ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BÙI THỊ ÁNH NGUYỆT ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN ĐẢO HÀ NAM, THỊ XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH TỪ NĂM 1986 ĐẾN NĂM 2015 LUẬN VĂN THẠC SĨ NHÂN VĂN Thái Nguyên - 2017 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BÙI THỊ ÁNH NGUYỆT ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN ĐẢO HÀ NAM, THỊ XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH TỪ NĂM 1986 ĐẾN NĂM 2015 Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 60.22.03.13 LUẬN VĂN THẠC SĨ NHÂN VĂN Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS HÀ THỊ THU THỦY Thái Nguyên - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, cơng trình nghiên cứu cá nhân hướng dẫn PGS TS Hà Thị Thu Thủy Các kết nghiên cứu luận văn trung thực, chưa công bố Việc tham khảo nguồn tài liệu trích dẫn theo quy định Tác giả luận văn Bùi Thị Ánh Nguyệt i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp trước hết xin chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo khoa Lịch sử trường Đại học sư phạm Thái Nguyên trực tiếp giảng dạy giúp đỡ tơi q trình học tập nghiên cứu Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Hà Thị Thu Thủy, người định hướng, trực tiếp hướng dẫn đóng góp cụ thể cho kết cuối để tơi hồn thành luận văn Cho phép gửi lời cảm ơn tới ủy ban nhân dân thị xã Quảng yên, Phòng Văn hóa – Thơng tin, Chi cục Thống kê, ủy ban nhân dân tám xã phường khu Hà Nam hộ gia đình, chủ trang trại, sở sản xuất, cán quản lý tạo điều kiện giúp đỡ tơi suốt q trình thực đề tài Xin bày tỏ lòng biết ơn đồng nghiệp, bạn bè toàn thể người thân yêu gia đình tạo điều kiện giúp đỡ tơi suốt trình học tập nghiên cứu Mặc dù cố gắng thiếu sót luận văn khơng thể tránh khỏi Vì tơi mong nhận đóng góp thầy giáo toàn thể bạn để luận văn hoàn thiện Thái Nguyên, ngày 12 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Bùi Thị Ánh Nguyệt ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục bảng iv MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Lịch sử nghiên cứu vấn đề Đối tượng, mục đích, nhiệm vụ phạm vi nghiên cứu 4 Nguồn tư liệu phương pháp nghiên cứu 5 Đóng góp đề tài 6 Bố cục đề tài Chương 1: KHÁI QUÁT VỀ ĐẢO HÀ NAM THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG NINH 1.1 Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên 1.2 Lịch sử hình thành, diên cách dựng đặt 10 1.3 Dân cư 13 1.4 Đời sống kinh tế, văn hóa cư dân đảo Hà Nam trước năm 1986 14 1.4.1 Đời sống kinh tế 14 1.4.2 Đời sống văn hóa 20 Tiểu kết chương 25 Chương 2: ĐỜI SỐNG KINH TẾ CỦA CƯ DÂN ĐẢO HÀ NAM, THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỪ NĂM 1986 ĐẾN NĂM 2015 26 2.1 Kinh tế nông nghiệp 27 2.1.1 Trồng trọt 27 2.1.2 Chăn nuôi 38 2.2 Kinh tế ngư nghiệp 41 2.2.1 Khai thác 41 2.2.2 Nuôi trồng 44 iii 2.3 Thương mại, dịch vụ 48 2.4 Các ngành nghề thủ công truyền thống 53 Tiểu kết chương 56 Chương 3: VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN ĐẢO HÀ NAM, THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỪ NĂM 