HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM HỒ VĂN TRỌNG TUYỂN CHỌN MỘT SỐ GIỐNG CỎ LÀM THỨC ĂN CHO TRÂU BÒ VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRONG SẢN XUẤT HẠT GIỐNG CỎ GHINÊ MOMBASA TẠI SƠN LA Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Người hướng dẫn khoa học: PGS TS Bùi Quang Tuấn NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NƠNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học vị Tôi cam đoan rằng, giúp đỡ cho việc thực luận văn cảm ơn thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng Tác giả luận văn Hồ Văn Trọng i năm 2017 LỜI CẢM ƠN Hoàn thành luận văn này, ngồi nỗ lực thân, tơi nhận giúp đỡ quý báu, bảo tận tình thầy hướng dẫn PGS.TS Bùi Quang Tuấn suốt qúa trình thực luận văn Nhân dịp hồn thành luận văn tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc thầy hướng dẫn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành quan tâm giúp đỡ thầy cô giáo Bộ môn Dinh dưỡng Thức ăn - khoa Chăn nuôi, trường Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam động viên giúp đỡ tơi q trình thực đề tài nghiên cứu Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Quản Lý dự án KHCN-TB.09C/13-18 tạo điều kiện cho tơi q trình thực đề tài nghiên cứu Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo cán viên chức Trường Đại học Tây Bắc tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ nhiệt tình cho tơi trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, người thân tạo điều kiện, động viên tơi q trình thực đề tài hoàn thành luận văn Hà Nội, ngày tháng Tác giả luận văn Hồ Văn Trọng ii năm 2017 MỤC LỤC Lời cam đoan I Lời cảm ơn II Mục lục III Danh mục chữ viết tắt V Danh mục bảng VI Danh mục hình VII Trích yếu luận văn VIII Thesis abstract IX Phần Mở đầu 1.1 Đặt vấn đề 1.2 1.3 Mục tiêu đề tài Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Phần Tổng quan tài liệu nghiên cứu 2.1 Đặc điểm sinh trưởng thức ăn chăn nuôi 2.1.1 2.1.2 Khái niệm sinh trưởng phát triển Đặc điểm sinh trưởng thân 2.1.3 Đặc điểm sinh trưởng thân, 13 2.2 Đặc điểm giống cỏ dùng thí nghiệm nghiên cứu 15 2.2.1 2.2.2 Cỏ VA06 (Pennisetum pupureum) 15 Cỏ Ghinê TD58 (Panicum maximum TD58) 16 2.2.3 2.2.4 Cỏ Guatemala 18 Cỏ Mulato (Brachiaria ruziziensis) 18 2.2.5 2.2.6 Cỏ Pas (Paspalum atratum) 19 Cỏ Stylo (Stylosanthe guianensis cv CIAT 184) 20 2.2.7 2.3 Cỏ Ghinê Mombasa (Panicum maximum cv Mombasa) 21 Tình hình nghiên cứu thức ăn chăn ni giới Việt Nam 22 2.3.1 Trên giới 22 2.3.2 Ở Việt Nam 24 Phần Vật liệu phương pháp nghiên cứu 29 3.1 Vật liệu, thời gian địa điểm nghiên cứu 29 3.2 3.3 Nội dung nghiên cứu 29 Phương pháp nghiên cứu 29 3.3.1 Nội dung 29 3.3.2 Nội dung 33 iii 3.4 Phương pháp xử lý số liệu 35 Phần Kết thảo luận 36 4.1 Điều kiện khu vực thí nghiệm 36 4.1.1 Đặc điểm tình hình thời tiết khu vực nghiên cứu 36 4.1.2 4.2 Thành phần dinh dưỡng đất khu vực nghiên cứu 37 Kết thí nghiệm tuyển chọn giống cỏ 38 4.2.1 4.2.2 Tỷ lệ sống cá giống cỏ thí nghiệm 38 Khả sinh trưởng tái sinh cỏ thí nghiệm 39 4.2.3 4.2.4 Kết theo dõi suất giống cỏ thí nghiệm 47 Thành phần hóa học giống cỏ thí nghiệm 48 4.3 Kết số biện pháp kỹ thuật sản xuất hạt giống cỏ ghinê mombasa 51 4.3.1 Ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất chất lượng hạt cỏ Ghinê Mombasa 51 4.3.2 Ảnh hưởng phương pháp thu hạt đến suất chất lượng hạt giống cỏ Ghinê Mombasa 53 4.3.3 Ước tính chi phí cho sản xuất hạt giống cỏ Ghinê Mombasa 55 Phần Kết luận kiến nghị 57 5.1 Kết luận 57 5.2 Kiến nghị 57 Tài liệu tham khảo 58 iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt ADF : Xơ sau thủy phân axit CIAT : Center of International Tropical Agriculture CS : Cộng Cv (%) : Hệ số biến động ĐVT : Đơn vị tính Kg : Kilogram KHKT : Khoa học kỹ thuật LSD : Tỷ lệ sai số ME : Năng lượng trao đổi NDF : Xơ sau thủy phân trung tính NL : Năng lượng Nxb : Nhà xuất OMD : Tỷ lệ tiêu hóa chất hữu P : Page (trang) Pr : Protein STT : Số thứ tự TB : Trung bình TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam Tr : Trang VCK : Vật chất khô VSV : Vi sinh vật TNHH : Trách nhiệm hữu hạn v DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Ảnh hưởng phân bón đến thành phần hố học thảm cỏ 12 Bảng 2.2 Ảnh hưởng cách bón phân nitơ đến suất cỏ trồng 13 Bảng 4.1 Diễn biến thời tiết khí hậu tỉnh Sơn La 2015, 2016 36 Bảng 4.2 Thành phần dinh dưỡng đất khu vực thí nghiệm 37 Bảng 4.3 Tỷ lệ sống giống cỏ thí nghiêm sau trồng 30 ngày (n=3) 38 Bảng 4.4 Chiều cao tốc độ sinh trưởng giống cỏ thí nghiệm giai đoạn 60 ngày tuổi (n=3) 39 Bảng 4.5 Chiều cao tái sinh giống cỏ thí nghiệm (n=3) 43 Bảng 4.6 Tốc độ tái sinh giống cỏ thí nghiệm mùa thu hoạch 45 Bảng 4.7 Năng suất chất xanh giống cỏ cắt năm thứ (n=3) 47 Bảng 4.8 Thành phần hóa học giống cỏ nghiên cứu 49 Bảng 4.9 Ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất hạt giống 52 Bảng 4.10 Ảnh hưởng khoảng cách trồng đến chất lượng hạt giống 52 Bảng 4.11 Ảnh hưởng phương pháp thu hạt đến suất hạt giống 53 Bảng 4.12 Ảnh hưởng phương pháp thu hạt đến đến chất lượng hạt giống 54 Bảng 4.13 Chi phí cho sản xuất hạt giống cỏ Ghinê Mombasa Sơn La 55 vi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1 Sơ đồ thí nghiệm 30 Hình 3.2 Sơ đồ trồng cỏ thí nghiệm 34 Hình 4.1 Chiều cao giống cỏ thí nghiệm giai đoạn tuổi thiết lập 41 Hình 4.2 Chiều cao tái sinh giống cỏ thí nghiệm qua mùa 44 Hình 4.3 Tốc độ tái sinh giống cỏ thí nghiệm 46 Hình 4.4 Năng suất chất xanh giống cỏ thí nghiệm cắt năm thứ 48 Hình 4.5 Một số hình ảnh phương pháp thu hạt thử tỷ lệ nảy mầm 56 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Hồ Văn Trọng Tên luận văn: Tuyển chọn giống cỏ làm thức ăn xanh cho trâu bò số biện pháp kỹ thuật sản xuất hạt giống cỏ Ghinê Mombasa Sơn La Ngành: Chăn nuôi; Mã số: 60.62.01.05 Tên sở đào tạo: Học viện Nơng nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu: - Tuyển chọn số giống cỏ, gồm: 3-4 giống có suất cao, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện sinh thái Sơn La làm thức ăn cho trâu bò - Đưa biện pháp kỹ thuật thích hợp áp dụng vào sản xuất hạt giống giống cỏ Ghinê Mombasa đạt suất cao, chất lượng tốt Vật liệu phương pháp nghiên cứu: Thí nghiệm tiến hành giống cỏ: VA06, Ghinê, Guatemala, Mulato II, Paspalum, Stylo cho nội dung 01 giống cỏ Ghinê Mombasa cho nội dung Nội dung 1: Thí nghiệm bố trí theo kiểu ngẫu nhiên hồn tồn với cơng thức (mỗi giống công thức), lặp lại lần Kết thập theo dõi tỷ lệ sống, khả sinh trưởng tái sinh giống cỏ thí nghiệm Nội dung 2: Thí nghiệm tiến hành nghiên cứu khoảng cách trồng khác (70 x 70 cm), (70 x 100 cm) (100 x 100 cm) Kết thu thập vào theo dõi ảnh hưởng mật độ trồng, phương pháp thu hạt đến suất, chất lượng hạt giống sơ ước tính giá trị kinh tế sản xuất hạt giống Kết kết luận: - Trong giống cỏ thí nghiệm giống cỏ cho suất cao cỏ VA06, Guatemala, Mualato 2, Ghinê, cụ thể suất chất xanh trung bình lứa cắt giống cỏ đạt tương ứng 41,37; 37,45; 39,90 32,30 tấn/ha - Khoảng cách trồng phương pháp thu hạt có ảnh hưởng rõ rệt đến suất, chất lượng hạt cỏ Ghinê Mombasa Khoảng cách trồng 70 x 100cm phương pháp thu hạt bao túi lưới phù hợp viii THESIS ABSTRACT Master candidate: Ho Van Trong Thesis title: “Study on the selection of some grass varieties for cattle and technical measures to produce Guinea Mombasa seed in Son La province” Major: Animal Science Code: 60.62.01.05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives: The study aimed to select some grass species, including: 3-4 high yield varieties, high quality and suitable with ecological conditions in Son La province The study aimed to propose appropriate technical measures to produce Guinea Mombasa seed with high yield and quality Materials and Methods: The study was carried out to test the growth and yield of six grass varieties including VA06, Guinea, Guatemala, Mulato II, Paspalum and Stylo - Content 1: Experiments were randomly divided into six treatments with replications for each variety The results were collected to acccess the growth and developmentof these grass varieties - Content 2: These forages were grown in experimental plots with different planting distances (70 x 70 cm), (70 x 100 cm) and (100 x 100 cm) The results were collected to acccess the growth and development of these grass varieties, seed quality and preliminary economic value estimation in seed production under natural conditions of the studied area Main findings and conclusions: The results of the experiment showed: - VA06, Guatemala, Mualato and Guinea had the highest capability of growth and yield; yielded range from 32.30 - 41.37 tons/ha/harvest - The planting distance and seed collection methods had a significant effect on the yield and quality of the Guinea Mombasa grass seed The planting distance of 70 x 100cm and mesh harvest bags was most suitable ix Hình 4.4 Năng suất chất xanh giống cỏ thí nghiệm cắt năm thứ Hình 4.4 cho thấy suất lứa cỏ cắt năm có thay đổi rõ rệt Ở năm thu hoạch sau trồng, giống cỏ nghiên cứu chúng tơi thấy: có giống cỏ có suất cao lứa thứ cao lứa thứ sau giảm từ lứa thứ trở Riêng giống cỏ Stylo không theo quy luật tốc độ tái sinh qua lứa cắt giảm Sở dĩ suất giống cỏ giảm dần từ lứa cắt thứ trở thời điểm mà khơ, lượng mưa ít, độ ẩm đất thấp, nhiệt độ cường độ chiếu sáng giảm, trí có ngày cịn có sương muối nên bất lợi cho cỏ phát triển Mặt khác, dinh dưỡng đất giảm cung cấp cho lứa trước, đất khơ rễ cỏ khó hoạt động để hút chất dinh dưỡng, tế bào khơng đủ độ bão hịa để phát triển nên ảnh hưởng đến tốc độ tái sinh cỏ 4.2.4 Thành phần hóa học giống cỏ thí nghiệm Bên cạnh yếu tố suất chất xanh, suất protein thành phần hóa học dinh dưỡng yếu tố quan trọng định chất lượng thức ăn qua góp phần nâng cao hiệu chăn ni gia súc nhai lại Phân tích thành phần hóa học dinh dưỡng cỏ độ tuổi thu hoạch cho thấy vật chất khô (VCK) yếu tố quan trọng, cho biết tổng lượng chất khô thu đơn vị diện tích gieo trồng tương ứng với số lượng cung cấp cho gia súc sử dụng Chúng tơi tiến hành phân tích thành phần hóa học cỏ lứa cắt thứ 5, tuổi thu hoạch 60 ngày tuổi cỏ P.P VA06, cỏ Guatemala 50 ngày tuổi cỏ P TD58; cỏ Mulato II; cỏ P atratum cỏ Stylo Kết phân tích thể bảng 4.8 48 Bảng 4.8 Thành phần hóa học giống cỏ nghiên cứu (n=3) Tính theo VCK (%) ME (Kcal/kg ME VCK % Pr Lipid Tro Ca P NDF ADF ADL Xơ DXKN VCK) (Kcal/kg chất xanh) VA06 19,75 11,27 1,77 17,35 0,7 0,2 66,31 33,99 17,11 27,10 42,51 1726 354,31 TD58 18,84 9,68 1,32 13,52 0,1 0,2 65,12 30,12 13,40 31,23 53,6 1654 326,07 Guate 21,51 10,70 1,06 13,30 0,6 0,2 66,51 31,02 7,01 23,90 44,6 1982 498,01 Mul II 20,63 11,64 0,31 7,09 0,6 0,2 77,03 36,09 10,03 28,53 51,9 1918 396,16 Pas 20,08 9,36 1,23 9,80 1,0 0,0 77,50 37,81 10,70 28,89 47,6 1928 402,74 S CIAT 21,73 15,81 2,57 6,74 0,13 0,09 64,84 56,53 17,31 25,62 36,0 1909 441,47 Giống thí nghiệm 49 Tỷ lệ vật chất khơ giống cỏ thí nghiệm biến động từ 18,84% 21,73%, thấp cỏ Guatemala (18,84%), cỏ P.P VA06 (19,75%) cao cỏ stylo (21,73%) cỏ Mulato (21,51%), cỏ P atratum 20,08% Hàm lượng protein thô chứa phần thu cắt chất xanh giống cỏ thí nghiệm biến động từ 9,36% - 15,81% (bảng 3.7) cao giống Stylo 15,87%, thấp giống P atratum 9,36% Theo Hoàng Văn Tạo Trần Đức Viên (2012) hàm lượng protein thô chứa phần thu cắt chất xanh giống cỏ hòa thảo biến động từ 8,2 - 13,8%, kết phân tích thành phần dinh dưỡng giống cỏ thấp Về lượng trao đổi (ME) cao giống B Mulato 1982Kcal thấp giống Guatemala 1654 Kcal Chất béo cung cấp số axit béo giúp cho động vật dễ tiêu hoá, kích thích tiêu hố Tỷ lệ chất béo giống cỏ thí nghiệm khoảng từ 0,31 - 2,57%, thấp P.M TD58 (0,31%), cao giống cỏ Stylo (2,57%) Đối với giống cỏ lại B Mulato 2; P.P VA06; Guatemal P atratum có tỷ lệ chất béo là: 1,06%; 1,77%; 1,32% 1,23% Tro chất khống vơ thức ăn gia súc, cung cấp K Na Ở giống cỏ thí nghiệm, tỷ lệ tro