ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN  NGUYỄN THỊ THU THỦY XÂY DỰNG BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CẢNG BIỂN ĐIỂN CỨU TẠI CẢNG CÁI MÉP – TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC (TRỪ ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN) TP HỒ CHÍ MINH - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN  NGUYỄN THỊ THU THỦY XÂY DỰNG BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CẢNG BIỂN ĐIỂN CỨU TẠI CẢNG CÁI MÉP – TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Địa lý học (trừ Địa lý tự nhiên) Mã số: 60 31 95 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS TRƢƠNG THỊ KIM CHUYÊN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan: Luận văn Xây dựng số đánh giá tác động kinh tế - xã hội cảng biển Điển cứu cảng Cái Mép - tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cơng trình nghiên cứu khoa học tơi thực hướng dẫn khoa học TS Trương Thị Kim Chuyên (Khoa Địa lý, Trường Đại học Khoa học xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) Các số liệu kết nghiên cứu luận văn nghiêm túc, trung thực chưa đượ , thơng tin trích dẫn ghi rõ nguồn gốc TÁC GIẢ LUẬN VĂN Xin tỏ lịng kính trọng biết ơn chân thành đến: TS Trương Thị Kim Chuyên người tận tình hướng dẫn khoa học, động viên tinh thần củng cố nhiều kiến thức giúp thực luận văn Xin gửi lời tri ân đến: Thầy cô giảng dạy bậc cao học, thầy cô khoa Địa lý cung cấp kiến thức, kinh nghiệm học tập nghiên cứu cho Đây tảng quý giá cho tơi suốt q trình học tập cho tương lai sau Xin gửi lời cảm ơn đến: Các cá nhân, tổ chức, quan doanh nghiệp huyện Tân Thành, khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải giúp đỡ thu thập liệu, thông tin địa bàn Đặc biệt, xin gửi lời cảm ơn ông Nguyễn Ngọc Thạch (chánh văn phòng Sở GTVT tỉnh BR – VT) hỗ trợ tơi q trình tiếp cận doanh nghiệp cảng thu thập số liệu hiệu Ban Giám đốc TTNC Biển Đảo đồng nghiệp nơi công tác tạo điều kiện thuận lợi thời gian để tơi xếp lịch học, thực chuyến khảo sát thực địa cho đề tài Gia đình ln tạo điều kiện tốt nhất, ủng hộ đường chọn Hơn hết mẹ - người lo lắng, hết lịng hy sinh tơi Với q trình sinh lớn lên huyện Tân Thành, chứng kiến thay đổi ngày lớn mạnh cụm cảng biển Cái Mép – Thị Vải kéo theo thay đổi, phát triển ngày sôi động cho địa bàn Tơi hy vọng kết nghiên cứu góp phần công sức cho quản lý, phát triển cụm cảng cách bền vững Từ đó, góp phần xây dựng, phát triển quê hương ngày giàu đẹp ii TẮT Trong bối cảnh cụm cảng biển Cái Mép - Thị Vải quy hoạch cảng trung chuyển quốc tế, cảng cửa ngõ quốc tế (loại IA) nhận nhiều nguồn lực đầu tư Nhà nước Từ đó, cụm cảng trở thành phận quan trọng, gắn liền với sách phát triển huyện Tân Thành tỉnh BR – VT với mục tiêu phát triển: động lực cho huyện Tân Thành trở thành thị có chức trung tâm cơng nghiệp – cảng biển quốc tế; đầu mối giao thơng vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (Quyết định 1113/QĐ-TTg, 2013); hạt nhân thúc đẩy phát triển KT – XH sau thời kỳ dầu khí (Quyết định 1382/QĐ-UBND, 2014) Ta thấy, hình thành phát triển cụm cảng biển đóng vai trị động lực, dự kiến đem lại nhiều thay đổi phát triển KT – XH huyện Tân Thành Đề tài “Xây dựng số đánh giá tác động KT - XH cảng biển Điển cứu cảng Cái Mép, tỉnh BR - VT” thực nhằm thiết lập số dùng cho bên có liên quan theo dõi, giám sát (đo lường thay đổi tiến trình phát triển dự án cảng theo thời gian Thêm vào đó, số cơng cụ hữu ích cho phủ cấp quyền (huyện, tỉnh) quản lý địa bàn nhằm nhận biết xu hướng, diễn biến có ý nghĩa tiêu cực Đề tài có 03 mục tiêu nghiên cứu cụ thể, bao gồm: (1) Xây dựng sở lý luận thiết lập quy trình xây dựng số đánh giá tác động cảng biển đến đời sống KT - XH địa bàn có cảng; (2) Áp dụng quy trình thiết lập số đánh giá tác động cảng biển khu bến Phú Mỹ - Mỹ Xuân thuộc cụm cảng Cái Mép - Thị Vải; (3) Đánh giá tính khả thi việc thu thập số liệu đề xuất giải pháp hoàn thiện số Với liệu thứ cấp sơ cấp khác phục vụ cho nội dung nghiên cứu, đề tài sử dụng phương pháp thu thập xử lý liệu dạng định tính định lượng Để làm rõ trạng đặc điểm phát triển cảng biển huyện Tân Thành, phương pháp cần có là: thu thập phân tích liệu thứ cấp, vấn bán cấu trúc, hỏi ý kiến chuyên gia, phân tích bên liên quan, điều tra khảo sát thực địa Các phương pháp nghiên cứu cho nội dung xây dựng triển khai thu thập liệu minh chứng cho số đánh giá tác động KT – XH dự án cảng biển là: phương pháp trọng số cộng đơn giản (SAW), thu thập liệu thống kê, điều tra xử lý bảng hỏi, hỏi ý kiến chuyên gia vấn sâu iii Sau sàng lọc 12 số (từ 23 số nhận diện ban đầu) Kết trình triển khai thu thập liệu đo lường 12 số cho thấy tranh định tầm ảnh hưởng dự án cảng đến địa bàn huyện Tân Thành như: đóng góp 11,57% vào tổng giá trị gia tăng nội địa địa bàn, giải 0,49% số công ăn việc làm cho cư dân huyện Tân Thành; thu nhập lao động cảng trung bình đạt 5.733.300 đồng/tháng; vấn đề phiền phức mà dự án cảng tác động tiêu cực đến địa bàn là: lượng xe cộ vào cảng lớn gây áp lực cho hoạt động giao thơng, nhiễm mơi trường (khói bụi, tiếng ồn);… Kết nghiên cứu cho thấy thu thập liệu (giá trị đo lường) cho số q trình phức tạp với nhiều khó khăn phát sinh từ thực tế, số số cần bỏ nhiều chi phí (cơng sức, thời gian, tài chính) để thu thập liệu số khác Các số có nguồn cung cấp liệu doanh nghiệp cảng có mức độ khả thi thấp Lý bắt nguồn từ việc doanh nghiệp cảng không sẵn sàng cho việc công bố thông tin, liệu Các số thu thập từ khảo sát ý kiến cộng đồng có mức độ khả thi trung bình, trình thu thập nhiều thời gian cơng sức Nhóm số có nguồn cung cấp liệu phòng ban chức UBND huyện Tân Thành có tính khả thi cao nhất, liệu có sẵn thống kê Với mẻ nội dung nghiên cứu chưa có quy trình thống cho thực hoạt động đánh giá tác động dự án (sự quan tâm, nghiên cứu sơ khởi), mặt khác, việc thiếu nguồn lực cho triển khai, trì số đánh giá (trong có đánh giá tác động) chi phí tốn kém, phức tạp, nhiều thời gian, Việc triển khai trì số đánh giá tác động KT – XH dự án cảng biển gặp phải khó khăn, thách