NGUYỄN THỊ THANH MAI ĐẶNG THUÝ ANH 35 MODULE THCS < GIÁO DỤC Kĩ NÂNG SỐNG CHO HỌC SINHTRUNG HOC Cơ sở 59 A GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Kĩ sổng lục điỂu chỉnh hành vĩ cửa người sụ thay' đổi để cỏ hành vĩ tích cục Nhử đỏ, người cồ khả điỂu chỉnh quân lí hiệu hành vĩ, thái độ cửa trước tình huổng nảy sinh sổng Trong trình dạy học, giáo dục, bÊn cạnh việc hình thành kỉ mang tính kỉ thuật, gắn với chuyên môn kỉ soạn thảo vân môn Ngũ vàn, kỉ nâng sú dụng đồ mơn Địa lí, kỉ làm thí nghiém mơn Hố học, kỉ tính tốn kỉ sổng khác tìm kiếm vầ xủ lí thơng tin; phân tích đổi chiếu; phản hồi, lắng nghe tích cục; trình bày suy nghĩ/ý tường; giao tiếp úng xủ với người khác; quân lí thời gian; kiỂm chế cám xúc; đặt mục tiÊu hình thành, đơi cách khơng định Tuy nhiên, kỉ này, đuợc hiểu mục tìÊu ẩn cửa trình giáo dục, lai thú người học cần cỏ, cần sú dụng để giải tình cửa sổng ĐiỂu đỏ cho thấy giáo dục kỉ sổng ]à nhiệm vụ thuửng xuyên cửa ngành Giáo dục Đào tạo Kĩ sổng đuợc đua vào nhà truửng để giáo dục cho học sinh trung học sờ tù 10 năm nay; nhìÊn, hiệu giáo dục kỉ sổng cho học sinh chua cao Do đỏ, chứng ta cần lãng cường giáo dục kĩ sổng cho học sinh trung học sờ nhằm trang bị cho học sinh kỉ sổng phù hợp với phương pháp/kỉ thuật dạy học tích cục đường phù hợp Trên sờ đỏ, hình thành cho em hành vĩ, thỏi quen lành mạnh, tích cục; loại bố hành vĩ, thơi quen tìÊu cục mổi quan hệ, tình huổng ngày, tạo hội thuận lợi để học sinh thục tổt quyỂn, bổn phận cửa minh phát triển toàn diện thể chất, trí tuệ, tinh thần đạo đúc Module làm rõ vấn đỂ bản, giúp giáo vĩÊn giáo dục kỉ sổng cho học sinh hiệu hơn, như: quan niệm vỂ kỉ sổng phân loại kỉ sổng; vai trò mục tìÊu giáo dục kỉ sổng; nội dung nguyÊn tấc giáo dục kỉ sổng; phương pháp giáo dục kỉ sổng cho học sinh trung học sờ w B MỤC TIÊU Quamodule này, giáo viên trung học sờ cỏ thể: - Hiểu rõ vấn đẺ cần thiết vỂ kỉ nâng sổng giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ như: quan niệm vỂ kỉ nâng sổng phân loại kỉ nâng sổng, vai trị mục tìÊu giáo dục kỉ nâng sổng, nội dung nguyên lắc giáo dục kỉ sổng, phuơng pháp/kỉ thuật dạy học tích cục để giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ - Biết động lụa chọn kỉ nâng sổng cần thiết để hình thành rèn luyện cho học sinh trình dạy học/giáo dục - Cỏ kĩ nâng thục hoạt động giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ - Tụ tin trình thục giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh - Tập huấn lai cho nguửi khác giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ c NỌI DUNG Hoạt động 1: Tìm hiểu quan niệm phân loại kĩ sống Nhiệm vụ Bạn trao đổi đồng nghiép để trả IM câu hối sau; 1) Kĩ sổng gì? 2) Hãy kể tên kỉ sổng mà bạn biết Bạn đọc thông tin sau trao đổi đong nghiẾp để hồn thiện câu trả lời Thơng tin phàn hõi 2.1 Các - quan niệm vê kĩ sõng Theo Tổ chúc Y tế Thế giói (WHO), kỉ sổng khả để cồ hành vĩ thích úng (adaptive) tích cục (positive), giúp cá nhân cỏ thể úng xủ hiệu trước nhu cầu thách thúc cửa sổng ngày - Theo Quỹ Nhi đồng LiÊn hợp quổc (UNICEF), kỉ sổng cách tiếp cận giúp thay đổi hình thành hành vĩ mói Cách tĩỂp cận lưu ý đến sụ cân tĩỂp thu kiến thúc, hình thành thái độ kỉ - Theo Tổ chúc Văn hoá, Khoa học Giáo dục LiÊn hợp quổc (UNESCO), kỉ sổng gắn với trụ cột cửa giáo dục, đỏ là: Học để biết gồm kỉ tư như: tư phÊ phán, tư sáng tạo, định, giải ván đỂ, nhận thúc hậu ; học ỉàm nguờĩ gồm kỉ cá nhân như: úng phó với câng thẳng, kiỂm soát cảm xủc, tụ nhận thúc, tụ tin, học để sổng vời nguờĩ khảc gồm kỉ xã hội như: giao tiếp, thương lutmg, tụ khẳng định, hợp tấc, làm việc theo nhỏm, thể sụ cám thông; Học đổ ỉàm gồm kỉ thục công việc nhiệm vụ như: kỉ đặt mục tĩÊu, đâm