HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM TRẦN THANH SƠN NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA MỨC NĂNG LƯỢNG TRAO ĐỔI (ME) VÀ PROTEIN TRONG KHẨU PHẦN ĂN CỦA BÒ LAI (BBB x lai Sind) NUÔI THỊT TẠI HÀ NỘI Chuyên ngành: Mã số: Người hướng dẫn khoa học: Chăn nuôi 60.62.01.05 TS Lê Việt Phương NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng Tác giả luận văn Trần Thanh Sơn i năm 2017 LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới TS Lê Việt Phương - Học viện Nông nghiệp Việt Nam dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho tơi suốt q trình học tập thực đề tài Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Dinh dưỡng Thức ăn, Khoa Chăn nuôi – Học Viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hoàn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức Đảng ủy khối quan tỉnh Vĩnh Phúc giúp đỡ tạo điều kiện cho tơi suốt q trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng Tác giả luận văn Trần Thanh Sơn ii năm 2017 MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh sách ký hiệu, chữ viết tắt v Danh mục bảng vi Danh mục hình, đồ thị vii Trích yếu luận văn viii Thesis summary x Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.3 Ý nghĩa khoa học ý nghĩa thực tiễn 1.3.1 Ý nghĩa khoa học 1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Cơ sở khoa học đề tài 2.1.1 Trao đổi lượng gia súc nhai lại 2.1.2 Q trình tiêu hóa thức ăn trao đổi chất cỏ loài nhai lại 2.1.3 Phương pháp xác định loại lượng thức ăn cho gia súc nhai lại 2.1.4 Các hệ thống lượng dinh dưỡng gia súc nhai lại 10 2.2 Tình hình nghiên cứu nước nước ngồi 13 2.2.1 Tình hình nghiên cứu nước 13 2.2.2 Tình hình nghiên cứu ngồi nước 16 Phần Vật liệu phương pháp nghiên cứu 22 3.1 Đối tượng, địa điểm thời gian nghiên cứu 22 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 22 3.1.2 Địa điểm nghiên cứu 22 3.1.3 Thời gian nghiên cứu 22 3.2 Nội dung nghiên cứu 22 3.3 Phương pháp nghiên cứu 22 iii 3.3.1 Ảnh hưởng mức lượng trao đổi protein phần ăn cho nhóm bị lai (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi 22 3.3.2 Phương pháp phân tích thức ăn 26 3.4 Phương pháp xử lý số liệu 27 Phần Kết thảo luận 28 4.1 Khả sinh trưởng bò lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi 28 4.1.1 Sinh trưởng tích lũy bò lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi 28 4.1.2 Sinh trưởng tuyệt đối bê lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn 6-12 tháng tuổi 31 4.1.3 Sinh trưởng tương đối bê lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi 36 4.1.4 Khả thu nhận thức ăn bê lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi 38 4.2 Hiệu sử dụng thức ăn bê thí nghiệm 42 4.2.1 Tiêu tốn vật chất khô/1kg tăng khối lượng 42 4.2.2 Tiêu tốn protein/1kg tăng khối lượng 45 4.2.3 Tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng bê thí nghiệm 48 4.3 Tiền chi phí thức ăn cho tăng khối lượng bò 51 Phần Kết luận kiến nghị 55 5.1 Kết luận 55 5.2 Kiến nghị 55 Tài liệu tham khảo 56 iv DANH SÁCH CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt BBB Cs Nghĩa đầy đủ Blanc Bleu Belge Cộng Cv ĐVT Hệ số biến động Đơn vị tính FAO GT Tổ chức Lương thực Nơng nghiệp Liên hiệp quốc Giới tính KLCT ĐC Khối lượng thể Đối chứng Mean (M) NT Giá trị trung bình Nghiệm thức NN&PTNT TA Nơng nghiệp Phát triển nông thôn Thức ăn TTNC TTTA Trung tâm nghiên cứu Tiêu tốn thức ăn TNHH MTV SE Trách nhiệm hữu hạn thành viên Sai số tiêu chuẩn SS VCK Sơ sinh Vật chất khô VSV Vi sinh vật v DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Sơ đồ bố trí thí nghiệm 23 Bảng 3.2 Bảng thành