thức đị , tác giả đề xuất 03 giải pháp cho hồn thiện triển khai, trì số đánh giá tác động KT – XH dự án cảng: Trước hết, cần xây dựng văn hóa đánh giá quản trị dự án đầu tư (giải pháp nâng cao nhận thức, khuyến khích tham gia cộng đồng bên liên quan); , tạo động cho phủ thay đổi hay ban hành chế, sách tạo sở pháp lý, hỗ trợ điều phối hay cung cấp nguồn tài cho triển khai trì số (Giải pháp chế, sách Nhà nước) tích cực tiếp thu, kế thừa kinh nghiệm nghiên cứu quốc tế nhằm nâng cao lực nghiên cứu xây dựng triển khai số iv DANH MỤC VIẾT TẮT BR - VT : Bà Rịa – Vũng Tàu Cty : Công ty CSHT : Cơ sở hạ tầng DN : Doanh nghiệp DWT : DeadWeight Tonnage - Tấn GDP : Gross Domestic Product GTGT : Giá trị gia tăng GTVT : Giao thông vận tải ICD : Inland Clearance Depot - Cảng nội địa JICA : Japan International Cooperation Agency PPRISM : Port Performance Indicators Selection & Measurement KCN : Khu công nghiệp KT - XH : Kinh tế - xã hội ODA : Official Development Assistance SAW : Simple Additive Weighting SWOT : Strengths – Weaknesses – Opportunities - Threats TEU : Twenty-foot Equivalent Units (container 20 feet) TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh TT : Thị trấn UBND : Ủy ban nhân dân UNDP : United Nations Development Programme VN : Việt Nam WB : World Bank v MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN i LỜ ii ẮT iii DANH MỤC VIẾT TẮT v MỤC LỤC vi DANH MỤC BẢNG ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ xi DANH MỤC HÌNH ẢNH xii PHẦN MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Tổng quan tƣ liệu 2.1 Tổng quan nội dung nghiên cứu 2.1.1 Đánh giá đánh giá dự án đầu tư 2.1.2 Tác động KT - XH dự án đầu tư 2.1.3 Bộ số 2.1.4 Cảng biển tác động cảng biển 2.1.5 Các số đánh giá tác động KT - XH cảng biển 14 2.2 Tổng quan nghiên cứu cảng biển địa bàn huyện Tân Thành 17 Mục tiêu nghiên cứu 18 3.1 Mục tiêu tổng quát 18 3.2 Mục tiêu cụ thể 18 Khung nghiên cứu 19 Phƣơng pháp luận 19 Phƣơng pháp nghiên cứu 21 6.1 Phương pháp thu thập liệu 21 6.1.1 Đối với liệu thứ cấp 21 6.1.2 Đối với liệu sơ cấp 21 6.2 Phương pháp xử lý liệu 23 6.2.1 Tổng hợp, phân tích liệu thứ cấp 23 6.2.2 Phương pháp trọng số cộng đơn giản (SAW) 23 6.2.3 Xử lý thống kê liệu bảng hỏi 25 Khu vực nghiên cứu 25 Giới hạn nghiên cứu 29 8.1 Giới hạn khu vực nghiên cứu 29 8.2 Giới hạn thời gian nghiên cứu 31 8.3 Đối tượng khảo sát 31 vi Ý nghĩa đề tài 32 9.1 Ý nghĩa khoa học 32 9.2 Ý nghĩa thực tiễn 32 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 34 CHƢƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN 34 1.1 Cảng biển 34 1.1.1 Khái niệm cảng biển 34 1.1.2 Dự án đầu tư cảng biển 34 1.1.3 Vai trò cảng biển 36 1.1.4 Các hoạt động kinh tế - dịch vụ cảng biển 37 1.1.5 Công năng, phân loại cảng biển 38 1.2 Đánh giá tác động tác động kinh tế - xã hội dự án 41 1.2.1 Khái niệm đánh giá dự án đầu tư đánh giá tác động 41 1.2.2 Tác động kinh tế - xã hội dự án 42 1.3 Chỉ số 45 1.3.1 Khái niệm 45 1.3.2 Phân biệt số, tiêu, mục tiêu 46 1.3.3 Phân