BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀ O TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  -PHẠM THÁI DUY GÓP PHẦN KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, SIÊU ÂM VÀ GIẢI PHẪU BỆNH HẠCH CỔ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ GAI VÙNG HỌNG - THANH QUẢN TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY TỪ 10/2017 ĐẾN 6/2018 CHUYÊN NGÀNH: TAI MŨI HỌNG Mã số: 8720155 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.BS VÕ HIẾU BÌNH Thành phố Hồ Chí Minh – 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu kết nêu luận án trung thực, xác chưa công bố cơng trình khác PHẠM THÁI DUY MỤC LỤC MỞ ĐẦU ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1 Mục tiêu tổng quát 2.2 Mục tiêu chuyên biệt CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 1.1.1 Trên giới 1.1.2 Tại Việt Nam 1.2 GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG – THANH QUẢN 1.2.1 Giải phẫu vùng họng 1.2.2 Giải phẫu vùng quản 1.3 GIẢI PHẪU HẠCH VÙNG 11 1.4 Carcinoma họng – quản 14 1.4.1 Carcinoma quản 14 Những dạng khác hiếm: 15 1.4.2 Carcinoma tế bào gai vùng hạ họng 15 1.4.3 Cách lan truyền carcinoma vùng họng – quản 16 1.5 Điều trị carcinoma họng – quản 17 1.6 Siêu âm chẩn đoán hạch cổ 19 1.6.1 Kỹ thuật 19 1.6.2 Siêu âm B mode: 20 1.63 Siêu âm Doppler: 22 CHƯƠNG 23 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 23 2.1 Thiết kế nghiên cứu 23 2.2 Đối tượng nghiên cứu 23 2.2.1 Dân số mục tiêu 23 2.2.2 Đối tượng 23 2.3 Cỡ mẫu 23 2.4 Tiêu chuẩn chọn bệnh 24 2.4.1 Tiêu chuẩn nhận vào 24 2.4.2 Tiêu chuẩn loại khỏi mẫu nghiên cứu 24 2.5 PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU 24 2.6 Các bước thực 24 2.6.1 Nhân tham gia nghiên cứu 24 2.6.2 Phương tiện thu thập số liệu 25 2.6.3 Kỹ thuật thu thập số liệu 25 2.7 BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU 27 2.8 QUẢN LÝ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU 32 2.9 Y đức nghiên cứu 33 CHƯƠNG 34 KẾT QUẢ 34 3.1 KẾT QUẢ CHUNG CHO CARCINOMA HỌNG – THANH QUẢN 34 3.2 KẾT QUẢ KHÁM LÂM SÀNG VÀ SIÊU ÂM CỦA CARCINOMA HỌNG – THANH QUẢN VÀ HẠCH CỔ 41 3.3 GIẢI PHẪU BỆNH: 46 3.3.1 KẾT QUẢ GIẢI PHẪU BỆNH 46 3.3.2 GIẢI PHẪU BỆNH – KHÁM LÂM SÀNG 53 3.3.3 GIẢI PHẪU BỆNH – SIÊU ÂM 53 CHƯƠNG 60 BÀN LUẬN 60 4.1 KẾT QUẢ CHUNG CHO CARCINOMA THANH QUẢN 60 Giới: 60 Tuổi: 60 Phân bố vùng địa lý 61 Nghề nghiệp 62 Yếu tố thuận lợi liên quan đến carcinoma họng – quản 62 Thời gian từ lúc khởi bệnh tương quan thời gian khởi bệnh di hạch cổ 62 Triệu chứng 63 Vị trí u 64 Phương thức điều trị: 64 Thăm khám giai đoạn khối u trước sau mổ 65 4.2 KẾT QUẢ KHÁM LÂM SÀNG VÀ SIÊU ÂM CỦA CARCINOMA HỌNG – THANH QUẢN VÀ HẠCH CỔ 65 Khảo sát nhóm hạch cổ qua khám lâm sàng 65 Đánh giá hạch siêu âm B mode 66 Khảo sát hạch cổ siêu âm doppler 67 4.3 GIẢI PHẪU BỆNH: 68 4.3.1 KẾT QUẢ GIẢI PHẪU BỆNH 68 Độ biệt hóa 68 Mức độ xâm nhập 68 Kết di hạch giải phẫu bệnh 69 Tương quan vị trí u di hạch 69 Tương quan di hạch cổ theo nhóm hạch 70 Tương quan di hạch cổ độ biệt hóa 70 Tương quan di hạch cổ giai đoạn carcinoma: 71 4.3.2 GIẢI PHẪU BỆNH – KHÁM LÂM SÀNG 71 Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch lâm sàng 71 4.3.3 GIẢI PHẪU BỆNH – SIÊU ÂM 71 Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch siêu âm B mode 71 Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch siêu âm Doppler 74 Tương quan số xung số đề kháng mạch máu với kết giải phẫu bệnh 74 Kết đánh giá hạch siêu âm B mode kết giải phẫu bệnh 75 Kết đánh giá hạch siêu âm Doppler kết giải phẫu bệnh 75 Kết hợp siêu âm B mode siêu âm Doppler với kết giải phẫu bệnh 75 KẾT LUẬN 77 KIẾN NGHỊ 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO Việt Nam Nước Ngồi PHỤ LỤC BẢN THƠNG TIN DÀNH CHO ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ CHẤP THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU DANH SÁCH BỆNH NHÂN THAM GIA NGHIÊN CỨU GIẤY CHẤP THUẬN Y ĐỨC DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Giải phẫu vùng hạ họng Hình 1.2: giải phẫu quản Hình 1.3: Cấu trúc hạch lympho 12 Hình 1.4: Tỉ lệ di hạch cổ ung thư hạ họng (A) ung thư quản (B) 17 Hình 1.5: Phân chia hạch cổ siêu âm 20 Hình 1.6: Hạch bình thường siêu âm 21 Hình 3.1: Hạch to nhóm IV, BN Nguyễn Thanh H SNV:2180061323 41 Hình 3.2: Hạch nghi hoại tử nước siêu âm 44 Hình 3.3: Hạch to có kích thước cm siêu âm 55 Hình 3.4: Chỉ số đề kháng số xung cao ngưỡng 57 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Đặc điểm tế bào học carcinoma tế bào gai quản theo Bauer 14 Bảng 1.2: Độ mô học carcinoma biểu mô gai quản theo Kashima Jakobsson 14 Bảng 1.3: Mặt phẳng đặt đầu dò siêu âm cổ 20 Bảng 3.1: Phân bố carcinoma theo nhóm tuổi 34 Bảng 3.2: Phân bố carcinoma họng – quản theo nơi cư ngụ 35 Bảng 3.3: Tương quan nghề nghiệp di hạch cổ 36 Bảng 3.4: Yếu tố thuận lợi liên quan đến carcinoma họng – quản 37 Bảng 3.5: Tương quan thời gian khởi phát bệnh di hạch cổ 37 Bảng 3.6: Phân bố triệu chứng carcinoma họng – quản 38 Bảng 3.7: Phân bố vị trí u 43 trường hợp carcinoma họng – quản 39 Bảng 3.8: Phân bố kích thước hạch cổ phát qua siêu âm 42 Bảng 3.9: Biến đổi cấu trúc hạch siêu âm B mode 43 Bảng 3.10: Phân bố mạch máu hạch cổ siêu âm Doppler 44 Bảng 3.11: Chỉ số đề kháng mạch máu số xung siêu âm Doppler hạch cổ 45 Bảng 3.12: Tương quan độ biệt hóa hình ảnh đại thể 46 Bảng 3.13: Độ xâm nhập carcinoma họng – quản 47 Bảng 3.14: Tương quan vị trí u di hạch 49 Bảng 3.15: Tương quan di hạch cổ độ biệt hóa 50 Bảng 16: Tương quan di hạch cổ giai đoạn carcinoma 51 Bảng 3.17: Phân bố di theo nhóm hạch cổ 52 Bảng 3.18: Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch lâm sàng 53 Bảng 3.19: Tương quan kết giải phẫu bệnh thay đổi cấu trúc hạch 54 Bảng 20: Tương quan kích thước kết giải phẫu bệnh 55 Bảng 3.21: Tương quan hình dạng hạch kết giải phẫu bệnh 55 Bảng 3.22: Tương quan rốn hạch kết giải phẫu bệnh 56 Bảng 3.23: Tương quan dạng phân bố mạch máu hạch siêu âm Doppler kết giải phẫu bệnh 56 Bảng 3.24: Tương quan số xung số đề kháng mạch máu với kết giải phẫu bệnh 57 Bảng 3.25: Kết đánh giá hạch siêu âm B mode giải phẫu bệnh 58 Bảng 3.26: Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch siêu âm Doppler 58 Bảng 27: Tương quan kết giải phẫu bệnh