MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1.1 Lí chọn đề tài: 1.2 Mục đích nghiên cứu:……………………………………………… 1.3 Đối tượng nghiên cứu: 1.4 Phương pháp nghiên cứu: NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1.Cơ sở lí luận 2.1.1 Đặc điểm dạy học dự án 2.2 Thực trạng việc vận dụng phương pháp dạy học dự án theo định hướng phát triển lực dạy học Sinh học trường trung học sở 2.2.1 Về phía giáo viên 2.2.2 Về phía học sinh: 2.3 Các giải pháp 2.3.1 Thiết kế dạy học thực hành sử dụng hình thức dạy học theo dự án - kết hợp với kĩ thuật trạm góc 2.4 Hiệu SKKN 17 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 19 3.1 Kết luận: 19 3.2 Đề xuất: 20 MỞ ĐẦU 1.1 Lí chọn đề tài: Q trình tồn cầu hóa diễn mạnh mẽ , làm thay đổi tất lĩnh vực, đặc biệt khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo dẫn đến chuyển biến nhanh chóng cấu chất lượng nguồn nhân lực nhiều Quốc gia Điều địi hỏi giáo dục đào tạo phải có thay đổi cách toàn diện, từ triết lí, mục tiêu đến nội dung, phương pháp hình thức tổ chức dạy –học nhằm phát triển cho người học hệ thống lực cần thiết để tham gia hiệu vào thị trường lao động nước quốc tế Vì vậy, phát triển chương trình giáo dục phổ thơng dựa tiếp cận lực lựa chọn tất yếu khách quan phù hợp với yêu cầu phát triển xã hội[1] Theo việc dạy học khơng phải “ tạo kiến thức”, “truyền đạt kiến thức” hay “chuyển giao kiến thức” mà phải làm cho người học, học cách đáp ứng hiệu đòi hỏi liên quan đến mơn học khả vượt ngồi phạm vi mơn học để chủ động thích ứng với sống lao động sau Quan điểm dạy học tích hợp, với mục tiêu phát tiển lực người học, giúp họ có khả giải đáp ứng biến đổi nhanh chóng xã hội để đem lại thành công cao sống [7] Ngày nay, xu đổi phương pháp dạy học có nhiều giáo viên chuyển từ sử dụng phấn bảng truyền thống sang dùng Powerpoint trang web phương tiện dạy học Tuy nhiên, điều không thay đổi chất trình dạy học “lấy giáo viên làm trung tâm” Một lớp học với phương pháp dạy học lấy giáo viên làm trung tâm thường có đặc điểm: q trình dạy học giáo viên nói nhiều học sinh; giảng giải chủ yếu cách thuyết trình; sách giáo khoa tài liệu chính; bàn ghế xếp thành dãy đối diện với bảng giáo viên; học sinh không tự di chuyển chỗ ngồi Trong đó, dạy học lấy học sinh làm trung tâm nhấn mạnh tới vai trò chủ đạo người học, “được tìm hiểu thể nghiệm” Đặc điểm lớp học với dạy học lấy học sinh làm trung tâm có đặc điểm: phần thảo luận học sinh tương đương chí nhiều giảng giải giáo viên; hoạt động học tập cá nhân tiến hành thực nhóm; học sinh sử dụng nhiều tài liệu từ nguồn khác tạp chí, internet em tự lựa chọn kiến thức phù hợp với nội dung học; tự định hướng phù hợp với nội dung học.[2] Vì vậy, song song với đổi nội dung, mục tiêu, phương pháp dạy học để tích cực hóa hoạt động học sinh đổi hình thức tổ chức dạy học cần thiết Việc tổ chức học sinh học tập theo dự án không giúp cho học sinh có kiến thức q trình tự học, tự kiểm tra, đánh phát triển cho học sinh kĩ xã hội kĩ giao tiếp, kĩ hợp tác, kĩ thuyết trình trước đám đông…đảm bảo yêu cầu việc dạy học lấy học sinh làm trung tâm Xuất phát từ lý ưu điểm dạy học dự án, lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm dạy học dự án theo định hướng phát triển lực đặc thù môn sinh học chương