ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN _ DIÊM THỊ THUẬN Chuyên ngành : Lịch sử giới Mã số : 60.22.50 VẤN ĐỀ QUẦN ĐẢO NAM KURIL TRONG QUAN HỆ NGA – NHẬT BẢN (2004 – 2012) LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LỊCH SỬ Người hướng dẫn khoa học: TS ĐÀO MINH HỒNG Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2015 LỜI CẢM ƠN Để mở đầu cho luận văn này, lời muốn gửi lời cám ơn đến người giúp đỡ ủng hộ tơi suốt q trình học tập làm luận văn Trước hết, tơi xin gửi tới gia đình tơi lời biết ơn chân thành sâu sắc Bố mẹ hai em ủng hộ, động viên giúp đỡ tơi suốt q trình học tập làm luận văn Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy, cô khoa Lịch sử - Đại học Khoa học xã hội nhân văn; thầy, cô khoa Lịch sử - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh Các thầy, cô tận tụy truyền đạt giảng, kiến thức quý báu để làm hành trang vào đời cho Đặc biệt, xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới giáo – TS Đào Minh Hồng, Trưởng khoa Quan hệ quốc tế - Đại học Khoa học xã hội nhân văn Cơ tận tình bảo, hướng dẫn tơi hồn thành luận văn Cơ gương để hệ sinh viên, học viên người theo nghiệp giáo dục noi theo Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy, phịng SDH; thầy, khoa Triết học; thầy, cô Trung tâm tin học; thầy, Thư viện, phịng đa phương tiện - Đại học Khoa học xã hội nhân văn; thầy cô thư viện Khoa học tổng hợp TP.HCM; anh, chị phịng Tư liệu Thơng xã Việt Nam quan thường trú TP.HCM, anh chị Học viên cao học ngành Lịch sử giới khóa 2012 – 2014; bạn bè, đồng nghiệp ủng hộ giúp đỡ suốt thời gian học thực luận văn TP.HCM, ngày 22 tháng năm 2015 Diêm Thị Thuận MỤC LỤC DẪN LUẬN: Lí chọn đề tài …………………………………………………………………4 Lịch sử nghiên cứu vấn đề ……………………………………………………….5 Phạm vi nghiên cứu…………………………………………………………… 12 Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………… 12 Đóng góp đề tài…………………………………………………………… 13 Cấu trúc đề tài………………………………………………………………14 NỘI DUNG: CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ CHẤP TRANH QUẦN ĐẢO NAM KURIL TRONG QUAN HỆ NGA – NHẬT BẢN……………………………… 15 1.1 Khái quát quần đảo Nam Kuril……………………………………………….15 1.2 Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản trước Chiến tranh giới thứ hai … …………………………………………………………… … 20 1.3 Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản từ sau Chiến tranh giới thứ hai đến năm 2004………………………………………………… 24 CHƯƠNG 2: VẤN ĐỀ QUẦN ĐẢO NAM KURIL TRONG QUAN HỆ NGA – NHẬT BẢN THỜI KÌ TỔNG THỐNG V.PUTIN (2004 – 2008) ………………43 2.1 Tình hình Liên bang Nga Nhật Bản …………… ………………………….44 2.2 Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga - Nhật Bản (2004 – 2008)………………………………………………………………………………… 49 CHƯƠNG 3: VẤN ĐỀ QUẦN ĐẢO NAM KURIL TRONG QUAN HỆ NGA – NHẬT BẢN THỜI KÌ TỔNG THỐNG D.MEDVEDEV (2008 – 2012)……… 67 3.1 Tình hình Liên bang Nga Nhật Bản ……………………………………… 68 3.2 Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản (2008 – 2012) … 74 KẾT LUẬN 103 PHỤ LỤC ………………………………………………………………………… 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………114 DẪN LUẬN Lí chọn đề tài Trong bối cảnh tồn cầu hóa nay, xu hịa bình, hợp tác, hội nhập quốc tế phụ thuộc lẫn quốc gia xu tất yếu lớn giới Tuy nhiều nơi giới, mâu thuẫn, xung đột tiếp tục diễn theo chiều hướng ngày leo thang Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương khu vực giới đánh giá khu vực phát triển động, nhiều tiềm nhất, trở thành đầu tàu tăng trưởng kinh tế giới Khu vực diện nhiều nước lớn như: Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Nhật Bản tiềm ẩn nhân tố gây ổn định, đe dọa hịa bình, an ninh phát triển chung như: Việc tranh chấp chủ quyền Biển Đông số nước ASEAN Trung Quốc, tranh chấp đảo Điếu Ngư / Senkaku Trung Quốc Nhật Bản, tranh chấp đảo Dokdo / Takeshima Hàn Quốc Nhật Bản tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Kuril Liên Bang Nga Nhật Bản… Trong tranh chấp Biển Đông Trung Quốc ASEAN, tranh chấp Trung - Nhật đảo Điếu Ngư / Senkaku trở thành điểm nóng khu vực giới việc tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Kuril Liên bang Nga Nhật Bản lại khác biệt hoàn toàn với tranh chấp lãnh hải kể Tranh chấp lãnh thổ Nga Nhật