- Văn học thời Trần tập trung phản ánh cuộc kháng chiến chống quân Nguyên, khêu gợi tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, đoàn kết toàn dân đập tan âm mưu xâm lược của đế quốc Mông- Ng[r]
(1)NS: 09/11/09
Tiết 22 CHƯƠNG III
NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (TK XIII- XIV) BÀI 13
NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII I NHÀ TRẦN THÀNH LẬP A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm hoàn cảnh đời nhà Trần cải cách nhà nước Đại Việt
- Giáo dục lòng tự hào dân tộc, ý thức tự lập tự cường - Rèn kỹ đánh giá nhận xét
B Phương tiện
- Tư liệu, tranh ảnh C Thiết kế
I ổn định: II Kiểm tra: III Bài
Nh Lý s p à ụ đổ - Vì nhà Lý sụp đổ?
- Cuối kỷ XII, quan lại nhà Lý lo ăn chơi, không chăm lo đến đời sống nhân dân
- Mất mùa, đói xảy ra, nhân dân dậy đấu tranh
- Nhiều lực quấy phá chống đối triều đình - Trước hồn cảnh trên, nhà Lý Trần Thủ
Độ làm gì?
- Việc làm Trần Thủ Độ nhằm mục đích gì?
- Dựa vào lực họ Trần chống lại lực lượng chống đối
- Lý Huệ Tông sinh gái Lý Chiêu Hoàng, vua bị bệnh, Lý Chiêu Hồng lên ngơi Trần Thủ Độ đưa Trần Cảnh vào cung, lấy cớ phục vụ Lý Chiêu Hoàng kết dun vớiChiêu Hồng Lý Chiêu Hồng nhường ngơi cho Trần Cảnh nhà Trần xác lập
- Thay nhà Lý
2 Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền - Sau nắm quyền, nhà Trần làm
gì?
- Bộ máy nhà nước thời Trần có mới?
- Dẹp yên lực lượng loạn, xây dựng máy nhà nước
- Triều đình đơn vị hành chính lộ, phủ, huyện, xã
(2)- Vẽ sơ đồ máy nhà nước thời Trần
Hoàng quản lý đất nước)
- Các đại thần văn võ triều họ Trần nắm giữ
- Đặt thêm chức quan Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ, Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ
- Quy định thời gian thưởng phạt
- Chia nước làm 12 lộ, đứng đầu lộ Chánh, phó phủ an sứ, đứng đầu phủ tri phủ, đứng đầu huyện, châu tri châu, tri huyện, xã quan xã
3 Pháp luật thời Trần
- Để củng cố máy nhà nước thời Trần làm gì?
- Bộ luật thời Trần có mới?
- Ban hành luật mới, Quốc triều hình luật - Bộ luật thời Trần có nhiều điểm pháp luật xác nhận bảo vệ quyền tư hữu tài sản, quy định việc mua bán ruộng đất, quan pháp luật hoàn thiện hơn, đặt quan thẩm hình để xét xử, xử việc kiện cáo
IV Củng cố
- Nhà Trần thành lập hoàn cảnh nào? - Vẽ sơ đồ máy nhà nước thời Trần?
- Bộ máy thời Trần có mới?
NS: 11/11/09
Tiết 23
II NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ A Thiết kế:
I ổn định: II Kiểm tra:
- Bộ máy thời trần có mới? Mới lĩnh vực nào? Nhà Trần xây dựng quân đội củng cố quốc phịng - Đọc SGK?
- Vì sau nắm quyền, nhà Trần
đã trọng tổ chức củng cố quốc phòng? - Nước ta đứng trước nguy bị xâm lược phong kiến phương Bắc
- So sánh tổ chức quân đội thời Trần thời Lý?
- Bên cạnh việc xây dựng quân đội nhà Trần
(3)làm để củng cố quốc phịng? - Quân đội cốt tinh không cần đông - Cử tướng giỏi giữ vị trí hiểm yếu - Vua Trần thường xuyên tuần tra việc phòng bị
2 Phục hồi phát triển kinh tế - Đọc SGK?
- Nhà Trần làm để khôi phục phát triển kinh tế?
- Chính sách khơi phục phát triển nơng nghiệp thời Lý có mới?
- Em có nhận xét việc đặt thêm chức quan trên?
- Nêu nghề thủ công dân gian mà em biết?
- Quan sát hình 28, ấm gốm? - Nhận xét nghề gốm thời Trần?
- Về thương nghiệp thời Trần có mới?
- Từ việc nghiên cứu em thử rút kết luận kinh tế thời Trần?
