 2.5 Kỹ thuật chụp mạch máu não số hóa xóa nền: 35 2.6 Định nghĩa biến số: 35 2.7 Vấn đề y đức nghiên cứu: 43 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 45 3.1 Đặc tính chung đối tượng nghiên cứu: 45 3.1.1 Tuổi: 45 3.1.2 Giới tính: 46 3.1.3 Thời gian từ lúc chụp MRI đến lúc chụp DSA: 46 3.1.4 Lâm sàng bệnh nhân: 47 3.1.5 Liên quan triệu chứng lâm sàng tiến triển giới tính: 48 3.2 Đặc điểm DAVFs nghiên cứu xác định DSA: 49 3.2.1 Số lượng DAVFs: 49 3.2.2 Vị trí DAVFs: 50 3.2.3 Dẫn lưu tĩnh mạch vỏ não: 51 3.2.4 Liên quan tổn thương nhu mô não dẫn lưu tĩnh mạch vỏ não: 51 3.2.5 Phân type kiểu dẫn lưu tĩnh mạch theo Borden Cognard: 52 3.2.6 Liên quan kiểu dẫn lưu tĩnh mạch lâm sàng tiến triển: 54 3.2.7 Liên quan kiểu dẫn lưu tĩnh mạch vị trí DAVFs: 55 3.3 Đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ rò động-tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 55 3.3.1 Chuỗi xung TOF 3D: 55 3.3.2 Chuỗi xung CE-MRA first pass: 58 3.3.3 Chuỗi xung SWI: 60 .� v 3.3.4 Chuỗi xung T2W: 63 3.3.5 Chuỗi xung T1 VIBE 3D CE: 64 3.3.6 MRI thường qui phân type kiểu dẫn lưu tĩnh mạch: 65 3.3.7 Chuỗi xung TWIST: 66 3.3.8 So sánh chuỗi xung chẩn đoán đánh giá DAVFs: 70 BÀN LUẬN 72 4.1 Đặc tính chung mẫu nghiên cứu: 72 4.1.1 Tuổi: 72 4.1.2 Giới: 72 4.1.3 Thời gian từ lúc chụp MRI đến lúc chụp DSA: 73 4.1.4 Lâm sàng: 74 4.2 Đặc điểm DAVFs (được xác định DSA): 75 4.2.1 Số lượng DAVFs: 75 4.2.2 Vị trí DAVFs: 76 4.2.3 Phân loại kiểu dẫn lưu tĩnh mạch: 77 4.2.4 Liên quan kiểu dẫn lưu tĩnh mạch lâm sàng tiến triển: 80 4.3 Hình ảnh cộng hưởng từ: 81 Chuỗi xung TOF 3D chẩn đoán DAVFs, xác định vị trí rị 4.3.1 đánh giá dẫn lưu tĩnh mạch vỏ não: 81 Chuỗi xung CE-MRA chẩn đốn DAVFs, xác định vị trí rị 4.3.2 đánh giá dẫn lưu tĩnh mạch vỏ não: 85 Chuỗi xung SWI chẩn đoán DAVFs phát dẫn lưu tĩnh 4.3.3 mạch vỏ não: 87 Chuỗi xung T2W chẩn đoán phát dẫn lưu tĩnh mạch vỏ 4.3.4 não bệnh nhân DAVFs: 89 .� vi Chuỗi xung T1W VIBE 3D CE chẩn đoán phát dẫn lưu 4.3.5 tĩnh mạch vỏ não bệnh nhân DAVFs: 90 Chuỗi xung TWIST chẩn đoán DAVFs, xác định vị trí rị đánh 4.3.6 giá dẫn lưu tĩnh mạch vỏ não: 91 So sánh chuỗi xung chẩn đoán đánh giá DAVFs: 94 4.3.7 KẾT LUẬN 96 KIẾN NGHỊ 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC .� vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ASL Arterial spin labelling DAVFs Dural Ateriovenous Fistulas CT Scan Computed Tomography Scan CTA Computed Tomography Angiography CE-MRA Contrast enhanced MRA DSA Digital subtraction angiography MRI Magnetic Resonance Imaging MRA Magnetic resonance angiography NPV Negative predictive value PPV Positive predictive value Sens Sensibility Spec Specificity SWI Susceptibility weighted imaging TE Time to echo TOF Time of flight TR Time repetition TR CE-MRA Time-resolved contrast enhanced MRA TWIST Time-resolved angiography with stochastic trajectories VIBE Volumetric interpolated breath-hold examination .� viii DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH – VIỆT Tiếng Anh Tiếng Việt Arterial spin labelling (ASL) Kỹ thuật đánh dấu spin động mạch Computed tomography (CT) X quang cắt lớp vi tính Computed tomography angiography X quang cắt lớp vi tính mạch máu (CTA) Digital subtraction angiography (DSA) Chụp mạch máu số hóa xóa Dural arteriovenous fistulas (DAVFs) Rị động-tĩnh mạch màng cứng Flow voids Tín hiệu trống dòng chảy Magnetic resonance imaging (MRI) Cộng hưởng từ Magnetic resonance angiography (MRA) Cộng hưởng từ mạch máu Negative predictitve value (NPV) Giá trị tiên đoán âm Positive predictive value (PPV) Giá trị tiên đoán dương Sensitivity (Sens) Độ nhạy Specificity (Spec) Độ đặc hiệu Time-resolved contrast enhanced Cộng hưởng từ mạch máu có tương phản magnetic resonance angiography (TR với độ phân giải thời gian cao CE-MRA) ... “Mơ tả đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ rò động tĩnh mạch màng cứng nội sọ? ?? với mục tiêu: .� MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mơ tả đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ rò động- tĩnh mạch màng cứng nội sọ Đánh... thông nối động tĩnh mạch nội sọ: 22 1.5.3 Hình ảnh cộng hưởng từ rị động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 22 1.6 Các phương tiện hình ảnh khác rò động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: ... vỡ túi phình [15] 1.5 Hình ảnh cộng hưởng từ rị động tĩnh mạch màng cứng nội sọ: 1.5.1 Kỹ thuật cộng hưởng từ mạch máu: Hình chụp cộng hưởng từ mạch máu khơng mơ tả lịng mạch mà thu nhận đặc tính