1986 ĐẾN NĂM 2015 57 3.1 Văn hóa vật chất 57 3.1.1 Ăn, mặc, ở, lại 57 3.1.2 Các cơng trình văn hố 59 3.2 Văn hóa tinh thần 64 3.2.1 Phong tục tập quán 64 3.2.2 Lễ hội dân gian 68 3.2.3 Tín ngưỡng tơn giáo 79 3.2.4 Văn học, nghệ thuật dân gian 87 Tiểu kết chương 94 KẾT LUẬN 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO 97 PHỤ LỤC 101 iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Tình hình sở hữu ruộng đất xã Phong Cốc Yên Đông năm 1956 16 Bảng 2.1: Thống kê diện tích, suất, sản lượng lúa, bình qn đầu người từ năm 2010 đến 2015 35 Bảng 2.2: Số lượng gia cầm đảo Hà Nam qua năm 39 Bảng 2.3 Quy mô đàn gia súc qua năm 40 Bảng 2.4.Thống kê tình hình khai thác ni trồng thủy sản Hà Nam năm 2015 (tấn) 47 Bảng 2.5: Hiện trạng sở lưu trú đảo Hà Nam năm 2015 52 iv BẢN ĐỒ HÀNH CHÍNH THỊ XÃ QUẢNG N (Nguồn: Phịng Tài ngun & mơi trường thị xã Quảng Yên) MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Lịch sử địa phương lịch sử dân tộc có mối quan hệ chặt chẽ thống với Những tri thức lịch sử địa phương biểu cụ thể, sinh động đa dạng tri thức lịch sử dân tộc Mỗi kiện, tượng xảy lịch sử mang tính chất địa phương gắn với khơng gian cụ thể địa phương định nằm chỉnh thể quốc gia dân tộc Chính thế, tìm hiểu lịch sử địa phương cần thiết ý nghĩa việc tìm hiểu lịch sử dân tộc suy cho cùng, lịch sử dân tộc hình thành tảng khối tri thức lịch sử địa phương khái quát tổng hợp mức độ cao Đó mối quan hệ "cái chung" "cái riêng", "chỉnh thể" "bộ phận" Đời sống xã hội có hai mặt vật chất tinh thần Nếu kinh tế tảng vật chất đời sống xã hội, văn hóa tảng tinh thần đời sống xã hội Hơn nữa, kinh tế văn hóa yếu tố quan trọng khơng thể thiếu, có mối quan hệ chặt chẽ với trình hình thành phát triển cộng đồng, quốc gia dân tộc Nghị hội nghị Trung ương khóa VIII khẳng định mối quan hệ "văn hóa tảng tinh thần xã hội, vừa mục tiêu, vừa động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội" Quảng Yên (từ tháng 11/2011 trở trước huyện Yên Hưng) thị xã nằm phía Tây Nam tỉnh Quảng Ninh, nơi có lịch sử văn hóa lâu đời trung tâm văn hóa cổ Hạ Long Sơng Chanh (một nhánh sông Bạch Đằng) chia Quảng Yên thành vùng Hà Bắc Hà Nam Đảo Hà Nam vùng có địa hình đồng thấp mực triều cường, có đê bao quanh, bồi đắp phù sa hệ thống sơng Thái Bình Hà Nam trước vùng đất bãi triều âm u, rừng sú vẹt, cửa sông Bạch Đằng, thuộc trấn An Bang, phủ Hải Đông Vùng đất truyền tích thời lấn biển, khai hoang, lập làng cư dân Thăng Long đầu kỷ XV Dưới góc nhìn lịch sử văn hóa, trải qua kỷ hình thành phát triển, đảo Hà Nam xưa trở thành vùng có kinh tế phong phú gồm nông nghiệp, ngư nghiệp, nghề thủ công truyền thống, vận tải biển… Nhìn tổng thể, cảnh quan đảo Hà Nam giống với vùng quê sông nước miền Nam Bộ, nơi bảo tồn gần nguyên vẹn nét văn hóa người Việt đồng Bắc Bộ, đồng thời lưu giữ nhiều nét văn hóa mang phong cách vùng duyên hải Đại hội VI (1986) Đảng đề đường lối đổi toàn diện lĩnh vực, trọng tâm trước mắt đổi kinh tế Từ đến nay, nhân dân Quảng Yên nói chung Hà Nam nói riêng tích cực thực chủ trương sách đổi Đảng Nhà nước, xây dựng kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa Hiện nay, việc lưu giữ giá trị văn hóa cổ truyền vùng đảo Hà Nam gây nhiều dư luận trái chiều Có ý kiến cho việc lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống cần thiết cho việc bảo tồn kho tàng văn hóa địa phương Có ý kiến lại cho thời buổi kinh tế thị trường với xu hội nhập, việc lưu giữ phong tục tập quán, sinh hoạt văn hóa truyền thống vô lạc hậu bảo thù, kìm hãm phát triển xã hội Đây thực vấn đề quan tâm phát triển kinh tế xã hội địa phương Với mong muốn dựng lại tranh kinh tế, văn hóa cư dân đảo Hà Nam, tác giả định chọn vấn đề "Đời sống kinh tế, văn hóa cư dân đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh từ năm 1986 đến 2015" làm đề tài luận văn thạc sỹ Luận văn thực qua góp phần quảng bá bảo tồn giá trị kinh tế văn hóa đặc sắc nơi đây, đặc biệt phát huy tiềm để phát triển kinh tế du lịch công xây dựng bảo vệ đất nước thời kỳ đổi Lịch sử nghiên cứu vấn đề Thời gian gần đây, công tác nghiên cứu lịch sử địa phương nhận nhiều quan tâm, đặc biệt vấn đề kinh tế, xã hội Cà rồng não bạt lên song vần Trống tam nghiên, nhạc bát âm Tiền tam, hậu nhị bước chân nhịp nhàng Chủ đề tình u đơi lứa lúc phong phú dí dỏm: Anh trai Hà Nam Anh kén vợ gặp nàng Gặp nàng má đỏ hây hây Răng đen rưng rức tóc mây rườm rà Ở nơi đầu sóng gió, tình yêu đôi lứa nam nữ làng chài đề tài quen thuộc, có nhớ thương, mong chờ, sáng: Thuyền em cửa Cống Thuyền anh Vạn Hoa mớ Lênh đênh hai thuyền kề Bên có chật bên Bên chiếu dải quay Thuyền ới có nhớ bến hay khơng Nhìn chung, ca dao dân ca Hà Nam phận văn học độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương 3.2.4.4 Hát đúm Hát đúm gọi hát ghẹo, lối hát đối đáp nam nữ, nam nữ, song thường tốp nam với tốp nữ Hát đúm Hà Nam có từ lâu đời, người từ kinh thành Thăng Long xưa đến đảo Hà Nam để quai đê lấn biển, gây dựng xóm làng vào kỷ XV Trong trình lao động vất vả, họ động viên câu hát đối đáp để quên mệt nhọc; đến lần hẹn hò đôi trai gái tuổi mười tám, đôi mươi với câu hát trầm ấm chan chứa nghĩa tình, bày tỏ, gửi gắm lòng yêu thương, lời hẹn ước Trước kia, khơng gian diễn xướng hát đúm đường đi, ngồi cánh đồng, bến sơng, ngày hát đúm chủ yếu thấy sân đình, 91 lễ hội, dịp văn nghệ mừng Đảng, mừng xn Từ năm 1976, hát đúm khơng cịn thấy vùng đảo Hà Nam Người dân đảo có nguy ăn tinh thần quý cha ông để lại Mãi đến năm 2000, hát đúm đưa trở lại lần lễ hội Tiên công sau 24 năm vắng bóng Thực chất hát đúm Hà Nam bắt nguồn từ câu nói hàng ngày biến tấu cho có vần, có điệu Lời hát thường đặt theo thể lục bát, lục bát biến thể, hay song thất lục bát Mỗi lời hát thường bắt đầu kết thúc câu đưa đẩy Đó tín hiệu cho bên biết để chuẩn bị mà đối đáp lại Về mặt nội dung hát đúm Hà Nam phong phú: hát quê hương, tình yêu đôi lứa, lao động sản xuất Lời hát đúm Hà Nam sáng có hàm lượng tri thức định Người ta phân chia kiểu hát đúm dựa vào thời điểm hát nội dung câu hát Với hồn cảnh cụ thể có dạng hát đúm khác nhau, như: hát chào, hát hỏi, hát gặp, hát hoạ, hát đố, hát lính, hát thư, hát Hát đúm tình tứ phải lúc