- Đẩy mạnh khẩn hoang, đắp đê phòng lụt, nạo vét kênh mương
- Đặt thêm chức quan Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ
- Nhà Trần trọng đến việc phát triển nông nghiệp
- Làm gốm, đúc đồng, làm giấy, dệt vải - Nghề làm gốm thời Trần tiếp tục phát triển đạt trình độ cao
- Chợ làng xã phát triển
- kinh thành Thăng Long có 61 phố phường - Ngồi cửa Vân Đồn cịn có cửa Hội An, Hội Thiều, thuyền bè đến bn bán tấp nập
- Kinh tế thời Trần phát triển mặt nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp làm cho đời sống nhân dân ngày phát triển
IV Củng cố hướng dẫn nhà
- Chính sách kinh tế thời Trần có bật nét bật sách kinh tế thời Trần - Sự quan tâm tới phát triển nơng nghiệp thời Trần có đặc biệt so với thời Lý?
_ NS: 16/11/09
Tiết 24
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG NGUYÊN A Mục tiêu
(4)- Giáo dục tinh thần mưu trí dũng cảm nhân dân thời Trần, tự hào truyền thống chống ngoại xâm
- Rèn kỹ sử dụng đồ B Phương tiện
- Bản đồ, tư liệu C Thiết kế
I ổn định. II Kiểm tra
- Nêu chủ trương nhà Trần xây dựng củng cố quốc phịng? Vì phải trọng đến cải cách xây dựng quốc phòng?
III Bài
1 Âm mưu xâm lược Đại Việt Mông Cổ - Vài nét quân Mông Cổ?
- Quan sát hình 29, em hiểu qn Mơng Cổ?
- Vì Mơng Cổ đem quân xâm lược Đại Việt?
- Trước xâm lược nước ta, qn Mơng Cổ làm gì?
- Thái độ vua Trần?
- Em có nhận xét thái độ hành động vua nhà Trần?
- Đầu kỷ XIII, Mông Cổ thành lập, vua Mông Cổ đem quân xâm lược nước từ á Âu “Vó ngựa qn Mơng Cổ đến đâu cỏ khơng mọc đến đó”
- Quân đội thiện chiến bắn cung cỡi ngựa, có tổ chức trang bị tốt
- Dùng Đại Việt để làm bàn đạp công Nam Tống, tiêu diệt nhà Tống
- Cho sứ giả đưa thư đe doạ dụ hàng - Bắt sứ giả tống giam
- Không chịu khuất phục trước thái độ ngang ngược quân Mông Cổ
2 Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến đánh bại quân Mông Cổ - Được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta,
nhà Trần làm gì? - Ra lệnh sắm sửa vũ khí, cho quân đội luyện tập
- Tường thuật
(5)Mông Cổ rút khỏi kinh thành trở nước, đường rút lui, chúng lại bị quân ta Quy Hoá Hà Bổng lãnh đạo chặn đánh tan tác
- Vì quân dân ta đánh bại quân Mông Cổ?
- Bài học cách đánh giặc quân dân thời Trần lần kháng chiến chống Mông-Nguyên lần thứ nhất?
- Phát huy chiến thuật chiến tranh du kích, nắm vững thời để cơng địch
- Biết tránh chỗ mạnh, kéo dài thời gian để đánh lâu dài
- Nắm bắt thời địch khó khăn để cơng “lấy địch nhiều, lấy yếu địch mạnh”
IV Củng cố
- Thuật lại diễn biến kháng chiến lần thứ nhất? - Nhận xét cách đánh giặc quân dân thời Trần?
_ NS:18/11/09
Tiết 25
CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (TK XIII)
A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm âm mưu xâm lược Mông- Nguyên, nắm chủ trương sách lược nhà Trần qua lần chống Mông- Nguyên
- Giáo dục tinh thần mưu trí dũng cảm nhân dân thời Trần, tự hào truyền thống chống ngoại xâm
- Rèn kỹ sử dụng đồ B Phương tiện
- Bản đồ, tư liệu C Thiết kế
I ổn định. I Kiểm tra
- Trình bày diễn biến kháng chiến chống quân Mông Cổ? - Nguyên nhân thắng lợi
III Bài
Âm m u xâm lư ược Ch mpa v ă à Đại Vi t c a nh Nguyênệ ủ à - Cuộc kháng chiến lần thứ thắng lợi
nhưng âm mưu xâm lược nước ta quân Mông Cổ chưa từ bỏ? Năm 1279, sau thơn tính Nam Tống, vua Mơng Cổ lập nhà Nguyên thống trị Trung Quốc Hốt Tất Liệt riết xâm lược nước ta Chămpa Vì
quân Nguyên xâm lược Chămpa? - Làm bàn đạp công Đại Việt
(6)quyết liệt, phải đành cố thủ phía Bắc - Trình bày đồ?
