i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi tơi chịu trách nhiệm tính xác thực kết nghiên cứu công bố luận án Nghiên cứu sinh TRẦN THỊ VIỆT HÀ ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH ẢNH – BẢNG VẼ I MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3 Mục đích mục tiêu nghiên cứu luận án 4 Phương pháp nghiên cứu Ý nghĩa khoa học thực tiễn luận án Những đóng góp luận án Cấu trúc luận án II NỘI DUNG CHƯƠNG TỔNG QUAN VỀ KIẾN TẠO KHÔNG GIAN CƠNG CỘNG NGỒI TRỜI VEN BIỂN – THÀNH PHỐ NHA TRANG 1.1 KHÁI NIỆM VỀ KIẾN TẠO KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 1.1.1 Không gian công cộng trời ven biển 1.1.1.1 Khơng gian cơng cộng ngồi trời khu vực ven biển 1.1.1.2 Yếu tố vật thể phi vật thể iii 1.1.2 Kiến tạo KGCC trời ven biển 1.1.2.1 Khái niệm “kiến tạo” 1.1.2.2 Kiến tạo khơng gian cơng cộng ngồi trời 1.1.3 Kiến tạo KGCC trời ven biển đạt chất ượng 1.1.3.1 Khái niệm chất ượng KGCC trời 1.1.3.2 Mục tiêu kiến tạo KGCC trời ven biển 10 1.2 VẤN ĐỀ KIẾN TẠO KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 10 1.2.1 Những đặc điểm không gian công cộng trời ven biển 10 1.2.1.1 Vai trị khơng gian cơng cộng ngồi trời ven biển 10 1.2.1.2 Phân oại khơng gian cơng cộng ngồi trời ven biển 12 1.2.1.3 Phân biệt KGCC ven biển KGCC ngồi trời khác thị 13 1.2.2 Các ếu tố đặc trưng KGCC trời ven biển 15 1.2.2.1 Các ếu tố cấu thành tính đặc trưng 15 1.2.2.2 Nhận iện đặc trưng khu vực 16 1.2.3 ược tiến tr nh kiến tạo không gian công cộng 17 1.2.3.1 ối c nh ịch 1.2.3.2 u hướng đánh giá chất ượng KGCC trời 19 trào ưu thiết kế đô thị 17 1.3 THỰC TIỄN VÀ U HƯỚNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM 20 1.3.1 u hướng KGCC trời ven biển giới 20 1.3.1.1 KGCC ven biển thành phố Mỹ 20 1.3.1.2 Các thành phố Châu Âu 21 1.3.1.3 u hướng Châu Á 22 1.3.2 u hướng đô thị ven biển Nam Trung Bộ Việt Nam 23 1.4 TỔNG QUAN VỂ KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN NHA TRANG 25 iv 1.4.1 ược trình phát triển thành phố Nha Trang 25 1.4.2 Các ếu tố gi p nhận iện h nh thái KGCC ven biển Nha Trang 26 1.4.2.1 Nhận iện c nh quan tự nhiên 26 1.4.2.2 Nhận iện ếu tố nhân tạo 28 1.4.2.3 Nhận iện ếu tố phi vật thể 30 1.4.3 Các vấn đề trình s dụng KGCC ven biển Nha Trang 31 1.4.3.1 Vấn đề việc g n giữ khai thác giá trị c nh quan tự nhiên 31 1.4.3.2 Vấn đề việc giao ưu văn hóa g n giữ giá trị thị 31 1.4.3.3 Mâu thuẫn phát inh tr nh 1.4.3.4 Vấn đề hoạt động người ụng không gian 32 ụng 32 1.5 NHỮNG NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 34 1.5.1 Các công trình nghiên cứu 34 1.5.1.1 Luận án tiến ĩ 34 1.5.1.2 Những nghiên cứu khác 36 1.6 KẾ LUẬN VỀ CÁC VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU 37 CHƯƠNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CƠ Ở KHOA HỌC 38 2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 38 2.1.1 ác định đối tượng giới hạn phạm vi kh o át 38 2.1.1.1 ác định không gian iễn hoạt động công cộng 38 2.1.1.2 ác định phạm vi kh o át 38 2.1.2 hiết kế tiến tr nh nghiên cứu 39 2.1.3 Các phương pháp ụng nghiên cứu 43 2.1.3.1 ụng phương pháp quan át 43 2.1.3.2 ụng phương pháp điều tra hội học 45 v 2.1.3.3 ụng phương pháp chu ên gia 51 2.1.3.4 ụng phương pháp phân tích thống kê phân tích t ng hợp 52 2.2 CƠ Ở LÝ THUYẾT CHO VIỆC KIẾN TẠO KHÔNG GIAN CÔNG CỘNG NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 52 2.2.1 Cơ xác lập tiêu chí chất ượng khơng gian cơng cộng trời 52 2.2.1.1 Lý thu ết chất ượng không gian công cộng gắn iền “nơi chốn” 52 2.2.1.2 Những ếu tố tạo nên chất ượng KGCC trời 54 2.2.1.3 Kh c m nhận người không gian 55 2.2.2 Kiến tạo khơng gian cơng cộng ngồi trời theo hoạt động 56 2.2.2.1 a ý thu ết nhu cầu người 56 2.2.2.2 Sức ống khu vực thông qua hoạt động 58 2.2.3 Kết nối không gian đô thị 58 2.2.3.1 Lý uận c m nhận không gian thông qua thị giác 58 2.2.3.2 Yếu tố nhận iện h nh nh đô thị 59 2.2.4 Mối quan hệ không gian người s dụng 60 2.2.4.1 Yếu tố đặc thù không gian nh hưởng đến người thụ c m 60 2.2.4.2 Yếu tố chủ quan người 2.2.4.3 Phạm vi hoạt động giác quan khơng gian ngồi trời 62 2.2.4.4 ự tr i nghiệm người ụng thụ c m không gian 60 ụng không gian 65 