siêu âm kết hợp Doppler B mode 59 Bảng 4.1: Tỉ lệ nạo hạch chức phẫu thuật cắt quản toàn phần 65 Bảng 4.2: Độ biệt hóa ung thư theo nghiên cứu 68 Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh - Có tương quan có ý nghĩa thống kê kết giải phẫu bệnh thay đổi cấu trúc hạch - Có tương quan giữ di hạch nhóm hạch có đường kính ngang lớn cm - Tương quan giữ kích thước hạch di hạch có ý nghĩa thống kê - Tương quan hình dạng hạch siêu âm di hạch có ý nghĩa thống kê - Chúng không ghi nhận tương quan rốn hạch kết giải phẫu bệnh có ý nghĩa thống kê Tương quan kết giải phẫu bệnh khám hạch siêu âm Doppler - Tương quan hạch cổ di dạng mạch máu hạch có ý nghĩa thống kê - Tương quan số đề kháng mạch máu số xung với kết di hạch giải phẫu bệnh có ý nghĩa thống kê Qua nghiên cứu, ghi nhận giá trị siêu âm: Độ nhạy (Sn) = 92,3%; Độ chuyên (Sp) = 76,6% Giá trị tiên đoán dương (PPV) = 63,2%; Giá trị tiên đoán âm (NPV) = 95,7% Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn 78 Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh KIẾN NGHỊ Qua nghiên cứu đánh giá hạch cổ siêu âm 43 bệnh nhân kèm khảo sát kết giải phẫu bệnh chúng tơi có số kiến nghị sau: - Sử dụng siêu âm đánh giá hạch theo quy trình để phát hiện, chẩn đoán hạch di theo mẫu cụ thể chi tiết thống bác sỹ lâm sàng bác sỹ cận lâm sàng với tất bệnh nhân - Nghiên cứu so sánh phương tiện chẩn đốn hình ảnh khác sử dụng phổ biến CT-scan MRI để có nhìn khách quan giá trị chẩn đoán siêu âm đánh giá hạch di - Ưu điểm siêu âm rẻ tiền tiến hành đơn giản, tiến hành nghiên cứu tiến cứu đánh giá giá trị siêu âm theo dõi đặc điểm hạch sau phẫu thuật hóa xạ trị để phát sớm tình trạng tái phát - Nghiên cứu với cỡ mẫu lớn để đưa giá trị có ý nghĩa thống kê Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn 79 Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1] 2] 3] 4] 5] 6] 7] 8] 9] 10] 11] 12] Trần Minh Trường, Trần Anh Bích (2010), “Tình hình điều trị ung thư quản bệnh viện Chợ Rẫy 1999-2009”, Tạp chí Y học, Đại học y dược thành phố Hồ Chí Minh, số đặc biệt hội nghị khoa học kỹ thuật bệnh viện Chợ Rẫy, tập 14, tr.287-91 Netter H Frank (2010), “Atlas giải phẫu người”, Nhà xuất Y học, tr 35-41 Nhan Trừng Sơn (2011), “Ung thư quản”, Tai mũi họng, nhà xuất y học thành phố Hồ Chí Minh, tr.323-329 Nhan Trừng Sơn (2011), “Nạo vét hạch cổ: Phân loại, định phẫu thuật”, Tai mũi họng, nhà xuất y học thành phố Hồ Chí Minh, tr 572-88 Đồn Việt Cường (2016), nghiên cứu đặc điểm di hạch cổ ung thư quản có nạo vét hạch cổ qua lâm sàng, siêu âm, cắt lớp vi tính mơ bệnh học, luận văn thạc sĩ y học, Trường Đại học y Hà Nội Đặng Thị Xuân (2003), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng hình ảnh siêu âm, mơ bệnh học vùng cổ Luận văn bác sỹ chuyên khoa II Huỳnh Thị Đỗ Quyên (2014),”Giá trị tiên đoán dương đặc điểm hình ảnh siêu âm hạch nách bệnh nhân ung thư vú”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, Tập 18 (1), tr.278-282 Trần Minh Trường (2007) “Nghiên cứu lâm sàng, CT scanner, mô bệnh học hạch cổ ung thư quản khoa Tai Mũi Họng BV Chợ Rẫy”, Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh Thuỷ Trần Phan Chung (2000), Góp phần nghiên cứu hạch cổ ung thư quản, Đại học y dược thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn chuyên khoa II Võ Quốc Trứ, Trần Minh Trường (2009), “Đối chiếu lâm sàng hình ảnh học MRI ung thư quản”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 13(1), tr.239-42 Võ Hiếu Bình, Nguyễn Thị Quỳnh Lan, Nguyễn Bá Khoa, Võ Ngọc Hoàn (2001), “Vài nhận xét 106 bệnh nhân ung thư quan liên quan TNM”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 5(4), tr.145-48 Trần Anh Bích, Phạm Hồng Nam (2014), “Đối chiếu lâm sàng hình ảnh học (CT scan) ung thư quản”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập 18 (2), tr.367-70 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh 13] Trần Long Giang (2016), “Khảo sát di hạch nhóm II-III-IV ung thư quản bệnh viện Chợ Rẫy”, Luận án Thạc sĩ Y học, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh TIẾNG ANH 14] 15] 16] 17] 18] 19] 20] 21] 22] 23] 24] 25] De Bondt RB, Nelemans PJ (2007), “Detection of lymph node metastases in head and neck cancer: a meta-analysis comparing US, USgFNAC, CT, and MR imaging”, European Journal of Radiology, Vol 32(3), pp.266-72 Ahuja A, Ying M (2002), “An Overview of Neck Node Sonography”, Invest Radiol, Vol 37(6), pp.333-42 Cui X, Ignee A, Nielsen MB, et al (2013), “Contrast enhanced ultrasound of sentinel lymph nodes.”, Journal of Ultrasonography, Vol 13(52), pp.73-81 Furukawa MK (2010), ” Diagnosis of lymph node metastases of head and neck cancer and evaluation of effects of chemoradiotherapy using ultrasonography”, Int J Clin Oncol, Vol 14(1), pp.23-32 Nathanson SD (2003), “Insights into the mechanisms of lymph node metastasis”, American Cancer Society, Vol 98(2), pp.413-23 Ahuja A, Ying M (2003), ”Sonography of neck lymph nodes Part II: abnormal lymph nodes”, Clin Radiol, Vol 58(5), pp.359-66 Ying M, Bhatia KSS (2013), “Review of ultrasonography of malignant neck nodes: greyscale, Doppler, contrast enhancement and elastography”, Cancer Imaging Vol 13(4), pp.658-69 Newman PG, Rozycki GS (1998), “The history of ultrasound”, Surg Clin North Am, Vol 78(2), pp.179-88 Haberal I, Celik H (2004), “Which is important in the evaluation of metastatic lymph nodes in head and neck cancer: palpation, ultrasonography, or computed tomography?”, Otolaryngol Head Neck Surg, Vol 130(2), pp.197-201 Strassen U, Geisweid C (2018), “Sonographic differentiation between lymphatic and metastatic diseases in cervical lymphadenopathy”, Laryngoscope, Vol 128(4), pp.859-63 Ghafoori M, Azizian A (2015), “Sonographic Evaluation of Cervical Lymphadenopathy; Comparison of Metastatic and Reactive Lymph Nodes in Patients With Head and Neck Squamous Cell Carcinoma Using Gray Scale and Doppler Techniques”, Iran J Radiol, Vol 12(3) Yuasa K, Kawazu T, et al (2000), “Sonography for the detection of cervical lymph node metastases among patients with tongue cancer: Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh 26] 27] 28] 29] 30] 31] 32] 33] 34] 35] 36] 37] 38] criteria for early detection and assessment of follow-up examination