Hệ sinh Thái trường THCS Kiên Thọ huyện Ngọc Lặc” 1.2 Mục đích nghiên cứu: - Giúp học sinh tìm hiểu vai trò hệ sinh thái tự nhiên - Sử dụng hình thức dạy học theo dự án để dạy học phần kiến thức thực hành sinh học 9, THCS nhằm phát triển lực, nâng cao chất lượng dạy học 1.3 Đối tượng nghiên cứu: Bài 52 Tiết 55,56 Thực hành: Hệ sinh thái Tiêu đề dự án “ Đất lành chim đậu” tìm hiểu đồi cị làng Thọ Liên, xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc (Thanh hóa) 1.4 Phương pháp nghiên cứu: - Về lí luận: Nghiên cứu qua tài liệu, sách giáo khoa, sách tham khảo… - Về thực nghiệm: + Trải nghiệm thực tế hệ sinh thái đồi cị nhà ơng Của thơn thọ Liên + Tìm hiểu số hệ sinh thái tự nhiên + Cho làm kiểm tra đánh giá thường xuyên + Phiếu tham dò ý thức học tập học sinh chủ đề + Phương pháp làm việc theo nhóm NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1.Cơ sở lí luận 2.1.1 Đặc điểm dạy học theo dự án * Thế học theo dự án?- Học theo dự án phương pháp học tập mang tính xây dựng, học sinh tự đưa sáng kiến thực xây dựng phiếu hỏi, thu thập thông tin, phân tích liệu đưa nhận định, kết luận vấn đề cụ thể Học theo dự án (Project Work) hoạt động học tập nhằm tạo hội cho học sinh tổng kợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập, áp dụng cách sáng tạo vào thực tế sống Dạy học dự án mơ hình học tập khác với hoạt động học tập truyền thống với giảng ngắn, tách biệt lấy giáo viên làm trung tâm Hình thức làm việc chủ yếu dạy học dự án theo nhóm, người học cộng tác với thành viên khác nhóm khoảng thời gian định để giải vấn đề cuối trình bày cơng việc làm trước nhóm Bước cuối buổi thuyết trình có sử dụng phương tiện nghe nhìn, ấn phẩm báo chí, trang Web sản phẩm tạo ra.[6] ,[7] Các loại dự án học tập phân chia theo nội dung, theo thời gian thực theo hình thức tham gia: Phân theo nội dung • Dự án môn học: trọng tâm nội dung nằm mơn học dự án tìm hiểu virut cúm gia cầm (mơn Sinh) • Dự án liên mơn: trọng tâm nội dung nằm nhiều mơn khác • Dự án ngồi mơn học: Là dự án khơng phụ thuộc trực tiếp vào mơn học Ví dụ: Tìm hiểu Hệ sinh thái đồi cò Làng Thọ Liên- xã Kiên thọ huyện ngọc lặc Có liên quan đến môn Sinh, Công nghệ, lịch sử, địa lý địa phương, GDCD… Phân theo tham gia người học: dự án cho nhóm HS, dự án cá nhân Dự án dành cho nhóm HS hình thức dự án dạy học chủ yếu Trong trường phổ thơng cịn có dự án toàn trường, dự án dành cho khối lớp, dự án cho lớp học Phân loại theo quỹ thời gian: K.Frey đề nghị cách phân chia sau: • Dự án nhỏ: thực số học, từ 2- học • Dự án trung bình: dự án ngày (“Ngày dự án”), giới hạn tuần 40 học • Dự án lớn: dự án thực với quỹ thời gian lớn, tối thiểu tuần (hay 40 học), kéo dài nhiều tuần (“Tuần dự án”) (Trong chủ đề thực tuần dự án) Đặc điểm dạy học dự án nhấn mạnh đến định hướng phát triển lực sau: * Năng lực thực tiễn: Chủ đề dự án gắn với thực tiễn, kết dự án phải có ý nghĩa thực tiễn xã hội Dạy học dự án tạo kinh nghiệm học tập thu hút người học vào dự án phức tạp thực tiễn xã hội người học dựa vào để phát triển ứng dụng kĩ kiến thức (Trong sáng kiến thực dạy theo dự án Hệ sinh thái đồi cò gắn liền với địa phương Ngọc lặc * Năng lực hứng thú: Chủ đề nội dung dự án phù hợp với hứng thú người học, thúc đẩy mong muốn học tập người học, tăng