phần hóa học giá trị dinh dưỡng thức ăn thí nghiệm .24 Bảng 3.3 Khẩu phần thí nghiệm 25 Bảng 4.1 Khối lượng bê thời gian thí nghiệm (kg) 30 Bảng 4.2 Sinh trưởng tuyệt đối bê thí nghiệm (g/con/ngày) .32 Bảng 4.3 Sinh trưởng tương đối bê thí nghiệm (%) 37 Bảng 4.4 Thức ăn thu nhận (kg VCK/con/ngày) .40 Bảng 4.5 Hiệu sử dụng thức ăn (kg VCK/ kg tăng khối lượng) 44 Bảng 4.6 Tiêu tốn protein/kg tăng khối lượng (g protein thô/kg tăng khối lượng) .47 Bảng 4.7 Tiêu tốn lượng /kg tăng khối lượng (Mj ME/ kg tăng khối lượng) .50 Bảng 4.8 Ước tính tiền thức ăn cho kg tăng khối lượng (nghìn đồng/kg tăng khối lượng) 53 vi DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ Hình 2.1 Tiêu hố prôtein carbohydrate cỏ Hình 2.2 Q trình chuyển hố hợp chất chứa ni tơ cỏ gia súc nhai lại Hình 4.1 Khối lượng bê qua tháng thí nghiệm 31 Hình 4.2 Sinh trưởng tuyệt đối bê thí nghiệm (g/con/ngày) 35 Hình 4.3 Sinh trưởng tương đối bê thí nghiệm (%) 37 Hình 4.4 Khả thu nhận thức ăn bê lai F1 tháng tuổi 41 Hình 4.5 Tiêu tốn Kg VCK/1kg tăng trọng 45 Hình 4.6 Tiêu tốn g Protein thơ/ 1kg tăng trọng 48 Hình 4.7 Tiêu tốn lượng Mj ME/kg tăng trọng 51 Hình 4.8 Tiền thức ăn cho kg tăng khối lượng (nghìn đồng/ kg) .54 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Trần Thanh Sơn Tên luận văn: “Nghiên cứu ảnh hưởng mức lượng trao đổi (ME) protein phần ăn bò lai (BBB x lai Sind) nuôi thịt Hà Nội” Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên sở đào tạo: Học Viện Nông nghiệp Việt Nam Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá ảnh hưởng mức lượng trao đổi (ME) protein thơ phần ăn cho bị lai (BBB x lai Sind) nuôi thịt Hà Nội Nội dung nghiên cứu: - Ảnh hưởng mức lượng trao đổi protein phần ăn cho nhóm bị lai (BBB x lai Sind) giai đoạn - 12 tháng tuổi tiêu nghiên cứu bao gồm: + Thức ăn thu nhận bò; + Tăng khối lượng bò; + Tiêu tốn thức ăn cho tăng khối lượng; + Tiền chi phí thức ăn cho tăng khối lượng Phương pháp nghiên cứu Đề tài tiến hành thử nghiệm mức lượng protein phần ăn sau: Khẩu phần 1: Mức ME 9,5 Mj/kg VCK phần protein thô 13% (tính theo VCK phần) Khẩu phần 2: Mức ME 10,0 Mj/kg VCK phần protein thô 14,0% (tính theo VCK phần) Khẩu phần 3: Mật độ ME 10,5 Mj/kg VCK phần protein thơ 15% (tính theo VCK phần) Chọn 18 bê (tỷ lệ đực/cái 50/50) khoảng tháng tuổi, đồng khối lượng, chia thành lô thí nghiệm Thí nghiệm bố trí theo mơ hình khối ngẫu nhiên hồn tồn Bê lơ ăn phần ăn hỗn hợp hoàn chỉnh riêng, bê nuôi riêng rẽ, đánh số tai để theo dõi tiêu: khối lượng bê hàng tháng, thức ăn thu nhận hàng ngày viii Kết nghiên cứu - Bò lai F1 (BBB x lai Sind) giai đoạn 6-12 tháng tuổi sử dụng phần có mức lượng ME protein thơ vật chất khô phần 9,5 Mj/kg 13%; 10,0 Mj/kg 14,0% ; 10,5Mj/kg 15% có khả sinh trưởng tốt, tăng trọng trung bình từ 845,6 - 909,7 g/con/ngày - Sử dụng phần có mức lượng trao đổi protein thơ vật chất khô 10,0 Mj/kg CK 14,0% có hiệu cao nhất, tiêu sau: + Sinh trưởng tuyệt đối: 903,5 g/con/ngày + Thức ăn thu nhận: 6,78 kg VCK/ con/ngày + Tiêu tốn TĂ/ kg tăng khối lượng: 7,61 kg VCK/ kg tăng khối lượng; + Tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng: 77,05 Mj ME/kg tăng khối lượng; + Tiêu tốn protein/kg tăng khối lượng: 1058,8 g protein thô/ kg tăng khối lượng; - Trong thời gian thí nghiệm tiền chi phí thức ăn/kg tăng khối lượng 28,62 nghìn đồng/ kg tăng khối lượng ix Bảng 4.6 Tiêu tốn protein/kg tăng khối lượng (g protein thô/kg tăng khối lượng) Tháng TN Toàn kỳ GT n Cái Đực Chung Cái Đực Chung Cái Đực Chung Cái Đực Chung Cái Đực Chung Cái Đực Chung Cái Đực Chung 3 3 3 3 3 3 3 NT1 1040,60 1011,90 1026,20 1070,00 1035,00 