loại số chức năng, ý nghĩa số 47 1.3.4 Các tiêu chí lựa chọn, đánh giá số tốt 48 1.3.5 Các đặc trưng số 49 1.4 Xây dựng số đánh giá tác động KT - XH dự án cảng biển 50 1.4.1 Khái niệm đánh giá tác động KT – XH dự án cảng 50 1.4.2 Các mục tiêu phát triển KT - XH dự án cảng biển 51 1.4.3 Phân loại nhóm tác động KT - XH dự án cảng biển 51 1.4.4 Quy trình xây dựng số đánh giá tác động KT - XH dự án cảng biển 53 CHƢƠNG ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN CẢNG BIỂN TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN TÂN THÀNH 56 2.1 Bối cảnh phát triển cảng biển huyện Tân Thành 56 2.1.1 Các sách Nhà nước 56 2.1.2 Các yếu tố KT – XH huyện Tân Thành 57 2.2 Đặc điểm địa bàn huyện Tân Thành cho phát triển cảng biển 59 2.2.1 Vị trí địa lý tài nguyên vị 59 2.2.2 Tài nguyên thiên nhiên 67 2.2.3 Cơ sở hạ tầng, kỹ thuật dịch vụ hỗ trợ 72 2.2.4 Dân số lao động 78 2.3 Hiện trạng hoạt động cảng biển khu bến Phú Mỹ - Mỹ Xuân 81 2.3.1 Sự phát triển khu bến cảng qua giai đoạn 81 2.3.2 Hiện trạng khai thác cảng khu bến Phú Mỹ - Mỹ Xuân 84 CHƢƠNG NHẬN DIỆN, ĐỀ XUẤT VÀ SÀNG LỌC BỘ CHỈ SỐ 89 vii 3.1 Xác định tầm nhìn chiến lƣợc phát triển cảng biển phát triển KT - XH huyện Tân Thành 89 3.2.1 Các văn pháp lý có liên quan 89 3.2.2 Xác định mục tiêu cho phát triển cảng biển gắn với phát triển KT – XH 90 3.2 Nhận diện, đề xuất số 91 3.3.1 Đề xuất số 91 3.3.2 Phân tích đặc trưng số (đề xuất) 94 3.3 Sàng lọc, lựa chọn số phƣơng pháp SAW 102 CHƢƠNG TRIỂN KHAI THU THẬP DỮ LIỆU CHO BỘ CHỈ SỐ VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP 104 4.1 Triển khai thu thập phân tích liệu đo lƣờng cho số 104 4.1.1 Thu thập liệu cho số 104 4.1.2 Từ kết đo lường số, phân tích tác động KT –XH khu bến cảng Phú Mỹ - Mỹ Xuân 106 4.2 Đánh giá tính khả thi việc triển khai số thực tế 115 4.3 Đề xuất giải pháp hoàn thiện số 120 4.4.1 Giải pháp chế, sách 120 4.4.2 Giải pháp nâng cao nhận thức, khuyến khích tham gia 121 4.4.3 Giải pháp kế thừa kinh nghiệm nghiên cứu quốc tế 122 KẾT LUẬN 123 TÀI LIỆU THAM KHẢO 126 PHỤ LỤC 132 Bảng Tiến trình 12 bước xây dựng số đánh giá 132 Bảng Các số đánh giá tác động kinh tế - xã hội dự án cảng biển Martin Associates 133 Bảng Các số đánh giá tác động kinh tế - xã hội cảng biển dự án PPRISM 134 Bảng Bộ tiêu chí SMART đánh giá số tốt 137 Bảng Tóm tắt nội dung văn pháp lý xác định mục tiêu phát triển KT - XH gắn với phát triển cảng biển khu bến Phú Mỹ - Mỹ Xuân 138 Bảng Bảng đánh giá mức độ đáp ứng số theo 05 tiêu chí 142 Bảng Bảng tính trọng số cho 05 tiêu chí đánh giá số theo 03 phương pháp thứ tự tầm quan trọng 144 Bảng Bảng kết sàng lọc số theo phương pháp SAW 145 Bảng Bảng xếp điểm đánh giá theo phương pháp SAW số (theo thứ tự giảm dần)…………………………………………………………………………………………… 148 viii Bảng Bảng đánh giá mức độ đáp ứng số theo 05 tiêu chí STT Kết đánh giá mức độ đáp ứng theo tiêu chí Phù hợp Có sẵn Chính xác, Đơn giản, Có thể thu số liệu rõ ràng dễ hiểu thập liên tục Chỉ số Tăng thu nhập quốc dân (tăng trƣởng kinh