cường lực hồn thành cơng việc quan trọng mong muốn đánh giá Khi người học có hội kiểm sốt việc học mình, giá trị việc học họ tăng lên Cơ hội cộng tác với bạn lớp làm tăng hứng thú học tập học sinh * Năng lực tự học: Người học tham gia tích cực tự lực vào tất giai đoạn trình dạy học: đề xuất vấn đề, lập kế hoạch giải vấn đề, giải vấn đề trình bày kết thực * Năng lực thái độ, hành động: Khi thực dự án, đòi hỏi học sinh phải kết hợp lý thuyết thực hành, huy động nhiều giác quan Người học khám phá, giải thích tổng hợp thơng tin cho có sản phẩm có ý nghĩa * Năng lực sử dụng công nghệ thông tin truyền thơng, thẩm mĩ: Đó sản phẩm hành động cơng bố, giới thiệu Kết dự án báo, trình bày, mơ hình vật chất, thí nghiệm… * Có tính phức hợp: Nội dung dự án có kết hợp tri thức nhiều lĩnh vực môn học khác Dạy học dự án yêu cầu người học sử dụng thông tin nhiều môn học khác để giải vấn đề * Cộng tác làm việc: Các dự án học tập thường thực theo nhóm,việc học mang tính xã hội Dạy học dự án thúc đẩy cộng tác người học với giáo viên người học với Nhiều khi, cộng tác mở rộng đến cộng đồng Sự làm việc mang tính cộng tác người học có tầm quan trọng làm phong phú mở rộng hiểu biết người học điều họ học.Trong dạy học dự án, vai trò giáo viên (người dạy) người học là: *Vai trò giáo viên - Thúc đẩy vai trò tự chủ người học để gắn chủ động người học việc giải vấn đề - Hướng dẫn, tham vấn cầm tay việc Không phải dạy kiến thức mà tạo hỗ trợ cần thiết Năng lực, vai trò giáo viên thể hỗ trợ người học (không chỉ dẫn mà sản phẩm mẫu, tài liệu, nguồn thông tin, cách chuyển giao công việc, cách xây dựng phiếu đánh giá ) * Vai trò người học - Tham gia tích cực ba giai đoạn học tập (thu thập thơng tin, xử lí thơng tin, truyền đạt thơng tin) Giai đoạn ba giai đoạn hoạt động quan trọng, thể kết hai giai đoạn trước giai đoạn người học phát huy khả sáng tạo, khả giải vấn đề - Người học đóng vai “chun gia” thuộc ngành nghề khác xã hội, hồn thành vai trị dựa kiến thức, kĩ định - Người học tự định cách tiếp cận vấn đề hoạt động - Người học phải hồn thành dự án trình bày qua sản phẩm cụ thể: Bài trình diễn, sản phẩm, trang web Với hình thức dạy học này, GV áp dụng vào dạy nội dung mới, ôn tập cuối chương, tiết thực hành, TNST, GV đưa đề tài liên quan với nội dung học có tính liên hệ thực tế Hình thức DHTDA khơng phải hình thức dạy học mẻ giới, Việt Nam, hình thức áp dụng năm gần đây, đặc biệt HS bậc trung học phổ thông trung học sở Chính thế, việc vận dụng cịn vấn đề phân vân GV Trong trình giảng dạy, thân tơi khơng thể phủ nhận phương pháp dạy học truyền thống (thuyết trình, vấn đáp ) nhờ phương pháp mà em có kiến thức mơn học Vì thế, vận dụng linh hoạt phương pháp cũ phương pháp để phù hợp với nội dung kiến thức học điều cần thiết 2.2 Thực trạng việc vận dụng phương pháp dạy học dự án theo định hướng phát triển lực dạy học Sinh học trường trung học sở 2.2.1 Về phía giáo viên Đối với việc giảng dạy môn Sinh học, giáo viên tập huấn đổi phương pháp dạy học Đặc biệt đổi phương pháp dạy học theo hướng phát huy lực người học Đó phương pháp ngồi cách dạy học thuyết trình cung cấp kiến thức tổ chức hoạt động dạy học thông qua trải nghiệm, giải nhiệm vụ thực tiễn Qua hoạt động học tập, học sinh hình thành phát triển