1052,50 1040,80 1021,10 1031,00 1163,80 1148,60ab 1156,20b 1126,00 1113,60 1119,80 1170,70b 1118,50ab 1144,60b 1102,00ab 1074,80ab 1088,40b ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 53,30 88,30 46,60 8,10 20,10 12,50 21,30 71,50 33,70 18,60 16,60 11,70 77,60 66,60 45,80 26,80 5,81 16,90 9,64 16,40 10,50 NT2 CV (%) 8,87 15,11 11,11 1,31 3,37 2,90 3,54 12,13 8,00 2,77 2,51 2,47 11,93 10,37 10,02 3,97 0,90 3,62 1,52 2,64 2,35 989,10 905,00 947,10 1028,80 984,01 1006,40 1041,90 1013,10 1027,50 1131,00 1112,10b 1121,50b 1110,50 1059,90 1085,20 1168,80b 1161,60b 1165,20b 1078,30b 1039,30b 1058,80b ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 46,60 28,50 30,80 33,00 2,22 17,90 8,64 10,40 8,84 27,00 13,70 14,20 37,50 54,80 31,80 4,99 33,40 15,20 9,34 9,51 10,60 NT3 CV (%) 8,15 5,45 7,97 5,56 0,39 4,35 1,44 1,78 2,11 4,13 2,13 3,09 5,85 8,96 7,18 0,74 4,99 3,20 1,50 1,58 2,44 1003,20 963,30 983,30 1092,90 1055,00 1073,90 1121,90 1089,00 1105,50 1247,80 1194,70a 1221,20a 1192,90 1166,30 1179,60 1268,80a 1216,50a 1242,70a 1154,60a 1114,10a 1134,40a ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± Ghi chú: Trong hàng ngang, chữ số mang chữ khác khác có ý nghĩa thống kê (p< 0,05) 47 56,30 57,20 37,00 36,30 37,90 24,90 50,10 29,10 26,90 50,00 11,00 25,80 28,80 3,12 14,30 23,90 14,30 17,10 21,70 13,50 14,60 CV (%) 9,72 10,29 9,22 5,75 6,22 5,69 7,73 4,62 5,96 6,94 1,59 5,17 4,18 0,46 2,96 3,26 2,03 3,37 3,25 2,11 3,15 Hình 4.6 Tiêu tốn g Protein thơ/ 1kg tăng trọng Qua hình 4.6 cho thấy, mức tiêu tốn protein NT3 tháng thí nghiệm thứ thấp mức tiêu tốn protein NT1 Nhưng từ tháng thứ trở đi, mức tiêu tốn protein NT3 cao tỷ lệ protein NT3 có hàm lượng cao 15%; Ở tháng thí nghiệm thứ tháng thí nghiện khơng có sai khác lớn tiêu tốn protein NT1 NT2 4.2.3 Tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng bê thí nghiệm Tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng bị thí nghiệm trình bày bảng 4.7 Kết bảng 4.7 cho thấy, tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng bò tất nghiệm thức tăng dần qua tháng thí nghiệm, điều quy luật bình thường động vật giai đoạn sinh trưởng, giai đoạn non, chúng ln có khả lợi dụng thức ăn tốt khả ghi nhận giảm dần chúng dần lớn lên Qua bảng 4.7 chúng tơi nhận thấy từ tháng thí nghiệm đầu tiên, tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng bê nghiệm thức có phân hóa, đó, tháng thí nghiệm đầu, bị nghiệm thức có tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng cao nhất, 75,05 76,97 Mj ME/kg tăng khối lượng thấp bò NT2, hai tháng tiêu 68,92 73,24 Mj ME/kg tăng khối lượng Từ tháng thí nghiệm thứ trở đi, xếp hạng tiêu có thay đổi vị trí bị NT1 NT3, đó, bị NT3 (được ăn phần có 10,5Mj 48 ME/kg VCK protein thơ 15%) bắt đầu tăng tiêu tốn lượng/kg tăng khối lượng chiếm vị trí cao nhất, thấp bò NT1 Ở bò thuộc NT2, tiêu ln ghi nhận thấp tồn thời gian tiến hành thí nghiệm Ở tháng thí nghiệm thứ bắt đầu ghi nhận khác biệt có ý nghĩa thống kê tiêu bê nghiệm thức, cụ thể bò thuộc NT3 có mức tiêu tốn 86,81 Mj ME/kg tăng khối lượng, cao có ý nghĩa thống kê so với bị NT2 - 81,62 Mj ME/kg tăng khối lượng Trong đó, bị NT có tiêu 84,56 Mj ME/kg tăng khối lượng khơng sai khác có ý nghĩa thống kê so với bò NT2 NT3 Trong tháng thí nghiệm thứ lại ghi nhận khác biệt có ý nghĩa thống kê tiêu bị thuộc NT3 NT1, đó, để tăng kg khối lượng, bò ăn thức ăn có 10,5 Mj ME 15% protein vật chất khơ phải tiêu tốn 88,34 Mj ME, bị NT1 tiêu thấp có ý nghĩa thống kê - 83,70 Mj ME Tính trung bình chung tồn thí nghiệm ghi nhận khác biệt tiêu nghiệm thức có sai khác có ý nghĩa thống kê với mức p