nhận trách nhiệm Phân tích quan niệm cho thấy: Quan niệm cửa WHO nhấn mạnh đến khả cửa cá nhân cò thể tri trạng thái tinh thần biết thích nghĩ tích cục tương tác với nguửi khác với môi trưững cửa minh Quan niệm mang tính khái quát chua thể kỉ nàng cụ thể, phân tích sâu thấy tương đổi gần với nội hàm kỉ nâng sổng theo quan niệm cửa UNESCO Quan niệm cửa UNESCO quan niệm chi tiết, cụ thể, cỏ nhấn mạnh thêm kỉ thục cơng việc nhiệm vụ cịn quan niệm UNICEF nhấn mạnh lằng kỉ khơng hình thành tồn cách độc lập mà mổi tương tác mật thiết cỏ sụ cân với kiến thúc thái độ Kĩ mà nguửi cỏ phần lớn nhử cỏ đuợc kiến thúc (Vĩ dụ: muổn cỏ kỉ nàng thương lương phải biết nội dung thương luợng) Việc đỂ cập thái độ góc nhìn hữu ích thái độ cỏ tác động mạnh mẽ đến kỉ (Ví dụ, thái độ kì thị khỏ lâm cho nguửi thục tổt kỉ biết thể sụ tôn trọng với người khác) Tù quan niệm trÊn cỏ thể thấy, kĩ sống bao gồm loạt kỉ cụ thể, cần thiết cho sổng ngày người Bản chất cửa kỉ sổng kỉ tụ quản thân kỉ nàng xã hội cần thiết để cá nhân tụ lục sổng, học tập làm việc hiệu Nói cách khác, kỉ sổng khả làm thân cửa moi người, khả nàng úng xủ phù hợp với nguửi khác với xã hội, khả ứng phó tích cục trước tình huổng cửa sổng Lưu ý - Cỏ nhĩỂu tên gọi khác vỂ kỉ sổng nhu; kỉ nàng tâm lí xã hội, kỉ cá nhân, lĩnh hội tư - Một kỉ sổng cỏ thể cỏ tÊn gọi khác nhau, ví dụ: 4- KÏ hợp tác, cịn gọi kỉ làm việc theo nhỏm; 4- Kĩ kiểm sốt cảm xủc, cịn gọi kỉ xủ lí cảm xủc, kỉ làm cám xức 4- KÏ thương luợng gọi kỉ đầm phán, kỉ thương thuyết - Kĩ sổng tụ nhiên cỏ đuợc mà phải đuợc hình thành trình học tập, lĩnh hội rèn luyện sổng Quá trình hình thành kỉ sổng dĩến hệ thong giáo dục - Kĩ sổng vừa mang tính cá nhân, vùa mang tính sã hội Kĩ sổng mang tính cá nhân đỏ khả cửa cá nhân Kĩ sổng mang tính xã hội kỉ sổng phụ thuộc vào giai đoạn phát triển lịch sú xã hội, chịu ảnh hường truyền thong vân hố cửa gia đình, cộng đồng, dân tộc Kĩ song khả làm thân moi người, khả úng xủ phù họp với nguửi khác với xã hội, khả nàng úng phó tích cục trước tình huổng cửa sổng 2.2 - Các cách phân toại kĩ sõng Theo UNESCO, WHO UNICEF, cỏ thể XEm kỉ sổng gồm kỉ cổt lõi sau: +- Kĩ giải vấn đỂ 4- KÏ suy nghĩ/tư phân tích cỏ phÊ phán +- Kĩ giao tĩỂp hiệu +- Kĩ định 4- KÏ tư sáng tạo 4- Kĩ giao tĩỂp úng xủ cá nhân 4- Kĩ tụ nhận thúc/tụ trọng tụ tin cửa thân, sác định giá trị (Self-Awareness building skills, incl 4- KÏ thể sụ cám thơng +- Kỉ nãng ứng phị vỏi căng ứiẳng cảm súc - Tronggiáo dục ỞAnhquiổc, kỉ sổng chia thànhG nhóm là: +- Hợp tác nhỏm 4- Tụ quân 4- Tham gia hiệu 4- Suy nghĩ/tư bình luận, phê phán 4- Suy nghĩ sáng tạo 4- NÊU ván đỂ giải vấn đẺ - Trong giáo dục quy nước ta năm vùa qua, kỉ nàng sổng thường đuợc phân loại theo moi quan hệ, bao gồm nhỏm sau: 4- Nhỏm kỉ nhận biết sổng với mình: bao gồm kỉ sổng cụ thể như: tụ nhận thúc, sác định giá trị, úng phó với câng thẳng, tìm kiỂmsụ ho trợ, tụ trọng, tụ tin 4- Nhỏm kỉ nhận biết sổng với người khác: bao gồm kỉ sổng cụ thể như: giao tĩỂp cỏ hiệu quả, giải mâu thuẫn, thương lượng, tù chổi, bày tỏ sụ cám thông, hợp tác 4- Nhỏm kỉ định cách cỏ hiệu quả; bao gồm kỉ sổng cụ thể như: tìm kiếm vầ xủ lí thơng tin, tư phÊ phán, tư sáng tạo, định, giải vấn đỂ TrÊn sổ cách phân loại kỉ nâng sổng Tuy nhĩÊn, cách phân loại đỂu tương đổi TrÊn thục tế, kỉ nâng sổng thường khơng hồn tồn tách rịi mà cồ liên quan chăt chẽ đến Vĩ dụ, cần định cách phù hợp kỉ nâng tụ nhận thúc, kỉ nâng tìm kiếm xủ lí thơng tin, kỉ nâng tư phÊ phán, kỉ nâng tư sáng tạo, kỉ nâng sác định giá trị, thường vận dụng Hay để cỏ thể giao tĩỂp cách cỏ hiệu quả, cần phổi hợp kỉ nâng như: kỉ nâng tụ nhận thúc, kỉ nâng thương lượng, kỉ nâng tư phÊ phán, kỉ nâng cám thông, chia