BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI - LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG HỆ THỐNG SCADA CHO LƯỚI ĐIỆN 110KV TRÊN ĐỊA BÀN HÀ TÂY NGÀNH: MẠNG VÀ HỆ THỐNG ĐIỆN MÃ SỐ: ĐÀO QUANG MINH Người hướng dẫn khoa học: VS.GS.TSKH TRẦN ĐÌNH LONG HÀ NỘI - 2008 LỜI CAM ĐOAN Luận văn tác giả bắt đầu thực từ thức nhận đề tài Ngoài ra, trước đăng ký nhận đề tài, tác giả có thời gian thu thập tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau: sách, tạp chí, Internet, tài liệu kỹ thuật đơn vị tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Với kết đạt luận văn, tác giả xin cam đoan sản phẩm tác giả thực hoàn thành Tác giả MỤC LỤC Lời cam đoan ix Mục lục ix Danh mục thuật ngữ ix Danh mục bảng ix Danh mục hình vẽ ix MỞ ĐẦU ix CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐIỆN LỰC VÀ ỨNG DỤNG Ở HTĐ VN 1.1 Vai trò hệ thống thông tin điện lực 1 1.1.1 Đáp ứng nhu cầu thông tin vận hành cho trung tâm điều độ 1.1.2 Đảm bảo nhu cầu thông tin quản lý 1.2 Một số kênh thông tin hệ thống điện 1.2.1 Kênh thông tin truyền dẫn quang 1.2.2 Kênh thông tin vô tuyến 14 1.2.3 Kênh tải ba PLC (Power Line Carrier) 19 1.2.4 Cáp thông tin 24 1.3 Kết luận 28 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KỸ THUẬT TRUYỀN THÔNG ĐỂ XÂY DỰNG HỆ ĐIỀU KHIỂN 2.1 Chế độ truyền tải 29 29 2.1.1 Truyền bit song song truyền bit nối tiếp 29 2.1.2 Truyền đồng không đồng 30 2.1.3 Truyền chiều, hai chiều toàn phần gián đoạn 30 2.1.4 Truyền tải dải sở,dải mang dải rộng 31 2.1.5 Đường truyền vật lý 32 2.2 Cấu trúc mạng (Topology): 33 2.2.1.Cấu trúc bus 35 2.2.2.Cấu trúc mạch vịng 36 2.2.3.Cấu trúc hình 37 2.2.4 Cấu trúc hình 38 2.3 Các tiêu chuẩn thông tin hệ thống điện 39 2.3.1 Kiến trúc giao thức OSI 40 2.3.2 Các chuẩn thông tin liên lạc 43 2.4 Kết luận 49 CHƯƠNG 3: SCADA VÀ CÁC ỨNG DỤNG QUẢN LÝ ĐIỀU KHIỂN TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN 51 3.1 Cơ sở liệu thời gian thực 51 3.2 Hệ thống điều khiển từ xa 53 3.3 Các hệ thống quản lý mạng (Network Manager) 55 3.3.1 Khái niệm chung 55 3.3.2 Hệ thống quản lý SCADA 56 3.3.3 Hệ thống quản lý lượng EMS 57 3.3.4 Hệ thống tự động phân phối DA (Distribution Automation) 58 3.4 Phần cứng trung tâm (Master Station Hardware) 61 3.4.1 Máy tính chủ (Server ) 61 3.4.2 Các trạm công tác (Workstations) 62 3.4.3 Thiết bị tiền xử lý (Front-end processor) 63 3.4.4 Mạng nội (Local Area Network) 63 3.4.5 Router 63 3.5 Thiết bị đầu cuối RTU (Remote Terminal Unit) 64 3.5.1 Cấu tạo chung RTU 64 3.5.2 Các ứng dụng RTU 65 3.6 Hệ thống thông tin liên lạc SCADA 68 3.6.1 Cấu trúc mạng 68 3.6.2 Kênh thông tin liên lạc 71 3.7 Các chức hệ thống SCADA 74 3.7.1 Chức thu nhập liệu ( Data acquisition) 74 3.7.2 Chức thị trạng thái (Status indications) 75 3.7.3 Chức đo lường 76 3.7.4 Chức giám sát báo cáo (Monitoring and event reporting) 77 3.7.5 Chức điều khiển 79 3.7.6 Chức tính tốn 80 3.8 Kết luận 80 CHƯƠNG 4: HIỆN TRẠNG TRANG THIẾT BỊ ĐO LƯỜNG, BẢO VỆ, TỰ ĐỘNG HOÁ VÀ ĐIỀU KHIỂN TRONG LƯỚI ĐIỆN 110kV HÀ TÂY 81 4.1 Giới thiệu chung lưới điện 110kV Hà Tây 81 4.1.1 Giới