khơng phải loại lực mà hình thành đồng thời nhiều lực Với nội dung hệ sinh thái, giáo viên lựa chọn nhiều hình thức, phương pháp dạy học phong phú bám sát chuẩn kiến thức kỹ để hình thành, phát triển lực cho học sinh Tuy nhiên, qua hai năm trực tiếp giảng dạy sinh học chia sẻ đồng nghiệp, thân nhận thấy việc giảng dạy, học tập nội dung Hệ sinh thái chương trình sinh học 9, gặp nhiều khó khăn như: Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học nhà trường cịn thiếu khơng đáp ứng u cầu thực tế mơn Phịng học bố trí theo phương pháp dạy học cũ, nên việc tổ chức hoạt động tiết học gặp nhiều khó khăn Nhiều giáo viên ngại khó, khơng mạnh dạn đổi phương pháp, không trọng tổ chức hoạt động học tập tích cực cho học sinh Trong dạy học nặng truyền thụ kiến thức chiều đặc biệt với hình thức DHTDA dạy học mơn sinh học nói chung mơn Sinh học nói riêng trường trung học sở hầu hết chưa tiến hành, có chưa hiệu Có học thực phương pháp DHTDA hình thức khác tập nhóm, sưu tầm, thí nghiệm chưa tn theo quy trình đầy đủ dạy học dự án Do việc hình thành lực cho học sinh yếu lại yếu Thời lượng phân phối chương trình cho nội dung hệ sinh thái gồm tiết lí thuyết tiết thực hành với nội dung kiến thức nhiều nên giáo viên khó tổ chức hoạt động phong phú cho học sinh tham gia Việc rèn luyện kĩ sống, kĩ giải tình thực tiễn cho học sinh thông qua khả vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực quan tâm Việc ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông, sử dụng phương tiện dạy học chưa thực rộng rãi hiệu Với tiết thực hành, thời lượng 90 phút, việc tổ chức cho em dã ngoại học tập, áp dụng kiến thức vào thực tế cịn nhiều khó khăn, đặc biệt công tác tổ chức lớp có số lượng học sinh đơng 2.2.2 Về phía học sinh: Các e quen với phương pháp học cũ, thầy giảng trị chép, học vẹt máy móc Tư tưởng học tập học sinh chưa tiến bộ, chưa có ý thức tự giác, tích cực hoạt động học tập, thảo luận nhóm Hình ảnh lớp học truyền thồng Hình ảnh lớp học theo hoạt động học Nhiều học sinh học kém, không nắm vững kiến thức nhiều môn nên việc vận dụng để suy luận, liên hệ hay vận dụng kiến thức liên môn hay vận dụng liên hệ thực tế gặp nhiều khó khăn Nhiều học sinh chưa động, tích cực hoạt động giáo viên tổ chức Việc nắm bắt kiến thức, hoạt động học tập em phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa, chưa khai thác hiệu nguồn tài liệu khác Chính lực phát triển cho học sinh chưa nhiều, chưa đạt hiệu mong muốn Qua khảo sát chất lượng u thích học tập mơn Sinh học vào đầu năm kết sau: a Học sinh u thích mơn học: - Các lớp nghiên cứu: u thích: 43,9% Bình thường: 39,8% Khơng thích: 16,3 % Bình thường: 42,7% Khơng thích: 17,1 % - Lớp đối chứng: Yêu thích: 40,2% b Kết khảo sát chất lượng Lớp Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém SL % SL % SL % SL % A1 13.9 25 15 41.7 19.4 A4 13.5 21.6 16 43.3 21.6 Tổng 10 13.7 17 23.2 31 42.5 15 20.6 9A2(Lớp đốichứng) 9.6 29 14 45.2 19.4 Như lớp nghiên cứu lớp đối chứng tỷ lệ học sinh u thích mơn ít, nhiều em không quan tâm chán ghét môn Tỷ lệ học sinh giỏi thấp, tỷ lệ học sinh yếu cao Với thực trạng đó, năm học vừa qua thân tơi tích cực tìm tịi nghiên cứu để tìm giải pháp tối ưu, hiệu việc giảng dạy môn sinh học nói chung phần nội dung Hệ sinh thái nói riêng Trong chương Hệ sinh thái phần Sinh Vật mơi trường có thực hành( gồm tiết) Dựa vào đặc điểm tự nhiên xã hội địa phương, tiến hành áp dụng dự án với chủ đề “Đất lành chim đậu” giúp HS tìm hiểu Hệ sinh thái đồi cị Thôn Thọ Liên, xã Kiên Thọ huyện Ngọc Lặc tỉnh Thanh Hóa Nhằm mục đích vừa cho học sinh thực tốt thực hành, vừa để học sinh tiếp cận với thực tiễn địa phương, vừa nâng cao ý thức bảo tồn gìn giữ giá trị thiên nhiên 2.3 Các giải pháp: * Hình thức tổ chức dạy học: Dạy học theo chủ đề vào buổi chiều hoạt động giáo dục Tổ chức hoạt động trải nghiệm sau chủ đề ( tiết) Học theo nhóm lớp Học sinh nghiên cứu nội dung trước nhà theo hướng dẫn GV * Phương pháp dạy học: Dạy học dự án Dạy học kĩ thuật trạm – góc Vấn đáp, thuyết trình, dóng vai, trải nghiệm sáng tạo * Phương pháp kiểm tra đánh giá: Quan sát, thái độ học tập, trình bày sản phẩm nhóm Quan sát chuyên gia giảng Kết phần kiểm tra đánh giá học qua câu hỏi trắc nghiệm Kết tự đánh giá đánh giá đồng đẳng nhóm 2.3.1 Thiết kế dạy học thực hành sử dụng hình thức dạy học theo dự án - kết hợp với kĩ thuật trạm góc Dự án Tiêu đề dạy: Bài 51-52; Tiết 55, 56: Thực hành: Hệ sinh thái Tiêu đề dự án: Đất lành chim đậu *Hoạt động 1: Khởi động Hoạt động chuyển giao nhiệm vụ (trước tuần, tiết sinh hoạt lớp 30 phút) Cho HS xem đoạn clip hệ sinh thái đồi cị thơn Thọ Liên,xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa 10 + Kết quả: Đưa nhiều lời khuyên hay, sáng tạo, hiệu quả, vận dụng kiến thức học vào giải tình thực tiễn… + Căn kết đánh giá nhóm (qua phiếu đánh giá) * Đánh giá chung - Giáo viên tập hợp kết kiểm tra, ý kiến tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng Đồng thời theo tinh thần học tập, tham gia dự án, mục đích, nhiệm vụ đặt mà giáo viên quan sát, theo dõi suốt trình thực dự án để đưa nhận xét, đánh giá chung - Tuyên dương, khích lệ cá nhân, nhóm có phần trình bày tốt, đạt kết thực dự án mức tốt mức xuất sắc - Nhắc nhở học sinh ý thức tham gia chưa thực tích cực nói lên mong muốn chủ đề thấy nhiệt tình từ em 2.4 Hiệu SKKN Sau kết thúc dự án, tiến hành điều tra nhóm thực nghiệm hình thức dạy học theo dự án( thu từ phiếu trưng cầu kiến HS) Tổng sốHS Mức độ hứng thú với mơn học Rất thích Thích Bình thường Khơng thích 73 24 32 15 Tỉ lệ % 32.8 43.8 20.5 2.9 * Kết khảo sát chất lượng Lớp Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém SL % SL % SL % SL % A1 24.3 13 35.1 12 32.4 8.2 A4 22.2 12 33.3 14 38.9 5.6 Tổng 17 23.2 25 34.2 26 35.6 9A2(Lớp đốichứng) 9.6 10 32.3 12 38.7 19.4 So sánh kết lớp áp dụng biện pháp lớp đối chứng so với kết đầu năm học thấy tỷ lệ học sinh giỏi lớp nghiên cứu tăng lên rõ rệt, tỷ lệ giỏi đạt 57.4%, tỷ lệ học sinh trung bình yếu giảm Trong lớp đối chứng không chuyển biến nhiều 18 * Ý nghĩa dự án +Đối với thực tiễn dạy học: Thông qua dự án dạy thực hành Hệ sinh thái thuộc môn sinh học , em phải vận dụng kiến thức nhiều môn như: Lịch sử , địa lý địa phương, GDCD, công nghệ , tin học hồn thành dự án + Đối với HS: Thơng qua dự án hình thành cho học sinh số lực bao gồm lực chung lực chuyên biệt đặc thù môn sinh học cụ thể là: + Năng lực tự học ( cá nhân xác định mục tiêu, lập kế hoạch cho tiết thực hành) + Năng lực giải vấn đề sáng tạo ( Các em phát vấn