intervals”, AJNR Am J Neuroradiol, Vol 21(6), pp.1127-32 Van den Brekel MW, Castelijns J, et al (1998), “The size of lymph nodes in the neck on sonograms as a radiologic criterion for metastasis: how reliable is it?”, AJNR Am J Neuroradiol, Vol 19(4), pp.695-700 Yusa H, Yoshida H, et al (2010), “Ultrasonographic assessment for response to radiochemotherapy of metastatic cervical lymph nodes in head and neck cancer: usefulness of grey-scale and color doppler sonography”, Ultrasound in medicine & biology, Vol 26(7), pp.108187 Dudea SM, Lenghel M (2012), “Ultrasonography of superficial lymph nodes: benign vs malignant”, Med Ultrason, Vol 14(4), pp.294-306 Ahuja AT (2008), “Ultrasound of Malignant Cervical Lymph Nodes”, Cancer Imaging, Vol 8(1) pp.48-56 Sagel SS, Friedman WH (1981), “Staging of carcinoma of the larynx: comparative accuracyof ct and laryngoraphy”, AJR am J Roentgelon, Vol 136, pp.571-75 Libby J Smith, Roxann Diez Gross, “Upper Digestive Tract Anatomy and Physiology”, Bailey's Head and Neck Surgery – Otolaryngology 5th edition, Vol 1(56), pp.817-24 Panrul Sinha, Oluwafunmilola Okuyemi, Bruce H Haughey, “early laryngeal cancer”, Bailey's Head and Neck Surgery – Otolaryngology 5th edition, Vol (123), pp.1940-60 American Joint Committee on Cancer (2010), “Larynx”, AJCC Cancer Staging manual 7th edition, Springer, pp.46-49 Jeffrey J Houlton, David L Steward, “Ultrasound Imaging of the Neck”, Cummings Otolaryngology - Head and Neck Surgery 6th edition, pp.1773-86 Peter M Vila | Ravindra Uppaluri, “ Neoplasms of the Hypopharynx and Cervical Esophagus”, Cummings Otolaryngology - Head and Neck Surgery 6th edition, pp.1537-54 K Thomas Robbins, Sandeep Samant, Ohad Ronen, “Neck Dissection”, Cummings Otolaryngology - Head and Neck Surgery 6th edition , pp.1837-61 Bridget C Loehn, Melda Kunduh, “advanced laryngeal cancer”, Bailey's Head and Neck Surgery – Otolaryngology 5th edition, Vol 2, pp.1961-77 Furtado de Araujo Neto, Cernea CR, Aparecido Dedivitis R et al (2014), “Cervical metastasis on level IV in laryngeal cancer”, Acta Otorhino-laryngol Italy, Vol 34(1), pp.15-18 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh 39] 40] 41] 42] 43] 44] 45] 46] 47] Xavier Leon, Quer Miquel, Orus Cesar, et al (2000), “Distant metastases in head and neck cancer patients who achieved locoregional control”, Head Neck, tập 22(7), pp 680-86 Markou K, Goudakos J, Triaridis S, Konstantinidis J, Vital V, et al (2011), “The role of tumor size and patient's age as prognostic factors in laryngeal cancer”, Hippokratia, Vol 15(1), pp.75-80 Vincent Grégoire, Nancy Lee, Marc Hamoir, et al, “Radiation Therapy and Management of the Cervical Lymph Nodes and Malignant Skull Base Tumors”, Cummings Otolaryngology - Head and Neck Surgery 6th edition, pp.1816-36 Bataini JP, Bernier J, et al (1985) “Natural history of neck disease in patients with squamous cell carcinoma of oropharynx and pharyngolarynx” Radiotherapy and Oncology, Vol 3(3), pp.245-55 Chung EJ, Lee SH, et al (2014), “Pattern of cervical lymph node metastasis in medial wall pyriform sinus