- Em có nhận xét kế hoạch đánh Chămpa quân Nguyên?
Chămpa chờ đánh Đại Việt
- Tuy xâm lược Chămpa thất bại âm mưu xâm lược Đại Việt khơng từ bỏ mục đích chúng xâm lược Đại Việt 2 Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến
- Biết mưu đồ quân Nguyên, nhà Trần chuẩn bị kháng chiến?
- Hội nghị có ý nghĩa gì?
- Đọc đoạn tư liệu SGK? Em có nhận xét hành động Trần Quốc Toản?
- Qua hành động Trần Quốc Toản, em có suy nghĩ nhân dân ta thời Trần?
- Để phát huy tinh thần đó, Trần Quốc Tuấn làm gì?
- Đặc biệt đầu năm 1258, vua Trần cịn mở hội nghị Diên Hồng mời bậc bơ lão nước Thăng Long họp bàn cách đánh giặc Vì vua Trần mở hội nghị Diên Hồng? Hội nghị có ý nghĩa gì?
- Tinh thần tâm đánh giặc thể qua kiện nào?
- Tại nhà Trần lại chọn Đông Bộ Đầu làm nơi tập trận
- Việc thích lên hai chữ “Thát Sát” có ý nghĩa gì?
- Triệu tập Hội nghị Bình Than bàn kế hoạch đánh giặc
- Xác định tướng lĩnh tâm đánh giặc
- Thể tâm không đội trời chung với quân Nguyên, nên không cần chờ đủ tuổi đánh giặc
- Biểu tượng đẹp đẽ tinh thần yêu nước tâm đánh giặc nhân dân Đại Việt - Viết hịch tướng sĩ động viên tinh thần quân sĩ, khích lệ lòng yêu nước tâm đánh giặc
- Nghe ý kiến, kinh nghiệm người trước
- Hội nghị Diên Hồng hội nghị bơ lão, đại biểu cho tồn dân nhằm phát huy tinh thần, trí tuệ, ý chí nhân dân phát huy truyền thống đánh giặc làm dấy lên tâm quân dân nước
- Tổ chức tập trận duyệt binh Đông Bộ Đầu
(7)- Quyết tâm đánh giặc đến cùng, chết định không đầu hàng địch
3 Diễn biến Kết quả - Tường thuật?
- Cuối tháng năm 1285, 50 vạn quân Nguyên Thoát Hoan tổng huy kéo sang xâm lược nước ta Sau trận cản giặc biên giới, Trần Quốc Tuấn cho lui Vạn Kiếp. Thấy giặc mạnh vua Trần lo lắng hỏi ý kiến Trần Hưng Đạo “Thế giặc mạnh có nên hàng khơng” Trần Hưng Đạo trả lời “Nếu bệ hạ muốn hàng trước hết chém đầu thần hàng” Thoát Hoan tập trung lực lượng công vào Vạn Kiếp, quân ta lui về Thăng Long rút Thiên Trường- Nam Định Để bảo vệ cho rút quân quân ta bố trí nhiều điểm chặn đánh quân giặc, trận cản giặc Thiên Mạc, Trần Bình Trọng bị giặc bắt dụ dỗ ông đầu hàng, ông trả lời “Ta làm quỷ nước Nam làm vương đất Bắc”, quân Nguyên giận chém ông Thăng Long nhân dân tiếp tục thực vườn khơng nhà trống, buộc chúng phải dựng trại phía Bắc sơng Hồng Tiếp đó, Toa Đơ được lệnh từ Chămpa đánh Nghệ An, Thốt Hoan đánh từ phía Bắc xuống hịng kẹp chặt qn ta Trước tình đó, số quý tộc nhà Trần đầu hàng giặc, Trần Quốc Tuấn phải rút lui để chuẩn bị lực lượng đấnh giặc
- Không thực âm mưu bắt sống vua Trần, Thốt Hoan làm gì?
- Tình hình quân ta?
- Qua chiến thắng trên, em có nhận xét cách đánh quân dân thời Trần?
- Cho quân rút lui Thăng Long chờ tiếp viện - Nắm tình hình địch, quân ta tổ chức phản công địch liên tiếp đánh bại quân giặc Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương, tiến quân giải phóng Thăng Long, qn giặc rút chạy, Thốt Hoan phải chui vào ống đồng để trốn nước
- Quân Toa Đô Tây Kết bị tiêu diệt, sau tháng cơng, qn Trần thắng lợi hồn tồn
- Khi giặc mạnh vừa rút lui bảo toàn lực lượng, vừa chặn đánh, thực vườn không nhà trống tiến hành chiến tranh lâu dài với quân Nguyên Khi nắm thời tổ chức phản công
IV Củng cố
- Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến chống quân Nguyên? - Nêu diễn biến kháng chiến chống quân Nguyên lần 2? - Nhận xét cách đánh giặc quân nhà Trần?
- Bài tập VBT
_ NS: 24/11/09
(8)CUỘC K/CLẦN THỨ CHỐNG QUÂN X.LƯỢC NGUYÊN (1287- 1288) A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm âm mưu xâm lược lần thứ quân Nguyên vua nhà Trần chiến thắng vẻ vang
- Giáo dục lòng căm thù giặc lòng tự hào truyền thống dân tộc - Rèn kỹ sử dụng đồ, tóm tắt sách khoa
B Phương tiện
- Lược đồ kháng chiến chống quân Nguyên C Thiết kế
I Ổn định II Kiểm tra
- Tóm tắt diễn biến kháng chiến chống quân Nguyên lần 2? - Cách đánh nhà Trần?
III Bài
1 Nh Nguyên xâm là ượ Đạc i Vi t ệ - Sau lần xâm lược Đại Việt thất bại, nhà Nguyên làm gì?
(Tuy chuẩn bị đầy đủ Hốt Tất Liệt dặn Thốt Hoan rằng: “Khơng cho Giao Chỉ nước nhỏ mà khinh thường”.)
- Trước âm mưu quân xâm lược nhà Trần làm gì?
- Nêu diễn biến tiến quân quân Nguyên đánh trả quân dân thời Trần?
- Sau lần thất bạinhà Nguyên tâm xâm lược Đại Việt lần
- Đình xâm lược Nhật Bản, tập trung hàng chục vạn quân, hàng trăm chiến thuyền thóc gạo cho xâm lược
- Khẩn trương chuẩn bị kháng chiến
- Cuối tháng 12/1287, quân Nguyên tiến vào nước ta theo đường, đường Thoát Hoan huy, đánh vào Lạng Sơn, Bắc Giang - Đường thuỷ Ô Mã Nhi ngược sông Bạch Đằng để hội quân với Thoát Hoan
- Đầu năm 1288, quân Thoát Hoan chiếm đóng Vạn Kiếp
- Quân ta sau nhiều đợt chặn giặc, rút khỏi Vạn Kiếp vùng sông Đuống ngăn giặc vào Thăng Long
2 Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương Trương Văn Hổ.
- Trình bày chiến thắng Vân Đồn đồ? - Ơ Mã Nhi ngược sơng Bạch Đằng để hội quân với Thoát Hoan
- Trần Khánh Dư mai phục Vân Đồn
- Khi đoàn thuyền lương đến Vân Đồn quân Trần Khánh Dư bao vây tiến cơng tiêu diệt tồn bộ số lại bị thu giữ
- Chỗ dựa Thoát Hoan bị mất hoang mang
3 Chi n th ng B ch ế ắ ạ Đằng - Sau biết tin đoàn thuyền lương bị
(9)Nhưng quân Nguyên đến đâu bị đánh trả liệt Buộc phải rút nước theo đường thuỷ
- Trước tình hình đó, vua Trần làm gì?
- Vì Trần Hưng Đạo cho Bạch Đằng làm nơi mai phục?
- Chiến thắng Bạch Đằng để lại ý nghĩa gì?
Thăng Long có vườn khơng nhà trống. > Sai Ô Mã Nhi đuổi bắt vua Trần thất bại đốt phá, khai quật mộ vua Trần Thái Tông
- Quyết định phản công mai phục sông Bạch Đằng
- Dựa vào địa thể hiểm yếu Bạch Đằng mà Ngô Quyền chiến thắng năm 938
- Một lần quân dân thời Trần lại đập tan âm mưu xâm lược quân Mông- Nguyên làm cho chúng không dám xâm lược nước ta
- Diễn biến? - Tường thuật:
Ngày 9/4/1288, đồn thuyền Ơ Mã Nhi có kỵ binh yểm hộ rút quân theo sông Bạch Đằng, lúc nước thuỷ triều che hết lớp cọc, nước bắt đầu rút xuống, quân ta cho số thuyền nhỏ khiêu khích, vừa đánh vừa rút lui, Ô Mã Nhi cho quân đuổi theo, quân giặc lọt vào ổ phục kích, quân ta từ phía đổ đánh kịch liệt chiến thuyền Ô Mã Nhi tháo chạy biển va vào lớp cọc ngầm, lúc bè lửa đồng loạt theo nước thuỷ triều lao xuống đốt cháy toàn chiến thuyền, Ơ Mã Nhi bị bắt sống, tồn cánh quân thuỷ bị tiêu diệt, cánh quân vừa rút chạy vừa bị truy kích chặn đánh liên tục sau mười ngày Quảng Tây
III Củng cố
- Thuật lại chiến thắng Vân Đồn
- Tại nói chiến thắng Vân Đồn điều kiện định thắng lợi kháng chiến chống quân Nguyên lần 3?