Bản không trở thành điểm nóng khu vực giới, khơng bị khu vực hóa, khơng bị quốc tế hóa Những ngun nhân khiến cho việc tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Kuril Liên bang Nga Nhật Bản lại trở nên khác biệt với tranh chấp lãnh hải khác châu Á – Thái Bình Dương? Và tương lai việc tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Kuril Nga Nhật Bản có trở thành điểm nóng gây ý dư luận giới tranh chấp Biển Đông hay không? Hiện Nga Nhật Bản chưa kí Hiệp ước hịa bình hai nước kiềm chế vấn đề quần đảo Kuril Tại lại vậy? Phải vị Nga Nhật Bản trường quốc tế hay tiềm lực hai nước tương đương nên vấn đề tranh chấp quần đảo Nam Kuril hai nước dễ kiềm chế? Đây câu hỏi không dễ trả lời Với mong muốn hiểu rõ mối quan hệ hai nước mà yêu mến Nga Nhật Bản trả lời câu hỏi trên, chọn vấn đề “Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga - Nhật Bản (2004 – 2012)” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp Lịch sử nghiên cứu vấn đề Đây đề tài nhiều tác giả nghiên cứu cơng trình họ khơng tập trung sâu vào đề tài song có liên quan đến phần đề tài kể như: Nhóm tư liệu viết Liên bang Nga: - Lược sử Nga từ nguyên thủy đến cận đại tác giả Nguyễn Thị Thư, Nxb Giáo dục, 1996 Nội dung sách cung cấp cho người đọc tri thức cần thiết hệ thống lịch sử, văn hóa Nga từ thời cổ đại, thời phong kiến, cận đại kết thúc cách mạng dân chủ tư sản lần thứ hai (1917) Nga - Lược sử Nga Liên bang Nga 1917 – 1991 tác giả Nguyễn Thị Thư – Nguyễn Quốc Hùng, Nxb Giáo dục, 2002 Cuốn sách xem tập Lược sử Nga từ nguyên thủy đến cận đại tác giả Nguyễn Thị Thư Nội dung sách tên gọi nó: Miêu tả cách chân thạt khách quan kiện yếu diễn đất nước Nga trải dài gần trọn vẹn kỉ XX Khởi đầu cách mạng tháng Mười năm 1917, công xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 – 1941)… tan rã Liên bang Xô Viết (1991) - Kinh tế, xã hội Liên bang Nga thời kì hậu Xơ Viết tác giả Nguyễn Thị Huyền Sâm, Nxb Chính trị quốc gia, 2009 Nội dung sách khắc họa giai đoạn đặc biệt Liên bang Nga thời kì từ năm 1992 đến hết nhiệm kì thứ Tổng thống V.Putin (2004) thông qua tập trung nghiên cứu, đánh giá trình phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với vai trò Tổng thống B.Yelsin V.Putin, phân tích ngun nhân gây trì trệ hay phục hồi kinh tế - xã hội Liên bang Nga rút học kinh nghiệm có giá trị tham khảo cho quốc gia khác có Việt Nam - Nguyễn An Hà (chủ biên) (2008), Liên Bang Nga đường phát triển năm đầu kỉ XXI, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội Nội dung sách tập trung phác họa diện mạo phát triển Liên bang Nga thập kỉ đầu kỉ XXI Trên sở phân tích bối cảnh bao gồm quốc tế, khu vực nước, nhân tố tác động tới trình phát triển Nga năm đầu kỉ XXI, vấn đề đường lối đối nội đối ngoại Nga chọn lọc, phân tích, đánh giá, dự báo tới năm 2015 Những tác động phát triển nước Nga tới khu vực, giới nói chung tới quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga nói riêng - Nguyễn An Hà (chủ biên) (2011), Liên bang Nga hai thập niên đầu kỉ 21: sách chuyên khảo, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội Nội dung sách tập trung nghiên cứu: 1, Một số vấn đề trị, kinh tế bật Liên bang Nga hai thập niên đầu kỉ XXI 2, Dự báo xu vận động giải vấn đề trị, kinh tế chủ yếu Liên bang Nga tới năm 2020, đành giá tác động Liên bang Nga tới giới, khu vực Việt Nam 3, Đưa kiến nghị nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác, đối tác chiến lược Việt Nam – Liên bang Nga giai đoạn 2011 – 2020 Học viên kế thừa nghiên cứu các tác phẩm phục vụ cho chương chương luận văn Nhóm tư liệu viết Nhật Bản: - Lịch sử Nhật Bản tác giả R.H.P Mason J.G.Caiger, người dịch Nguyễn Văn Sỹ, nxb Lao động, 2003 Nội dung sách khái quát lịch sử, văn hóa , xã hội Nhật Bản từ thời Yamato đến việc quân Mỹ kết thúc chiếm đóng Nhật Bản (1952) - Lịch sử Nhật Bản tác giả Phan Ngọc Liên (chủ biên), Nghiêm Đình Vỹ, Đinh Ngọc Bảo, Đỗ Thanh Bình, Trần Thị Vinh, Nxb Văn hóa thơng tin, Hà Nội, 1997 Cuốn sách chia thành chương với nội dung chính: Giới thiệu khái quát đất nước, người, văn hóa truyền thống Nhật Bản để người đọc có biểu tượng chung khứ Nhật Bản tiến trình lịch sử Nhật Bản đánh dấu mốc kiện quan