carcinoma”, Laryngoscope, Vol 124(4), pp.882-87 Hall SF, Groome PA (2008), “The natural history of patients with squamous cell carcinoma of the hypopharynx”, Laryngoscope, Vol 118(8), pp.1362-71 Chone CT, Kohler H.F, et al (2012), “Levels II and III neck dissection for larynx cancer with N0 neck”, Brazil Journal Otorhinolaryngol, Vol 78(5), pp.59-63 Alnaggar, Nasser Ali Awadh (2012), Study of the epidemiology and management og laryngeal cancer in Kasr Al-Aini Hospital, Master degree, Faculty of Medicine, Cairo University Whitman GJ, Lu TJ, Adejolu, et al (2011), “Lymph node sonography”, Ultrasound Clinics, Vol 6(3), pp.369-80 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh PHỤ LỤC Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh BẢN THÔNG TIN DÀNH CHO ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ CHẤP THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU Tên nghiên cứu: Góp phần khảo sát đặc điểm lâm sàng, siêu âm giải phẫu bệnh hạch cổ bệnh nhân ung thư biểu mô gai vùng họng – quản bệnh viện Chợ Rẫy từ 10/2017 đến 6/2018 Nhà tài trợ: Khơng Nghiên cứu viên chính: BS PHẠM THÁI DUY Đơn vị chủ trì: Bộ mơn Tai Mũi Họng - Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh I THƠNG TIN VỀ NGHIÊN CỨU Mục đích, cách tiến hành nguy nghiên cứu  Mục đích nghiên cứu: Ung thư biểu mô gai vùng họng quản có tỉ lệ cao ung thư vùng đầu cổ Kết điều trị tùy thuộc nhiều vào giai đoạn bệnh tình trạng di vùng, di xa Một cách tương đối, bệnh nhân ung thư tế bào gai có di hạch bên tiên lượng sống năm giảm xuống 50%, có di hạch hai bên tiên lượng giảm cịn 25% Vì thế, việc chẩn đốn sớm có di hạch có ý nghĩa quan trọng trình điều trị tiên lượng cho bệnh nhân Siêu âm phương tiện hình ảnh xuất từ lâu, lại dễ tiến hành bệnh nhân tiếp xúc trực tiếp với tia xạ hay chất cản quang Mặc khác, hình ảnh học siêu âm ngày cải tiến tiến khoa học Vì vậy, chúng tơi tiến hành nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu siêu âm việc đánh giá di hạch cổ bệnh nhân ung thư biểu mô gai vùng họng – quản  Cách tiến hành nghiên cứu: - Ông/Bà giới thiệu mục đích, quy trình tham gia, lợi ích tham gia nghiên cứu, sau hiểu tồn thơng tin giải đáp đầy đủ thắc mắc, Ông/Bà mời tham gia nghiên cứu biết quyền lợi tham gia nghiên cứu Nếu Ông/Bà đồng ý tham gia ký vào bảng chấp thuận tham gia nghiên cứu - Khi tham gia nghiên cứu Ông/Bà nghiên cứu viên vấn, khám, đọc kết xét nghiệm sẵn có Ơng/Bà, thơng tin ghi nhận trước, sau mổ để điền vào mẫu soạn sẵn  Các nguy lợi ích Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Nghiên cứu khơng đem đến tổn thất hay rủi ro cho Ông/Bà, việc tham gia nghiên cứu khơng ảnh hưởng đến quy trình khám chữa bệnh Ơng/Bà  Bồi thường/điều trị có tổn thương liên quan đến nghiên cứu: Đây nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trình nghiên cứu khơng ảnh hưởng đến việc chăm sóc sức khỏe, không gây tổn thương cho người tham gia  Người liên hệ BS Phạm Thái Duy Điện thoại: 0985841842 Email: phamthaiduy2909@gmail.com Ơng/Bà có bắt buộc phải tham gia vào nghiên cứu hay không? Sau cân nhắc cẩn thận, Ông/ Bà định tham gia vào nghiên