tế) Giá trị gia tăng trực tiếp 4 Giá trị gia tăng gián tiếp 1 Giải công ăn, việc làm Số lao động (cư dân địa bàn) làm việc trực tiếp cảng 4 4 Số lao động (là cư dân địa bàn) có việc làm gián tiếp cảng tạo 1 Nâng cao tay nghề ngƣời lao động Cơ cấu trình độ học vấn lao động làm việc cảng 3 3 Số tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, chuyên môn, nghiệp vụ cho công nhân viên cảng 3 Chuyển dịch cấu kinh tế kết hợp chuyển dịch cấu lao động Tỉ lệ giá trị gia tăng trực tiếp gián tiếp so với tổng giá trị gia tăng ngành thương mại - dịch vụ 1 Tỉ lệ lao động trực tiếp lao động gián tiếp so với tổng số lao động ngành thương mại- dịch vụ 2 3 Nâng cao chất lƣợng sống ngƣời dân Thu nhập bình quân/người cư dân địa phương (có việc làm liên quan tới cảng) 142 10 Số lượng sở giáo dục (đào tạo ngành nghề lĩnh vực cảng) mở địa bàn 3 11 Số lượng công trình dịch vụ cơng cộng xây (có liên quan đến dự án cảng) 3 12 Tỉ lệ người dân thấy hội mà hoạt động cảng biển đem lại cho địa bàn 4 13 Tỉ lệ người dân hài lòng, ủng hộ hoạt động cảng biển 3 14 Tỉ lệ than phiền người dân tác động tiêu cực cảng biển gây 4 15 Đánh giá người dân cải thiện khả tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, y tế, giáo dục, giải trí,… 3 16 Tỉ lệ dân địa phương dự định làm việc cảng 3 4 Thúc đẩy hoàn thiện sở hạ tầng, kỹ thuật 17 Số km cơng trình giao thơng (có liên quan đến cảng) xây mới, nâng cấp hàng năm 3 18 Số lượng nhà máy, xí nghiệp có hoạt động xuất/nhập qua cảng tăng thêm hàng năm 3 Bảo vệ môi trƣờng, giữ gìn cảnh quan tự nhiên 19 Tỉ lệ diện tích thảm thực vật tự nhiên (rừng ngập mặn) bị phá bỏ phục vụ cho xây dựng, phát triển cảng biển 3 20 Mức độ đánh giá người dân chất lượng môi trường sống (sự lành mạnh, an toàn cho sức khỏe) 3 Đảm bảo an ninh, trật tự 143 21 Số lượng dân nhập cư vào địa bàn (để làm công việc trực tiếp gián tiếp liên quan đến dự án cảng biển) 3 22 Số lượng vụ phạm tội (có liên quan đến hoạt động cảng biển): ẩu đả, trộm cắp, cướp giật, cờ bạc 4 23 Số lượng địa điểm/nhà hàng/khách sạn xuất nạn mại dâm gần khu vực cảng 2 Bảng Bảng tính trọng số cho 05 tiêu chí đánh giá số theo 03 phương pháp thứ tự tầm quan trọng Thứ tự tầm quan trọng ( ri ) Tiêu chí đánh giá PP tổng thứ tự (wI) PP nghịch đảo thứ tự (wII) PP hàm mũ thứ tự (wIII) (n- ri + 1) Trọng số wI Trọng số wII 1/ ri (n- ri +1)2 Trọng số wIII Trọng số trung bình (của phương pháp) Phù hợp 0,33 0,44 25 0,45 0,41 Có sẵn số liệu 0,27 0,5 0,22 16 0,29 0,26 Chính xác, rõ ràng 0,2 0,33 0,14 0,16 0,17 Đơn giản, dễ hiểu 0,13 0,25 0,11 0,08 0,11 Có thể thu thập liên tục 0,07 0,2 0,09 0,02 0,06 15 2,28 55 1 144 Bảng Bảng kết sàng lọc số theo phương pháp SAW STT Chỉ số Phù hợp Có sẵn số liệu Độ tin cậy Đơn giản, dễ hiểu Có thể thu thập liên tục Điểm đánh giá Tăng thu nhập quốc dân (tăng trƣởng kinh tế) Giá trị gia tăng trực tiếp (Giá trị gia tăng nước thuần) 1,64 0,52 0,68 0,33 0,24 3,41 Giá trị gia tăng gián tiếp 1,64 0,26 0,17 0,11 0,12 2,30 Giải công ăn, việc làm Số lao động (là cư