đề, đề xuất lựa chọn giải pháp) + Năng lực thẩm mỹ( Thiết kế mơ hình hệ sinh thái đồi cị nhóm 4, thiết kế giấp a0 +Năng lực thể chất: học sinh thăm quan khu hệ sinh thái để tìm hiểu khám phá giúp em hòa hợp với thiên nhiên + Năng lực hợp tác: Thảo luận hoàn thành thuyết trình nhóm + Năng lực nhận thức kiến thức sinh học: Đó kiến thức đa dạng sinh học khu hệ sinh thái tự nhiên ( Hệ sinh thái Đồi cò) + Năng lực thực địa : Dự doán lập kế hoạch thực địa tham thực tế đồi cò làng Thọ Liên xã Kiên Thọ huyện Ngọc lặc , tỉnh Thanh Hóa - Ngồi ra, em cịn nâng cao trình độ ứng dụng cơng nghệ thơng tin phục vụ cho học tập thông qua việc tự tìm tài liệu Internet , tự làm Powerpoint, làm đoạn film ngắn, có ý nghĩa phần mềm làm film * Đối với GV: Giáo viên giao nhiệm vụ hướng dẫn tư vấn, giúp đỡ, khuyến khích tích cực em tham gia dự “ Đất lành chim đậu’’ “cầm tay việc” cho HS Điều quan trọng giáo viên cần phải có nhạy bén với vấn đề nhạy cảm xã hội, liên kết vấn đề đó, hình thành nên ý tưởng dự án liên quan đến nội dung học, tạo vai trò cho HS dự án, làm cho vai trò HS gắn với nội dung cần học (thiết kế tập cho học sinh)… Ví dụ: Cụ thể học thực hành Hệ sinh thái sinh học để tìm hiểu Hệ sinh thái tự nhiên đặc thù địa bàn có khu hệ Đồi cị, suy nghĩ đến tình nên thân lựa chọn dự án cho em tìm hiểu 19 - Góp phần đổi hình thức tổ chức dạy học, đổi phương pháp dạy học, đổi phương pháp kiểm tra đánh giá kết học tập, tăng cường ứng dụng hiệu CNTT dạy học - Qua thực tế, sau thực dự án mình, tơi nhận thấy HS ln ln đối tượng thích tìm hiểu khám phá Các em tham gia đề tài mà GV giao cách tích cực, kết khả quan - Bên canh đó, người GV cần phải có định hướng tốt để HS hồn thành cơng việc mà GV giao, ý lắng nghe thắc mắc em để giải đáp kịp thời, thường xuyên kiểm tra, đơn đốc để em hồn thành tiến độ Tóm lại, GV khơng cịn giữ vai trị chủ đạo trình dạy học mà trở thành người hướng dẫn, người giúp đỡ học sinh, tạo môi trường thuận lợi cho em đường thực dự án * Ý nghĩa thực tiễn xã hội: Qua chủ đề “ Đất lành chim đậu” nơi vùng đất địa linh nhân kiệt có Đền thờ Trung túc Vương Lê Lai giúp cho em hiểu lịch sử địa phương - Giáo dục cho em HS – chủ nhân tương lai đất nước ý thức bảo vệ môi trường bảo vệ sống tương lai em - Hướng cho HS công việc cụ thể đơn giản để bảo vệ môi trường giữ gìn thiên nhiên hoang giã, góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu - Giúp HS có thái độ thân thiện, gắn bó với mơi trường nhiều từ có hành động thiết thực để bảo vệ môi trường KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 3.1 Kết luận: Qua kết thực nghiệm dạy học theo dự án cho thấy: dạy học theo dự án phương pháp có hiệu việc phát huy tính tích cực, chủ động cho học sinh Tuy nhiên, GV vận dụng hình thức dạy học chưa phổ biến, nguyên nhân việc cập nhật phương pháp dạy học theo dự án người dạy số khó khăn triển khai, điều kiện sở bàn sở bàn ghế chưa phù hợp, thời lượng cho tiết học chưa phù hợp với kiểu dạy chủ đề Kết thực nghiệm sư phạm dạy học theo hình thức dự án cho thấy học sinh học tập hứng thú, tích cực, kết thu nhận kiến thức tốt nhiều so với phương pháp truyền thống lâu áp dụng Bước đầu rèn luyện số lực học tập tích cực cho học sinh như: chủ động, sáng tạo, chia sẻ tinh thần tập thể, kỹ hoạt động nhóm 3.2 Đề xuất: Qua trình nghiên cứu thực hiện, đề xuất số kiến nghị sau: 20 Việc dạy học theo dự án bước đầu đem lại hiệu cần mở rộng trường THCS không môn sinh họa mà nhiều môn khác Bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên đổi phương pháp dạy học, triển khai hình thức dạy học theo dự án cho đơng đảo đội ngũ giáo viên nhà trường Trong phạm vi đề tài nghiên cứu dừng lại phần Hệ sinh Thái Tuy nhiên trình nghiên cứu nhận thấy tổ chức dạy học theo dự án phù hợp với nội dung nhiều nhiều lớp học khác đặc biệt môn Sinh học Do cần có hướng nghiên cứu mở rộng thêm nội dung cấp khác đặc biệt cấp THCS Để tổ chức tiết học theo dự án thành cơng cơng tác chuẩn bị GV quan trọng Bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị phòng học đầy đủ, đặc biệt thiết kế bàn ghế cho HS dễ dàng di chuyển trình học tập, thời lượng cho tiết học phải tiết liền kề( 90p) chí nhiều Tơi xin chân thành cảm ơn ! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Kiên thọ, ngày 17 tháng năm 2019 Tôi xin cam đoan SKKN viết, khơng chép nội dung người khác Người thực hiện: Lê Thị Hoa 21 PHỤ LỤC HƯỚNG DẪN HỌC SINH PHƯƠNG TIỆN VÀ CÁC TÀI LIỆU LIÊN QUAN: Phân công nhiệm vụ nhóm PHÂN NHĨM Nhóm Chun mục dư địa chí Nhóm Nhà sinh học NHIỆM VỤ U CẦU Tra cứu internet, sách, báo: Thu thập thông tin lược sử đồi cò, khu vực địa lý Nêu vấn đề bản: Đi thực tế tham quan hệ sinh thái đồi cị - Tìm hiểu thành phần hệ sinh thái( bao gồm: -Lịch sử đồi cị - Khu vực địa lý BỘ MƠN TÍCH HỢP - Địa lý địa phương - lịch sử địa phương SẢN PHẨM - Bài thuyết trình - Hình ảnh, video( có), - Thiết kế tập san - Sinh học - Bài thuyết trình - Tin học -Hình ảnh, video( có) + Nhân tố vơ sinh(nhân tố tự nhiên, nhân tố hoạt động người tạo nên) +Nhân tố hữu sinh(nhân tố tự nhiên, nhân tố hoạt động người tạo nên) Nhóm Nhà kinh tế Nhóm Viện bảo tồn sinh học Đi thực tế tham quan hệ sinh thái đồi cò - Nêu giá trị nhân - Sinh học văn khu hệ sinh -Ngữ văn thái đồi cò - Tin học - Tiềm phát triển - Công - Người tốt việc tốt nghệ, - Giá trị nhân văn” cho - GDCD nhận lại” -Bài thuyết trình Tra cứu internet, sách, báo: Thu thập - Nêu nguy tiềm ẩn đe dọa đàn cị - Cơng nghệ -Bài thuyết trình -Nêu biện -Sinh học Activespire Activespire -Hình ảnh, video 22 thơng tin.Đi thực tế tham quan hệ sinh thái đồi cò pháp bảo tồn - GDCD - Thiết kế mơ hình hệ - Tin học sinh thái tương lai vào thăm quan -Hình ảnh, video -Trình bày sản phẩm -Mơ hình tạo HST Kiến thức tích hợp liên mơn: + Lịch sử: Kiến thức phát triển kinh tế xã hội địa phương làng Thọ Liên + Địa lý: Địa lý dân cư phát triển tổng hợp kinh tế bảo vệ tài nguyên môi trường địa phương ( Trong chương trình Địa lý 9)… + Vật lý: Tính chất biến đổi nhân tố vơ sinh mơi trường: Nước, khơng khí, độ ẩm, nhiệt độ… + Các văn luật bảo vệ hệ sinh thái rừng, biển, hệ sinh thái nông nghiệp… + Cơng nghệ: Quy trình sản xuất bảo vệ môi trường chăn nuôi, lâm nghiệp, nuôi thủy, hải sản… + GDCD: Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, chân lý sống cho nhận lại 23 SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH: Hình ảnh trị thăm quan, khảo sát khu sinh thái đồi cò Làng Thọ Liên Sản phẩm nhóm 1: Dư địa chí 24 Sản phẩm nhóm 2: Nhà sinh học Sản phẩm nhóm 2: Nhà Sinh học 25 Sản