HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHƯƠNG QUỐC CÔNG NGHIÊN CỨU THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN ĐỐI VỚI NÔNG DÂN HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƯNG YÊN Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã ngành: 60 62 01 15 Người hướng dẫn khoa học: TS Đinh Văn Đãn NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2017 Tác giả luận văn Khương Quốc Công i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS Đinh Văn Đãn tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho tơi suốt q trình học tập thực đề tài Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ mơn Kinh tế nơng nghiệp Chính sách - Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức Bảo hiểm xã hội huyện Văn Lâm (cơ quan nơi thực đề tài) giúp đỡ tạo điều kiện cho tơi suốt q trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2017 Tác giả luận văn Khương Quốc Công ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục sơ đồ, đồ đồ thị viii Trích yếu luận văn ix Thesis abstract xi Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu 1.4 Đóng góp luận văn 1.5 Kết cấu nội dung luận văn Phần Cơ sở lý luận thực tiễn sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 2.1 Cơ sở lý luận sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 2.1.1 Một số khái niệm có liên quan 2.1.2 Vai trị thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 13 2.1.3 Nội dung nghiên cứu thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 15 2.1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 22 2.2 Cơ sở thực tiễn thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện 27 iii 2.2.1 Kinh nghiệm thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện số nước giới 27 2.2.2 Chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân việt nam 31 2.2.3 Kinh nghiệm thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện số địa phương 32 Phần Phương pháp nghiên cứu 39 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 39 3.1.1 Đặc điểm tự nhiên 39 3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 40 3.2 Phương pháp nghiên cứu 43 3.2.1 Chọn điểm nghiên cứu 43 3.2.2 Phương pháp thu thập thông tin 43 3.2.3 Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin 46 3.2.4 Phương pháp phân tích thơng tin 46 3.2.5 Hệ thống tiêu nghiên cứu 46 Phần Kết nghiên cứu thảo luận 48 4.1 Thực trạng thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện văn lâm, tỉnh hưng yên 48 4.1.1 Tổ chức quản lý nhà nước bảo hiểm xã hội tự nguyện địa bàn huyện văn lâm 48 4.1.2 Thực trạng sách bảo hiểm xã hội tự nguyện địa bàn huyện văn lâm 52 4.1.3 Kết thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện địa bàn huyện văn lâm 60 4.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện văn lâm, tỉnh hưng yên 66 4.2.1 Ảnh hưởng sách bảo hiểm xã hội 66 4.2.2 Thông tin tuyên truyền bảo hiểm xã hội tự nguyện 68 4.2.3 Thu nhập người nông dân 74 4.2.4 Nhận thức người nông dân 76 4.2.5 Hệ thống cung cấp dịch vụ hỗ trợ bảo hiểm xã hội tự nguyện 79 4.2.6 Nhu cầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện người nông dân 80 iv 4.2.7 Đội ngũ cán làm công tác bảo hiểm xã hội 81 4.3 Giải pháp nhằm thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện văn lâm, tỉnh hưng yên 82 4.3.1 Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến bảo hiểm xã hội tự nguyện 82 4.3.2 Giải pháp sách 83 4.3.3 Phát huy vai trị hệ thống trị địa bàn trình tổ chức thực bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân 85 4.3.4 Tăng cường công tác dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện quan chuyên trách 86 4.3.5 Các giải pháp khác 87 Phần Kết luận kiến nghị 91 5.1 Kết luận 91 5.2 Kiến nghị 92 5.2.1 Đối với nhà nước 92 5.2.2 Đối với tổ chức trị - xã hội 92 5.2.3 Đối với Cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện Văn Lâm… 93 5.2.4 Đối với người dân 93 Tài liệu tham khảo 94 Phụ lục 98 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt ASXH An sinh xã hội BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp ĐVT Đơn vị tính CNTTCN Cơng nghiệp, tiểu thủ cơng nghiệp HTX Hợp tác xã LLLĐ Lực lượng lao động NLĐ Người lao động TMDV Thương mại, dịch vụ SXKD Sản xuất kinh doanh UBND Ủy ban nhân dân vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Tình hình tham gia bảo hiểm Việt Nam giai đoạn 2013 - 2015 32 Bảng 3.1 Số lao động phân theo ngành nghề địa bàn huyện Văn Lâm 41 Bảng 3.2 Một số tiêu phát triển kinh tế huyện Văn Lâm 43 Bảng 3.3 Nguồn phương pháp thu thập thông tin thứ cấp 44 Bảng 3.4 Số mẫu điều tra 45 Bảng 4.1 Tổng hợp số sách BHXH địa bàn tỉnh Hưng Yên 56 Bảng 4.2 Điều kiện hưởng lương hưu suy giảm khả lao động thực địa bàn huyện Văn Lâm 58 Bảng 4.3 Chế độ lương hưu hàng tháng người tham gia BHXH tự nguyện thực địa bàn huyện Văn Lâm từ năm 2018 59 Bảng 4.4 Kết tổ chức lớp tập huấn, tuyên truyền BHXH địa bàn huyện Văn Lâm 71 Bảng 4.5 Tình hình tham gia lớp tập huấn BHXH năm 2016 đối tượng khảo sát 72 Bảng 4.6 Đánh giá người tham gia mức độ phù hợp lớp tập huấn, tuyên truyền BHXH địa bàn huyện Văn Lâm 73 Bảng 4.7 Số người tham gia BHXH tự nguyện huyện Văn Lâm (20122016) 60 Bảng 4.8 So sánh kết thực BHXH tự nguyện số huyện địa bàn tỉnh Hưng Yên 62 Bảng 4.9 Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH tự nguyện giai đoạn 2012 2016 66 Bảng 4.10 Đánh giá sách BHXH tự nguyện nông dân địa bàn huyện Văn Lâm 67 Bảng 4.11 So sánh thu nhập bình qn/tháng nhóm đối tượng tham gia không tham gia BHXH tự nguyện 75 Bảng 4.12 Ảnh hưởng mức độ ổn định thu nhập hàng năm nông dân đến kết tham gia BHXH tự nguyện 76 Bảng 4.13 Ảnh hưởng trình độ học vấn nông dân đến kết tham gia BHXH tự nguyện 78 Bảng 4.14 hu cầu tham gia BHXH tự nguyện người nông dân địa bàn huyện Văn Lâm 81 Bảng 4.15 Trình độ Cán bộ, viên chức BHXH Văn Lâm từ năm 2014 - 2016 82 vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢN ĐỒ VÀ ĐỒ THỊ Bản đồ 3.1 Bản đồ hành huyện Văn Lâm 39 Sơ đồ 4.1 Sơ đồ tổ chức hoạt động BHXH huyện Văn Lâm 52 Đồ thị 4.1 Cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện phân theo ngành nghề qua năm 61 Đồ thị 4.2 Nguyên nhân chưa tham gia BHXH tự nguyện người nông dân 63 Đồ thị 4.3 Kết thu BHXH tự nguyện địa bàn huyện Văn Lâm 65 Đồ thị 4.4 Nguồn tiếp cận thông tin BHXH tự nguyện người nông dân 69 Đồ thị 4.5 Định hướng sống sau hết tuổi lao động người nông dân địa bàn huyện Văn Lâm 77 Đồ thị 4.6 Mức độ hiểu biết nông dân sách BHXH tự nguyện 78 Đồ thị 4.7 Đánh mức độ phục vụ quan BHXH địa bàn huyện Văn Lâm 79 Đồ thị 4.8 Đề xuất bổ sung chế độ tham gia BHXH tự nguyện 85 viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Khương Quốc Cơng Tên luận văn: “Nghiên cứu thực sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên” Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 60 62 01 15 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Bảo hiểm xã hội (BHXH) sách an sinh xã hội lớn Đảng Nhà nước Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, BHXH trở nên quan trọng việc góp phần đảm bảo cơng xã hội phát triển xã hội cách bền vững Nông thôn Việt Nam, với 74% dân số sinh sống, địa bàn chiến lược mối quan tâm hàng đầu nước Huyện Văn Lâm huyện có số dân độ tuổi lao động