trọng qua giai đoạn: 1192 – 1868, 1868 – 1918, 1918 – 1945, 1945 – 1994 - Lịch sử Nhật Bản tác giả Nguyễn Quốc Hùng, Đặng Xuân Kháng, Nguyễn Văn Kim, Phan Hải Linh, Nxb Thế giới, 2012 Nội dung sách tập trung trình bày cách hệ thống tồn tiến trình lịch sử Nhật Bản từ thời tiền sử, sơ sử năm 2012 Nguyên tắc phân chia thời kì lịch sử sách theo đặc trưng văn hóa, trị thời kì Cuốn sách cịn dành chương viết quan hệ Việt Nam - Nhật Bản từ truyền thống đến đại - Nhật Bản: Những biến đổi chủ yếu trị năm 1990 triển vọng tác giả Nguyễn Thanh Hiền – Nguyễn Duy Dũng, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội, 2001 Nội dung sách tập trung trình bày bối cảnh nước quốc tế tác động trực tiếp tới trị Nhật Bản, sâu phân tích ảnh hưởng chúng sách đối ngoại, an ninh đề cập loạt giải pháp nhằm đưa Nhật Bản vào quỹ đạo ổn định trị, phát triển kinh tế, xã hội Cuốn sách dành phần phác thảo số nét triển vọng Nhật Bản thời gian tới Học viên kế thừa nghiên cứu các tác phẩm phục vụ cho chương chương luận văn Nhóm tư liệu viết quan hệ Nga – Nhật Bản: - Thế giới thập niên nhìn lại (sách tham khảo), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011 tác giả, Đại tá Lê Thế Mẫu Nội dung sách gồm viết chọn lọc tác giả đăng tải số tạp chí, báo quan trung ương tình hình giới thập niên đầu kỉ XXI xu hướng phát triển thập niên tới Trong phần II: Thế giới: Một thập niên lo âu, tác giả có viết Cuộc tranh chấp “tấc đất tấc vàng” (từ trang 277 đến trang 281) nói việc tranh chấp quần đảo Nam Kuril Nga Nhật Bản - Nước Nga trường quốc tế: Hôm qua, hôm ngày mai (Sách chuyên khảo) tác giả Hà Mỹ Hương biên soạn Nội dung sách tập hợp viết tác giả nước Nga theo trình tự logic vấn đề: Quá khứ, tại, tương lai nước Nga trương trường quốc tế Cuốn sách gồm phần phần thứ tư chuyên luận dành riêng đề cập quan hệ Nga Việt Nam năm đầu kỉ XXI so sánh với quan hệ Nga Việt Nam với số nước lớn khác khu vực châu Á – Thái Bình Dương như: Mỹ, Trung Quốc Nhật Bản.Trong mục quan hệ Nga – Nhật (trang 309 – 316) tác giả có đề cập đến thực trạng quan hệ Nga – Nhật năm đầu kỉ XXI - Chính trị khu vực Đông Bắc Á từ sau chiến tranh lạnh tác giả Trần Anh Phương làm chủ biên tập thể tác giả Viện nghiên cứu Đông Bắc Á thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam biên soạn Nội dung sách tên gọi tác giả phân tích, đánh giá thực trạng, diễn biến số vấn đề trị khu vực Đông Bắc Á bối cảnh quốc tế từ sau chiến tranh lạnh đến năm 2007 (năm xuất sách) Từ dự báo xu hướng phát triển đến năm 2015 tình hình trị khu vực tác động đến Việt Nam Ở chương : Tranh chấp lãnh thổ số mâu thuẫn khác khu vực Đông Bắc Á từ trang 60 đến trang 73 tác giả có đề cập đến việc tranh chấp hịn đảo phía Bắc nước Nhật quan hệ Nga – Nhật Bản - Nhật Bản: Một số vấn đề kinh tế - trị bật 2001 – 2020 (sách chuyên khảo) tác giả Trần Quang Minh làm chủ biên tập thể tác giả thuộc Viện nghiên cứu Đông Bắc Á thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam biên soạn Nội dung sách tập trung nghiên cứu, đánh giá số vấn đề kinh tế, trị bật Nhật Bản thập niên đầu kỉ XXI, dự báo xu hướng phát triển chủ yếu nhân tố tác động 10 năm từ đề xuất số giải pháp để tăng cường khả hợp tác Việt Nam Nhật Bản Ở chương 3: Một số vấn đề bật quan hệ quốc tế Nhật Bản có đề cập đến Quan hệ Nga – Nhật Bản (từ trang 238 đến trang 241) Trong phần tác giả có nói sơ lược quan hệ Nga – Nhật Bản xung quanh vấn đề tranh chấp chủ quyền bốn đảo cực Nam quần đảo Kuril từ Hiệp ước hịa bình 1951 đến 2011 quan hệ kinh tế hai nước - Nhật Bản năm đầu kỉ XXI tác giả Ngơ Xn Bình – Hồ Việt Hạnh (đồng chủ biên) Nội dung sách nhằm tìm câu trả lời cho câu hỏi sau: Thực tế phát triển Nhật Bản năm 2001 có diễn dự đốn khơng ? Nhật Bản gặt hái thành cơng gì, thất bại gì, nguyên nhân chúng từ đâu họ phải đối mặt, vượt qua trở ngại để tiếp tục tiến vào kỉ XXI Thông qua việc phân tích, đánh giá trạng phát triển Nhật Bản năm 2001 phương diện chủ yếu trị, kinh tế đối nội, kinh tế quốc tế, quan hệ an ninh – đối ngoại văn hóa xã hội Ở chương 4, mục 4.3: Quan hệ với Nga trì, có cải thiện (trang 143 – 150) tác giả có nói quan hệ Nhật - Nga năm 2001 liên quan đến tranh chấp quần đảo Nam Kuril qua kiện