thiệu chung 81 4.1.2 Thực trạng trạm biến áp 110kV khu vực Hà Tây 81 4.1.3 Các tuyến đường dây 110kV khu vực Hà Tây 82 4.2 Hiện trạng trang thiết bị đo lường, bảo vệ, tự động hoá điều khiển lưới điện 110kV tỉnh Hà Tây 84 4.2.1 Hiện trạng trang thiết bị bảo vệ 84 4.2.2 Hiện trạng trang thiết bị đo lường 87 4.2.3 Hiện trạng trang thiết bị tự động hoá điều khiển 87 4.3 Kết luận 88 CHƯƠNG 5: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KỸ THUẬT THIẾT KẾ HỆ THỐNG SCADA CHO LƯỚI ĐIỆN 110KV TRÊN ĐỊA BÀN HÀ TÂY 5.1 Cơ sở thiết kế hệ thống SCADA 89 89 5.2 Các nguyên tắc chung thiết kế SCADA 90 5.2.1 Thiết kế RTU 90 5.2.2 Hệ thống viễn thông 92 5.2.3 Giao thức viễn thông 93 5.3 Các giải pháp kỹ thuật thiết kế hệ thống SCADA 93 5.3.1 Thiết kế thiết bị đầu cuối RTU (Remote Terminal Unit) 93 5.3.2 Thiết kế phần cứng trung tâm 98 5.3.4 Thiết kế phần mềm 103 5.3.4 Giải pháp hệ thống thông tin SCADA 105 5.3.3 Thiết kế hệ thống cấp nguồn cho SCADA 107 5.4 Kết luận 108 Kết luận chung ix Tài liệu tham khảo ix Phụ lục ix DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ DA Distribution Automation Hệ thống tự động phân phối DC District Control Center Trung tâm điều khiển cấp điện lực DMS Distribution Management System Hệ thống quản lý phân phối EMS Energy Management System Hệ thống quản lý lượng GPS Global Positioning System Hệ thống định vị toàn cầu HMI Human Machine Interface Giao diện người máy I&C Instrumentation and Control Thiết bị đo điều khiển ICCP Inter- Control Center Communication Giao thức truyền thông Protocol trung tâm điều khiển IEDs Intelligent Electronic Devices Thiết bị điện tử thông minh ISO International Organization for Tổ chức quốc tế tiêu chuẩn hoá Standardization LAN Local Area Network Mạng nội NC National Control Center Trung tâm điều khiển cấp quốc gia PLC Power Line Carrier Tải ba RC Regional Control Center Trung tâm điều khiển cấp miền RTU Remote Terminal Units Thiết bị đầu cuối SAS Substation Automation System Hệ thống tự động hóa trạm biến áp SCADA Supervisory Control And Hệ thống giám sát điều khiển Data Acquisition thu thập liệu SOE Sequence Of Event Chuỗi kiện STP Shielded Twisted Pair Cáp đơi dây xoắn có bọc kim TCP/IP Transmission Control Protocol Giao thức kiểm soát truyền thông /Internet Protocol Internet UHF Ultra High Frequency Dải tần số cực cao UTP Unshielded Twisted Pair Cáp đôi dây xoắn không bọc kim VHF Very High Frequency Dải tần số cao WAN Wide Area Network Mạng diện rộng DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Địa trạm điện trung tâm điều độ có kênh Hotline với A0 Bảng 1.2 Địa trạm điện trung tâm điều độ có kênh Hotline với A1 Bảng 1.3 Địa số điện thoại kênh giả trực thông nối với trung tâm điều độ A0, A1 Bảng 1.4 Một số thông số loại cáp quang 11 Bảng 1.5 So sánh phương tiện vô tuyến 19 Bảng 4.1 Các trạm biến áp 110kV địa bàn Hà Tây 82 Bảng 4.2 Danh sách tuyến đường dây 110kV cấp điện cho khu vực Hà 83 Tây Bảng 4.3 Các loại thông tin Rơle bảo vệ 84 Bảng 4.4 Các loại thông tin đo lường 87 Bảng 4.5 Các loại thông tin tín hiệu điều khiển 87 Bảng 4.6 Các loại