lớn, đa số lao động lĩnh vực nông nghiệp Số lao động nguồn lực để quan BHXH huyện Văn Lâm mở rộng, phát triển hình thức BHXH tự nguyện Vậy đâu ngun nhân dẫn đến tình trạng này? Thực trạng thực sách BHXH tự nguyện nơng dân huyện Văn Lâm sao? Trong điều kiện huyện Văn Lâm cần làm để thực tốt sách BHXH tự nguyện nông dân? Xuất phát từ lý trên, nghiên cứu đề tài: "Nghiên cứu thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên" Mục tiêu nghiên cứu đánh giá thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến thực sách BHXH tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm thực sách BHXH tự nguyện nơng dân địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên Đối tượng nghiên cứu đề tài vấn đề có tính lý luận thực tiễn thực sách BHXH nơng dân Đối tượng điều tra vấn đề lý luận thực tiễn liên quan đến thực sách BHXH tự nguyện nông dân chủ thể khảo sát hộ nông dân, cán BHXH, cán tổ chức trị, đồn thể địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên Trong nghiên cứu này, sử dụng linh hoạt số liệu thứ cấp sơ cấp để đưa phân tích, nhận định Trong đó, số liệu thứ cấp thu thập từ nguồn cơng trình nghiên cứu tác giả trước nghiên cứu thực sách BHXH tự nguyện nông dân, báo cáo, văn pháp luật Nhà nước tỉnh Hưng Yên Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích truyền thống phân tích kinh tế như: Phương pháp thống kê, phương pháp so sánh để phân tích, đánh giá thực trạng phân tích yếu tố ảnh hưởng đến thực sách BHXH tự nguyện nơng dân địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên ix lao động người sử dụng lao động lạm dụng sách BHXH để mưu lợi ích cá nhân - Để tạo khung pháp lý đầy đủ cần có luật BHXH tự nguyện Nhưng để hình thành Luật BHXH tự nguyện cách lâu dài mà phù hợp với phát triển thực tiễn điều không đơn giản, nước ta loại hình BHXH tự nguyện chưa có tiền lệ - Nhà nước phải có trách nhiệm thực vai trò bảo trợ, vai trò "bà đỡ" nghiệp BHXH tự nguyện cho người lao động thuộc đối tượng Mặc dù quỹ BHXH tự nguyện hạch toán độc lập với ngân sách Nhà nước cần bảo trợ Nhà nước nhằm đảm bảo cho phần nhàn rỗi BHXH tự nguyện không bị giá trị trượt giá, lạm phát biến động trị, kinh tế, xã hội, thiên tai, dịch hoạ,… đối tượng thuộc diện nghèo đói yếu thế, Nhà nước cần có sách miễn, giảm phí đóng BHXH ngân sách Nhà nước hỗ trợ cấp bù Nhà nước đứng tổ chức vận động chủ sử dụng lao động tổ chức, cá nhân khác tài trợ từ thiện, đảm bảo quỹ ln ln cân bằng, bảo tồn có tăng trưởng - Tuyên truyền sâu rộng sách BHXH tự nguyện đến người lao động, đến đơn vị sử dụng lao động thuộc tất thành phần kinh tế để họ có nhận thức tự nguyện tham gia BHXH, tiến tới việc coi thực đóng BHXH tự nguyện nghĩa vụ người lao động - Vấn đề tăng trưởng để bảo tồn quỹ BHXH phải Nhà nước ý, có sách ưu tiên việc đầu tư bảo tồn tăng trưởng quỹ cách thiết thực kịp thời 4.3.5.3 Giải pháp tổ chức cán Đây giải pháp có tính chất định để ban hành tổ chức thực chế độ, sách BHXH tự nguyện Giải pháp thể chủ yếu mặt sau: - Việc tổ chức thực sách BHXH tự nguyện cho người lao động phải có bước thích hợp, khơng ạt, tràn lan theo kiểu phong trào Mà ngược lại, phải thực thận trọng, trước tiên thực phạm vi hẹp rút kinh nghiệm, sau mở rộng dần bước cho người lao động Nghĩa là, 89 trước tiên cần chọn số xã có thu nhập khá, đời sống nhân dân tình hình kinh tế xã hội tương đối ổn đinh phát triển làm thí điểm Sau rút kinh nghiệm để mở rộng cho xã/thị trấn khác huyện địa phương chọn làm thí điểm cần có điều tra mức sống thực chất người lao động để phân chia thu nhập họ thành nhóm giàu, khá, trung bình nghèo Trên sở kết phân chia nhằm vào đối