HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM PHƯƠNG DUNG PHÂN TÍCH MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ LÀM PHÁT SINH VÀ LÂY LAN HỘI CHỨNG RỐI LOẠN SINH SẢN VÀ HÔ HẤP (PRRS) Ở ĐÀN LỢN NUÔI TẠI TỈNH HƯNG YÊN TRONG HAI NĂM 2015-2016 Chuyên ngành: Thú y Mã số: 60.64.01.01 Người hướng dẫn khoa học: TS Lại Thị Lan Hương TS Phạm Minh Hằng NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NƠNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Phạm Phương Dung i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn, tơi nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới TS Lại Thị Lan Hương (Bộ môn Giải phẫu tổ chức, Khoa Thú y) TS Phạm Minh Hằng (Bộ môn Dịch tễ Bệnh lý, Viện Thú y quốc gia) tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho tơi suốt q trình học tập thực đề tài Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Giải phẫu tổ chức, Khoa Thú y - Học viện Nơng nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức Viện Thú y quốc gia giúp đỡ tạo điều kiện cho tơi suốt q trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Phạm Phương Dung ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục hình biểu đồ viii Trích yếu luận văn ix Thesis abstract xi Phần Mở đầu Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Khái quát chung 2.1.1 Hiểu biết PRRS 2.1.2 Tình hình hội chứng rối loạn sinh sản hô hấp lợn (PRRS) giới 2.1.3 Tình hình hội chứng rối loạn sinh sản hô hấp lợn (PRRS) nước 2.2 Căn bệnh 2.2.1 Hình thái cấu trúc virus 2.2.2 Phân loại 2.2.3 Sức đề kháng virus PRRS 11 2.2.4 Đặc tính ni cấy virus PRRS mơi trường tế bào 12 2.2.5 Khả gây bệnh 12 2.3 Dịch tễ học 12 2.3.1 Loài vật mắc bệnh 12 2.3.2 Chất chứa virus 13 2.3.3 Động vật môi giới truyền virus 13 2.3.4 Đường lây truyền 14 2.4 Cơ chế sinh bệnh 15 2.5 Triệu chứng 16 2.6 Bệnh tích 17 2.7 Chẩn đoán 17 iii 2.7.1 Chẩn đoán lâm sàng 18 2.7.2 Chẩn đoán phịng thí nghiệm 18 2.7.3 Các vi khuẩn kế phát 18 2.8 Phòng điều trị bệnh 19 2.8.1 Phòng bệnh 19 2.8.2 Điều trị bệnh 21 2.8.3 Chống dịch 22 2.9 Yếu tố nguy 22 2.9.1 Khái niệm 22 2.9.2 Phương pháp xác định yếu tố nguy 23 2.9.3 Tỷ số lệch OR (Odd Ratio) nghiên cứu bệnh chứng (Case- Control Study) 23 Phần Đối tượng, nội dung phương pháp nghiên cứu 24 3.1 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 24 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 24 3.1.2 Thời gian nghiên cứu 24 3.1.3 Địa điểm nghiên cứu 24 3.2 Nội dung nghiên cứu 24 3.2.1 Nghiên cứu tình hình chăn ni, vệ sinh khử trùng, tiêm phịng dịch tai xanh chăn nuôi lợn tỉnh Hưng Yên 24 3.2.2 Nghiên cứu tỷ lệ huyết dương tính với kháng thể virus PRRS lưu hành đàn lợn nuôi tỉnh Hưng Yên hai năm (2015-2016) 24 3.2.3 Phân tích số yếu tố nguy làm phát sinh lây lan dịch Lợn tai xanh 24 3.3 Phương pháp nghiên cứu 25 3.3.1 Lập phiếu điều tra thu thập thông tin: 424 phiếu 25 3.3.2 Phương pháp bố trí lấy mẫu huyết bảo quản 25 3.3.3 Phương pháp ELISA: sử dụng kit PRRS-HERDCHECKX3 IDEXX (theo hướng dẫn nhà sản xuất) 25 3.4 Phương pháp xử lý số liệu 26 Phần Kết thảo luận 29 4.1 Tình hình chăn ni, vệ sinh, tiêm phòng dịch bệnh lợn tai xanh tỉnh Hưng Yên 29 iv 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 29 4.1.2 Tình hình chăn ni 30 4.1.3 Vệ sinh chăn nuôi hộ điều tra 35 4.1.4 Tình hình tiêm phịng vacxin lợn tai xanh hộ điều tra 38 4.1.5 Xử lý có dịch lợn tai xanh 39 4.2 Nghiên cứu tỷ lệ huyết dương tính với kháng thể virus PRRS lưu hành đàn lợn nuôi tỉnh Hưng Yên (2015-2016) 40 4.2.1 Tỷ lệ huyết dương tính với kháng thể virus PRRS lợn chưa tiêm phòng vacxin lợn tai xanh 40 4.2.2 Tỷ lệ huyết dương tính với kháng thể virus PRRS lợn tiêm phòng vacxin Lợn tai xanh 40 4.3 Một số yếu tố nguy làm phát sinh lây lan hội chứng rối loạn sinh sản hô hấp Hưng Yên 41 4.3.1 Địa điểm chăn nuôi gần đường quốc lộ