phẩm nhóm 4: Viện bảo tồn sinh học, Mơ hình sinh thái đồi cị 26 Hình ảnh chuyên gia báo cáo Hình ảnh: Nhóm chuyên gia học tập trạm 27 Học sinh nhóm mảnh ghép hồn thành câu hỏi trạm Câu hỏi kiểm tra đánh giá Em khoanh trịn đáp án sau: Câu 1: Lồi thực vật có nhiều cá thể có Hệ sinh thái đồi cò là: A Lim; B Keo ; C Luồng, D Keo ĐA: D Câu 2: Loài động vật có nhiều cá thể Hệ sinh thái đồi cò: A Chim; B Cá; C gà; D Cò Câu 3: Cò kiếm ăn vào thời gian nào? A Cả ngày đêm; B Ban ngày ; C Ban đêm; D Buổi trưa ĐA: A 28 Câu 4: Vẽ sơ đồ chuỗi thức ăn, rõ sinh vật sản xuất, động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt, sinh vật phân giải ĐA; Lúa-> Sâu -> Chuột-> Rắn-> Vi sinh vật Lúa -> Châu chấu-> Êch-> VSV Sinh vật sản xuất: Lúa Sinh vật tiêu thụ ( ĐV ăn TV): sâu, châu chấu, Sinh vật tiêu thụ ( Đv ăn Đv): rắn, ếch Sinh vật phân hủy VSV Câu 5: Bạn Lan học sinh lớp hàng xóm nhà ơng Của nhìn thấy đàn cị bạn thích nảy ý định mang súng cao su để bắn Cò làm thịt Theo em ý định Lan hay sai? Nếu em em khuyên bạn nào? Câu 6: Cảm nhận em sau học xong thực hành hệ sinh thái này? 29 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đinh Quang Báo, Nguyễn Đức Thành (1996), Lí luận dạy học Sinh học, NXB Giáo dục, Hà Nội [2] Trần Bá Hoành (1994), “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm”, Tạp chí Giáo dục, (4), tr 16-17 [3] Ngơ Văn Hưng (2005), Dạy học Sinh học 9, NXB Giáo dục, Hà Nội [4] Bài thi vận dụng kiến thức liên mơn để giải tình thực tiễn dành cho học sinh trung học, nhóm học sinh thực [5] Lê Đình Trung, Trịnh Ngun Giao, Ngơ Văn Hưng (2009), Tự học, tự kiểm tra theo chuẩn kiến thức, kĩ môn Sinh học 9, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội [6] Dạy học tích hợp phát triển lực học sinh, KHTN, NXB Đại học sư phạm [7] Nguyễn Lăng Bình, Đỗ Hương Trà, Dạy học tích cực số phương pháp kĩ thuật dạy học, NXB Đại học sư phạm 30 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI Họ tên tác giả: Lê Thị Hoa Chức vụ đơn vị công tác: Giáo viên- Trường THCS Kiên Thọ TT Tên đề tài SKKN Kết Cấp đánh đánh giá giá xếp loại xếp loại Năm học đánh giá xếp loại Một số kinh nghiệm khai thác HĐKH triệt để mơ hình để dạy mơn sinh Ngành cấp học huyện B 2012-2013 Kinh nghiệm tích hợp giáo dục BVMT môn sinh học trường THCS Ngọc Khê HĐKH Ngành cấp huyện C 2014-2015 Thu thập mẫu vật , xây dựng tư liệu lưỡng cư sử dụng dạy học sinh học trường THCS Kiên Thọ HĐKH Ngành cấp huyện B 2017-2018 Kinh nghiệm dạy học dự án theo HĐKH định hướng phát triển lực Ngành cấp đặc thù môn sinh học huyện chương Hệ sinh Thái trường THCS Kiên Thọ huyện Ngọc Lặc A 2018-2019 31 ... NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1.Cơ sở lí luận 2.1.1 Đặc điểm dạy học theo dự án * Thế học theo dự án? - Học theo dự án phương pháp học tập mang tính xây dựng, học sinh tự đưa sáng kiến thực xây dựng phiếu... việc dạy học lấy học sinh làm trung tâm Xuất phát từ lý ưu điểm dạy học dự án, lựa chọn đề tài: ? ?Kinh nghiệm dạy học dự án theo định hướng phát triển lực đặc thù môn sinh học chương Hệ sinh Thái... có dự án tồn trường, dự án dành cho khối lớp, dự án cho lớp học Phân loại theo quỹ thời gian: K.Frey đề nghị cách phân chia sau: • Dự án nhỏ: thực số học, từ 2- học • Dự án trung bình: dự án