cứu, Ông/Bà yêu cầu ký tên vào phiếu chấp thuận tham gia vào nghiên cứu đưa lại cho tơi Ngay Ơng/Bà định tham gia vào nghiên cứu ký phiếu chấp thuận tham gia nghiên cứu, Ơng/Bà có quyền rút khỏi nghiên cứu lúc không cần phải đưa lý Quyết định không tham gia vào nghiên cứu hay định rút khỏi nghiên cứu thời điểm nghiên cứu khơng ảnh hưởng đến chăm sóc mà Ông/ Bà nhận từ người chăm sóc sức khỏe Lợi ích tham gia nghiên cứu Nếu Ơng/Bà đồng ý tham gia nghiên cứu tham gia Ông/Bà giúp nghiên cứu đến thành công, cung cấp liệu cho việc đánh giá hạch cổ siêu âm bệnh lý ung thư biểu mô gai vùng họng – quản Việc ông bà tham gia vào nghiên cứu giữ bí mật? - Mọi thơng tin thu thập có liên quan đến Ơng/ Bà suốt q trình nghiên cứu giữ bí mật cách tuyệt đối, có người thực nghiên cứu truy cập thông tin - Mọi thông tin liên quan đến cá nhân tên địa xóa khỏi thơng tin khác để đảm bảo người khác khơng biết Ơng/ Bà ai, tất thơng tin khơng nhằm mục đích xác định danh tính Ơng/ Bà, dùng cho mục đích nghiên cứu II CHẤP THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU Tôi đọc hiểu thông tin đây, có hội xem xét đặt câu hỏi thông tin liên quan đến nội dung nghiên cứu Tơi nói chuyện trực tiếp với nghiên cứu viên Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh trả lời thỏa đáng tất câu hỏi Tôi nhận Bản Thông tin cho đối tượng nghiên cứu chấp thuận tham gia nghiên cứu Tôi tự nguyện đồng ý tham gia Chữ ký người tham gia: Họ tên _ Chữ ký _ Ngày tháng năm _ Chữ ký Nghiên cứu viên/người lấy chấp thuận: Tôi, người ký tên đây, xác nhận bệnh nhân/người tình nguyện tham gia nghiên cứu ký chấp thuận đọc tồn thơng tin đây, thông tin giải thích cặn kẽ cho Ơng/Bà Ơng/Bà hiểu rõ chất, nguy lợi ích việc Ông/Bà tham gia vào nghiên cứu Họ tên Chữ ký _ Ngày tháng năm _ Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU Tên đề tài: “góp phần khảo sát đặc điểm lâm sàng, siêu âm giải phẫu bệnh hạch cổ bệnh nhân ung thư biểu mô gai vùng họng - quản bệnh viện chợ rẫy từ 10/2017 đến 6/2018” Cán hướng dẫn: TS.BS VÕ HIẾU BÌNH Học viên thực hiện: BS PHẠM THÁI DUY Lớp: Nội trú Tai mũi họng khố 2015 - 2018 Mã số phiếu:…… HÀNH CHÍNH Họ tên:……………………………… ………… Tuổi:……… Giới: Nam  Nữ  Nghề nghiệp:………………………… Địa chỉ: xã………….……, huyện……………… , tỉnh……………………… Ngày vào viện:………………………… Mã số bệnh án:………………………… I MỘT VÀI ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN UNG THƯ HỌNG – THANH QUẢN 1.Thời gian khởi phát đến lúc vào viện:…………………ngày Lý vào viện Khàn tiếng Có  Khơng  Khó thở Có  Khơng  Khó nuốt Có  Khơng  Hạch cổ Có  Khơng  Tn thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Có  Khác Khơng  Triệu chứng Khàn tiếng Có  Khơng  Khó thở Có  Khơng  Nuốt đau Có  Khơng  Khác Có  Khơng  II MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM UNG THƯ HỌNG – THANH QUẢN VÀ SỰ DI CĂN HẠCH CỔ TRƯỚC VÀ TRONG MỔ Vị trí khối u Thượng mơn: Có  Khơng  Thanh mơn: Có  Khơng  Hạ mơn: Có  Khơng  Xoang lê: Có  Khơng  Số tầng có u Một tầng Có  Khơng  Hai tầng Có  Khơng  Ba tầng Có  Khơng  Kích thước khối u Trước mổ Giai đoạn T3  Giai đoạn T4  Trong mổ Giai đoạn T3  Giai đoạn T4  Hình ảnh