chính: Cuộc thăm Nga ngoại trưởng Nhật Bản Cuộc gặp thượng đỉnh Nhật – Nga Thỏa thuận chống khủng bố 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách tiếng Việt: Võ Văn Bản, Giải vấn đề lãnh thổ biển đảo hoạt động ngoại giao Nhật Bản (từ sau năm 1945 đến đầu kỉ XXI, luận văn thạc sỹ, Đại học khoa học xã hội nhân văn TP.HCM, 2012 ĐHQG Hà Nội (2004), Đông Á – Đông Nam Á: Những vấn đề lịch sử tại, Nxb Thế giới, Hà Nội Đối thoại với văn hóa: Nhật Bản (2005), biên dịch: Trịnh Huy Hóa, Nxb Trẻ, TP.HCM Irie Akira (2012), Ngoại giao Nhật Bản – Sự lựa chọn Nhật Bản thời đại tồn cầu hóa, Lê Thị Bình Nguyễn Đức Minh dịch, Nxb Tri Thức, Hà Nội Ngô Xn Bình (chủ biên) (2000), Chính sách đối ngoại Nhật Bản thời kì sau chiến tranh lạnh, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội Ngơ Xn Bình, Hồ Việt Hạnh (chủ biên) (2002), Nhật Bản năm đầu kỉ XXI, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội Huỳnh Văn Giáp (2004), Địa lí Đơng Bắc Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản): Môi trường, tự nhiên, đặc điểm nhân văn, kinh tế - xã hội, Nxb ĐHQG TP.HCM Nguyễn An Hà (chủ biên) (2008), Liên Bang Nga đường phát triển năm đầu kỉ XXI, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội Nguyễn An Hà (chủ biên) (2011), Liên bang Nga hai thập niên đầu kỉ 21: sách chuyên khảo, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội 10 Nguyễn Thanh Hiền, Nguyễn Duy Dũng (đồng chủ biên) (2001), Nhật Bản – Những biến đổi chủ yếu trị năm 1990 triển vọng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 11 Lê Phụng Hoàng (2005): Lịch sử quan hệ quốc tế Đông Á từ sau chiến tranh giới thứ hai đến cuối chiến tranh lạnh (1945 – 1991), Nxb ĐHSP TPHCM, TPHCM 115 12 Dương Phú Hiệp (2008), Cục diện châu Á – Thái Bình Dương, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 13 Dương Phú Hiệp, Phạm Hồng Thái (chủ biên) (2004), Nhật Bản đường cải cách, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 14 Nguyễn Mạnh Hùng (chủ biên) (2011), Kinh tế, trị giới năm 2010 triển vọng năm 2011, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 15 Nguyễn Quốc Hùng, Đặng Xuân Kháng, Nguyễn Văn Kim, Phan Hải Linh (2012), Lịch sử Nhật Bản, Nxb Thế giới, Hà Nội 16 Nguyễn Quốc Hùng, Nguyễn Thị Thư (2002), Lược sử Liên bang Nga 1917-1991, Nxb Giáo dục, Hà Nội 17 Hà Mỹ Hương (2006), Nước Nga trương quốc tế: Hôm qua, hôm ngày mai, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 18 Học viện Báo chí tuyên truyền, Dương Xuân Ngọc – Lưu Văn An (2008), Giáo trình Quan hệ trị quốc tế, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 19 Học viện Báo chí tuyên truyền (2003): Quan hệ Mỹ với nước lớn khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 20 Paul Kennedy (1992), Hưng thịnh suy vong cường quốc, Nxb Thơng tin lí luận, Hà Nội 21 Nguyễn Văn Kim (2003), Nhật Bản với châu Á: Những mối liên hệ lịch sử chuyển biến kinh tế - xã hội, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội 22 Phan Ngọc Liên (chủ biên) (1997), Lịch sử Nhật Bản, Nxb Văn hóa thơng tin, Hà Nội 23 Lewis M.Alexander (1963), Mơ thức trị giới, Nxb Trung tâm nghiên cứu Việt Nam, Sài Gòn 24 R.H.P.Mason and J.G.Caiger (2003): A History of Japan ( Lịch sử Nhật Bản), người dịch: Nguyễn Văn Sỹ, Nxb Lao động, Hà Nội 116 25 Lê Thế Mẫu (2011), Thế giới thập niên nhìn lại (sách tham khảo), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 26 Trần Quang Minh (chủ biên) (2011), Nhật Bản: Một số vấn đề kinh tế,chính trị bật 2001 – 2020 (sách chuyên khảo), Nxb Từ điển bách khoa, Hà Nội 27 Iaxuhico Nacaxone (2004), Chiến lược quốc gia Nhật Bản kỉ XXI, Nxb Thông Tấn, Hà Nội 28 Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Kim (chủ biên) (2007), Một số chuyên đề lịch sử giới T.2, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội 29 Hoàng Thị Thanh Nhàn (2012), Kinh tế, trị giới năm 2011 triển vọng năm 2012, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 30 Nguyễn Xuân Phách (1999), Chính sách đối ngoại số nước sau chiến tranh lạnh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 31 Trần Anh Phương (chủ biên) (2007), Chính trị khu vực Đơng Bắc Á từ sau chiến tranh