2.3 CƠ Ở PHÁP LÝ TRONG KIẾN TẠO KHƠNG GIAN CƠNG CỘNG NGỒI TRỜI VEN BIỂN NHA TRANG 66 2.3.1 Cơ pháp ý không gian công cộng ven biển 67 2.3.1.1 Văn b n iên quan đến công tác qu hoạch Nha rang 67 2.3.1.2 Định hướng qu hoạch có tác động đến KGCC ven biển Nha rang 68 vi 2.3.2 Kh t chức KGCC khu vực theo quy hoạch duyệt 69 2.4 CƠ Ở THỰC TIỄN VỀ KIẾN TẠO KHƠNG GIAN CƠNG CỘNG NGỒI TRỜI VEN BIỂN NHA TRANG 71 2.4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đô thị Nha Trang 71 2.4.1.1 Điều kiện khí hậu tự nhiên 71 2.4.1.2 Điều kiện kinh tế - 2.4.2 Cơ hình thành khu vực phạm vi hoạt động nhóm người 75 2.4.2.1 Kh h nh thành “điểm tập trung hoạt động” 75 2.4.2.2 ính kết nối “điểm tập trung hoạt động” cấu tr c đô thị 77 2.4.2.3 ác động t cấu tr c khu vực ven biển Nha rang 77 2.4.3 hội đô thị Nha rang 74 Bài học kinh nghiệm nơi chốn thành công giới 78 2.4.3.1 ng kết ếu tố tạo nên ự thành công cho KGCC ven biển 78 2.4.3.2 Thống kê tiêu chí đánh giá chất ượng KGCC ngồi trời 80 2.5 KẾ LUẬN CHƯƠNG 82 CHƯƠNG KIẾN TẠO KHÔNG GIAN CÔNG CỘNG NGOÀI ỜI V N BIỂN – THÀNH PHỐ NHA TRANG 84 3.1 QUAN ĐIỂM CHUNG 84 3.2 XÁC LẬP IÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤ LƯỢNG CHO KHU VỰC 85 3.2.1 Xây dựng nhóm tiêu chí đánh giá chất ượng khu vực ven biển 85 3.2.2 Kết qu thiết lập nhóm tiêu chí đánh giá chất ượng 88 3.2.2.1 iêu chí đặc trưng 88 3.2.2.2 Tiêu chí kết nối 89 3.2.2.3 Tiêu chí an toàn 90 3.2.2.4 iêu chí đa ạng – thích ứng 91 vii 3.2.2.5 Tiêu chí thân thiện 92 3.2.3 Thiết lập thang đo cho nhóm tiêu chí đánh giá chất ượng 92 3.2.3.1 Nhóm tiêu chí tính đặc trưng 93 3.2.3.2 Nhóm tiêu chí tính kết nối 96 3.2.3.3 Nhóm tiêu chí an tồn 97 3.2.3.4 Nhóm tiêu chí Đa ạng – thích ứng 99 3.2.3.5 Nhóm tiêu chí tính thân thiện 101 3.2.4 Phân tích kết qu đánh giá tính hấp dẫn khơng gian cơng cộng 102 3.2.4.1 Đánh giá tính hấp ẫn khơng gian theo t ng nhóm tiêu chí 102 3.2.4.2 Đánh giá t ng quát tính hấp ẫn không gian công cộng 103 3.3 ÁC ĐỊNH KHU VỰC HOẠ ĐỘNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG 103 3.3.1 ác định nguyên tắc vị trí h nh thành “điểm tập trung hoạt động” 103 3.3.1.1 Đề uất ngu ên tắc h nh thành “điểm tập trung hoạt động” 103 3.3.1.2 ác định không gian chứa “điểm tập trung hoạt động” 109 3.3.2 ác định phạm vi hoạt động người KGCC trời ven biển 113 3.3.2.1 Khu vực iễn hoạt động tĩnh (hoạt động chỗ) 113 3.3.2.2 Khu vực không gian iễn hoạt động hỗn hợp 118 3.3.2.3 Khu vực iễn hoạt động động 119 3.3.2.4 Ngu ên tắc phạm vi hoạt động hoạt động không gian 122 3.4 GIẢI PHÁP KIẾN TẠO KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 123 3.4.1 Nguyên tắc chung 123 3.4.2 Xây dựng gi i pháp kiến tạo KGCC trời ven biển 124 3.4.2.1 Gi i pháp chung kiến tạo KGCC trời ven biển 124 3.4.2.2 â ựng gi i pháp cụ thể cho t ng khu vực hoạt động 127 3.5 ÁP DỤNG KẾT QUẢ TẠI KHU VỰC VEN BIỂN NHA TRANG 129 viii 3.5.1 Nhận diện vị trí “điểm tập trung hoạt động” 129 3.5.1.1 ác định vị trí có kh h nh thành “điểm tập trung hoạt động” 129 3.5.1.2 Mức độ tập trung người “điểm tập trung hoạt động” 131 3.5.2 Kiểm tra tiêu chí đánh giá chất ượng 132 3.5.3 Kiến tạo không gian khu vực ven biển Nha Trang 135 3.6 BÀN LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 139 3.6.1 3.6.1.1 Nhóm tiêu chí kiến tạo KGCC ven biển trời trở thành nơi hấp ẫn 139 ác định cách tồn iện tính hấp ẫn khu vực đặc trưng 139 3.6.1.2 Phù hợp với điều kiện kinh tế - 3.6.1.3 Định hướng cho công tác kiến tạo KGCC ngồi trời thành cơng 140 3.6.2 Kiến tạo KGCC trời ven biển thành công dựa hoạt động 141 3.6.2.1 H nh thành ngu ên tắc tạo ập KGCC trời thu h t hoạt động 141 3.6.2.2 Cơ cho gi i pháp kiến tạo không gian công cộng trời 141 3.6.2.3 iền đề â hội thành phố Nha rang 140 ựng KGCC ngồi trời thành cơng 142 3.6.3 Vận ụng kết qu nghiên cứu vào đ án QHPK bờ Đông – Nha Trang 142 3.6.3.1 Nghiên cứu giá trị vật thể phi vật thể 142 3.6.3.2 Chu ển t i giá trị đặc trưng vào KGCC trời ven biển 143 3.6.3.3 chức KGCC trời ven biển thành khu vực hấp ẫn 143 3.6.4 Kh ứng dụng nhóm tiêu chí vào KGCC trời ven biển 144 3.6.5 Phạm vi ứng dụng kết qu nghiên cứu vào đô thị biển 145 III KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 147 Kết luận 147 Kiến nghị 149 ix DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CTCC công tr nh công cộng KG : không gian KGCC : không gian công cộng KGSHCC : không gian sinh hoạt công cộng QH : quy hoạch QHPK : quy hoạch phân khu TCXDVN KĐ Tp VH – XH XHH tiêu chu n â ựng Việt Nam : thiết kế đô thị : thành phố văn hóa – hội học hội x DANH MỤC SƠ ĐỒ - BẢNG BIỂU STT TÊN BẢNG NỘI DUNG ơđ Cấu trúc luận án đ 1.1 Các bước thực kiến tạo KGCC đô thị B ng 1.1 Chương Phân biệt KGCC trời ven biển KGCC trời khác Chương đ 2.1 Các bước tiến hành nghiên cứu đ 2.2 đ 2.3 Kho ng cách tầm nh n người b nh thường đ 2.4 Kho ng cách nghe r người b nh thường đ 2.5 Kho ng cách nhận biết mùi người b nh thường đ 2.6 ự tr i nghiệm người 10 đ 2.7 iềm hoạt động người 11 B ng 2.1 12 B ng 2.2 iến tr nh nghiên cứu ụng hống kê KG HCC trời ven biển Nha Trang B ng ác định ược tính chất khu vực công cộng nghiên cứu luận án dựa vào quan át ban đầu Thống kê ượng người tập trung phương pháp quan át 13 B ng 2.3 14 B ng 2.4 15 ng 2.5 16 B ng 2.6 Mối tương quan nhóm người s dụng hoạt động khu vực 17 B ng 2.7 Mối quan hệ thời gian s dụng hoạt động khu vực 18 B ng 2.8 Mối quan hệ độ tu i, giới tính người s dụng hoạt động ng câu h i kh o át điều tra HH người ụng ng câu h i kh o át điều tra thức HH người 19 B ng 2.9a Loại h nh phương tiện tiếp cận so với kho ng cách 20 B ng 2.9b Mối quan hệ kho ng cách di chuyển tần suất s dụng 21 B ng 2.9c Kh tiếp cận đến KGCC người s dụng ụng 144 gọi thành công nhận định mang tính chu ên mơn, cộng với kết qu thu t công tác điều tra HH thông qua việc đánh giá c m nhận hoạt động người ân đ kh ng định nhận định chất ượng KGCC thành cơng có Dựa tiêu chí nà , uận án ác định mức độ hấp ẫn khu vực hữu b ung ếu tố cịn thiếu, gi p hồn thiện nâng cao chất ượng KGCC trời đâ cách chủ động tạo Công tác nà gi p â ựng tính hiệu qu KG mà cịn tập trung vào khu vực ếu, tránh đầu tư àn tr i, gâ ng phí cho hội Việc nghiên cứu tồn iện giá trị thị, vận ụng t chức không gian cách hợp ý ẽ chất c tác cho ự hấp ẫn khu vực công cộng đặc trưng đô thị góp phần àm cho khu vực thực ự trở thành KGCC có ý nghĩa 3.6.4 Kh ứng dụng nhóm tiêu chí vào KGCC ngồi trời ven biển Việt Nam quốc gia có đường bờ biển tr i dài t Bắc xuống Nam, c nh quan địa hình vơ phong phú; với đa ạng dân tộc, lối sống c ng cách sinh hoạt ngà đ h nh thành nhiều khu vực khác biệt Tuy nhiên, chúng quy thành nhóm t ng quát giá trị c nh quan, vị trí, văn hóa – lối sống, c ng cách inh hoạt ân cư Việc xây dựng nhóm tiêu chí với nội dung bao qt vấn đề môi trường tự nhiên, nhân tạo c hoạt động đ góp phần xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá chất ượng KGCC ngồi trời cho nhiều thị khác có bối c nh tương đ ng Chúng trở thành gi i pháp kh thi khơng phù hợp với ngun tắc chung mà cịn khai thác tính đặc thù t ng Đ Những nguyên tắc, gi i pháp phân vùng theo hoạt động h nh thành đánh giá nhu cầu mong muốn người s dụng làm tiền đề kiến tạo không gian dựa góc độ xã hội Qua đó, cho ta thấy việc kiến tạo KG kết hợp giá trị vật thể phi vật thể tạo góc nh n cho KG đô thị sâu sắc Xuất phát t gi i pháp xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá chất ượng KGCC ngồi trời thành cơng, yếu tố chọn lọc để àm xây dựng có khởi ngu n t mơi trường tự nhiên khu vực, môi trường xây dựng quan trọng hết, luận án ưu tâm đến người có hoạt động Nhóm tiêu chí đánh giá 145 đ khái quát giá trị đặc trưng khu vực, yếu tố tạo nên sức hấp dẫn cho khu vực, đánh giá cách t ng quan vật chất đ ng thời nhấn mạnh kh thu h t người Việc chọn lọc hình nh thuộc khu vực bờ biển, nhấn mạnh đến yếu tố đặc trưng, ối sống, hoạt động người không tạo nên điểm đặc trưng mà tăng kh thực nhóm tiêu chí 3.6.5 Phạm vi ứng dụng kết qu nghiên cứu vào c c đô thị biển  Ứng ụng kết nghiên cứu vào đô thị tương đồng Những tiêu chí, nguyên tắc gi i pháp việc kiến tạo KGCC ngồi trời cho thị Nha rang hình thành lý luận hoạt động người, Các đề xuất đ bao uát vấn đề kiến tạo KGCC ngồi trời, giải pháp khơng mâu thuẫn với lợi ích kinh tế, phù hợp chấp nhận cách dễ dàng điều kiện tài thị phương diện quản l đô thị Bên cạnh đó, việc