tượng giàu thực trước Còn lại đối tượng nghèo đối tượng thuộc diện sách Nhà nước cần có sách hỗ trợ thêm nguồn tài để họ tham gia loại hình BHXH tự nguyện - Về tổ chức máy quản lý nghiệp BHXH tự nguyện phải thật tinh gọn, quy trình thực nghiệp vụ quản lý phải đơn giản, thuận lợi tạo điều kiện cho người lao động tham gia dễ dàng Bộ máy phải Nhà nước quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ quyền hạn Hiện nay, nước ta có hệ thống máy quản lý ngành BHXH từ Trung ương đến địa phương, BHXH Việt Nam Giao cho hệ thống quản lý loại hình BHXH tự nguyện để đảm bảo tinh giản máy tận dụng kinh nghiệm quản lý BHXH thời gian qua - Về cán thực nghiệp BHXH tự nguyện phải đảm bảo yêu cầu tối thiểu chuyên môn nghiệp vụ đặc biệt phải người có đạo đức sáng, có tinh thần phục vụ tận tuỵ người lao động, tất nghiệp BHXH tồn dân 90 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Bảo hiểm xã hội (BHXH) sách an sinh xã hội lớn Đảng Nhà nước Thực sách BHXH khơng góp phần ổn định đời sống cho người lao động, mà đảm bảo công xã hội phát triển xã hội cách bền vững Qua trình thực hiện, đề tài đạt số kết sau: Về lý luận: hệ thống hóa làm rõ số khái niệm bảo hiểm xã hội, BHXH tự nguyện, sách BHXH tự nguyện Luận văn hệ thống hóa khái niệm đặc điểm nông dân, khái niệm BHXH tự nguyện nơng dân vai trị thực sách BHXH nơng dân Bên cạnh đó, luận văn luận giải nội dung yếu tố ảnh hưởng đến thực sách BHXH nông dân Về thực trạng thực trạng thực sách BHXH tự nguyện nơng dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, nghiên cứu cho thấy: Việc thực sách BHXH tự nguyện địa bàn huyện Văn Lâm quan bảo hiểm theo quy định văn hướng dẫn cấp, bộ, ngành có liên quan Đối tượng, định mức quy định BHXH tự nguyện huyện Văn Lâm áp dụng hoàn toàn phù hợp với tinh thần chủ chương, sách Đảng, nhà nước cấp có liên quan ban hành Để triển khai thực tốt sách BHXH nói chung BHXH tự nguyện, BHXH huyện Văn Lâm thường xuyên tuyên truyền sách BHXH nói chung BHXH tự nguyện nói riêng thơng qua Đài truyền huyện xã, thị trấn tiếp âm, tuyên truyền sâu, rộng nhiều hình thức Tuy nhiên số lượng người tham gia BHXH tự nguyện chiếm tỷ trọng nhỏ cấu BHXH toàn huyện Chỉ tính riêng nhóm đối tượng tham gia BHXH địa bạn huyện, năm 2012 tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện 0,99% tổng số người tham gia BHXH toàn huyện, đến năm 2014 tăng lên 1,22% năm 2016 số 1,51% Công tác thu BHXH tự nguyện huyện Văn Lâm năm qua đạt nhiều kết thuận lợi, hoàn thành vượt mức mục tiêu, kế hoạch thu đề hàng năm 91 Kết nghiên cứu cho thấy, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thực sách BHXH tự nguyện nông dân địa bàn huyện Văn Lâm, bao gồm: Ảnh hưởng sách BHXH; Thơng tin tun truyền BHXH tự nguyện; Thu nhập người nông dân; Nhận thức người nông dân; Hệ thống cung cấp dịch vụ hỗ trợ BHXH tự nguyện; Nhu cầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện người nông dân; Đội ngũ cán làm công tác BHXH Trên sở nghiên cứu này, đề tài đề xuất giải pháp sách BHXH tự nguyện người nông dân địa bàn huyện thời gian tới, bao gồm: Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến BHXH tự nguyện; Thực thống nhất, đồng sách xã hội liên quan; Bổ sung chế độ tham gia BHXH tự nguyện; Phát huy vai trị hệ thống trị địa bàn trình tổ chức thực BHXH tự nguyện cho nông dân; Tăng cường công tác dịch vụ BHXH quan chuyên trách; Các giải pháp khác như: Giải pháp kinh tế; Giải pháp pháp lý; Giải pháp tổ chức cán 5.2 KIẾN NGHỊ 5.2.1 Đối với Nhà nước Cần tăng cường lãnh đạo, quản lý Nhà nước, huy động sức mạnh toàn xã hội việc thực sách BHXH tự nguyện nơng dân để sách phát huy