dân địa bàn) có việc làm trực tiếp cảng 1,64 0,52 0,68 0,44 0,24 3,52 Số lao động (là cư dân địa bàn) có việc làm gián tiếp cảng tạo 1,64 0,26 0,17 0,11 0,12 2,30 Nâng cao tay nghề ngƣời lao động Cơ cấu trình độ học vấn lao động làm việc cảng 1,23 0,52 0,51 0,33 0,18 2,77 Số tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, chuyên môn, nghiệp vụ cho công nhân viên cảng 1,64 0,52 0,51 0,33 0,18 3,18 Chuyển dịch cấu kinh tế kết hợp chuyển dịch cấu lao động Tỉ lệ giá trị gia tăng trực tiếp giá trị gia tăng gián tiếp so với tổng giá trị gia tăng ngành thương mại - dịch vụ 1,64 0,26 0,17 0,11 0,12 2,30 Tỉ lệ lao động trực tiếp lao động gián tiếp so 1,64 0,26 0,34 0,11 0,12 2,47 145 với tổng số lao động ngành thương mạidịch vụ Nâng cao chất lƣợng sống ngƣời dân Thu nhập bình quân/người cư dân địa phương (có việc làm liên quan tới cảng) 1,64 0,52 0,51 0,33 0,12 3,12 10 Số lượng sở giáo dục (đào tạo ngành nghề lĩnh vực cảng) mở địa bàn 1,64 0,52 0,51 0,33 0,12 3,12 11 Số lượng cơng trình dịch vụ cơng cộng xây (có liên quan đến dự án cảng) 1,23 0,52 0,51 0,22 0,18 2,66 12 Tỉ lệ người dân thấy hội mà hoạt động cảng biển đem lại cho địa bàn 1,64 0,52 0,51 0,44 0,18 3,29 13 Tỉ lệ người dân hài lòng, ủng hộ hoạt động cụm cảng biển 1,64 0,52 0,51 0,33 0,18 3,18 14 Tỉ lệ vấn đề phiền phức mà người dân gặp phải (do cảng biển gây ra) 1,64 0,52 0,51 0,44 0,18 3,29 15 Đánh giá người dân cải thiện khả tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, y tế, giáo dục, giải trí,… 1,23 0,52 0,51 0,33 0,18 2,77 Tỉ lệ người dân địa phương dự định tham gia làm việc cảng 1,23 0,52 0,51 0,44 0,24 2,94 1,64 0,52 0,51 0,33 0,18 3,18 16 Thúc đẩy hoàn thiện sở hạ tầng, kỹ thuật 17 Số dự án cơng trình giao thơng (có liên quan 146 đến cảng) xây mới, nâng cấp hàng năm 18 Số lượng nhà máy, xí nghiệp có hoạt động xuất/nhập qua cảng tăng thêm hàng năm 1,64 0,26 0,51 0,22 0,12 2,75 Bảo vệ môi trƣờng, giữ gìn cảnh quan tự nhiên 19 Tỉ lệ diện tích thảm thực vật tự nhiên bị đốn bỏ phục vụ cho xây dựng, phát triển cảng biển 1,23 0,52 0,51 0,33 0,18 2,77 20 Mức độ đánh giá người dân chất lượng môi trường sống (sự lành mạnh, an toàn cho sức khỏe) 1,64 0,52 0,51 0,33 0,18 3,18 Số lượng dân nhập cư vào địa bàn (để làm công việc trực tiếp gián tiếp liên quan đến dự án cảng biển) 1,64 0,26 0,34 0,33 0,12 2,69 Số lượng vụ phạm tội (có liên quan đến hoạt động cảng biển): ẩu đả, trộm cắp, cướp giật, cờ bạc 1,64 0,26 0,34 0,44 0,18 2,86 Số lượng địa điểm/nhà hàng/khách sạn xuất nạn mại dâm gần khu vực cảng (trong phạm vi thị trấn Phú Mỹ xã Mỹ Xuân) 1,64 0,52 0,34 0,44 0,18 3,12 Đảm bảo an ninh, trật tự 21 22 23 147 Bảng Bảng xếp điểm đánh giá theo phương pháp SAW số (theo thứ tự giảm dần) STT Chỉ số Điểm đánh giá Số lao động (là cư dân địa bàn) có việc làm trực tiếp cảng 3.52 Giá trị gia tăng trực tiếp (Giá trị gia tăng nước thuần) 3.41 Tỉ lệ người dân thấy hội mà hoạt động cảng biển đem lại cho địa bàn 3.29 Tỉ lệ vấn đề phiền phức mà người dân gặp phải (do cảng biển gây