cung cấp tiêu chí đánh giá c ng gi i pháp ngu n tài liệu tham kh o có giá trị Hơn nữa, việc rút yếu tố t bối c nh Nha Trang vấn đề mà hầu hết đô thị ven biển gặp ph i trình phát triển Chúng mang giá trị mặt kinh nghiệm mang giá trị thực tiễn cao Bên cạnh đó, việc khái quát ên thành tiêu chí đ tạo khả n ng ứng dụng rộng rãi cho khu vực có bối cảnh tương đ ng Bên cạnh việc áp dụng vào khu vực có bối c nh, kết qu luận án cịn hỗ trợ cho cơng tác xây dựng sách quyền thành phố cách thức giữ gìn qu n ý khơng gian cơng cộng ngồi trời địa phương, góp phần tạo thành giá trị đặc trưng cho t ng vùng miền Các kết nghiên cứu đưa vào trình kiến tạo khơng gian từ giai đoạn đánh giá trạng tạo lập KGCC riêng cho địa phương Qua đó, KGCC khơng nhìn nhận ua l ng kính vật thể mà xem xét cách kỹ lưỡng giá trị phi vật thể Điều góp phần tạo việc đưa gi i pháp kiến tạo KG trở thành nơi hấp ẫn Khơng đóng vai trị quan trọng ứng dụng thực tiễn, nhóm tiêu chí đ góp phần bổ sung vào hệ thống đánh giá chất lượng khơng gian cịn khiêm tốn nước 146 ta Việc ph biến chúng công tác xây dựng qu tr nh đánh giá ẽ tạo nên tính bao quát cho KGCC trời Để thấy rằng, hệ thống tiêu chí đánh giá xây dựng đặc trưng t ng khu vực thiết lập trở thành ngu n tư iệu tham kh o có giá trị hoạt động thực tiễn nhằm xây dựng hình nh KGCC có chất ượng, c ng áp ụng rộng rãi vào thực tế công tác thiết kế đô thị  Khả ứng ụng phương pháp nghiên cứu ong ong với đó, uận án nh n nhận thị khơng có bối c nh điều kiện tương đ ng đường bờ biển, cấu tr c đô thị ; hoạt động kinh kế – hội, c ng ự khác biệt phong tục tập quán , áp ụng hiệu qu phương iện phương pháp uận nghiên cứu khoa học rong tr nh KĐ cho Đ khác nhau, kh vận ụng phương pháp nà vào nghiên cứu thực Việc ứng ụng ẽ inh động, t áp ụng mặt qu tr nh â ựng phương pháp nghiên cứu, cách thức tiến hành điều tra thu thập thông tin Phương pháp uận nà iệu ụng để tham kh o mặt qu tr nh cách thức tiến hành; ch ng hồn tồn mang tính kh thi cao đáng tin cậ óm ại, kết qu cơng tác kiến tạo KGCC ngồi trời ven biển cho thị Nha rang đ â ựng phát triển ựa nhu cầu người ụng Đâ ẽ gi i pháp hữu hiệu kh thi vận ụng vào thực tế, c ng kh ứng ụng vào thị khác có bối c nh tương đ ng u nhiên, việc thực không đ ng nghĩa với việc áp đặt mô h nh cứng nhắc không gian nà ên không gian khác, mà cần nghiên cứu âu, mang tính chất tồn iện, khơng khiếm khu ết Việc ứng ụng kết qu nghiên cứu vào khu vực khác cần có ự cân nhắc kỹ ưỡng, để ứng ụng kết qu t ng giai đoạn nghiên cứu vào đ án thực tế nhằm t m kiếm gi i pháp hợp ý toàn vẹn khai thác hiệu qu giá trị ưới góc độ vật thể phi vật thể nhằm tạo nên KGCC ống động, hấp ẫn mang ại giá trị đặc trưng cho đô thị biển 147 III KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ Kết luận Việc s dụng khoa học lý thuyết c ng thực tiễn cho thấy rằng: kiến tạo không gian không t chức yếu tố vật thể mà việc nghiên cứu đặc điểm, hoạt động nhu cầu người s dụng c ng ẽ góp phần tạo nên chất ượng KGCC trời Và kh vận dụng khéo léo mối quan hệ không gian hoạt động xây dựng không gian đạt chất ượng Điều không giúp hình thành nơi chốn hấp dẫn mà cịn góp phần vào việc trì nơi Luận án đề xuất ba kết qu b n gi p kiến tạo KGCC trời trở thành khu vực hấp dẫn, bao g m: a Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá chất ượng KGCC ngồi trời ven biển, bao g m năm nhóm tiêu chí (1) tiêu chí đặc trưng, (2) tiêu chí kết nối, (3) tiêu chí đa ạng – thích ứng, (4) tiêu chí an tồn, (5) tiêu chí thân thiện Hệ thống tiêu chí nà bước đầu đánh giá mức độ hấp dẫn KGCC ngồi trời, đích đến quan trọng việc xây dựng nơi chốn thành cơng Nhóm tiêu chí cho phép ác định bao quát giá trị không gian, đặc biệt đánh giá giá trị nơi chốn khơng mặt vật thể mà cịn c hoạt động s dụng giá trị cộng đ ng Đâ u hướng tất yếu việc tạo dựng KGCC trời tương b ác định vị trí phạm vi hoạt động người s dụng KGCC trời ven biển hai mức độ: (1) nguyên tắc h nh thành “điểm đông người” cấu tr c đô thị (2) phạm vi diễn hoạt động khu vực - Dựa lý luận thiết kế đô thị học kinh nghiệm, luận án bước đầu đề xuất nguyên tắc h nh thành “điểm đông người”, bao g m: (1) nguyên tắc phù hợp với quy hoạch s dụng