thông tin liên lạc đến trạm 110kV 87 Bảng 5.1 Dự tính số lượng đầu vào đầu RTU trạm 98 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1 Cấu trúc sợi cáp quang Hình 1.2 Nguyên lý phản xạ toàn phần ánh sáng 10 Hình 1.3 Đường tia sáng biến thiên chiết suất loại cáp 10 quang Hình 1.4 Cấu trúc hệ thống thông tin quang 12 Hình 1.5 Tuyến quang Phả Lại 2- Phả Lại 13 Hình 1.6 Tuyến quang Trạm 500kV Hồ Bình –Thủy điện Hịa Bình- 13 Điện lực Hịa Bình Hình 1.7 Một ví dụ kênh thơng tin vơ tuyến HTĐ 14 Hình 1.8 Cấu trúc kênh truyền dẫn Viba số 16 Hình 1.9 Tuyến Viba trạm 110kV Phủ Lý- trạm 110kV Lý Nhân 17 Hình 1.10 Tuyến Viba Điện lực Hải Phịng- trạm Thủy Nguyên 18 Hình 1.11 Cấu trúc kênh truyền PLC 21 Hình 1.12 Tuyến PLC Ninh Bình- Nam Định Nam Định- Mỹ Xá 23 Hình 1.13 Cáp đơi dây xoắn kiểu STP UTP 24 Hình 1.14 Cáp STP 25 Hình 1.15 Cáp UTP 25 Hình 1.16 Cấu tạo cáp đồng trục 27 Hình 2.1 Truyền chiều, hai chiều gián đoạn hai chiều tồn phần 30 Hình 2.2 Cấu trúc point – to- multipoint Trung tâm điều độ A0 34 Hình 2.3 Cấu trúc bus 36 Hình 2.4 Cấu trúc bus A1 36 Hình 2.5 Cấu trúc dạng mạch vịng 37 Hình 2.6 Cấu trúc mạng hình 37 Hình 2.7 Cấu trúc dạng 38 Hình 2.8 Cấu trúc hình kết hợp với cấu trúc point- to- point 39 Hinh 2.9 Mơ hình tham chiều OSI 41 Hình 2.10 Các tiêu chuẩn thơng tin liên lạc sử dụng trạm 45 Hình 2.11 Các chuẩn thơng tin liên lạc với bên ngồi 46 Hình 2.12 Xu hướng có tương lai 49 Hình 3.1 Chu trình đo lường, thơng tin, vận hành hệ thống điện 52 Hình 3.2 Hệ thống điều khiển từ xa 53 Hình 3.3 Cấu trúc phân cấp trung tâm điều khiển 54 Hình 3.4 Các ứng dụng SCADA 56 Hình 3.5 Các ứng dụng EMS 57 Hình 3.6 Các ứng dụng DMS 59 Hình 3.7 Cấu trúc phần cứng trung tâm 61 Hình 3.8 Cấu trúc hệ thống điều khiển từ xa 67 Hình 3.9 Hệ thống SCADA cấu trúc theo kiều điểm – điểm (point- 69 to-point) Hình 3.10 Hệ thống SCADA bao gồm RTU kết nối nối tiếp 69 Hình 3.11 Hệ thống SCADA bao gồm RTU kết nối kiểu sao- nối tiếp 70 (series-star) Hình 3.12 Hệ thống SCADA bao gồm RTU kết nối kiểu điểm- nhiều 70 điểm (multi-drop) Hình 3.13 Một số kênh liên lac hệ thống SCADA 72 Hình 3.14 Chức thu thập liệu 75 Hình 3.15 Chức thị trạng thái 75 Hình 3.16 Đo lường giá trị tương tự 76 Hình 3.17 Cơ sở phục vụ liệu tính tốn 77 Hình 5.1 Cấu trúc điển hình rack RTU 92 Hình 5.2 Sơ đồ tổ chức kênh truyền dẫn SCADA 107 Hình 5.3 Cấu hình phần cứng trung tâm hệ thống SCADA Trung tâm điều 109 độ B1 103 Đồng hồ chuẩn đồng từ Hệ thống định vị toàn cầu GPS (Global Positioning System) Trong trường hợp tạm thời tín hiệu thời gian từ GPS, hệ thống phải giữ thời gian với độ xác cao Khi tín hiệu có trở lại, hệ thống phải có khả đồng lại tất thiết bị liên quan đến 5.3.4 Thiết kế phần mềm Phần mềm trung tâm bao gồm phần mềm hệ thống, phần mềm SCADA phần mềm DMS phần mềm khác chuyên dùng cho hệ thống điện Tất phần mềm phải tuân thủ yêu cầu tính mở 1) Hệ điều hành Hệ điều hành trang bị hệ điều hành UNIX, cần đáp ứng yêu cầu môi trường thời gian thực, đa nhiệm Phần mềm hệ thống bao gồm chương trình như: Chương trình để bảo dưỡng phát triển phần mềm, bao gồm phần