se, kỉ nâng kiỂm chế, đương đầu với cám xủc Hoặc để đặt mục ÜÊU cần phổi hợp kỉ như: kỉ nâng tụ nhận thúc, kỉ tư phÊ phán, kỉ nâng giao tiếp, kỉ nâng tìm kiếm sụ hỗ trợ Tóm ĩạii - Kĩ nâng sổng khả nâng làm thân moi người, khả nâng úng xủ phù họp với nguửi khác với xã hội, khả úng phó tích cục trước tình huổng cửa sổng - Phân loại kĩ nâng sổng: c ỏ s kỉ nâng 4- KÏ nâng giao tĩỂp 4- Kĩ nâng tụ nhận thúc 4- Kĩ nâng sác định giá trị 4- Kĩ nâng kiểm soát cám xủc +- Kĩ nâng thương lượng 4- KÏ nâng tù chổi +- Kĩ nâng định giải vấn đỂ +- Kĩ nâng giải mâu thuẫn Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò mục tiêu giáo dục kĩ sống cho học sinh trung học sở Nhiệm vụ Qua hoạt động 1, bạn biết kỉ nâng sổng, hoạt động này' bạn tìm hiểu vai trò mục ÜÊU cửa giáo dục kỉ nâng sổng Bạn đọc thông tin duới vận dung kinh nghiệm cửa taản thân để trả lùi câu hủi sau: 1) Bạn nêu ví dụ ngựời đỏ thành công sổng (trong công việc, quan hệ với nguửi, sổng cá nhân ) Theo bạn, họ thành công họ cỏ kỉ sổng nào? 2) Qua quan sát thục tế sổng, bạn thấy nguửi đỏ thiếu kĩ sổng sao? Hãy nÊu ví dụ vỂ trường hợp học sinh cửa bạn cỏ hành vĩ sai trái úng xủ không phù hợp thiếu kỉ sổng 3) Theo taạn, vi pMi giáo dụckỉnăngsổng cho học sinh trung học sờ? 4) Giáo dục kỉ sổng cho học sinh trung học sờ phải nhằm vào mục tìÊu nào? Thông tin phàn hồi Kĩ nâng sổng cỏ vai trò quan trọng đổi với sụ phát triển cá nhân sã hội Người cỏ kĩ nâng sổng đứng đấn biết úng xủ phù hợp tình huổng, cỏ khả nâng làm xức cảm, tình cám hành vĩ, cỏ thỏi quen lổi sổng lành mạnh, vượt qua khỏ khăn đạt nhìỂu thành cơng đời Trong thục tế, nhìỂu người cỏ nhận thúc đủng lại cỏ hành vĩ sai trấì, tìÊu cục Đồ lầ họ thiếu kĩ nâng sổng NỂu cỏ đuợc kỉ nâng sổng thi sụ tác động họ khác, trờ nÊn tích cục vậy, việc trang bị, rèn luyện cho kỉ nâng sổng vơ quan trọng Iỉ trị cùa giáo dục kĩ sõng Giáo dục kỉ nâng sổng q trình hình thành hành vĩ tích cục, lành mạnh thay đổi hành vi, thỏi quen tìÊu cục trÊn sờ giủp học sinh cỏ kiến thúc, giá trị, thái độ kỉ thích hợp; ]à giáo dục kĩ nâng mang tính cá nhân xã hội nhằm giủp học sinh chuyển dịch kiến thúc (cái học sinh biết), thái độ, giá trị (cái mà học sinh cám nhận, tin tường, quan tâm) thành hành động thục tế (lầm làm cách nầo) tình huổng khác cửa sổng Giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ đem lai lợi ích thiết thục cho người học cộng đồng, xã hội: - Giủp học sinh giái nhu cầu cửa thân để phát triển theo hướng tích cục, góp phần 3ốy dụng môi truửng sổng lành mạnh, đâm bảo cho trê phát triển tổt vỂ thể chất, tinh thần xã hội Giáo dục kĩ nâng sổng giủp học sinh hình thành hành vĩ súc khoe đứng đắn, lầnh mạnh để phòng tránh nguy (như HIV7AIDS, lạm dung ma tưỷ) tạo sụ thay đổi hành vĩ để làm giảm nguy co, cung cầp thịng ĨS đỏ cách cỏ hiệu * Quy tĩình ứiựchiện: - Xác định, nhận dạng vấn đỂ /tình huổng - Thu thập thơng tin cỏ lìÊn quan đến vấn đỂ /tình huổng đặt ss 89 - liệt kÊ cách giải cỏ thể cỏ - Phân tích, đánh giá kết moi cách giải (tích cục, hạn chế, cám xúc, giá trị) - So sánh kết cách giải - Lụa chọn cách giải tổi ưu - Thục theo cách giải lụa chọn - Rút kinh nghiệm cho việc giải vấn đỂ, tình huổng khác * Mậtsổỉưuỷ - Các vấn đẺ /tình huổng đưa để học sinh xủ lí, giải cần thoả mãn yÊu cầu sau: 4- Phu hợp với đỂ họ c 4- Phù hợp với trình độ nhận thúc cửa học sinh 4- Vấn đỂ/tình huổng phải gần gũi với sổng thục cửa học sinh 4- Vấn đỂ/tình huổng cỏ thể diến tả kÊnh chữ kÊnh hình, kết hợp hai kênh chữ kênh hình hay qua tiểu phẩm đỏng vai cửa học sinh 4- Vấn đỂ/tình huổng cần cỏ độ dài vùa phải +- Vấn đỂ/tình huổng phải chứa đung mâu thuẫn cần giải quyết, gợi cho học sinh nhìỂu hướng suy nghĩ, nhìỂu cách giải ván đỂ - Tổ chúc cho họ c sinh giải quyết, xủ lí vấn đỂ /tình huổng cần ý: 4- Các nhỏm học sinh cỏ thể giải vấn đỂ /tình huổng vấn đỂ /tình huổng khác nhau, tuỳ theo mục đích cửa hoạt động 4- Học sinh cần xấc định rõ vấn đỂ trước vào giải vấn đẺ 4- Cần sú dụng phương pháp động não để học sinh liệt kÊ cách giải cỏ thể cỏ 4- Cách giải tổi ưu đổi với moi học sinh cỏ thể giong khác 2.4 * Phương pháp đóng vai Bản chất Đỏng vai phương pháp tổ chúc cho học sinh thục hành, “làm thú" sổ cách úng xủ90 đỏ tình huổng giả định Đây phuơng pháp nhằm giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc vỂ vấn đỂ cách tập trung vào sụ việc cụ thể mà em vùa thục quan sát Việc “dìỂn" khơng phải phần cửa phương pháp mà điỂu quan trọng sụ thâo luận sau phần dìến ẩy * Quy trinh ihựchiện- Cỏ thể tiến hành đỏng vai theo bước sau: - Giáo vĩÊn nÊu đỂ, chia nhỏm giao tình huống, yêu cầu đỏng vai cho tùng nhỏm Trong đỏ cỏ quy định rõ thửi gian chuẩn bị, thời gian đỏng vai cửa moi nhỏm - Các nhỏm thảo luận chuẩn bị đồng vai - Các nhỏm lÊn đỏng vai - Lớp thảo luận, nhận xét vỂ cách úng xủ cám xúc cửa vai diỂn; vỂ ý nghĩa cửa cách úng xủ - Giáo viên kết luận, định hướng cho học sinh vỂ cách úng xủ tích cục tình huổng cho * Mậtsổỉưuỷ - Tình huổng đỏng vai phải phù hợp với đẺ học, phù hợp với lứa tuổi, trình độ học sinh điỂu kiện, hồn cánh lớp học - Tình huổng khơng nÊn q dài phúc tạp, vượt thời gian cho phép - Tình huổng phải cỏ nhìỂu cách giải - Tình huổng cần để mờ để học sinh tụ tìm cách giải quyết, cách úng xủ phù hợp; không cho trước “kịch bản", lịi thoại - Moi tình huổng cỏ thể phân cơng nhìỂu nhỏm đỏng vai - Phải dành thời gian phù hợp cho học sinh thảo luận xây dụng kịch chuẩn bị đỏng vai - Cần quy định rõ thòi gian thảo luận đỏng vai cửa nhỏm - Trong học sinh thảo luận chuẩn bị đồng vai, giáo vĩÊn nÊn đến tùng nhỏm lắng nghe gợi ý, giúp đỡ học sinh cần thiết - Các vai dìến nÊn để học sinh xung phong tụ phân công đâm nhận - NÊn khích lệ học sinh nhút nhát tham gia - N én cỏ hố trang đạo cụ đơn giản để tăng tính hấp dẫn cửa tiểu phẩm đỏng vai 91 2.5 Phương pháp trò chơi * Bản chất Phương pháp trò chơi phương pháp tổ chúc cho học sinh tìm hiểu vấn đỂ hay thể nghiệm hành động, thái độ, việc làm thơng qua trị chơi nầo đỏ * Quy trinh ứiựchiện- - Giáo vĩÊn phổ biến tÊn trò chơi, nội dung luật chơi cho học sinh - Chơi thú (nếu cần thiết) - Học sinh tiến hành chơi - Đánh giá sau trò chơi - Thảo luận ý nghĩa giáo dục cửa trò chơi * Mậtsổỉưuỷ - Trò chơi phải dế tổ chúc thục hiện, phải phù hợp với đỂ học, với đặc điểm trình độ học sinh trung học sờ, với quỹ thời gian, với hoàn cảnh, điỂu kiện thục tế cửa lớp học, đồng thòi phẳi không gây nguy hiểm cho học sinh - Học sinh phải nắm quy tấc chơi phải tôn trọng luật chơi - Phải quy định rõ thòi gian, địa điểm chơi - Phải phát huy tính tích cục, động, sáng tạo cửa học sinh, tạo điỂu kiện cho học sinh tham gia tổ chúc, điỂu khiển tất khâu; tù chuẩn bị , tiến hành trò chơi đánh giá sau chơi - Trò chơi phải luân phiÊn, thay đổi cách hợp lí để không gây nhàm chán cho học sinh - Sau chơi, giáo viên cần cho học sinh thảo luận để nhận ý nghĩa giáo dục cửa trò chơi 2.6 Dạy * học theo dự án (Phương pháp dự án) Bản chất Dạy 92 học theo dụ án gọi phương pháp dụ án, đỏ học sinh thục nhiệm vụ học tập phúc hợp, gấn với thục tiến, kết hợp lí thuyết với thục hành Nhiệm vụ người học thục với tính tụ lục cao, tù việc lập kế hoạch đến việc thục đắnh giá kết thục dụ án Hình thúc lầm việc yếu theo nhỏm Kết dụ án sản phẩm hành động cỏ thể giới thiệu * Quy tĩình ứiựchiện: - Bươc 1: Lập kếhoạch 4- Lụa chọn đỂ 4- Xây dụng tiểu đỂ 4- Lập kế hoạch nhiệm vụ học tập - Bưỏc2:lhụchiệnảụân 4- Thu thập thông tin 4- Thục điỂu tra 4- Thảo luận với thành vĩÊn khác +- Tham vấn giáo vĩÊn hương dẫn - Bưóc-3: Tổnghợp kết 4- Tổng hợp kết +- Xây dụng sản phẩm +■ Trình bày kết 4- Phản ánh lại trình học tập * Mậtsốỉiỉuý - Các dụ án học tập cần góp phần gắn việc học tập nhà trưững với thục tiến đời sổng, 3Q hội; cỏ sụ kết hợp nghìÊn cứu lí thuyết vận dụng lí thuyết vào hoạt động thục tiễn, thục hành - Nhiệm vụ dụ án cần chứa đựng vấn đỂ phù hợp với trình độ khả cửa học sinh - Học sinh đuợc tham gia chọn đỂ tài, nội dung học tập phù hợp với khả húng thú cá nhân - Nội dung dụ án cỏ sụ kết hợp tri thúc cửa nhiỂu lĩnh vục môn học khác nhằm giải vấn đẺ mang tính phúc hợp - 93 Các dụ án học tập thường đuợc thục theo nhỏm, đỏ cỏ sụ cộng tác làm việc sụ phân công công việc thành viên nhỏm - Sản phẩm cửa dụ án không giới hạn thu hoạch lí thuyết; sản phẩm cỏ thể sú dụng, cơng bổ, giói thiệu Hoạt động 5: Tìm hiểu số kĩ thuật dạy học tích cực Nhiệm vụ Bạn đọc thơng tin duỏi trao đổi đồng nghiệp để kĩ thuật dạy học tích cục Thơng 2.1 tin phàn hồi Kĩ thuật chia nhóm Khi tổ chúc cho học sinh hoạt động theo nhỏm, giáo vĩÊn nÊn sú dụng nhĩỂu cách chia nhỏm khác để gây húng thú cho học sinh, đồng thời tạo hội cho em học hối, giao lưu với nhĩỂu bạn khác lớp Dưới sổ cách chia nhỏm: * Chia nhỏm theo sổ điểm danh, theo màu sắc, theo loài hoa, mùa năm - Giáo vĩÊn yÊu cầu học sinh điễm danh tù đến 4/5/6 (tuỳ theo sổ nhỏm giáo vĩÊn muốn cỏ 4, hay nhỏm ); điểm danh theo màu (xanh, đố, tím, vàng ); điỂm danh theo loài hoa (hồng, lan, huệ, cúc ); hay điểm danh theo mùa (xuân, hạ, thu, đông ) - YÊU cầu học sinh cỏ sổ điểm danh màu/cùng loài hoa/cùng mùa vào nhóm * Chừinhỏm theo hình ghép: - Giáo vĩÊn cắt sổ búc hình thành 3/4/5 mảnh khác nhau, theo sổ học sinh muổn cỏ 3/4/5 Học sinh moi nhỏm Luu ý sổ búc hình cần tương úng với sổ nhỏm mà giáo vĩÊnmuổn cỏ - Học sinh bổc ngẫu nhiÊn em mảnh cắt - Học sinh phẳi tìm bạn cỏ mảnh cắt phù hợp để ghép lai thành tàn hình hồn chỉnh - 94 ho c sinh cỏ mảnh cắt cửa búc hình tạo nhịm Những * Chừinhỏm theo sởthỉch: Giáo viên cỏ thể chia học sinh thành nhỏm cỏ sờ thích để em cỏ thể thục cơng việc u thích biểu đạt kết cơng việc cửa nhỏm duỏi hình thúc phù hợp với sờ trưững cửa em Ví dụ: NhữmHoạsĩ, Nhỏm Nhà thơ, Nhỏm Hùng biện * chmnhôm theo thảngsmh: Càchọcsmh cỏ cùngthảngsmh sẽỉàm thành nhỏm Ngồi cịn cỏ nhiều cách chia nhỏm khác như: nhỏm trình độ, nhỏm hon hợp, nhỏm theo giỏi tính 2.2 - Kĩ thuật giao nhiệm vụ Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng; +- Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhỏm nào? 4- Nhìệmvụlàgì? 4- Địa điểm thục nhiệm vụ đâu? 4- Thời gian thục nhiệm vụ bao nhìÊu? 4- Phương tiện thục nhiệm vụ gì? 4- Sản phẩm cuổi cần cỏ gì? 4- Cách thúc trình bày/đánh giá sản phẩm nào? - Nhiệm vụ phải phù hợp với mục tìÊu hoạt động, trình độ học sinh, thời gian, không gian hoạt động sờ vật chất, trang thiết bị 2.3 - Kĩ thuật đặt câu hòi Trong dạy học, giáo vĩÊn thường phẳi sú dung câu hối để gợi mơ, dẫn dắt học sinh tìm hiểu, khám phá thông tin, kiến thúc, kỉ mới, để đánh giá kết học tập cửa học sinh; học sinh phẳi sú dụng câu hỏi để hối lại, hối thêm giáo viên học sinh khác nội dung học chua sáng tố - Sú dụng câu hỏi cỏ hiệu đem lại sụ hiểu biết lẫn học sinh với giáo vĩÊn học sinh với học sinh Kĩ đật câu hỏi tổt thi múc độ tham gia cửa học sinh nhiỂu; học sinh học tập tích cục - Mục đích sú dụng câu hối dạy học để: 95 4- Kích thích, dẫn dắt học sinh suy nghĩ, khám phá tri thúc mói, tạo điỂu kiện cho học sinh tham gia vào trình dạy học 4- Kiểm tra, đánh giá kiến thúc, kỉ năng, cửa học sinh sụ quan tâm, húng thú cửa em đổi với nội dung học tập +- Thu thập, mờ rộng thông tin, kiến thúc - Khi đặt câu hối