đất, (2) ngun tắc bao quanh cơng trình cơng cộng, (3) ngun tắc vị trí kho ng cách cấu trúc đô thị, (4) nguyên tắc tiếp cận kết nối, (5) nguyên tắc tầm nhìn, (6) ngun tắc an tồn, (7) ngun tắc khơng gian, (8) tính lịch s khu vực Các nguyên tắc nà đ nhận diện khái qt vị trí có kh tạo nên điểm có nhiều hoạt động, gi p công tác kiến tạo tập trung dự đốn kh phát triển chúng 148 - Không nhận diện “điểm có hoạt động”, luận án c ng đ phân vùng phạm vi hoạt động t ng KG cụ thể: (1) nơi iễn hoạt động tĩnh, (2) nơi iễn hoạt động động (3) nơi iễn hoạt động hỗn hợp Việc nhận diện phạm vi hoạt động người s dụng ẽ ác định khu vực cần can thiệp, cho việc xây dựng nguyên tắc gi i pháp thiết kế có gắn liền với tính chất, chức KG c ng vị trí cụ thể, tạo tiền đề cho cơng tác kiến tạo KGCC thành công c Xây dựng gi i pháp chung cho việc kiến tạo KGCC trời khu vực ven biển dựa hoạt động người s dụng tiêu chí chất ượng nơi chốn đ góp phần tạo nên KGCC hấp dẫn, lơi người s dụng, bao g m: (1) kh gắn kết với đặc điểm khu vực, (2) kh kết nối với t ng thể đô thị, (3) kh tạo thành hoạt động xã hội, (4) đ m b o tính an tồn cho hoạt động không gian; để kiến tạo không gian công cộng hấp dẫn trì bền vững khơng gian nà Đi âu nữa, luận án đề xuất gi i pháp cụ thể cho t ng khu vực hoạt động nhằm nâng cao chất ượng KGCC trời ven biển Vận dụng kết qu vào gi i cho khu vực ven biển Nha Trang Không gian nà gi i theo bốn bước, bao g m: (1) nhận diện “các điểm hoạt động” khu vực ven biển, (2) ác định độ lớn – mức độ tập trung đông người cho khu vực nà , nhận diện điểm có tiềm trở thành khu vực công cộng hấp dẫn (3) kh tiếp cận không gian công cộng sát biển, th c đ y hình thành KGCC mật độ s dụng không gian nà ; (4) đề xuất gi i pháp nâng cao chất ượng khu vực tập trung đông người đâ Việc gắn kết yếu tố vật thể hoạt động cho thấy gi i t a sức ép hình thành KGCC tương tự Bên cạnh, uận án c ng gi i vấn đề người s dụng không tương tác với KG c ng việc nghiên cứu không quan tâm đến sống hữu Việc nhận diện phạm vi hoạt động đề gi i pháp khai thác hiệu qu t ng KG trống, tránh s dụng đất lãng phí phát triển tự phát, tạo đặc trưng địa điểm, hình thành b n sắc khu vực Do đó, kết qu thực phù hợp cần thiết với đô thị Nha Trang, đ ng thời mở rộng cho thị khác có điều kiện tương tự bối c nh mục tiêu kiến tạo KGCC 149 Kiến nghị  Với nhà qu n lý c p quyền Đưa vào uy trình đánh giá trạng đ án thiết kế thị vấn đề có liên uan đến giá trị địa phương Cần đánh giá h nh thái đặc trưng khu vực, đặc tính hoạt động xã hội, nhu cầu người s dụng khu vực nhằm tìm thấy yếu tố n i bật để khai thác giá trị đặc trưng + Những nhận định nơi chốn khơng iên quan đến mơi trường vật thể mà cịn chịu tác động lớn hoạt động lối sống cộng đ ng, người tạo nên h n nơi chốn Do cần quản lý giai đoạn ban đầu t lúc thu thập ý kiến đánh giá nhu cầu người s dụng cách công khai minh bạch + Xây dựng sách quản lý cần uan tâm đến giá trị địa phương, cách thức giữ gìn qu n lý KGCC địa phương khác nên thường tạo thành giá trị đặc trưng cho t ng vùng miền v ý o đó, qu ền cần tạo lập h qu n lý KGCC riêng cho t ng địa phương Việc vận dụng ách r ràng, cụ thể ẽ giúp trì chất ượng khơng gian, thu hút nhiều người đến tham gia vào hoạt động khu vực, điều mà công tác QH KĐ hướng tới  Với người làm công tác chuyên môn + Việc nhận diện khu vực hoạt động người sử dụng KGCC cần triển khai nhanh chóng, tạo cho đề tài nghiên cứu việc t chức KG kiến trúc c nh quan KĐ cho đô thị Việt Nam + rên lý luận, cần nghiên cứu thiết lập phương pháp uy trình đánh giá t nhiều ngành, ĩnh vực định hướng mức độ t ng thể để xây dựng hình nh KG có chất ượng, c ng áp dụng rộng rãi vào thực tế công tác KĐ + Mở rộng nghiên cứu đến khu vực có iên quan đến KGCC ngồi trời, cần t ng cường cơng trình có chức n ng cơng cộng xung quanh khu vực Bất kỳ xây dựng khu vực đối diện bờ biển đóng vai trị th c đ y hoạt động KGCC ngồi trời phía trước Do vậ , ý tưởng có kết hợp việc s dụng tương tác KGCC trời khu vức ung quanh thông qua vấn đề s dụng đất 150 + ăng cường tiếp cận đến cơng trình mặt sau s nh thơng qua việc cho phép điều chỉnh tầng cao hệ số s dụng đất + Cân nhắc thiết kế công trình