mềm soạn thảo, biên dịch, lắp ráp, tải thực chương trình Lập trình viên có đủ cơng cụ để sửa chữa, bảo dưỡng chương trình gốc theo ngơn ngữ lập trình bậc cao Chương trình để giám sát, chuẩn đoán Các thiết bị trung tâm máy tính chủ, mạng LAN, thiết bị ngoại vi, hệ thống thông tin liên lạc… kiểm tra chương trình giám sát, chuẩn đoán Phần mềm sở liệu cho phép quản lý loại liệu liên quan đến hệ thống điều khiển như: thông số thiết bị hệ thống điện, số liệu trung tâm, kênh thông tin, RTU, thông số vận hành… Các sở liệu theo thời gian thực, sở liệu bảo dưỡng Phần mềm giao diện Người - Máy MMI (Man - Machine Interface) sử dụng giao diện theo chuẩn Window Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 104 Các phần mềm cho phép mức độ truy cập, đảm bảo an tồn cho cơng tác điều khiển, phần mềm cho phép người vận hành thao tác Phần mềm chuyên dụng để thể hình sơ đồ sợi, tạo bảng biểu, danh sách, cảnh báo, báo động, thể trạng thái điều khiển từ xa, thống kê thông tin liên lạc… Tất phần mềm sở để đảm bảo cho hệ thống máy tính hoạt động hỗ trợ chạy phần mềm SCADA 2) Phần mềm SCADA Thực tế, phần mềm SCADA có chức ứng dụng đa dạng, tùy thuộc vào hãng sản xuất cung cấp hàng Trong phạm vi thiết kế hệ thống SCADA cho Trung tâm Điều độ lưới điện Hà Nội, phần mềm cần đảm nhiệm chức sau: • Thu nhập liệu • Giám sát • Điều khiển • Kiểm tra trạng thái • Phân tích liệu • Phân tích ghi trình tự kiện • Phân tích ghi trình tự cố, báo động • Liên động thao tác • Tính tốn • Ghi chuỗi kiện • Giám sát hệ thống điều khiển • Giao diện người máy, đồ họa • Lưu trữ khơi phục liệu khứ • Tạo báo cáo thường lệ đặc biệt Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 105 • Bảo mật việc truy nhập, điều khiển hệ thống Như vậy, hệ thống SCADA Trung tâm Điều độ Hà Nội phải tiến hành thực cơng việc sau đây: • Qt RTU trạm biến áp lấy số liệu thơ • Chuyển số liệu thơ sang đơn vị thích hợp phục vụ hệ thống (thao tác thực máy tính tiền xử lý) • Tính tốn liệu cần thiết sở liệu đo • Kiểm tra giới hạn liệu cảnh báo • Kiểm tra lỗi thơng tin, hư hỏng kênh truyền thiết bị trạm • Thực lệnh kỹ sư điều hành • Chuyển liệu vào sở liệu… Các chức hệ thống SCADA trình bày chi tiết chương (mục 3.7: Các chức hệ thống SCADA) 5.3.4 Giải pháp hệ thống thông tin SCADA 1) Quan điểm việc thiết kế kênh truyền SCADA Hệ thống thông tin truyền liệu SCADA cung cấp khả trao đổi liệu Trung tâm Điều độ thông tin Hà Nội Trung tâm điều độ hệ thống điện miền Bắc, Trung tâm Điều độ thông tin Hà Nội trạm biến áp 110kV, phục vụ công tác điều độ vận hành Hệ thống truyền liệu kết nối RTU trạm với Trung tâm, thực việc trao đổi liệu đồng thời truyền lệnh điều khiển từ Trung tâm tới trạm 110kV Các đường truyền liệu địi hỏi phải có độ tin cậy cao để phục vụ hoạt động công tác điều độ Tổ chức đường truyền dẫn cho hệ thống SCADA phải dựa quan điểm khai thác tối đa lực mạng viễn thông điện lực có bao gồm hệ thống thơng tin trạm 220kV, 110kV khu vực Hà Tây Hiện hệ Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 106 thống thông tin trạm biến áp 110kV khu vực Hà Tây quang hóa đảm bảo cho