cần đâm bảo yéu cầu sau: 4- Câu hối phải lìÊn quan đến vĩệ c thục mục tiÊubàìhọc 4- Ngấn gọn, rõ ràng, dế hiểu 4- Đứng lúc, đứng cho 4- Phù hợp với trình độ học sinh 2.4 - Kích thích suy nghĩ học sinh - Phù hợp với thời gian thục tế - Sấp xếp thep trình tụ tù dế đến khỏ, tù đơn giản đến phúc tạp - Khơng ghép nhìỂu câu hối thành câu hối móc xính - Khơng hỏi nhiỂu vấn đỂ lúc Kĩ thuật "khăn trài bàn" - Học sinh đuợc chia thành nhỏm nhỏ tù đến nguửi Moi nhỏm cỏ tử giáy AO đặt trÊn bàn, khăn trải bàn - Chia giấy AO thành phần phần xung quanh, tiếp tục chia phần xung quanh thành phần theo sổ thành viên cửa nhỏm (4 người) - Moi thành vĩÊn suy nghĩ viết ý tường cửa (vỂ vấn đỂ đỏ mà giáo viên yêu cầu) vào phần cạnh “khăn trải bàn" trước mặt Sau đỏ thảo luận nhỏm, tìm ý tướng chung viết vào phần “khăn trải bàn" 2.5 Kĩ thuật "phòng tranh" Kĩ thuât này' cỏ thể sú dung cho hoat động cá nhân hoạt động nhỏm - Giáo vĩÊn nÊu câu hỏi, vấn đỂ cho lớp cho nhỏm - Moi thành vĩÊn (hoạt động cá nhân) nhỏm (hoạt động nhỏm) phác hoạ ý tuông cách giải vấn đỂ trÊn tử bìa dán lèn tường 96 quanh lớp học triển lãm tranh xung - Học sinh lóp sem “triển lãmr Và cò ứiể cỏ ý kiến binh luận hữãc bổ sung - Cuổi cung, tai; phương án giải đuợc tập họp lai tìm phưomg ántổiuu 2.6 Kĩ thuật "cõng đoạn" - Học sinh chia thành nhỏm, moi nhỏm giao giải nhiệm vụ khác nhau, ví dụ: nhỏm - thảo luận câu A, nhỏm - thâo luận câu B, nhỏm3 - thảo luận câu c, nhỏm4- thảo luận câu D - Sau nhỏm thảo luận ghi kết thảo luận vào giấy AO XDng, nhỏm luân chuyển giấy AO ghi kết thảo luận cho Cụ thể là: nhỏm chuyển cho nhỏm 2, nhỏm chuyển cho nhỏm 3, nhỏm chuyển cho nhỏm 4, nhỏm chuyển cho nhỏm - Các nhỏm đọc góp ý kiến bổ sung cho nhỏm bạn Sau đỏ lại tiếp tục luân chuyển kết cho nhỏm nhận tiếp kết tù nhỏm khác để góp ý - Cú nhỏm nhận lai tử giấy AO cửa nhỏm với ý kiến góp ý cửa nhỏm khác Tùng nhỏm xem vầ xủ lí ý kiến cửa bạn để hoàn thiện lai kết thâo luận cửa nhỏm Sau hoàn thiện xong, nhỏm treo kết thảo luận lÊn tường lớp học 2.7 Kĩ thuật "các mành ghép" - Học sinh đuợc phân thành nhỏm, sau đỏ giáo vĩÊn phân công cho moi nhỏm thảo luận, tìm hiểu sâu vỂ vấn đẺ cửa học chẳng hạn: nhỏm 1- thảo luận vấn đỂ A, nhỏm - thảo luận vấn đỂ B, nhỏm 3- thảo luận vấn đỂ c, nhỏm thảo luận vấn đỂ D - Học sinh thảo luận nhỏm vấn đẺ phân công - Sau đỏ, moi thành viên cửa nhỏm tập hợp lại thành nhỏm mỏi, nhỏm mỏi cỏ đủ “chuyÊn gia" vỂ vấn đỂ A, B, c, D “chuyÊn gia" vỂ tùng vấn đẺ cỏ trách nhiệm trao đổi lại với nhỏm vấn đẺ mà em cỏ hội tìm hiểu sâu nhỏm cũ 97 2.8 Kĩ thuật "động não" - Đ ông não kỉ thuật giúp cho họ c sinh thời gian ngấn nảy sinh nhìỂu ý tương mé, độc đáo vỂ đẺ đỏ Các thành viên cổ vũ tham gia cách tích cục, khơng hạn chế ý tường (nhằm tạo lổc ý tường) Đ ông não thường đuợc: - 4- Dung giai đoạn giói thiệu vào đỂ 4- Sú dụng để tìm phương án giải vấn đẺ +- Dùng để thu thập khả lụa chọn suy nghĩ khác - Đ ông não cỏ thể tiến hành theo bước sau: 4- Giáo vĩÊn nêu câu hối vấn đỂ (cỏ nhiều cách trả IM) cần đuợc tìm hiểu trước lớp trước nhỏm 4- Khích lệ họ c sinh phát biểu đỏng góp ý kiến nhìỂu tổt 4- liệt kÊ tất ý kiến lÊn bảng giáy to không loại trù ý kiến nào, trù trường hợp trung lặp 4- Phân loại ý kiến +- Lầm sáng tủ ý kiến chua rõ ràng 4- Tổng hợp ý kiến học sinh rút kết luận 2.9 Kĩ thuật "trình bày phút" Đây kĩ thuật tạo co hội cho học sinh tổng kết lại kiến thức học đặt câu hỏi điỂu bân khoăn, thắc mắc trình bày ngắn gọn đọng với bạn lớp Các câu hối câu trả lời học sinh đua giủp củng cổ trình học tập cửa em cho giáo vĩÊn thấy em hiểu vấn đỂ Kĩ thuật cỏ thể tiến hành sau: - Cuổi tiết học (thậm chí tiết học), giáo viên yêu cầu học sinh suy nghĩ, trả lòri câu hỏi sau: ĐiỂu quan trọng em học đuợc hịm gì? Theo em, vấn đỂ quan trọng mà chua đuợc giải đắp? - Học sinh suy nghĩ viết giấy Các câu hỏi cửa học sinh cỏ thể nhìỂu hình 98 thúc khác - Moi học sinh trình bày trước lớp thời gian phủt vỂ điỂu em học câu hỏi em muốn giải đắp hay vấn đỂ emmuổn đuợc tiếp tục tìm hiểu thÊm 2.10 Kĩ thuật "chúng em biẽt 3" - Giáo viÊn nÊu đỂ cần thảo luận - Chia học sinh thành nhỏm người yÊu cầu học sinh thảo luận vịng 10 phủt vỂ mà em biết vỂ đỂ - Học sinh thảo luận nhòm chọn điểm quan trọng để trình bày với lớp Mỗi nhịm cú đại diện lên trinh bày vỂ điểm nòi 2.11 Kĩ thuật "hòi trà tời" Đây kĩ thuật dạy học giủp cho học sinh cỏ thể củng cổ, khắc sâu kiến thúc học thông qua việc hối trả IM câu hối Kĩ thuật cỏ thể tiến hành sau: - Giáo viÊn nÊu đỂ - Giáo vĩÊn (hDặc học sinh) bất íÉu đặt câu hối vỂ đỂ yéu cầu học sinh khác trả lời câu hối đỏ - Học sinh vùa trả lời xong câu hối đầu tìÊn lại đặt tiếp câu hối yéu cầu học sinh khác trả lời - Học sinh tiếp tục trình trả lời đặt câu hối cho bạn lớp Cú giáo vĩÊn định dùng hoạt động lại 2.12 Kĩ thuật "hòi chuyên gia' - Học sinh xung phong (hoặc theo sụ phân công cửa giáo vĩÊn) tạo thành nhỏm “chuyÊn gia" vỂ đỂ định - Các"chuyÊn gia" nghìÊn cúu thẳo luận với vỂ tư liệu cỏ lìÊn quan đến đỂ phân cơng - Nhỏm"chuyẾn gia" lÊn ngồi phía trÊn lớp học - Một em trương nhòm"chuyên gia" (hoặc giáo vĩÊn) điẺu khiển buổi “tư 99 ván", mòi bạn học sinh lớp đặt câu hỏi nồi mòi"chuyên gia" giải đáp, trả lời 2.13 Kĩ thuật "tược đõ tư duy" Lược đồ tư sơ đồ nhằm trình bày cách nõ ràng ý tường hay kết làm việc cửa cá nhân/nhỏm đỂ - Viết tÊn đỂ /ý tường trung tâm - Tù đề/ỷ tường trung tâm, vẽ nhánh chính, trÊn moi nhánh viết nội dung lớn cửa đỂ ý tường cỏ lìÊn quan xoay quanh ý tương trung tâm nói trÊn Tù moi nhánh vẽ tiếp nhánh phụ để viết tiếp nội dung thuộc - nhánh đỏ Tiếp tục tầng phụ 2.14 Kĩ thuật "hoàn tãt nhiệm 1/ụ" Giáo vĩÊn đưa câu chuyện, vấn đỂ, búc tranh, thông điệp, - mỏi giải phần yÊu cầu học sinh hồn tất nổt phần cịn lại - Học sinh/nhỏm học sinh thục nhiệm vụ đuợc giao - Học sinh/nhỏm học sinh trình bày sản phám - Giáo viên hương dẫn lớp bình luận, đánh giá Lưu ý: Giáo viên cần hương dẫn học sinh cẩn thận cụ thể để em hiểu nhiệm vụ cửa Đây hoạt động tổt giủp em đọ c lại tai Uệu họ c đọ c tài liệu the o y Êu cầu cửa giáo vĩÊn 2.15 Kĩ thuật "viẽt tích cực" Trong trình thuyết trình, giáo viên đặt câu hỏi dành thòi gian cho học - sinh tụ viết câu trả lời Giáo vĩÊn cỏ thể yÊu cầu học sinh liệt kÊ ngấn gọn em biết vỂ đẺ dang học khoảng thời gian định Giáo vĩÊn yÊu cầu vài học sinh chia se nội dung mà em viết trước - lớp Kĩ thuật cỏ thể sú dụng sau tiết học để tóm tất nội dung học, để phản hồi cho giáo vĩÊn việc nắm kiến thúc cửa học sinh cho em hiểu sai 100 2.16 Kĩ thuật "đọc hỢp tác" (cịn gọi fà "đọc tích cực") Kĩ thuật nhằm giủp học sinh tâng cường khả nâng tụ học giủp giáo viÊn tiết kiệm thửi gian đổi với bầì đọc/phần dọc cồ nhìỂu nội dung khơng q khỏ đổi với học sinh Cách tiến hành sau: - Giáo vĩÊn yéu cầu định hướng học sinh đọc bài/phần đọc - Học sinh làm việc cá nhân: 4- Đoán trước đọc: ĐỂ làm việc này, học sinh cần đọc lướt qua bài/phần đọc để tìm gợi ý tù hình ảnh, tựa đỂ, tù/cụm tù quan trọng 4- Đọc đoán nội dung: học sinh đọc bài/phần đọc biết lìÊn tường tới biết đoán nội dung đọc tù hay khái niệm mà em phải tìm 4- Tìm ý chính: học sinh tìm ý cửa bài/phần đọc qua việc tập trung vào ý quan trọng theo cách hiểu cửa minh 4- Tóm tắt ý - Họcsinh chia se kết đọc minh theo nhịm 2, giãi thích cho thắc mắc (nếu cỏ), thong vỏi ý bài/phần đọc - Học sinh nÊu câu hối để giáo vĩÊn giải đáp (nếu cỏ) Lưu ý Một sổ câu hối giáo vĩÊn thường dùng để giủp học sinh tóm tất