bao quanh trật tự sinh động: o Xây dựng cơng trình bao quanh khơng gian ngồi trời theo giới thống nhằm định hình khơng gian Khống chế chiều cao tầng chiều cao chung cho cơng trình xung quanh KGCC ngồi trời, tạo mặt tiền hài hịa trật tự o Khống chế qu mơ theo phương ngang tòa nhà cho phù hợp với tỷ lệ người, x lý tỷ trọng đặc – rỗng nhịp điệu t ng ô c a, ban cơng, logia nhằm nâng cao sinh khí khu vực xung quanh KGCC trời o Hướng dẫn bố trí chức tầng trệt, kết hợp hình thức hoạt động chuyển tiếp nhà ca é terrace, quán ăn, cơng tr nh đối diện, góp phần gia tăng ự sống động cho diện mạo khu vực, hình thành cạnh biên động uyển chuyển o Đề nghị cơng trình phù hợp với hình thái KG khu vực công cộng mạng đường, ô phố + Tổ chức hoạt động khu vực KGCC: khơng có gi i pháp bố trí thiết bị hợp ý cho t ng oại h nh, dẫn đến hoạt động KG bị ch ng chéo ên nhau, gâ khó khăn cho người s dụng, nói khác đi, ẽ có không gian th a không gian bị thiếu Do vậy, việc t chức hoạt động hợp lý giúp mật độ s dụng tăng cao tạo c m giác tho i mái cho người ụng Trên đ nghiên cứu, nhiều hướng tiếp cận mở nhằm kiến tạo KG chức cho đô thị c ng tạo dựng hình nh đặc trưng KGCC thị, để áp ụng vào công tác QH KĐ  Với người sử dụng + Nâng cao ý thức người sử dụng thông qua tác ph m giới thiệu lịch s , vẻ đẹp c nh quan, khơi ậy quan tâm lòng yêu mến người + Tạo hoạt động bổ trợ th c đ y tham gia trực tiếp t cộng đ ng công tác thiết lập KGCC, gi p người dân nhận thấy trách nhiệm m nh không gian sống nâng cao ý thức gìn giữ b o vệ mơi trường DANH MỤC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ Trần Thị Việt Hà (2013), “Tìm sống động cho cơng viên ven biển thành phố Nha Trang”, Tạp chí Quy hoạch xây dựng, số 65 & 66, trang 56 – 59 Trần Thị Việt Hà (2014), “Tạo dựng không gian cơng cộng thị trở thành nơi chốn”, Tạp chí Quy hoạch xây dựng, số 71 &72, trang 104 – 107 Trần Thị Việt Hà (2014), tham gia đề tài khoa học cấp “Nghiên cứu xây dựng chương trình đào tạo chuyên ngành Kiến trúc cảnh uan” Trần Thị Việt Hà (2015), đề tài khoa học cấp trường “Đề cương chi tiết học phần Kiến tạo nơi chốn” TÀI LIỆU THAM KHẢO TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT Bộ Xây dựng (2008), Quyết định việc ban hành: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia Quy hoạch, số 04 /2008/QĐ-BXD Bộ Xây dựng (2010), thông tư 10/2010/TT-BXD, Hà Nội Bộ Xây dựng (2010), Thông tư số 19/2010/TT-BXD, ban hành ngày 22/10/2010 ộ â ựng (2013), thông tư 06/2013/TT-BXD, ban hành ngày 13/5/2013 Bộ Xây dựng (2013), thông tư 16/2013/TT-BXD, ban hành ngày 16/10/2013 Chính phủ (2009), Luật Quy hoạch thị, số 30/2009/QH12 Điều 32, 33, 34, 35 Chính phủ (2010), Nghị định 37-NĐ số /2010/NĐ-CP, ngày 11/8/2010 Chính phủ (2010), Nghị định số 38/2010/NĐ-CP, ban hành ngày 07/4/2010 Chính phủ (2015), Nghị định số 44/2015/ NĐ - CP, ban hành ngày 06/5/2015 10 Nguyễn Văn Chương (2001), Luận án tiến sĩ Khai thác yếu tố nơi chốn nh m tạo lập sắc đô thị - lấy thành phố Đà Nẵng làm địa bàn nghiên cứu, đại học xây dựng Đà Nẵng 11 Nguyễn Văn Chương (2009), Nhận diện nơi chốn không gian đô thị, Tạp chí kiến trúc Việt Nam tháng 5/2009 12 Nguyễn Văn Chương (2009), Nơi chốn tổ chức không gian thị, Tạp chí kiến trúc Việt Nam tháng 4/2009, tr.78 13 Cục Thống kê tỉnh Khánh Hòa, Niên giám thống kê Khánh òa n m 2010, Nha Trang 14 Phạm Hùng Cường (2006), Phân tích cảm nhận khơng gian đô thị, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội 15 Võ Kim Cương (2005), Không gian công cộng hẹp dần, Tài liệu Hội th o chu ên đề "Đơ thị hóa sống thị tương Việt Nam - Bàn KGCC đô thị" tháng 08/2005 16 Lê Anh Đức (2007), Đặc trưng nơi chốn tạo lập sắc đô thị, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam số 5/2007 17 Nguyễn Trung D ng, Bảo t n phát huy giá trị v n hóa biển quy hoạch khơng gian thị ven biển, Tạp Chí Quy Hoạch xây dựng, số 74 18 Đỗ Tú Lan (2004), Luận án tiến sĩ Nghiên cứu sinh thái đô thị du lịch quy hoạch xây dựng đô thị ven biển Việt Nam – lấy ví dụ thành phố Nha Trang, đại học kiến trúc Hà Nội 19 Phòng qu n ý đô thị TP Nha Trang (2007), Đ án điều chỉnh QH chung TPNT đến n m 2020 20 Phòng qu n ý đô thị TP Nha