lạnh, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 32 Lê Văn Quang (1993), Quan hệ quốc tế Đông Á lịch sử (Trung Quốc – Triều Tiên – Nhật Bản), Trường ĐH Tổng hợp TP.HCM 33 Lê Văn Quang (2001), Lịch sử quan hệ quốc tế từ 1917 đến 1945, Nxb Giáo dục , TP Hồ Chí Minh 34 Nguyễn Thị Huyền Sâm (2009), Kinh tế - xã hội Liên bang Nga thời kỳ hậu Xơ Viết, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 35 Vĩnh Sính (1991), Nhật Bản cận đại, Nxb ĐHSP TP.HCM 36 Nguyễn Xuân Sơn – Nguyễn Văn Du (2006), Chiến lược đối ngoại nước lớn quan hệ với Việt Nam hai thập niên đầu kỉ XXI ( sách tham khảo), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 37 Nguyễn Vũ Tùng, Hoàng Anh Tuấn (2006), Quan hệ đối tác chiến lược quan hệ quốc tế: Từ lí luận đến thực tiễn, Học viện Quan hệ quốc tế, Hà Nội 117 38 Nguyễn Anh Thái (chủ biên) (2008), Lịch sử giới đại, Nxb Giáo dục, Vĩnh Phúc 39 Ông Thị Đan Thanh (2007), Địa lý kinh tế - xã hội giới, Nxb ĐHSP Hà Nội 40 Nguyễn Xuân Thắng – Nguyễn Mạnh Hùng (2011), Một số đặc điểm bật giới khu vực năm đầu kỉ XXI, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 41 Nguyễn Xuân Thắng – Nguyễn Hồng Sơn (2007), Kinh tế, trị giới năm 2006 triển vọng năm 2007, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 42 Nguyễn Xuân Thắng – Đặng Xuân Thanh (2013), Kinh tế, trị Đơng Bắc Á giai đoạn 2001 – 2020, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 43 Nguyễn Hồng Bảo Thi (2004), Ảnh hưởng vấn đề tranh chấp quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật từ sau chiến tranh lạnh đến nay, Khóa luận tốt nghiệp, Đại học Khoa học xã hội nhân văn, ĐHQG TP.HCM 44 Nguyễn Thị Thư (1996), Lược sử nước Nga từ nguyên thủy đến cận đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội 45 Lưu Ngọc Trịnh (2009), Kinh tế, trị giới năm 2008 triển vọng năm 2009, Nxb Từ điển bách khoa, Hà Nội 46 Trung tâm khoa học xã hội nhân văn quốc gia, Viện Sử học (2002), Thế giới kiện lịch sử kỉ XX (1946 – 2000), Nxb Giaó dục, Hà Nội 47 V.I.Lênin (1976), Lênin toàn tập, tập 3, dịch Nxb Sự thật, Hà Nội 48 V.I.Lênin (1981), Lênin toàn tập, tập 27, dịch Nxb Sự thật, Hà Nội 49 V.I.Lênin (1978), Lênin toàn tập, tập 49, dịch Nxb Sự thật, Hà Nội 50 Lưu Tộ Xương, Quang Nhân Hồng, Hán Thừa Văn (chủ biên) (2002), Lịch sử giới thời Cận đại (1640 – 1900), tập 3, Nxb TPHCM Báo, tạp chí : 51 Quần đảo Kuril cửa ngõ Thái Bình Dương Nga, Tạp chí Biển, số 30, tháng 6/1997 118 52 Nga Nhật Bản tiếp tục đối thoại quần đảo Kuril, Báo Sài Gịn giải phóng, 16 - 05 - 2001 53 Nga Nhật kí Hiệp định nghề cá Nam Kuril, Báo Sài Gòn giải phóng, 23 – – 1998 54 Ngơ Xn Bình (2009), Vài nét quan hệ Nhật – Nga, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 55 Hồ Châu (1999), Bước phát triển quan hệ Nhật – Nga, Tạp chí Nghiên cứu Nhật Bản, số 56 Chu Đức Dũng (2008), Tổng quan kinh tế giới năm 2007, Tạp chí Những vấn đề kinh tế trị giới, số (143) 57 Trần Hiệp (2007), Những nét quan hệ Liên bang Nga Nhật Bản sau Chiến tranh lạnh, Tạp chí Thơng tin nghiên cứu quốc tế, số + 58 Trần Hiệp (2008), Quan hệ Nga – Nhật từ nửa cuối kỉ XIX đến kết thúc Chiến tranh lạnh, Tạp chí Nghiên cứu lịch sử, số 59 Trần Hiệp (2009), Tranh chấp lãnh thổ Nga Nhật Bản, Tạp chí Nghiên cứu quốc tế, số 60 Trần Hiệp (2004), Vấn đề quần đảo Curin quan hệ Nga – Nhật kỉ XX, Tạp chí Nghiên cứu lịch sử, số 61 Trần Hiệp – Hoàng Phúc Lâm (2007), Quần đảo Curin quan hệ Nga – Nhật kết thúc Chiến tranh lạnh, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 62 Trần Hiệp – Lê Thế Lâm (2007), Vấn đề quần đảo Kuril quan hệ Liên Bang Nga – Nhật Bản, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 6, tr.6 63 Trần Bá Khoa (2006), An ninh Đông Bắc Á: Biến động, thách thức triển vọng, Tạp chí nghiên cứu Nhật Bản Đơng Bắc Á, số 64 Lê Linh Lan, Quan hệ Nhật – Nga vấn đề tranh chấp lãnh thổ, Tạp chí Nghiên cứu quốc tế, số 26 119 65 Lê Linh (2010), Vài nét sách đối ngoại an ninh Nhật Bản thời Thủ tướng Yukio Hatoyama, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 66 Phạm Qúy Long (2005), Vấn đề tranh chấp lãnh thổ khu vực Đông Bắc Á : Đánh giá từ khía cạnh an ninh khu vực, Tạp chí nghiên cứu Nhật Bản Đông Bắc Á, số 67 Trần Hoàng Long (2013), Tranh chấp lãnh thổ phương Bắc / quần đảo Nam Kuril Nhật Bản Liên Bang Nga, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 68 Đinh Thị Hiền Lương (2006), Một số nét sách Nhật Bản khu vực Đơng Á, Tạp chí Nghiên cứu quốc tế, số 69 Trần Anh Phương (2009), Chính trị đối ngoại Đông Bắc Á năm 2008: Bức tranh sáng tối hai màu, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 70 Trần Anh Phương (2008), Các quan hệ quốc tế trọng yếu khu vực Đông Bắc Á năm 2007, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 71 Trần Anh Phương (2005), Tìm hiểu sách đối ngoại Nhật Bản từ sau Thế chiến thứ hai đến nay, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 72 Nguyễn Văn Tận (2004), Chính sách mở cửa hội nhập quốc tế Nhật Bản nửa sau năm 50 kỉ XIX, Tạp chí nghiên cứu Đông Bắc Á, số 73 Đinh Công Tuấn (2007), Một số vấn đề an ninh khu vực châu Á – Thái Bình Dương năm đầu kỉ XXI, Tạp chí Thơng tin nghiên cứu quốc tế, số 74 Đặng Xuân Thanh (2013), Cục diện Đơng Bắc Á tầm nhìn đến năm 2020, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 75 Đặng Xuân Thanh (2012), Vùng trũng an ninh Đông Bắc Á, Tạp chí nghiên cứu Đơng Bắc Á, số 10 76 Minh Thu (2008), An ninh Đông Bắc Á – nguy bất ổn lớn, Tạp chí nghiên cứu Đông Bắc Á, số 77 Thông xã Việt Nam (TTXVN), Quần đảo Kuril mối quan hệ Nga – Nhật, Tài liệu tham khảo đặc biệt (TLTKDB), 13/9/1994 78 TTXVN, Nam Kuril thuộc ai? TLTKDB, 12/11/1998 120 79 TTXVN, Cuộc đàm phán Nga – Nhật lại chui vào ngõ cụt, TLTKDB, 27/2/1999 80 TTXVN, dự án hợp tác Nga – Nhật Viễn Đông, Tin giới, 17/3/1999 81 TTXVN, Về chuyến thăm Đông Á ngoại trưởng I.Ivanov, TLTKDB, 19 - 25/2 /2000 82 TTXVN, Tái khởi động quan hệ Nhật – Nga, Tin tham khảo chủ nhật, 19/3/2000 83 TTXVN, Nội dung thỏa thuận Nga – Nhật, Tài liệu tham khảo, 6/9/2000 84 TTXVN, Hiệp ước hịa bình Nhật – Nga: Những chặng đường trắc trở, Tin tức cuối tuần, 6/9/2000 85 TTXVN, Mátxcơva – Tơk: Hịa bình nguội lạnh, TLTKDB, 28/9/2000 86 TTXVN, V.Putin có ý định thiết lập quyền lực vùng lãnh thổ, TLTKDB, 4/12/2000 87 TTXVN, Quan hệ Nhật – Nga, TLTKDB, 1/12/2000 88 TTXVN, Xung quanh gặp cấp cao Nga – Nhật Irkutsk, TLTKDB, 2/4/2001 89 TTXVN, Nơi Nga Nhật Bản gần tiếp xúc nhau, TLTKDB, 7/1/2002 90 TTXVN, Evgheni Primakov: Không thể từ bỏ chủ quyền, TLTKDB, 16/7/2002 91 TTXVN, Nga bị kẹt Nhật Bản Trung Quốc, TLTKDB, 8/9/2004 92 TTXVN, Vấn đề quần đảo Curin quan hệ Nga – Nhật, Thông tin tư liệu, 16/9/2004 93 TTXVN, Thiện chí Nga chuyển giao hai đảo cho Nhật Bản, TLTKDB, 19/11/2004 94 TTXVN, Bốn đảo Hiệp ước hịa bình Nga – Nhật, Tin tức cuối tuần, 25/11/2004 95 TTXVN, Khu vực Viễn Đông Nga: Vùng đất không yên tĩnh, TLTKDB, 18/6/2005 96 TTXVN, Quần đảo Curin – vấn đề gai góc quan hệ Nga – Nhật, TLTKDB, 05/9/2005 121 97 TTXVN, Những nét quan hệ Nga – Nhật từ kết thúc chiến tranh lạnh đến nay, Tin tham khảo chủ nhật, 19/3/2006 98 TTXVN, Ngoại giao lượng phương Đông Nga, Tin tham khảo chủ nhật, 22/10/2006 99 TTXVN, Báo chí Nga với vụ ngư dân Nhật Bản bị bắn chết, TLTKDB, 29/8/2006 100 TTXVN, Lí Nga coi trọng Trung Quốc Nhật Bản, TLTKDB, 9/12/2006 101 TTXVN, Về chuyến thăm Nga Thủ tướng Nhật Bản Y.Fukuda mối quan hệ hợp tác Nga – Nhật, Thông tin tư liệu, 3/5/2008 102 TTXVN, Vấn đề tranh chấp lãnh thổ quan hệ Nga – Nhật, TLTKDB, 11/6/2009 103 TTXVN, Quan hệ Nga – Nhật: Hiệp ước hịa bình xa vời, TLTKDB, 24/6/2009 104 TTXVN, Quan hệ Nga – Nhật Bản chưa ghi nhận đột phá, TLTKDB, 2/1/2010 105 TTXVN, Xung quanh tranh chấp lãnh hải Nga – Nhật, TLTKDB, 5/11/2010 106 TTXVN, Nhật Bản kẹt tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc – Nga, TLTKDB, 18/11/2010 107 TTXVN, Những mục tiêu Nga tranh chấp lãnh thổ với Nhật Bản, TLTKDB, 7/3/2011 108 TTXVN, Triển vọng quan hệ Nga – Nhật, TLTKDB , 14/4/2011 109 TTXVN, Những tham vọng quân Nga khu vực Viễn Đông đối sách Nhật Bản, TLTKDB, 7/10/2011 110 TTXVN, Quan hệ Nga – Nhật ấm lên chủ nghĩa thực dụng, TLTKDB, 4/7/2012 111 TTXVN, Tranh chấp lãnh thổ Nga – Nhật lại bùng phát, TLTKDB, 6/7/2012 112 TTXVN, Cú hích quan hệ Nga – Nhật, Thơng tin tư liệu, 4/5/2013 122 113 Hoàng Thị Hải Yến (2013), Quan hệ Nhật – Mỹ - Nga chiến tranh Nga – Nhật (1904 – 1905), Tạp