cao hiệu quả, góp phần ổn định trật tự an tồn xã hội phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, thực cơng xã hội, đóng góp tích cực cho cơng cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Đời sống kinh tế người nông dân gặp nhiều khó khăn, họ có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện lại phải đắn đo, cân nhắc Nhà nước cần có sách hỗ trợ tài để nơng dân tham gia BHXH tự nguyện với tỷ lệ cao Nhà nước sớm bổ sung chế độ tham gia BHXH tự nguyện để thu hút người lao động nói chung người nơng dân nói riêng tham gia nhiều 5.2.2 Đối với tổ chức trị - xã hội Hội Nơng dân, Hội Liên hiệp phụ nữ, đoàn niên tự nguyện Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Chữ thập đỏ, Hội Cựu chiến binh, ngành Y tế, Giáo dục đào tạo, Văn hóa Thơng tin huy động mạng lưới sở để tuyên truyền vận động hội viên tích cực tham gia BHXH tự nguyện 92 Các quan thông tin đại chúng từ TW đến tỉnh, huyện, xã phối hợp với quan BHXH cấp để xây dựng chuyên mục, phóng nhằm biểu dương cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến cơng tác BHXH tự nguyện, qua tổ chức thơng tin, tun truyền, phổ biến sách BHXH tự nguyện đến người dân 5.2.3 Đối với Cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện Văn Lâm Cần phải có tổng kết thực tiễn định kỳ hàng năm địa bàn, khu vực, vùng miền để rút học kinh nghiệm, kiến nghị Nhà nước bổ sung, sửa đổi kịp thời vấn đề không phù hợp, bước hồn thiện sách BHXH tự nguyện Trên sở quy định hành hướng dẫn BHXH Việt Nam, BHXH huyện Văn Lâm có trách nhiệm triển khai, tập huấn cơng tác BHXH tự nguyện địa bàn huyện Có kế hoạch tuyên truyền nhiều hình thức rộng khắp để người dân hiểu rõ sách BHXH tự nguyện đảng, Nhà nước - BHXH huyện phối hợp với Cơ quan, Ban, Ngành địa bàn tăng cường công tác tun truyền sách BHXH để nơng dân hiểu ý nghĩa, vai trò tầm quan trọng việc tham gia BHXH thơng qua hình thức như: đài, báo, tivi, panơ, áp phích, tờ rơi, hội nghị 5.2.4 Đối với người dân Có hiểu biết đắn ý nghĩa nhân đạo sâu sắc sách BHXH tự nguyện, tránh tượng áp đặt, gị bó, chưa hiểu biết tham gia theo phong trào Thường xuyên đóng góp ý kiến với quan BHXH tất liên quan đến việc triển khai BHXH tự nguyện, để hồn thiện sách đưa sách BHXH tự nguyện vào sống người nông dân, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ BHXH địa bàn Do điều kiện trình độ có hạn, nên đề tài cịn nhiều hạn chế cịn nhiều thiếu sót kính mong hướng dẫn góp ý thầy giáo, giáo đề tài hoàn thiện 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tài liệu tham Tiếng Anh Anderson, J 1994, Public policymaking, Princeton Carlos G (2014) Xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội tự nguyện Kinh nghiệm quốc tế Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Hà Nội 150 Colebatch, H 2002, Policy, Open University Press, UK Considine, M 1994, Public policy: A critical approach, Macmillan, Melbourne Dye, T 1972, Understanding public policy, Prentice-Hall Ia Ly (2016) BHXH huyện Chư Păh với công tác BHXH tự nguyện Truy cập ngày 26/5/2016, http://bhxhgl.gov.vn/News/Detail Lasswell, H 1951, The policy orientation, In Lerner & Lasswell (eds), The Policy Sciences, pp 3-15, Stanford University Press Moran, M, Rein, M & Goodin, R 2006, Oxford Handbook of Public Policy, Oxford: Oxford University Press Wheelan, C 2011, Introduction to Public Policy, New York II Tài liệu tham khảo Tiếng Việt Báo điện tử Hà Nội (2005) Tìm việc cho nơng dân đất Truy cập ngày 18/05/2005, http://www.vnecomy.com.vn/vie/index.ph?param=article& catid=17id=050517145851 Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2014) Tăng