Trang (2014), Đ án quy hoạch phân khu tỷ lệ: 1/2000 - khu vực phía đơng đường Trần Ph đường Phạm V n Đ ng - thành phố Nha Trang – tỉnh Khánh Hịa 21 Hồng Phê (chủ biên), (1994), Từ điển Tiếng Việt, Trung tâm t điển học, NXB Giáo dục, Hà Nội 22 Kim Qu ng Quân (2000), Thiết kế thị có minh họa, Đặng Thái Hồng dịch, Nhà xuất b n Xây dựng 23 rương Văn Qu ng, Quy hoạch hệ thống KGCC đô thị du lịch ven biển, Tạp Chí Quy Hoạch xây dựng, số 74 24 Đỗ Văn Thắng – Phan Thành Huân (2012), Giáo trình SPSS, N Đại học quốc gia Tp HCM 25 Tạ Duy Thịnh (2000), Luận án tiến sĩ “ hình tổ chức không gian quy hoạch kiến trúc khu vực du lịch sinh thái biển (lấy ví dụ khu vực Hạ Long – Quảng Ninh 2000 – 2010), đại học kiến trúc Hà Nội 26 Nguyễn Quốc Thông (2011), Đề cương môn học Thiết kế đô thị, ĐH Kiến trúc TPHCM 27 Nguyễn Mạnh Thu (2008), Những yếu tố tạo lập sắc thị, Tạp chí kiến trúc Việt Nam tháng 02/08 28 Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích liệu nghiên cứu với SPSS, NXB thống kê 29 Viện khoa học khí tượng thủ văn môi trường (2011), Đánh giá tác động biến đổi khí hậu giải pháp thích ứng, NXB Tài nguyên – môi trường b n đ Việt Nam 30 Viện trợ phát triển quan hệ đối tác (2013 – 2015), dự án “Không gian công cộng thân thiện với niên bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng” TÀI LIỆU TIẾNG ANH 31 Alderfer C (1969), "ScienceDirect - Organizational Behavior and Human Performance: An empirical test of a new theory of human needs" 32 Alexander C (1979), The timeless way of building 33 Alexander C, Sara Ishikawa, and Murray Silverstein (1977), A Pattern Language Oxford University Press, New York 34 Amrita Daniere and Mike Douglass, eds (2008), Building Urban Communities: The Politics of Civic Space in Asia, London: Routledge 35 Banz George (1970), Elements of Urban Form, Mcgraw Hill Book Company, New York 36 Benley I (1999), Profit and place, Urban transformations Power, people and Urban design, Routledge publisher, London, pp 74-94 37 Bentley I, Alcock A, Murrain P, McGlynn S, Smith.G (Reprinted 2005), Responsive Environments – a manual for designer S.l: Architechtural Press 38 Bosselmann P (2008), Urban transformation S Islandpress 39 Camus A (1959), The Possessed: A Play in Three Parts, (translated by Justin O'Brien, 1960) 40 Canter David V (1977),The Psychology of Place, Edition, illustrated Publisher: Architectural Press 41 Carmona M, Tim Heath, Taner Oc, Steve Tiesdell (2003), Public places – Urban spaces: the dimension of urban design, Architectural Press, London 42 Carmona M, Tim Heath, Tanner Oc, Steve Tiesdell (2003), Public places – Urban spaces: the dimension of urban design S.l: Architechtural Press 43 Clay G (1994), An Unconventional Guide to Real Places: America's Generic Landscape, Chicago: University of Chicago Press 44 Cullen G (1961), The Concise Townscape Publisher: The Architectural Press, London 45 E Relph, (1976), Place and Placelessness London: Pion, pp 4-7, 9, 45,101 46 Esley S (2004), Children’s Experience of Public Space Children & Society, p.158 47 Gallagher W (1993), The Power of Place, New York: Simon &;Schuster 48 Gehl J, Gemzoe Lars (2001) New City Spaces Copenhagen: Danish Architectural Press 49 Gehl J, Lord Richard Rogers (2001), Cities for people 50 Gell J (2002) Life between buildings: using public space New York: Van Nostrand Reinhold 51 Gerald A Danzer (1987), Public Places: Exploring Their History (Nashville: The American Association for State and Local History) 52 Gerald A Danzer (1987), Public Places: Exploring Their History, Nashville: The American Association for State and Local History 53 Habermas J (1962 -1989), The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Bourgeois Society, translated by Thomas Burger with the assistance of Frederick Lawrence Cambridge: Polity Press 54 Hall, Eward T (1966), The Hidden Dimension, New York: Doubleday 55 Hannah A, Johanna (1958), The Human Condition (Chicago: University of Chicago Press 56 Harrison D (2012), Companion to Urban Design, Emerald Group Publishing Limited, pp 659 57 Hiss T (1990), The Experience of Place, New York: Alfred A Knopf, Inc 58 