- Thuật lại diễn biến chiến thắng sông Bạch Đằng?
NS : 29/11/09 Tiết: 27
NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG- NGUYÊN
A Thiết kế I ổn định II Kiểm tra
- Thuật lại chiến thắng sông Bạch Đằng quân dân đời Trần? III Bài
1 Nguyên nhân - Đọc SGK?
(10)đánh thắng quân Nguyên?
- Lấy vài dẫn chứng, chứng minh cho tinh thần trên?
- Các vua Trần chuẩn bị cho kháng chiến?
- Trong kháng chiến chống Mơng-Ngun, Trần Quốc Tuấn có đóng góp gì?
- Nhận xét cách đánh giặc nhà Trần qua kháng chiến?
Kết luận:
- Tất tầng lớp nhân dân, dân tộc tham gia toàn quân, toàn dân đồn kết lịng đánh giặc giữ nước
- Cả nước lòng đánh giặc nơi nơi thực “vườn không nhà trống”
- Tại Hội nghị Diên Hồng bô lão đồng đánh
- Quân sĩ thích vào cánh tay chữ Sát Thát
- Vua thường địa phương tìm hiểu nhân dân
- Giải mối bất hoà nội bộ đoàn kết dân tộc
- Đóng góp lực lượng quân tổ chức chiến đấu
- Tác giả Binh thư yếu lược, Hịch tướng sĩ
- Thực vườn không nhà trống - Tránh chỗ mạnh đánh vào chỗ yếu
- Phát huy lợi ta, bắt địch phải đánh theo cách ta
- Buộc địch chuyển từ chủ động sang bị động - Cả nước đồn kết lịng
- Chuẩn bị đầy đủ mặt - Tinh thần chiến thắng - Đường lối chủ động sáng tạo 2 Ý ngh a l ch s :ĩ ị ử
- Đọc SGK? Tóm tắt ý nghĩa ba lần kháng
chiến chống quân Nguyên? - Đập tan tham vọng ý chí xâm lược Quân Nguyên, bảo vệ độc lập chủ quyền độc lập đất nước Đánh bại kẻ thù hùng mạnh nhất, tàn bạo
- Từ thắng lợi rút học kinh nghiệm
- Thắng lợi làm rạng rỡ thêm truyền thống đánh giặc kiên cường dân tộc nhỏ yếu đánh thắng
kẻ thù mạnh gấp nhiều lần Thảo luận
IV Củng cố:
- Vì nhân dân thời Trần lần đánh quân Nguyên Mông? - Làm tập BT
(11)Tiết 27, 28
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VĂN HOÁ THỜI TRẦN A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm nét kinh tế, văn hoá, xã hội thời Trần thành tựu đạt
- Tự hào văn hoá thời Trần, giáo dục ý thức bảo vệ phát huy văn hoá dân tộc - Rèn kỹ đánh giá, so sánh, nhận xét kinh tế văn hoá Lý- Trần
B Phương tiện C Thiết kế
I ổn định II Kiểm tra
- Vì quân dân thời Trần đánh thắng quân xâm lược Mông- Nguyên? - ý nghĩa?
III Bài
1 N n kinh t sau chi n tranhề ế ế - Sau chiến thắng qn Mơng- Ngun, Nhà Trần làm để xây dựng đất nước? - So với thời Lý, ruộng đất tư có thay đổi? Vì sao?
- Quan sát hình 35, 36 đối chiếu hình 23? Nhận xét?
- Từ thành tựu kinh tế em có nhận xét gì?