chí nghiên cứu Đông Bắc Á, số Internet: 114 http://cjs.inas.gov.vn/index.php?newsid=731 Lịch sử diễn biến tranh chấp quần đảo Nam Kuril Lãnh thổ phương Bắc Nga Nhật Bản 115 http://vtc.vn/quoc-te/nga-trieu-dai-su-my-vi-quan-dao-kuril-339806.html Nga triệu Đại sứ Mỹ quần đảo Kuril 116 http://tuoitre.vn/the-gioi/478028/quan-dao-kuril-lai-nong.html Quần đảo Kuril lại nóng 117 http://vietnamese.ruvr.ru/2014_01_14/127244087/ Cựu Thủ tướng Nhật Bản kêu gọi thỏa hiệp quần đảo Kuril 118 http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/tu-lieu/bien-dao-dong-bac-a-noi-con-giong-to2240104.html Biển đảo Đông Bắc Á giông tố 119 http://www.dav.edu.vn/en/reseach/introduction.html?id=424:so-26-quan-he-nhatnga-va-van-de-tranh-chap-lanh-tho Quan hệ Nhật - Nga vấn đề tranh chấp lãnh thổ 120 http://nghiencuubiendong.vn/quan-h-quc-t/2285 2285Sự trở lại Putin sách Nhật Bản tương lai 121 http://www.inas.gov.vn/633-chinh-sach-doi-ngoai-cua-nga-trung-quoc-va-nhatban-trong-cuc-dien-chinh-tri-dong-a-nhung-nam-dau-the-ky-xxi.html Chính sách đối ngoại Nga, Trung Quốc, Nhật Bản cục diện trị Đơng Á năm đầu kỉ XXI 122 http://cjs.inas.gov.vn/index.php?newsid=655 123 Tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Kuril Nhật Bản Nga 123 http://nghiencuubiendong.vn/tin-quoc-te-tong-hop/1317-y-do-cua-nga-trong-viectang-cuong-luc-luong-tren-quan-dao-kuril Ý đồ Nga việc tăng cường lực lượng quần đảo Kuril 124 http://www.pravda.ru/world/asia/fareast/24-01-2012/1105704-japan-0/ 125 http://dav.edu.vn/en/publications/international-studies-review/backissues/1998/410-so-24-quan-he-nhat-nga-tien-toi-muc-tieu-nam-2000.html Quan hệ Nhật - Nga tiến tới mục tiêu năm 2000 126 http://nghiencuubiendong.vn/tin-ncbd/1442-mc-ich-chuyn-thm-ca-pho-th-tng-ngati-vung-o-tranh-chp-vi-nht-bn Thứ năm, 23 Tháng hai 2006, 11:02 GMT+7 127 http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/nhat-ban-muon-ca-4-hon-dao-thuoc-kurils2015567.html Nhật Bản muốn đảo thuộc Kurils Thứ tư, 17/11/2004 | 14:34 GMT+7 128 http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/nga-va-nhat-khong-thoa-thuan-duoc-ve-kuril2016257.html Thứ hai, 22/11/2004 | 11:12 GMT+7 129 http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/ngoai-truong-nhat-keu-goi-nga-thoa-hiep-velanh-tho-2011963.html Thứ năm, 19/5/2005 | 08:03 GMT+7 130 http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/nga-xay-nha-tho-tren-dao-tranh-chap-voinhat-2062468.html Thứ bảy, 19/11/2005 | 09:50 GMT+7 131 http://vietbao.vn/The-gioi/Nga-coi-phat-bieu-cua-Ngoai-truong-Nhat-Ban-la-canthiep-cong-viec-noi-bo/65045436/159/ Thứ năm, 23 Tháng hai 2006, 11:02 GMT+7 124 132 http://www.nhandan.com.vn/mobile/_mobile_thegioi/_mobile_nhandinhtulieu/item/94 45902.html Nhật Bản - Nga cải thiện quan hệ Chủ nhật, 04/05/2008 - 12:41 PM (GMT+7) 133 http://antg.cand.com.vn/Su-kien-Binh-luan-antg/Chuyen-tham-Nga-cua-Thutuong-Nhat-Ban-Yasuo-Fukuda-291428/ Chuyến thăm Nga Thủ tướng Nhật Bản Yasuo Fukuda 10:30 08/05/2008 134 http://tapchicongsan.org.vn/Home/Thoi_su_chinh_tri/2008/10438/Nhung-su-kienquoc-te-dang-chu-y-trong-tuan-tu-311.aspx Những kiện quốc tế đáng ý tuần (từ 3-11 đến 9-11-2008) 14:36' 10/11/2008 135 http://nguoiviet.eu/tin-the-gioi/se-xay-ra-xung-dot-truc-dien-nga-nhat-ve-quandao-kuril.html Sẽ xảy xung đột trực diện Nga, Nhật quần đảo Kuril? Cập nhật lúc 12-07-2009 11:07:01 (GMT) 136 http://www.baomoi.com/Tong-thong-Nga-va-Thu-tuong-Nhat-Ban-thao-luan-vande-tranh-chap-lanh-tho/119/2924913.epi Tổng thống Nga Thủ tướng Nhật Bản thảo luận vấn đề tranh chấp lãnh thổ ĐCSVN - 10/07/2009 09:46 137 http://baobinhdinh.com.vn/thegioi/2009/9/81373/ Nga Nhật Bản trí giải tranh chấp đảo 10:34', 24/9/ 2009 (GMT+7) 138 http://www.baomoi.com/NgaNhat-giai-quyet-van-de-ky-hiep-uoc-hoabinh/119/3501408.epi Nga - Nhật giải vấn đề ký hiệp ước hịa bình 125 15/11/2009 20:30 139 http://vov.vn/thegioi/nhat-ban-muon-thao-luan-sau-hon-van-de-tranh-chap-lanhtho-voi-nga-126592.vov Nhật Bản muốn thảo luận sâu vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Nga Thứ 5, 20:21, 12/11/2009 140 http://www.baomoi.com/Quoc-hoi-Nhat-Ban-thong-qua-du-luat-ve-chu-quyenquan-dao-tranh-chap/0/2901769.ep