tính hấp dẫn bảo hiểm xã hội tự nguyện, Truy cập ngày 29/7/2014 http://www.baohiemxahoi.gov.vn/?u= nws&su=d&cid=829&id=9725 Bùi Sỹ Lợi (2012) Kinh nghiệm nước xây dựng bảo hiểm xã hội Truy cập ngày 11/03/2013 từ http://www.bhxhdanang.gov.vn/news.aspx? NewsID =Kinh-nghiem-cua-cac-nuoc-ve-xay-dung-phap-luat-An-sinh-xa-hoi Chính phủ (2012) Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 Thủ tướng Chính phủ ban hành 2012 Chu Tiến Quang (2001) Việc làm nông thôn – thực trạng giải pháp, NXB Nông nghiệp, Hà Nội 94 Đài truyền hình VTV1 (2004) Khi nơng dân khơng có ruộng Truy cập ngày 24/10/2004, http://www.vtv/vi-vn/vtv1/tieudiem/2004/11/31004vtv/ Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội Đào Thị Hải Nguyệt (2007) Mơ hình thực bảo hiểm xã hội tự nguyện số nước giới học kinh nghiệm vận dụng vào Việt Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Hà Nội Đỗ Kim Chung (2010) Vấn đề nông dân, nông nghiệp nơng thơn nghiệp cơng nghiệp hóa đại hóa: Quan điểm định hướng sách Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, số 380, tháng – 2010, tr 52-58 10 11 12 13 Đỗ Văn Quân (2008) Bảo đảm an sinh xã hội cho nông dân Một số vấn đề xã hội cấp bách nước ta Tạp chí Bảo hiểm xã hội (7) tr 15-18 Đỗ Văn Sinh (2005), Hoàn thiện quản lý quỹ bảo hiểm xã hội Việt Nam, luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội Đức Cường, Lê Tuấn, Việt Hà, Minh Hiếu Nhật Vũ (2010a) Kinh nghiệm thực Bảo hiểm xã hội số nước Tạp chí Cộng sản (132) tr 11-12 Đức Cường, Lê Tuấn, Việt Hà, Minh Hiếu Nhật Vũ (2010b) Sự phát triển Bảo hiểm xã hội Việt Nam Tạp chí Cộng sản (132) tr 13-14 Hồng Lanh (2017) Phát triển BHXH, BHYT Kiến Xương: “Đòn bẩy” từ 15 sách Truy cập ngày 26/5/2017, http://baothaibinh.com.vn/tintuc/91/55311/phat-trien-bhxh-bhyt-o-kien-xuong-don-bay-tu-chinh-sach 16 Lâm Quang Huyên (2007), Vấn đề ruộng đất Việt Nam, Nhà xuất khoa học xã hội Hà Nội Lê Thị Giang (2012) Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện cho nông dân địa 17 bàn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An Luận văn thạc sĩ Kinh tế, Học viện Nông nghiệp Việt Nam 18 Lê Thị Thu Hương (2007) Bảo hiểm xã hội tự nguyện số vấn đề lý luận thực tiễn áp dụng Luận văn Thạc sĩ Đại học Quốc gia Hà Nội tr 104 19 Lệ Thu (2008) “Hải Phịng: Vì nông dân bỏ ruộng”, http://www cand.com.vn/ Lương Thị Mến (2017) Bảo Thắng: Tuyên truyền sách BHXH tự nguyện, 20 BHYT hộ gia đình sở Truy cập ngày 17/05/2017, http://bhxhlaocai.gov.vn /news/BHXH-cac-huyen-thanh-pho/Bao-Thang-Tuyentruyen-chinh-sach-BHXH-tu-nguyen-BHYT-ho-gia-dinh-tai-co-so-478/ 95 21 22 23 24 Lưu Bích Ngọc (2006) Người lao động với bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Kinh tế Phát triển (103) tr 39-42 Lưu Thị Thu Thủy (2009) Vấn đề bảo hiểm xã hội khu vực phi thức Việt Nam Tạp chí Bảo hiểm xã hội (10A) tr Mạc Văn Tiến (2004) Một số suy nghĩ sách BHXH đổi Việt Nam Tạp chí Bảo hiểm xã hội (2) tr Nguyễn Hùng Cường (2008a) Nội dung bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Bảo hiểm xã hội (8) tr 28 Nguyễn Hùng Cường (2008b) Nội dung thủ tục tham gia bảo hiểm xã 25 hội tự nguyện giải chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Bảo hiểm xã hội (7) tr 19-20 26 27 Nguyễn Quốc Chỉnh (2009) Bài giảng kinh tế hộ nông dân, Đại học Nông nghiệp Hà Nội Nguyễn Sinh Cúc (2008) Làm để phát triển bền vững tam nông thời gian tới Truy cập ngày 24/12/2008, http://www.tuyen giao.vn/ Nguyễn Tiến Phú (2001) Cơ sở lý luận việc thực loại hình bảo hiểm 28 xã hội tự nguyện Việt Nam Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Hà Nội Nguyễn Thị Xuân (2017) Phát triển BHXH tự nguyện Bảo Thắng Truy cập 29 ngày 28/04/2017, http://bhxhlaocai.gov.vn/news/BHXH-cac-huyen-thanhpho/Phat-trien-BHXH-tu-nguyen-tai-Bao-Thang-475/ Nguyễn Xuân Cường, Nguyễn Xuân Thọ Hồ Huy Tựu (2014) Một số nhân tố 30 ảnh hưởng đến quan tâm tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện người buôn bán nhỏ lẻ địa bàn tỉnh Nghệ An Tạp chí Khoa học 30 (1) tr 36-45 151 31 Phạm Đỗ Nhật Tân (2014) Đề xuất hồn thiện sách bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Bảo hiểm xã hội (257) tr 12-14 32 Luật bảo hiểm (2014) Luật BHXH số 58/2014/QH13 Thu Hiền (2017) BHXH huyện Chư Păh triển khai nhiệm vụ năm 2017 Truy 33 cập ngày 12/01/2017, http://www.bhxhgl.gov.vn/News/Detail/7C8418D9D4D3D774 34 Trần Công Dũng (2007) Một số vấn đề lựa chọn khả kết nối loại hình bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Bảo hiểm xã hội (1) tr 35 96 Trần Quang Hùng (1993) Đổi sách bảo hiểm xã hội cho người lao 35 động thành phần kinh tế Việt Nam Đề tài cấp nhà nước KX.04.05.02 36 Trần Quang Hùng Mạc Văn Tiến (1998) Đổi sách bảo hiểm xã hội người lao động NXB Chính trị Quốc gia Trần Quốc Tồn Lê Trường Giang (2001) Các giải pháp thực Bảo hiểm 37 xã hội tự nguyện lao động thuộc khu vực nông, ngư tiểu thủ công nghiệp Đề tài nghiên cứu khoa học Viện Khoa học bảo hiểm Trương Thị Phượng (2012) Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia bảo 38 hiểm xã hội tự nguyện người la động khu vực phi thức tỉnh Phú Yên Luận văn Thạc sĩ Trường Đại học Nha Trang tr 125 39 Vương Đình Huệ (2014) Hội thảo khoa học Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm đổi Phát triển Hà Nội, 19 tháng năm 2014 Xuân Sơn (2010) Vì người tham gia BHXH tự nguyện? Truy cập ngày 40 20/5/2010 từ http://www.baomoi.com/Vi-sao-it-nguoi-tham-gia-bao-hiem-xahoitu-nguye n/47/4238520.epi 97 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA TÌNH HÌNH THAM GIA BHXH TỰ NGUYỆN CỦA NÔNG DÂN Văn Lâm, ngày …… tháng …… năm 2017 I Tình hình kinh tế - xã hội Tên người trả lời:…………………… Tuổi:… Giới tính: ……… Địa chỉ:…………………………………………………………………… Số nhân gia đình : …… người Nam: …… người Nữ : …… người Số lao động gia đình: ……… người Nam: …… người Nữ :…… người Số năm học chủ hộ: …… năm Thu nhập bình quân/tháng Dưới triệu đồng [ ] Từ - triệu đồng [ ] Từ - triệu đồng [ ] Từ - triệu đồng [ ] Trên triệu đồng [ ] Mức độ ổn định thu nhập/tháng (trong thời gian gần đây) Giảm hàng tháng [ ] Lúc tăng lúc giảm [ ] Tăng hàng tháng [ ] Ổn định [ ] Ngồi việc làm nơng nghiệp ơng/bà có làm thêm cơng việc sau khơng ? Làm nghề (tiểu thủ công nghiệp) [ ] Đi làm thuê lúc nông nhàn [ ] Công việc khác phi nông nghiệp [ ] Không [ ] 98 10 Thu nhập ơng bà chủ yếu từ Sản Xuất nơng nghiệp [ ] Nông nghiệp (Trồng trọt, chăn nuôi) [ ] Lâm nghiệp [ ] Nuôi thuỷ sản, đánh bắt [ ] Công nghiệp – xây dựng (làm nghề tiểu thủ công nghiệp, ) [ ] Thương mại dịch vụ (buôn bán, dịch vụ cho thuê, ) [ ] Đi làm thuê lúc nông nhàn [ ] II Sự tiếp cận thông tin nhu cầu tham gia người dân BHXH TN 11 Hiện gia đình Ơng/bà tham gia BHXH TN khơng? Có [ ] Khơng [ ] 12 Ông/bà tham gia BHXH TN từ năm nào? 13 Ông (bà) hiểu biết sách BHXH TN mức độ nào? Khơng biết Nghe nói chưa biết rõ Biết Biết rõ 14 Ơng (bà) biết đến Chính sách BHXH TN qua kênh thông tin nào? Cơ quan BHXH [ ] Tổ chức đồn thể [ ] Phương tiện thơng tin đại chúng [ ] Văn pháp luật [ ] Nghe người khác nói lại [ ] Hình thức khác:……………… [ ] 15 Ông/bà tham gia lớp tập huấn chưa? Có [ ] Chưa [ ] 16 Nếu có, xin cho biết số lần tham gia năm 2016? Từ - lần [ ] Từ - lần [ ] Trên lần [ ] 99 17 Ông/bà đánh lớp tập huấn tham gia? Đánh