ra) 3.29 Số tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, chuyên môn, nghiệp vụ cho công nhân viên cảng 3.18 Tỉ lệ người dân hài lòng, ủng hộ hoạt động cụm cảng biển 3.18 Mức độ đánh giá người dân chất lượng mơi trường sống (sự lành mạnh, an tồn cho sức khỏe) 3.18 Số dự án cơng trình giao thơng (có liên quan đến cảng) xây mới, nâng cấp hàng năm 3.18 Thu nhập bình quân/người cư dân địa phương (có việc làm liên quan tới cảng) 3.12 10 Số lượng sở giáo dục (đào tạo ngành nghề lĩnh vực cảng) mở địa bàn 3.12 11 Số lượng địa điểm/nhà hàng/khách sạn xuất nạn mại dâm gần khu vực cảng (trong phạm vi thị trấn Phú Mỹ xã Mỹ Xuân) 3.12 12 Tỉ lệ người dân địa phương dự định tham gia làm việc cảng 2.94 13 Số lượng vụ phạm tội (có liên quan đến hoạt động cảng biển): ẩu đả, trộm cắp, cướp giật, cờ bạc 2.86 14 Cơ cấu trình độ học vấn lao động làm việc cảng 15 Đánh giá người dân cải thiện khả tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, y tế, giáo dục, giải trí,… 16 Tỉ lệ diện tích thảm thực vật tự nhiên bị đốn bỏ phục vụ cho xây dựng, phát triển cảng biển 148 2.77 2.77 2.77 17 Số lượng nhà máy, xí nghiệp có hoạt động xuất/nhập qua cảng tăng thêm hàng năm 2.75 18 Số lượng dân nhập cư vào địa bàn (để làm công việc trực tiếp gián tiếp liên quan đến dự án cảng biển) 2.69 19 Số lượng cơng trình dịch vụ cơng cộng xây (có liên quan đến dự án cảng) 2.66 20 Tỉ lệ lao động trực tiếp lao động gián tiếp so với tổng số lao động ngành thương mại- dịch vụ 2.47 21 Giá trị gia tăng gián tiếp 2.30 22 Số lao động (là cư dân địa bàn) có việc làm gián tiếp cảng tạo 2.30 23 Tỉ lệ giá trị gia tăng trực tiếp giá trị gia tăng gián tiếp so với tổng giá trị gia tăng ngành thương mại - dịch vụ 2.30 149 BẢNG KHẢO SÁT Ý KIẾN CỘNG ĐỒNG Với mục đích thu thập số thơng tin đời sống dân cư địa phương nhằm tìm hiểu mức độ tác động, ảnh hưởng hoạt động dự án cảng Cái Mép –Thị Vải gây cho địa bàn Chúng tơi nhóm nghiên cứu đề tài “Xây dựng số đánh giá tác động kinh tế - xã hội cảng biển, điển cứu khu cảng Cái Mép – Thị Vải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” Qua việc dành phút để trả lời số câu hỏi đây, ông/bà cung cấp cho cảm nhận, ý kiến thông tin ảnh hưởng từ dự án cảng mà ông/bà gặp phải Chúng cam đoan thông tin sử dụng cho mục đích nghiên cứu khoa học Câu Ơng/bà làm nghề nghiệp gì? Câu Theo ông/bà, công việc có liên quan tới hoạt động dự án cảng (nếu khơng có dự án cảng, khơng có cơng việc này)?  Có  Khơng Câu Thu nhập bình qn hàng tháng ơng/bà nay? ………………………………………………….triệu đồng/tháng Câu Ơng/bà có cảm thấy hài lịng, ủng hộ xuất dự án cảng biển địa bàn kèm theo hoạt động cảng nay?  Hồn tồn hài lịng  Khá khơng hài lịng  Khá hài lịng  Hồn tồn khơng hài lịng  Bình thường  Khơng có ý kiến (Nếu chọn câu trả lời: Khá khơng hài lịng hồn tồn khơng hài lịng, mời trả lời tiếp câu 5; Nếu chọn câu trả lời khác, bỏ qua câu 5, tiếp tục câu 6) Câu Nếu khơng hài lịng, Ơng/bà gặp phải phiền phức (do hoạt động cảng biển gây ra)?  