đại thể khối u: Sùi Có  Khơng  Lt Có  Khơng  Thâm nhiễm Có  Khơng  Độ biệt hóa Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Cao  Trung bình  Kém  Chưa rõ  Phát hạch cổ Trước mổ Nhóm II: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm III: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm IV: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Trong mổ NX  N0  N1  N2 a b c N3  Nhóm II: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm III: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm IV: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  11 Hạch cổ siêu âm B mode: Phát hạch: Nhóm II: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm III: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Nhóm IV: Trái Có  Khơng  Phải Có  Khơng  Rốn hạch: Nhóm II: Trái Còn  Mất  Phải Còn  Mất  Nhóm III: Trái Cịn  Mất  Phải Cịn  Mất  Nhóm IV: Trái Cịn  Mất  Phải Cịn  Mất  Hình dạng: Nhóm II: Trái dạng trịn  dạng dài  Nhóm IV: Tn thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Phải dạng tròn  dạng dài  Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Trái dạng trịn  dạng dài  Phải dạng trịn  dạng dài  Nhóm III: Trái dạng tròn  dạng dài  Phải dạng tròn  dạng dài  Kích thước Trái Nhóm II < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Nhóm III < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Nhóm IV < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Phải Nhóm II < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Nhóm III < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Nhóm IV < cm  – 1,5 cm  > 1,5 cm  Đặc điểm khác: Hoại tử Có  Khơng  Dính bó cảnh Có  Khơng  Chèn ép bó cảnh Có  Khơng  Bờ khơng Có  Khơng  Khác 12 Siêu âm hạch siêu âm Doppler Phân bố mạch máu siêu âm Khơng có  Trung tâm  Ngoại vi  Hỗn hợp  13 Di xa MX  M0  M1  14 Giai đoạn: Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Giai đoạn III  Giai đoạn IV  15 Nạo vét hạch cổ: Chức bên  Chức bên  Tận gốc 1bên, chức bên  Tận gốc bên  C MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM UNG THƯ HỌNG – THANH QUẢN VÀ SỰ DI CĂN HẠCH CỔ SAU KHI CÓ KẾT QUẢ GIẢI PHẪU BỆNH 16 Độ biệt hố Cao  Trung bình  Kém  17 Di hạch cổ Nhóm II: Khơng có  Một bên  Hai bên  Nhóm III: Khơng có  Một bên  Hai bên  Nhóm IV: Khơng có  Một bên  Hai bên  N0  N1  N2 a b c N3  18 Độ xâm nhập Dưới niêm  Tuyến nước bọt  Mô  Mô sụn  19 Giai đoạn: Giai đoạn III  Giai đoạn IV  Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn ... đặc điểm ung thư tế bào gai vùng họng – quản Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng giải phẫu bệnh ung thư biểu mô gai vùng họng – quản Đánh giá tương quan đối chiếu kết lâm sàng, siêu âm hạch. .. giá siêu âm chưa nhiều Xuất phát từ điều đó, chúng tơi tiến hành đề tài: ”GĨP PHẦN KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, SIÊU ÂM VÀ GIẢI PHẪU BỆNH HẠCH CỔ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ GAI VÙNG HỌNG - THANH. .. LÂM SÀNG VÀ SIÊU ÂM CỦA CARCINOMA HỌNG – THANH QUẢN VÀ HẠCH CỔ 65 Khảo sát nhóm hạch cổ qua khám lâm sàng 65 Đánh giá hạch siêu âm B mode 66 Khảo sát hạch cổ siêu âm doppler