Holt Arild -Jensen (1999), Geography, History and Concepts: A Student's Guide, Sage Publications pp - 224 59 Jackson J Binkerhoff (1984), Discovering the Vernacular Landscape, New Haven: Yale University Press 60 Jackson J Binkerhoff (1984), Discovering the Vernacular Landscape, New Haven: Yale University Press 61 Jacobs J (1961), The death and life of Great American cities Random House, NY 62 Koh D (2007), Modern Law, Traditional Ethics, and Contemporary Political Legitimacy in Vietnam New York: Palgrave Macmillan 63 Lofland L (1998), The Public Realm Exploring the City’s uintessential social territory New York, Aldine De Gruyter 64 Lukermann F (1964) Geography as a formal intellectual discipline and the way it contributes to human knowledge Canadian Geographer 65 Lynch K (1960) The Image of the City Cambridge, MA: MIT Press 66 Lynch K (1971), Site planning 67 Maslow A (1943), Paper "A Theory of Human Motivation" 68 Mirmoghtadaee M (2005), Ershad, Leily Paper: Open building: Japanese experience, in BANA, No.23 69 Motloch J L (1991), Introduction to Landscape Design, Van Nostrand Reinhold 70 Newman O (1972), Defensible Space, New York: Macmillan 71 Oldenburg R (1997), The great good place, Da Capo Press 72 Planning Department (2002), Urban design guidelines for Hongkong, Hongkong SAR Government 73 Schneekloth Lynda H and Shibley Robert G (1995), Placemaking; The Art and Practice of Building Communities, New York: John Wiley &;Sons, Inc 74 Schulz N (1981), Genius Loci: Paysgae, ambiance, architecture Pierre Mardaga, Bruxelles, p.5-23 75 Schulz N (1985), The Concept of Dwellng- On the way to figurative architecture Electa/Rizzoli New York, p.51 76 Sennett R (2010), The Public Realm Gary Bridge, Sophie Watson (Eds.) The Blackwell City Reader London: Blackwell Publishers, pp 261- 272 77 Shirvani Hamid (1985), The Urban Design Process Van Nostrand Reinhold, New York pp.1-46 78 Sitte C (1889), City Planning According to Artistic Principles Translated by George R Collins and Christiane Crasemann Collins London: Phaidon Press, 1965 79 Sittle C (1965), City Planning According to Artistic Principles Publisher: Random House, New York 80 Talen E (2008), Design for Diversity: Exploring socially Mixed Neighborhoods , Elsevier Ltd, United State 81 Trancik R (1986), Finding Lost Space Van Nostrand: New York Chapter 4: The Theories of Urban Spatial Design, pp.97‐124 82 Unwin R (1909), Town planning practice Publisher: Princeton Architectural Press, New York 83 Voronkova Lilia; Pachenkov, Oleg (2011), Public Spaces in Modern Cities, University of California, Berkeley 84 Whyte William H (1980), The Social Life of Small Urban Spaces Conversation Foundation, Washington DC 85 Yeang Llewelyn D, Baxter A and Associates (2000), Urban Design Compendium, published: English Parterships 86 Zukin S (1995), The Cultures of Cities, Cambridge: Blackwell Publishers WEBSITES 87 ách khoa toàn thư mở http://www.wikipedia.org 88 Hình nh ưu tầm trang thông tin, http://www.panoramio.com/map/, b n đ vệ tinh Google earth 89 http://www.pps.org/reference/10_qualities_of_a_great_waterfront/, (truy cập tháng năm 2014) 90 Hướng ẫn KĐ cho khu vực bờ ông ingapore: https://www.ura.gov.sg 91 Hướng dẫn KĐ cho Hongkong: www.pland.gov.hk (tru cập 2014 – 2015) 92 Hướng ẫn KĐ cho New York cit : www.nyc.gov (tru cập 2014) 93 Project for Public Spaces http://www.pps.org (truy cập 2015) 94 T điển Tiếng Việt http://vi.wiktionary.org (truy cập tháng 03 năm 2014) 95 Urban Spaces in Japan: http://www.h-net.org (tru cập 2014) ... TỔNG QUAN VỀ KIẾN TẠO KHƠNG GIAN CƠNG CỘNG NGỒI TRỜI VEN BIỂN – THÀNH PHỐ NHA TRANG 1.1 KHÁI NIỆM VỀ KIẾN TẠO KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 1.1.1 Khơng gian cơng cộng ngồi trời ven biển ... không gian 60 ụng không gian 65 2.3 CƠ Ở PHÁP LÝ TRONG KIẾN TẠO KHÔNG GIAN CÔNG CỘNG NGOÀI TRỜI VEN BIỂN NHA TRANG 66 2.3.1 Cơ pháp ý không gian công cộng ven biển 67 2.3.1.1... KGCC NGOÀI TRỜI VEN BIỂN 1.1.1 Khơng gian cơng cộng ngồi trời ven biển 1.1.1.1 Khơng gian cơng cộng ngồi trời khu vực ven biển + Khái niệm khu vực ven biển Khu vực ven bờ nơi có giao iện hẹp biển