Quốc hội Nhật Bản thông qua dự luật chủ quyền quần đảo tranh chấp ĐCSVN - 04/07/2009 09:21 141 http://www.cadn.com.vn/news/92_44303_cuoc-gap-lich-su-giua-aso-vamedvedev-tai-sakhalin.aspx Cuộc gặp lịch sử Aso Medvedev Sakhalin Cập nhật: Thứ tư, 18/2/2009 - 0h0' 142 http://www.baomoi.com/Okada-muon-doi-thoai-voi-Nga-ve-tranh-chapdao/119/3791412.epi Thủ tướng Okada muốn đối thoại với Nga tranh chấp đảo 25/01/2010 21:59 143 http://www.baomoi.com/Nhat-Ban-cam-ket-tiep-tuc-thuc-day-quan-he-chinh-triva-kinh-te-voi-Nga/119/4390943.epi Nhật Bản cam kết tiếp tục thúc đẩy quan hệ trị kinh tế với Nga 11/06/2010 06:18 144 http://vtc.vn/nhat-that-vong-vi-chuyen-tham-dao-cua-pho-thu-tuongnga.311.271936.htm Nhật thất vọng chuyến thăm đảo Phó Thủ tướng Nga 13.12.2010 145 http://antg.cand.com.vn/Su-kien-Binh-luan-antg/Cang-thang-ngoai-giao-Nga Nhat-298915/ 126 Căng thẳng ngoại giao Nga - Nhật 08:40 09/11/2010 146 http://www.baomoi.com/Tong-thong-Nga-dua-anh-tham-quan-dao-Kuril-lenTwitter/119/5122496.epi Tổng thống Nga đưa ảnh thăm quần đảo Kuril lên Twitter 02/11/2010 12:57 147 http://vn.sputniknews.com/vietnamese.ruvr.ru/2010/11/04/31460286/ tháng mười 2010, 11:02 Thái độ cực đoan Tokyo gây trở ngại đường giải nhân nhượng lẫn 148 http://www.baomoi.com/Nga-tap-tran-ram-ro-de-canh-cao-NhatBan/119/4502165.epi Nga tập trận rầm rộ để “cảnh cáo” Nhật Bản? 04/07/2010 14:15 (tận trận) 149 http://www.baomoi.com/Nhat-Ban-len-tieng-ve-cuoc-tap-tran-lon-cuaNga/119/4518195.epi Nhật Bản lên tiếng tập trận lớn Nga 07/07/2010 14:21 150 http://baobinhdinh.com.vn/thegioi/2011/1/104093/ Nga, Nhật lại căng thẳng đảo tranh chấp 15:37', 21/1/ 2011 (GMT+7) 151 http://www.baomoi.com/NgaNhat-tranh-chap-ngoai-cang-thangnoi/119/5661490.epi 08/02/2011 09:36 152 http://tapchicongsan.org.vn/Home/Thoi_su_chinh_tri/2011/6344/Dien-Cremlituyen-bo-lanh-dao-Nga-da-va-se-di-tham.aspx Điện Crem-li tuyên bố lãnh đạo Nga thăm quần đảo Cu-rin 22:57' 13/2/2011 127 153 http://www.baomoi.com/Bo-truong-Nga-tham-hon-dao-tranh-chap-voiNhat/119/5646565.epi Bộ trưởng Nga thăm đảo tranh chấp với Nhật Pháp luật TPHCM - 02/02/2011 10:47 154 http://vn.sputniknews.com/vietnamese.ruvr.ru/2011/02/24/45949204/ 24 tháng hai 2011, 15:11 Tokyo khơng cịn dùng thuật ngữ “sự xâm chiếm trái phép” liên quan đến Nam Kuril 155 http://www.baomoi.com/Nga-rot-tien-tan-vao-vung-tranh-chap-voiNhat/119/6284736.epi Nga “rót tiền tấn” vào vùng tranh chấp với Nhật Báo Đất Việt - 19/05/2011 10:05 156 http://vn.sputniknews.com/vietnamese.ruvr.ru/2011/02/12/44018633/ 12 tháng hai 2011, 12:24 Chưa có tiến vấn đề Kuril 157 http://tuoitre.vn/tin/the-gioi/20110211/nga-tang-cuong-quan-su-tren-quan-daokuril/424081.html Nga tăng cường quân quần đảo Kuril 11/02/2011 07:23 GMT+7 158 http://nghiencuubiendong.vn/tin-quoc-te-tong-hop/1272-nga-va-nht-bn-co-thoatkhi-qkhu-vc-vong-xoayq Nga Nhật Bản có khỏi "khu vực vịng xoáy"? Thứ tư, 09 Tháng 2011 17:19 159 http://www.daidoanket.vn/index.aspx?Menu=1436&Style=1&ChiTiet=23516 Nam Kuril: Vấn đề thách thức quan hệ song phương Nga - Nhật 12/02/2011 160 http://vietbao.vn/The-gioi/Nga-Nhat-kho-giai-quyet-tranh-chap-lanhtho/12956523/159/ 128 Thứ bảy, 28 Tháng 2012 161 http://www.baomoi.com/Nga-se-xay-dung-san-bay-moi-tren-quan-dao-NamKuril/119/5942005.epi Nga xây dựng sân bay quần đảo Nam Kuril 25/03/2011 21:22 162 http://seasfoundation.org/research-documents/geopolitics/706-nga-chun-b-thay-ichinh-sach-i-vi-cac-hon-o-tranh-chp-vi-nht-bn Nga chuẩn bị thay đổi sách đảo tranh chấp với Nhật Bản 29/12/ 2010 ... chấp lãnh thổ Nga Nhật Bản Vấn đề quần đảo Curin quan hệ Nga – Nhật kỉ XX Quần đảo Curin quan hệ Nga – Nhật kết thúc Chiến tranh lạnh Vấn đề quần đảo Kuril quan hệ Liên Bang Nga – Nhật Bản 11 Học... sử vấn đề tranh chấp quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản Chương 2: Vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản thời kì Tổng thống V.Putin ( 2004 – 2008 ) Chương 3: Vấn đề quần đảo Nam. .. quát lịch sử tranh chấp quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản trước năm 2004 đến vấn đề quần đảo Nam Kuril quan hệ Nga – Nhật Bản (2004 – 2012) Do mối quan hệ Nga – Nhật có phạm vi rộng, phức