giá Rất hợp lý Hợp lý Bình thường Chưa hợp lý Nội dung tập huấn Số ngày tập huấn Địa điểm tổ chức Thời gian lý thuyết/thực hành Tài liệu học tập Thời điểm tổ chức lớp học 18 Nếu ông/bà chưa tham gia BHXH tự nguyện, đâu nguyên nhân? Thấy không cần thiết [ ] Thu nhập thấp, không ổn định [ ] Chưa hiểu rõ BHXH tự nguyện [ ] Thủ tục phức tạp [ ] Mức hưởng thấp [ ] Mức hỗ trợ thấp [ ] Chế độ không rõ ràng [ ] Khác [ ] 19 Ơng/bà đánh sách BHXH tự nguyện nông dân địa bàn huyện Văn Lâm? Về nội dung Về mức đóng Đơn giản, dễ hiểu [ ] Cao [ ] Bình thường [ ] Phù hợp [ ] Phức tạp, khó hiểu [ ] Thấp [ ] Không đánh giá [ ] Không đánh giá [ ] Mức hưởng Về phương thức đóng Cao [ ] Phù hợp [ ] Thấp [ ] Bình thường [ ] 100 Hợp lý [ ] Khơng phù hợp [ ] Khơng có ý kiến [ ] Không đánh giá [ ] Về thủ tục tham gia [ ] Đơn giản [ ] Bình thường [ ] Phức tạp, khó hiểu [ ] Khơng đánh giá [ ] 20 Ông/bà đánh mức độ phục vụ quan BHXH địa bàn huyện Văn Lâm? Rất tốt [ ] Tốt [ ] Bình thường [ ] Yếu [ ] 21 Định hướng sống sau hết tuổi lao động ông/bà nào? Nhờ cậy toàn vào [ ] Nhờ cậy phần vào [ ] Nhờ khoản tiết kiệm riêng [ ] Chưa xác định rõ [ ] Khác [ ] 22 Ông/bà có mong muốn tham gia BHXH tự nguyện khơng? Có [ ] Không [ ] Xin chân thành cám ơn hợp tác Ông (Bà)! NGƯỜI ĐƯỢC PHỎNG VẤN NGƯỜI PHỎNG VẤN 101 PHIẾU PHỎNG VẤN CÁN BỘ BHXH TỰ NGHUYỆN Văn Lâm, ngày …… tháng …… năm 2017 Họ tên cán bộ: …………………… Tuổi:… Giới tính: ……… Địa chỉ:…………………………………………………………………… Ông/bà cho biết người nơng dân hiểu biết sách BHXH TN mức độ nào? Khơng biết [ ] Nghe nói chưa biết rõ [ ] Biết Biết rõ [ ] [ ] Ông (bà) cho biết người nông dân biết đến dịch vụ BHXH TN qua kênh thông tin nào? Từ văn quy phạm pháp luật [ ] Từ phương tiện thông tin đại chúng [ ] Thơng qua tổ chức Đảng đồn thể [ ] Cơ quan BHXH tập thể, cá nhân cộng tác viên [ ] Nghe người khác nói lại [ ] Hình thức khác:……………………………………… [ ] Ơng (bà) cho biết người nơng dân có mong muốn tham gia BHXH TN khơng? Có sẵn sàng tham gia có đủ khả tài [ ] Có, biết nhiều thơng tin hệ thống [ ] Có, Nhà nước bắt buộc tham gia [ ] Có, hỗ trợ Nhà nước [ ] Không mong muốn tham gia [ ] Ơng/bà cho ý kiến mức đóng mức thụ hưởng BHXH TN Cao Mức đóng BHXHTN Mức thụ hưởng BHXHTN - Hưu trí - Tử tuất - Trợ cấp lần 102 Thấp Hợp lý Ơng (Bà) thấy phương thức đóng thủ tục tham gia, thủ tục giải BHXH TN cho người nông dân nào? [ ] Nhanh gọn [ ] Rườm rà, nhiều giấy tờ [ ] Ý kiến khác:…………………………………………………… Ơng (bà) cho biết tỷ lệ người nông dân tham gia BHXH TN thấp? [ ] Thu nhập thấp không ổn định [ ] Không hiểu hết lợi ích dịch vụ, thiếu thơng tin [ ] Thủ tục rắc rối, ngại động chạm đến giấy tờ [ ] Lý khác: Theo Ông/(bà) để người dân hiểu rõ sách BHXH TN nên tuyên truyền phương tiện nào? Hội nghị, hội thảo [ ] Thông tin đại chúng, đài truyền thơn, xã [ ] Tờ rơi, áp phích Qua hội đồn thể, quyền địa phương [ ] [ ] 10 Ngồi câu hỏi trên, Ơng/bà có kiến nghị khác sách việc tổ chức triển khai thực sách BHXH TN: Xin chân thành cám ơn hợp tác Ông (Bà)! NGƯỜI ĐƯỢC PHỎNG VẤN NGƯỜI PHỎNG VẤN 103 ... "Nghiên cứu thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên" nhằm đề xuất số giải pháp thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên cần... "Nghiên cứu thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên" Mục tiêu nghiên cứu đánh giá thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến thực sách BHXH tự nguyện nông dân huyện Văn Lâm, tỉnh. .. bảo hiểm xã hội tự nguyện người nông dân 80 iv 4.2.7 Đội ngũ cán làm công tác bảo hiểm xã hội 81 4.3 Giải pháp nhằm thực sách bảo hiểm xã hội tự nguyện nông dân huyện văn lâm, tỉnh hưng