Mất an ninh trật tự (ẩu đả, cờ bạc, nhậu nhẹt, tụ tập đông người)  Các loại tội phạm (trộm cắp, cướp của, mại dâm,…)  Ơ nhiễm mơi trường (khói bụi, nguồn nước, rác thải)  Tiếng ồn  Tắc nghẽn, gây áp lực lên hệ thống giao thông  Sự gia tăng giá tiêu dùng  Các vấn đề khác:……………………………………………………………… 150 Câu Ý kiến ông/bà hội mà địa bàn có nhờ vào xuất hoạt động cụm cảng biển? Nếu khơng có dự án cảng, khơng có hội (Có thể chọn nhiều câu trả lời)  Tạo việc làm  Tạo thu nhập  Tạo hội học tập, nâng cao tay nghề  Nâng cao giá trị bất động sản (giá đất, giá nhà cho thuê)  Cải thiện dịch vụ công cộng (đường giao thông, bệnh viện, trường học,…)  Góp phần xây dựng sở hạ tầng  Khác:………………………………………………………………………… Câu Ông/bà cảm nhận, đánh chất lượng môi trường sống (sự lành mơi trường an tồn an ninh, trật tự) địa bàn nay? (1) Không tốt (2) Kém (3) Bình thường (4) Khá tốt (5) Tốt Câu Ơng/bà có dự định tham gia làm việc cảng tương lai?  Có  Khơng Nếu có, ơng/bà dự định làm cơng việc gì:…………………………………………… Xin cảm ơn ơng/bà dành thời gian hồn thành bảng hỏi Kính chúc ơng/bà nhiều sức khỏe 151 PHỤ LỤC HÌNH ẢNH Hình 0.1: Mơ hình giai đoạn phát triển cảng Bird, 1963 Nguồn: Jean-Paul Rodrigue, 2013, The Geography of transport systems, Routledge, New York Hình 0.2: Mơ hình giai đoạn phát triển cảng Notteboom, T JP Rodrigue, 2010 Nguồn: Jean-Paul Rodrigue, 2013, The Geography of transport systems, Routledge, New York 152 Hình 0.3: Mơ hình giai đoạn phát triển cảng Notteboom, T JP Rodrigue, 2010 Nguồn: Jean-Paul Rodrigue, 2013, The Geography of transport systems, Routledge, New York Các hoạt động kết nối vận tải đường Vùng nội địa Dịch vụ cho hàng hóa Cơ sở hạ tầng cảng Dịch vụ cho tàu biển Vùng biển Các hoạt động kết nối vận tải đường biển Hình 1.1 Mơ hình hoạt động cảng biển Nguồn: Jean Paul Rodrigue, 2013( Tác giả dịch vẽ lại) 153 Hình 2.1 Đường 965 nối cụm cảng Cái Mép – Thị Vải với quốc lộ 51 Nguồn: Tác giả, 2014 Hình 2.2 Một phần cầu Rạch Ngã Tư đường 965 Nguồn: Tác giả, 2014 Hình 2.3 Một phần đường liên cảng thi cơng Nguồn: Tác giả, 2015 154 Hình 2.4 Đường liên cảng, đoạn thi công vào cảng SP - PSA Nguồn: Tác giả, 2015 Hình 2.5 Cầu tàu cảng Bà Rịa Serece Nguồn: Xuân Hiếu, 2012 Hình 2.6 Cầu tàu cảng PTSC Phú Mỹ Nguồn: Sở GTVT tỉnh BR – VT, 2014 155 Hình 2.7 Cầu tàu cảng SITV Nguồn: Sở GTVT tỉnh BR – VT, 2014 Hình 2.8 Cầu tàu cảng SP - PSA Nguồn: Sở GTVT tỉnh BR – VT, 2014 156 ... ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN  NGUYỄN THỊ THU THỦY XÂY DỰNG BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CẢNG BIỂN ĐIỂN CỨU TẠI CẢNG CÁI MÉP – TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN... cho số 2.1.5 Các số đánh giá tác động KT - XH cảng biển Trong nghiên cứu nước thiếu mảng nghiên cứu đánh giá tác động cảng biển chưa có quan tâm việc xây dựng số cho đánh giá tác động cảng biển, ... Bảng Các số đánh giá tác động kinh tế - xã hội dự án cảng biển Martin Associates 133 Bảng Các số đánh giá tác động kinh tế - xã hội cảng biển dự án PPRISM 134 Bảng Bộ tiêu chí