- Nơng nghiệp: Khuyến khích sản xuất
- Ruộng đất tư nhiều hơn sách khuyến khích khẩn hoang
- Ruộng đất công làng xã chiếm đa số
- Thủ cơng nghiệp, kế thừa phát triển thời Lý trình độ chế tác tinh xảo
- Nhiều nghề thủ cơng phát triển dệt vải, đóng thuyền làng nghề phường nghề Thăng Long 36 phố phường
- Thương nghiệp: chợ búa làng xã - Thương nhân tăng trung đô thị
- Buôn bán với nước phát triển Vân Đồn
- Sau chiến tranh kinh tế thời Trần phục hồi phát triển, đạt nhiều thành tựu to lớn mặt
2 Tình hình xã hội sau chiến tranh. - Đọc SGK, tầng lớp xã hội thời Trần?
- So sánh tầng lớp xã hội thời Trần thời Lý?
- Sự phân hoá tầng lớp xã hội thời Trần có mới?
- Vua, vương hầu, quý tộc, địa chủ, quan lại tầng lớp thống trị
- Thợ thủ công, thương nhân, nông dân, tá điền, nông nô, nô tỳ tầng lớp bị trị
- Các tầng lớp mức độ tài sản khác
(12)IV Củng cố
- Tóm tắt kinh tế thời Trần?
- So sánh xã hội thời Trần với thời Lý?
NS: 7/12/09
Tiết : 29 SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ (T2) A Thiết kế
I ổn định II Kiểm tra III Bài
1 Đời sống văn hoá
- Đọc SGK?
- Đời sống văn hoá thời Trần thể mặt nào?
- Vì tục thờ cúng tổ tiên, anh hùng dân tộc, người có cơng với làng xã lại phát triển
- So sánh Nho giáo Phật giáo thời Trần thời Lý?
- Tại thời Trần, Nho giáo phát triển Phật giáo?
- Em có nhận xét hoạt động sinh hoạt văn hố thời Trần? địa phương cịn có sinh hoạt văn hố giống thời Trần?
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến nhân dân phát triển thờ tổ tiên, anh hùng dân tộc, người có cơng
- Nhân dân tơn sùng ơng bà, tổ tiên, người có cơng giúp dân, giúp nước thành hoàng, vị thần làng
- Đạo Phật phát triển ngang với thời Lý - Nho giáo phát triển nhanh nhiều nhà Nho bổ nhiệm giữ chức vụ quan trọng Trương Hán Siêu, Phạm Sư Mạnh, Lê Quát….Chu Văn An
- Do nhu cầu phát triển đất nước, yêu cầu xây dựng máy nhà nước ngày quy củ
- Sinh hoạt văn hoá thời Trần phong phú đa dạng đậm nét dân tộc
- Quảng Bình có đua thuyền, đánh vật, chọi gà, chịi
2 Văn học
(13)- Đọc SGK?
- Tại văn học thời Trần phát triển, đặc biệt chứa đựng tinh thần yêu nước tự hào dân tộc? Cho ví dụ?
- Thảo luận
- Văn học thời Trần tập trung phản ánh kháng chiến chống quân Nguyên, khêu gợi tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, đoàn kết toàn dân đập tan âm mưu xâm lược đế quốc Mơng- Ngun
- Ví dụ Hịch tướng sĩ, Phị giá kinh, Phú sơng Bạch Đằng
3 Giáo dục khoa học kỹ thuật - Đọc SGK?
- So sánh giáo dục thời Trần thời Lý?
- Em có nhận xét phát triển giáo dục, khoa học kỹ thuật thời Trần?
- Quốc Tử Giám mở rộng, đào tạo quan lại người học giỏi
- Lập Quốc sử viện, Lê Văn Hưu đứng đầu biên soạn sử ký
- Quân có Binh thư yếu lược, Súng thiên
- y học có Tuệ Tĩnh
- Thiên văn có Lung Linh Nghi, Đăng Lộ - Giáo dục KHKT kế thừa thành tựu thời Lý phát triển thêm nhiều lĩnh vực sử học, thiên văn học, y học, quân tạo nên văn minh Đại Việt
4 Nghệ thuật kiến trúc điêu khắc - Quan sát hình 37, 38, mơ tả hình ảnh trên? Nêu nhận xét nghệ thuật kiến trúc điêu khắc thời Trần?
- Ai người làm nên thành tựu trên?
- Trình độ kiến trúc phát triển, khả xây dựng cơng trình đồ sộ tháp Phổ Minh, thành Tây Đô với đường nét khoẻ khoắn mềm mại
- Trình độ điêu khắc ngày tinh xảo, rồng thời Trần uy nghi
IV Củng cố
- Tại thời Trần, GD KHKT có điều kiện phát triển hơn? - Nét độc đáo kiến trúc thời Trần?