ý chính: 2.17 - Em cỏ ý đọc? - Em nghĩ gì? - Em so sánh A B nào? - A B giổng khác nào? Kĩ thuật "nói cách khác" - Giáo vĩÊn chia học sinh thành nhỏm, yÊu cầu nhỏm liệt kÊ giấy khổ lớn 10 điỂu không hay mà người ta nói vỂ đỏ /việc đỏ - Tiếp theo, yéu cầu nhỏm tìm 10 cách hay để dìến đạt ý nghĩa đỏ tiếp tục ghi giấy khổ lớn - 101 Các nhỏm trình bày kết thảo luận vỂ ý nghĩa việc thay đổi cách nói theo huỏng tích cục 2.18 Phân tích phim Video Phim vĩdeo cỏ thể phương án để truyỂn đạt nội dung học Phim nÊn tương đổi ngan gọn (5 - 20 phủt) Giáo vĩÊn cần xem qua trước để dâm bảo phim phù hợp để chiếu cho em xem - Trước cho học sinh XEm phim, nêu sổ câu hỏi thẳo luận liệt kÊ ý mà em cần tập trung Lầm vây giúp em chủ ý tổthun - Học sinh xem phim - Sau xem phim vĩdeo, yÊu cầu học sinh làm việc minh theo cặp trả lời câu hối hay viết tóm tắt ý vỂ nội dung phim xem 2.19 Tóm tắt nội dung theo nhóm Hoạt động giủp học sinh hiểu mờ rộng hiểu biết cửa em vỂ tài liệu đọc cách thảo luận, nghe, đặt câu hỏi trả IM câu hối Cách thục sau: - Học sinh làm việc theo nhỏm nhố, đọc to tài liệu đuợc phát, thảo luận vỂ ý nghĩa cửa nỏ, chuẩn bị trả lời câu hối vỂ đọc - Đại diện nhòm trinh bày ý chinh cho lớp - Sau đỏ, thành vĩÊn nhỏm trả lời câu hối cửa bạn khác lớp vỂ bầì đọc - Hoạt động: Đọc tài liệu sổ ví dụ minh hoạ để nhận diện vỂ kỉ thuật dạy học tích cục giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ môn học hoạt động giáo dục - Bạn trả lòi câu hối: Hãy đánh giá tiềm nâng cửa phương pháp kĩ thuật dạy học đỏ việc tâng cường giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ? - N ôi dung cần rút sau hoạt động: 4- Các phương pháp dạy học tích cục giáo dục kỉ sổng cho học sinh trung học sờ102 môn học hoạt động giáo dục 4- Các kĩ thuật dạy học tích cục giáo dục kỉ nâng sổng cho học sinh trung học sờ môn học hoạt động giáo dục Hoạt động 6: Tổng kết - Hãy nhìn lại hoạt động tập làm, câu hối trả lời để kiểm tra xem bạn làm song chua N Ểu chua xong cần hoàn lất tiếp, bổ sung (nếu thấy cần) để kết thủc module - Phiếu tụ đánh giá B) D TÀI LIỆU THAM KHẢO Tàng CKÒng giảo dục ỉã sống mơn Đĩa ỉí ỏ ỈTLỉịng trung học sỗ, Tài liệu dành cho giáo viÊn, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010 Tàng CKÒng giảo dục kĩ sống môn Giảo dục công dân tnàmg trung học sỗ, Tài liệu dành cho giáo viÊn, NXB Giáo dục Việt Nam, 3010 Tàng CKÒng giảo dục kĩ sống hoạt động giảo dục ngpài gĩờ ỉên ỉớp ỈTLỉòng trung học sở, Tài liệu dành cho giáo viên, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010 Tàng CKÒng giảo dục ỉã sống môn Ngữ vãn ỏ trỉiờng trung học sở, Tài liệu dành cho giáo viÊn, NXB Giáo dục Việt Nam, 3010 Tàng CKÒng giảo dục kĩ sổng môn Smh học tnàmg trung học sở, Tài liệu dành cho giáo viÊn, NXB Giáo dục Việt Nam, 3010 Giảo dục sống khoẻ mạnh, kĩ sổng cho trẻ trẻ vị ứiành niên, Bộ Giáo dục Đào tạo, 2000 Giảo dục kĩ nàng sổngcho trẻ em cỏ hồn cảnh khơ khăn, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, 2005 s Nguyên Thanh Bình, Giảo dục mọ t số kĩ nàng sống cho học sinh tmnghọc phổỉhông, mã sổ: B 2005-75-126; B 2007-17-57 103 ... sinh thục tổt quyỂn, bổn phận cửa minh phát triển tồn diện thể chất, trí tuệ, tinh thần đạo đúc Module làm rõ vấn đỂ bản, giúp giáo vĩÊn giáo dục kỉ sổng cho học sinh hiệu hơn, như: quan niệm... nguyÊn tấc giáo dục kỉ sổng; phương pháp giáo dục kỉ sổng cho học sinh trung học sờ w B MỤC TIÊU Quamodule này, giáo viên trung học sờ cỏ thể: - Hiểu rõ vấn đẺ cần thiết vỂ kỉ nâng sổng giáo dục kỉ... tra xem bạn làm song chua N Ểu chua xong cần hoàn lất tiếp, bổ sung (nếu thấy cần) để kết thủc module - Phiếu tụ đánh giá B) D TÀI LIỆU THAM KHẢO Tàng CKỊng giảo dục ỉã sống mơn Đĩa ỉí ỏ ỈTLỉòng