việc truyền dẫn cách tin cậy tín hiệu SCADA Trung tâm Điều độ Hà Nội sau: • Hệ thống thông tin quang trạm 110kV Sơn Tây- trạm 110kV CNC Hoà Lạc-trạm 220kV Xuân Mai- trạm 110kV Xuân Mai • Hệ thống thông tin quang trạm 220kV Xuân Mai- trạm 220kV Ba La- Hà Nội • Hệ thống thông tin quang từ trạm 110kV Phúc Thọ- trạm 220kV Ba La • Hệ thống thơng tin quang trạm 110kV Vân Đình- trạm 220kV Ba La- Hà Nội • Hệ thống thơng tin quang trạm 110kV Tía- 220kV Mai Động • Hệ thống thông tin quang trạm 110kV Thạch Thất- 110kV Phùng Xá- trạm 110kV CNC Hoà Lạc b) Giải pháp tổ chức kênh truyền dẫn SCADA Thiết kế kênh truyền SCADA thực sở tận dụng kênh cáp quang có sẵn Các trạm sử dụng đường truyền cáp quang Các trạm kết nối đường truyền cáp quang Trung tâm điều độ B1 thông qua cổng cáp quang Điều độ miền Bắc (A1) Điều độ quốc gia (A0) Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 107 Tía Mai Động 110kV Xuân Mai T.Thất Phùng Xá A0 A1 220kV Xuân Mai Ba la Phúc Thọ Hoà Lạc Vân Đình Sơn Tây Hình 5.2: Sơ đồ tổ chức kênh truyền dẫn SCADA 5.3.3 Thiết kế hệ thống cấp nguồn cho SCADA Hệ thống SCADA đương nhiên cần phải cấp nguồn: nguồn điện xoay chiều nguồn điện chiều Để đảm bảo cung cấp điện với độ tin cậy cao thực giải pháp sau: Tại trạm biến áp 110kV, thiết bị bao gồm có RTU Remote Station phục vụ thơng tin Vì giải pháp cấp nguồn là: • Nguồn xoay chiều phục vụ cho chiếu sáng RTU cho tủ nạp lấy từ nguồn điện tự dùng trạm • Nguồn điện chiều 48VDC cung cấp hệ thống ắcqui, có Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 108 kèm theo tủ nạp Để đảm bảo cung cấp điện với độ tin cậy cao nhất, Trung tâm điều khiển thực giải pháp sau: • Trang bị tủ phân phối 380/220V nhận điện từ nguồn riêng lấy từ trạm biến áp có khu vực Cơng ty điện lực Hà Nội • Để dự trù điện nguồn điện lưới, trang bị UPS đủ công suất vòng cho thiết bị phịng điều khiển (máy tính chủ, trạm thao tác, máy in, thiết bị thơng tin…) • Hệ thống nguồn chiều 48VDC cho thiết bị thông tin cho RTU đặt trung tâm điều khiển (Local RTU) 5.4 Kết luận Trong chương đề xuất giải pháp kỹ thuật để thiết kế định hướng cho lưới 110kV thuộc địa bàn Hà Tây hệ thống SCADA Các giải pháp kỹ thuật góp phần hồn thiện hệ thống thông tin liên lạc phục vụ công tác vận hành Hệ thống SCADA khơng giúp ích cho việc vận hành lưới điện mà tham gia trực tiếp vào q trình trao đổi thơng tin HTĐ với cấp Điều độ cấp phục vụ cho việc tự động hóa trạm biến áp phân phối tương lai Luận văn cao học Đào Quang Minh CH-08 Hình 5.3: Cấu hình phần cứng trung tâm hệ thống SCADA Trung tâm điều độ B1 KẾT LUẬN CHUNG Qua nghiên cứu cấu trúc thiết bị hệ thống SCADA trạng mạng thông tin điều độ hệ thống điện Việt Nam nói chung, lưới điện 110kV Hà Tây nói riêng thấy nhu cầu cấp bách phải đầu tư xây dựng nhằm hồn chỉnh hệ thống thơng tin phục vụ cơng tác điều độ, phù hợp với xu hướng đại hoá hệ thống điện nhằm nâng cao hiệu vận hành độ tin cậy cung cấp điện Bản luận văn tập trung nghiên cứu hệ thống giám sát điều khiển thu nhập liệu, hệ thống quản lý áp dụng phát triển hầu hết hệ thống điện đại nhằm mục đích áp dụng cho hệ thống điện Việt Nam nói chung, lưới điện 110kV Hà Tây nói riêng Hệ thống SCADA thiết kế trang bị thích hợp cơng cụ hữu hiệu công tác điều độ phận cấu thành kế hoạch đại hố tồn hệ thống cung cấp điện Việc nghiên cứu trạng lưới điện 110kV Hà Tây cấu trúc nguyên lý hoạt động thiết bị hệ thống SCADA cho phép đề xuất giải pháp kỹ thuật áp dụng cho thiết kế định hướng hệ thống SCADA lưới 110kV Hà Tây Các hướng nghiên cứu tiếp theo: • Kết hợp SCADA với hệ thống tự động hố trạm biến áp SAS • Kết hợp SCADA với hệ thống thông tin địa lý GIS TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: VS.GS Trần Đình Long (2000), Bảo vệ hệ thống điện, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội VS.GS Trần Đình Long (2004), Tự động hố hệ thống điện, Đại học Bách Khoa Hà Nội, Hà Nội Hoàng Minh Sơn (2000), Mạng truyền thông công nghiệp, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội TS Trần Văn Cường (2001), “Tổng quan số chủng loại RTU hệ thống SCADA giới”, Điện đời sống, (31), tr.68 TS Trần Văn Cường (2001), “Thiết bị mô hệ thống SCADA”, Điện đời sống, (33), tr.13-15 TS Trần Văn Cường (2002), “Phân tích nguyên lý thiết kế khối thu thập tín hiệu Digital Analog RTU hệ thống SCADA”, Điện đời sống, (36), tr.13-14 TS Trần Văn Cường (2002), “Tìm hiểu hệ thống kỹ thuật DMS”, Điện đời sống, (40), tr.21-23 TS Trần Văn Cường, KS Lê Đăng Đài (2002), “Vấn đề kết nối hệ thống điều khiển nhà máy điện với hệ thống SCADA/EMS”, Điện đời sống, (44), tr.16-18 TS Trần Văn Cường (2003), “RTU chế độ điều khiển từ xa hệ thống SCADA”, Điện đời sống, (53), tr.20-21 10 TS Trần Văn Cường (2003), “Các chức hệ thống DMS”, Điện đời sống, (53), tr.18-19 11 TS Trần Văn Cường (2003), “RTU số kinh nghiệm vận hành bảo trì “, Điện đời sống, (55), tr.14-16 12 TS Trần Văn Cường (2004), “Hệ thống SCADA/EMS trung tâm điều độ”, Điện đời sống, (58), tr.25-26 13 TS Trần Văn Cường (2005), “Tìm hiểu giao thức IEC 875-5-101”, Điện đời sống, (59), tr.22-24 14 TS Trần Văn Cường (2005), “Cấu trúc tính kỹ thuật RTU loại MICROSOL”, Điện đời sống, (74), tr.14-17 15 Điện lực Đà Nẵng (2003), Xây dựng hệ thống MiniSCADA điều hành lưới điện phân phối Thành phố Đà Nẵng 16 Tổng cục Bưu điện (2004), Các hệ thống tính tốn xử lý thơng tin, NXB Bưu điện, Hà Nội 17 Trung tâm điều độ hệ thống điện Miền Trung (2004), Các vấn đề trì khai thác số liệu SCADA phục vụ vận hành, nghiên cứu hệ thống, Hội nghị vận hành hệ thống SCADA 18 Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia (2003), Công nghệ điều khiển hệ thống điện, Hà Nội Tiếng Anh: 19 Allen Risley, Jeff Robert, Peter Ladow (2003), Electronic security of Real Time protection and SCADA Communication 5th Annual, Western Power Delivery Automation Conference 20 David J Dolezilek (2000), Understanding, Predicting and Enhancing the power system through equiment monitoring and analysis, Schweitzer Enginerring laboratoties, Inc 21 DUNLOP, J.