_
(14)Tiết: 30, 31
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm tình hình kinh tế xã hội cuối thời Trần, triều bng lỏng, vua quan biết ăn chơi, nhân dân đói khổ, phong trào đấu tranh bùng lên mạnh mẽ
- Giáo dục tư tưởng đồng cảm với nhân dân
- Rèn kỹ phân tích đánh giá, nhận xét kiện B Phương tiện
C Thiết kế I ổn định II Kiểm tra
- Nêu vài nét văn hoá, giáo dục thời Trần? - So sánh giáo dục thời Trần với thời Lý? III Bài
1 Tình hình kinh t ế - Đọc SGK?
- Tóm tắt vài nét tình hình kinh tế nước ta cuối kỷ XIV?
- Nguyên nhân dẫn đến thảm cảnh trên?
- Nhiều năm mùa đói kém nhân dân bán ruộng đất, vợ con biến thành nô tì
- Đời sống nhân dân cực, làng xã tiêu điều xơ xác Nguyễn Phi Khanh mô tả:
“ Ruộng đất ngàn dặm đỏ cháy,đồng quê than vãn trơng vào đâu, lưới chài quan lại cịn vơ vét, máu thịt nhân dân cạn nửa rồi”
- Nhà nước không quan tâm đến sản xuất, đê điều không tu sửa
- Vương hầu quý tộc nắm hết ruộng đất - Ruộng đất công làng xã bị chiếm thu hẹp - Khẩu phần ruộng đất nơng dân ỏi - Thuế má nặng nề
2 Tình hình xã h iộ
- Trong nhân dân rơi vào cảnh cực đói mùa vua quan nhà Trần làm gì?
- Đọc đoạn tư liệu
- Em có nhận xét việc làm Chu Văn An
- Vua quan ăn chơi xa xỉ, xây dựng đền đài, kỷ cương phép nước bị lũng đoạn
- Vua Trần Dụ Tông bắt đào hồ, gánh nước biển đổ vào để nuôi hải sản
(15)- Hậu bảo thủ Trần Dụ Tơng dẫn đến điều gì?
- Ngun nhân dẫn đến khởi nghĩa nhân dân?
- Nêu số khởi nghĩa?
- Quan sát lược đồ nhận xét?
- Dương Nhật Lễ tiếm ngơi
- Tình hình nhà Trần trở nên sa sút khơng đủ sức đối phó với công Chămpa nhà Minh
- Mâu thuẫn xã hội gay gắt, nhiều khởi nghĩa nổ
- Nhân dân nơ tì mâu thuẫn sâu sắc với tầng lớp thống trị
- Khởi nghĩa Ngô Bệ Hải Dương
- Khởi nghĩa Nguyễn Thanh, Nguyễn Bệ Thanh Hoá
- Khởi nghĩa Phạm Sư Ôn Quốc Oai - Khởi nghĩa Nguyễn Nhữ Cái Sơn Tây - Khởi nghĩa nổ mạnh mẽ liên tiếp phản ánh phản kháng mạnh mẽ nhân dân ta nhà Trần, báo hiệu cáo chung với nhà Trần
IV Củng cố
- Tóm tắt vài nét kinh tế văn hố thời Trần?
- Vì cuối thời Trần, phong trào khởi nghĩa nhân dân nổ mạnh mẽ
NS: 14/12/09 Tiết 31
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV II NHÀ HỒ VÀ CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY A Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm hoàn cảnh nhà Hồ thay nhà Trần, sách cải cách Hồ Quý Ly
- Giáo dục thái độ nhìn nhận đánh giá đường lối cải cách nhân vật lịch sử công khách quan
- Rèn kỹ phân tích, đánh giá B Phương tiện
- Tư liệu, tranh ảnh C Thiết kế
I ổn định II Kiểm tra
- Nguyên nhân dẫn đến khởi nghĩa nhân dân thời Trần? III Bài
1 Nh H th nh l p à à ậ
- Nguyên nhân dẫn đến đời nhà
(16)dân oán giận phong trào đấu tranh nhân dân nổ khắp nơi
- Nêu vài nét Hồ Quý Ly?
- Phong trào đấu tranh nhân dân nổ mạnh mẽ, lòng dân chán ghét
- Năm 1400, Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần đổi quốc hiệu Đại Ngu
- SGK
2 Những biện pháp cải cách Hồ Quý Ly - Hồ Quý Ly tiến hành cải cách đất nước
trên lĩnh vực nào? lĩnh vực biện pháp gì?