từ 6,74 - 17,35%, thấp cỏ Stylo với 6,74%, cao P.P VA06 với 17,35% Hàm lượng Ca, P chất khoáng cần thiết cho tiêu hoá tăng trưởng, qua phân tích chúng tơi nhận thấy giống cỏ thí nghiệm có tỷ lệ Ca P gần tương đương NDF xơ tẩy trung tính, thể chất xơ tiêu hóa dày gia súc, NDF cao khả tiêu hố lớn Nhìn chung họ hồ thảo có tỷ lệ NDF cao so với họ đậu ADF chất xơ tẩy axit, khơng tiêu hố mơi trường cỏ tiêu hố mơi trường axit, ADF q cao khơng tốt cho gia súc Ở họ hoà thảo, ADF từ 30,12 – 37,81%, họ đậu ADF từ 56,53% ADL tiêu hố mơi trường axít, ADL q cao chất lượng thức ăn gia súc ngược lại Ở họ hoà thảo, ADL từ 7,01 17,11% Cỏ B Mulato II P.M TD58 có tỷ lệ ADL thấp, tương ứng 7,01% 10,03% Ở họ đậu, ADL 17,31% ME lượng trao đổi thức ăn mà gia súc sử dụng, tiêu quan trọng, ME thức ăn gia súc cao chất lượng 50 tốt ngược lại ME chất khơ họ hồ thảo họ đậu cao, từ 1874 (Stylo Ciat 184)-263 1Kcal/kg chất khơ (keo dậu) Cịn ME chất xanh từ 396,08 (Ghine purple TD58)-550,61 Kcal/kg chất xanh (Burgady bean) Nhận xét chung thí nghiệm 1: Các giống cỏ có suất cao VA06, TD58, Guate Mul II, cụ thể suất chất xanh giống cỏ đạt là: 41,37; 32,30; 37,45 39,90 tấn/ha/lứa cắt Tốc độ tái sinh trung bình giống cỏ thí nghiệm năm dao động khoảng từ 0,49 - 1,90 cm/ngày, giống cỏ có tốc độ tái sinh thấp cỏ Stylo với 0,49 cm/ngày giống cỏ P atratum, cao giống cỏ VA06 đạt 1,90 cm/ngày Các giống cỏ Ghinê, Mulaato cỏ Guatemala có tốc độ tái sinh trung bình năm đạt là: 1,42 cm/ngày; 1,42 cm/ngày 1,36 cm/ngày Tỷ lệ vật chất khô giống cỏ thí nghiệm biến động từ 18,84% 21,73%, thấp cỏ Guatemala (18,84%), cỏ P.P VA06 (19,75%) cao cỏ stylo (21,73%) cỏ Mulato (21,51%), cỏ P atratum 20,08% Hàm lượng protein thô chứa phần thu cắt chất xanh giống cỏ thí nghiệm biến động từ 9,36% - 15,81% (bảng 3.7) cao giống Stylo 15,87%, thấp giống P atratum 9,36% 4.3 KẾT QUẢ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRONG SẢN XUẤT HẠT GIỐNG CỎ GHINÊ MOMBASA 4.3.1 Ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất chất lượng hạt cỏ Ghinê Mombasa 4.3.1.1 Ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất hạt giống Khoảng cách trồng để thu suất chất xanh cao, tận dụng triệt để đất trồng với mật độ dày hơn, kết hợp với bón nhiều phân Tuy nhiên trồng với mục đích thu hạt mục đích khơng phải sinh khối chất xanh mà cho cỏ đẻ nhiều nhánh, nhiều hoa nhiều hạt với mục đích khoảng cách trồng cỏ Ghinê Mombas cần phải nghiên cứu, khảo sát để chọn khoảng cách trồng phù hợp Kết nghiên cứu ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất hạt cỏ Ghinê Mombasa chúng tơi trình bày bảng 4.9 51 Bảng 4.9 Ảnh hưởng khoảng cách trồng cỏ đến suất hạt giống Khoảng cách trồng 70 x 70 cm 70 x 100 cm 100 x 100 cm Số khóm/m2 2,04 1,42 1,00 Số chồi/khóm Năng suất hạt (kg/ha) ( X ± SE) 67,13a ± 1,09 63,21b ± 2,56 52,13c ± 1,17 ( X ± SE) 558,52a ± 14,26 563,95a ± 12,04 483,93b ± 17,83 Ghi chú: Trong cột số mang chữ khác sai khác có ý nghĩa thống kê (P