&SMITH, D.G (1989), Telecommunications engineering 2nd Edition, Chapman and Hall 22 Distributed Energy (2004), The System Control Challenge - 26th, Sydney 23 David Bailey Beng (2006), Practical SCADA for Industry, Bailey and Associates, Perth, Australia 24 ELLEN, W.N & PLAATS, J (1991) Fundamentals of optical fibre communications, Printice Hall International 25 HALSALL, F (1992), Data Communications computer network and open system, Addison-Wesley 26 IPG International Power Generation (2004), Power line Carrier for HV networks 27 Wiley (2006), Securing SCADA Systems,Wiley Publishing, Inc., Indianapolis, Indiana 28 ABB (2004), Network Manager Basics, Power Technologics 29 ABB (2004), RTU 560, Remote Terminal Unit ABB Utilities, Industrial IT for Substation Automation 30 AGA American Gas Association (2004), Report No.12 Cryptographic Protection of Scada Communication 31 SEEN (2005), SCADA system of the electric distribution station 110/220kV using SEEN equipments SCADA, Vietnam conference on automation, Hà Nội PHỤ LỤC DANH SÁCH CÁC TÍN HIỆU CẦN LẤY CHO TRẠM BIẾN ÁP 110kV XUÂN MAI Như trình bày phần thiết kế chương trước, trạm cần liệt kê danh sách tín hiệu cần lấy (signal lists) Tùy vào qui mô số lượng thiết bị trạm, số lượng tín hiệu khác nhau, loại tín hiệu thống xác định phần thiết kế nêu Trong phần này, ta lấy ví dụ danh sách tín hiệu cần phải lấy cho trạm biến áp 110kV Xuân Mai Các tín hiệu bao gồm có: • Tín hiệu analog đầu vào (Analog Input) • Tín hiệu binary đầu vào (Binary Input) • Tín hiệu binary đầu (Binary Output) STT Ngăn lộ 171 Tín hiệu analog PQ Chỉ thị vị Tín hiệu trí cảnh báo (2 bit) (1 bit) 171 CB Distance 171-7 OC Tín hiệu khác(1bit) Điều khiển (double) L/R 171 CB L/R 131 CB E/F 171-76 Prot fault CB 171-75 171 U 131 PQ not ready OC 131-1 E/F 131-14 Prot fault 131-18 CB not ready T1 TC Diff L/R T1 TC L/R 431_CB L/R 471_CB L/R 473_CB L/R 475_CB L/R 477_CB Bucholz high temp TC fault 431 PQ 431 CB E/F 431-38 O/C CB not ready Prot fault C41 U 471 I 471 CB E/F 471-76 O/C CB not ready Prot fault 473 I 472 CB E/F 472-76 O/C CB not ready Prot fault 475 I 473 CB E/F 473-76 O/C CB not ready Prot fault 10 477 I 474 CB E/F 474-76 O/C CB ready Prot fault not 11 331 PQ 331 CB E/F 331-38 O/C CB L/R 331_CB L/R 371CB L/R 373CB L/R 375CB L/R 377CB L/R 379CB not ready Prot fault 12 C31 U 13 371 I 371 CB E/F 371-76 O/C CB not ready Prot fault 14 373 I 373 CB E/F 373-76 O/C CB not ready Prot fault 15 375 I 375 CB E/F 375-76 O/C CB not ready Prot fault 16 377 I 377 CB E/F 377-76 O/C CB not ready Prot fault 17 379 I 379 CB E/F 379-76 O/C CB ready Prot fault not 18 Common AC fault DC fault Common alarm ... phức tạp Đây lý cho việc tìm hiểu nghiên cứu xây dựng hệ thống SCADA cho lưới điện 110kV Hà Tây Trên thực tế, SCADA không cịn cơng nghệ q giới Nó đời áp dụng từ lâu khơng hệ thống điện mà cịn nhiều... vực Hà Tây Chương 5: "Đề xuất giải pháp kỹ thuật thiết kế hệ thống SCADA cho lưới điện 110kV địa bàn Hà Tây" Toàn chương dành cho việc đề xuất giải pháp kỹ thuật thiết kế hệ thống SCADA cho lưới. .. THUẬT THIẾT KẾ HỆ THỐNG SCADA CHO LƯỚI ĐIỆN 110KV TRÊN ĐỊA BÀN HÀ TÂY 5.1 Cơ sở thiết kế hệ thống SCADA 89 89 5.2 Các nguyên tắc chung thiết kế SCADA 90 5.2.1 Thiết kế RTU 90 5.2.2 Hệ thống viễn