- Vì Hồ Quý Ly phải cải cách vậy?
- Đọc biện pháp cải cách kinh tế xã hội
- Em có nhận xét sách hạn nơ, hạn điền trên?
- Về văn hố, giáo dục có mới?
- Về quân sự? Vì Hồ Quý Ly tăng cường củng cố quân quốc phòng?
- Về trị, cải tổ hàng ngũ võ quan người có tài thân cận với - Đổi tên đơn vị hành chính, quy định lề lối làm việc quyền cấp
- Cử quan sở thăm hỏi nhân dân nắm tình hình quan lại địa phương
- Vai trị lực quản lý nhà nước, quản lý quyền lạc hậu, đời sống nhân dân ngày bần hoá, chống lại lực nhà Trần
- Về kinh tế, xã hội, phát hành tiền giấy, ban hành sách hạn điền, hạn nô, quy định lại thuế đinh, thuế ruộng
- Làm xoay chuyển tình hình kinh tế đất nước, khơi phục lại sản xuất nhằm đưa đất nước khỏi khủng hoảng
- Xã hội, ban hành sách hạn nô, tăng lực lượng sản xuất cho xã hội tăng ngân sách cho nhà nước
- Hạn chế bành trướng quý tộc, địa chủ
- Văn hố, giáo dục sư chưa đủ 50 tuổi phải hoàn tục
- Dịch sách chữ Hán chữ Nôm - Sửa quy chế thi cử
(17)- Quốc phòng, bảo vệ độc lập ngăn chặn dịm ngó nhà Minh
3 Ý ngh a tác d ng c a c i cách H Quý Lyĩ ụ ủ ả ồ - Đọc SGK? Nêu phạm vi, mục đích
cải cách Hồ Quý Ly?
- Những sách trị, biện pháp Hồ Quý Ly chứng tỏ ông người?
- Phạm vi cải cách Hồ Quý Ly cải cách tồn diện
- Mục đích, đưa đất nước khỏi tình trạng khủng hoảng
- Thảo luận
- Là người có tài, có tinh thần yêu nước, có tinh thần dân tộc thay đổi trị, kinh tế, văn hoá, xã hội
- Tác dụng: tăng cường vai trò quản lý nhà nước quyền lực nhà nước, xoay chuyển kinh tế, sản xuất, văn hố, xã hội
- Hạn chế: Một số sách chưa thực tế, chưa giải yêu cầu thiết nhân dân, chưa nhân dân đồng tình ủng hộ
IV Củng cố
- Chỉ mặt tiến hạn chế Hồ Quý Ly
- Vì Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần tiến hành cải cách đất nước
NS: 16 /12/09
Tiết : 32 LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG
_ NS :22/12/09
Tiết: 33
ÔN TẬP CHƯƠNG II, III A Mục tiêu
- Giúp học sinh hệ thống lại chương II, III học
- Giáo dục học sinh lòng tự hào thời kỳ lịch sử Đại Việt với tinh thần chống ngoại xâm, tính văn hố Lý Trần
- Rèn kỹ thực hành, đánh giá nhận định, phân tích B Nội dung
1 Lập niên biểu thống trị kiện lịch sử nước Đại Việt thời Lý- Trần Sự chuyển biến nông nghiệp thời Lý?
- Ruộng đất thuộc quyền sở hữu nhà vua - Ruộng đất nông dân canh tác
- Hàng năm vua cày tịch điền
- Khuyến khích sản xuất, khai khẩn, làm thuỷ lợi, cấm giết trâu bị Thủ cơng nghiệp, thương nghiệp thời Lý?
- Chăn tằm nuôi tơ, dệt vải lụa, làm gốm xây dựng đền đài nhà cửa - Làm đồ trang sức, làm giấy
(18)4 Giáo dục thời Lý
- 1070, xây dựng Văn Miếu - 1075, mở khoa thi - 1076, lập Quốc Tử Giám
- Phật giáo phát triển, văn hoá dân gian phát triển, kiến trúc điêu khắc phát triển Những điểm kinh tế thời Trần?
- Đặt chức quan, Hà đê sứ, Đồn điền sứ, Khuyến nông sứ - Thủ công nghiệp: Xưởng nhà nước, làng nghề phát triển
- Thương nghiệp: chợ phát triển, nhiều cửa biển, Hội Thống, Hội Triều, Hội An Điểm GD, VH, KT thời Trần?
- Học sinh thảo luận lựa chọn C Củng cố dặn dò
- Làm tập SGK
- Sưu tầm tư liệu tranh ảnh văn hoá Lý Trần