giã bạn Người ta hát lời từ cõi lịng sâu kín Trong lời hát có nhớ thương, bịn rịn, có chờ mong, ước hẹn Giống dân ca quan họ, lời giã bạn hát đúm lời lưu luyến hát: Ra kẻ biệt lời thề Kẻ thương người nhớ, kẻ tơ tưởng tình Ra bỏ bạn Lấy làm kẻ chung tình có đơi Dun kết bạn ơi! Tình u đơi lứa chủ đề quen thuộc hát Lời lẽ hát tình cảm nam nữ lúc mang theo thông điệp: Thấy em vừa đẹp, vừa xinh Anh thuận nhân tình, anh nắm cổ tay 92 Nắm rồi, anh hỏi cổ tay Ai nặn nên trắng, day nên trịn? Thậm chí, ghen tuông, người ta mượn câu hát đúm để giãi bày: Tôi làm cho tả cho tơi Tôi làm cho bỏ rời anh Làm cho nát đám cỏ gà Cho chim lìa tổ cho hoa lìa cành Về giọng điệu, hát đúm hay hò biển Vân Đồn, Trà Cổ ưa sử dụng giọng kim với âm sắc cao vang, người Hà Nam, Quảng Yên lại ưa hát giọng thổ trầm ấm chan chứa nghĩa tình Đặc biệt câu hát Hà Nam có nhiều tên đất, tên làng vùng quê Hà Nam đưa vào cách nhuần nhị Đây chỗ thể tính nguyên hát đúm Hà Nam so với hát đúm vùng khác [43] “Tìm em khắp Hà Nam Hưng Học, Hải Yến tìm nàng, nàng ơi!” Nhiều câu hát gần gũi, phản ánh sống giản dị ngư dân vùng biển: Lấy anh sướng vua Anh kéo chã cua Mang nấu nấu rang rang Gọi em dậy để ăn ăn cua Có thể nói rằng, hát đúm tiếng lịng người bình dân, kèm miếng trầu xanh, bên sân đình, luỹ tre, bến nước, dù dịu dàng, giản dị thắm thiết tình ca người dân quê nơi thôn dã Qua năm tháng, hát đúm Hà Nam bị mai dần, người biết tới hát đúm cịn lại chủ yếu người cao tuổi, tiêu biểu phải kể đến hai chị em ca nương Phạm Thị Hợp, Phạm Thị Thành Cẩm La, nghệ sỹ Thanh Quyết Phong Hải Năm 2003, nghệ sỹ Thanh Quyết bỏ công sưu tầm cho in thành sách “Hát đúm Hà Nam - Yên Hưng” với gần 2.000 câu hát đúm cổ Song, việc khơi phục lại loại hình văn hóa ban đầu tốn khó cần lời giải đáp [43] 93 Tiểu kết chương Đảo Hà Nam địa danh lịch sử văn hóa lâu đời hình thành mảnh đất Quảng Yên anh hùng Lịch sử hình thành, xây dựng làng xã truyền thống đấu tranh bảo vệ quê hương đất nước quy định sắc văn hóa người Việt vùng đồng Bắc Bộ cư dân vùng đảo Đời sống vật chất cư dân vùng đảo Hà Nam phản ánh qua yếu tố: ăn, ở, mặc, lại… mang đầy đủ đặc trưng điều kiện tự nhiên vùng biển đảo Song, khác với vùng đảo toàn tỉnh, Hà Nam vùng đảo lưu giữ nhiều cơng trình văn hóa vật chất, mật độ di tích thuộc loại cao nước Nhiều di tích tiêu biểu cho kiến trúc văn hóa Việt cổ, đồng thời phản ánh lịch sử truyền thống lao động lớp lớp cha anh đảo, thể khao khát cư dân sống tự do, phóng khống no đủ Khi Tiên công chinh phục vùng đất mới, họ xa q hương văn hóa cội nguồn nâng niu gìn giữ Chính thế, văn hóa Hà Nam hội tủ đầy đủ yếu tố văn hóa người Việt vùng đồng tín ngưỡng nơng nghiệp, tục thờ cúng tổ tiên với hệ thống lễ hội phong phú Sự kết hợp hai yếu tố lịch sử tự nhiên dẫn tới trình giao thoa văn hóa đồng văn hóa biển vùng đảo Hà Nam Sự kết hợp chặt chẽ nông nghiệp ngư nghiệp bảo tồn sản sinh nhiều hình thức tín ngưỡng lễ hội phong phú, bật lễ hội Tiên cơng với tục rước người có khơng hai Việt Nam, tạo nên nét đặc trưng riêng đời sống văn hóa tinh thần cư dân vùng đảo 94 KẾT LUẬN Hà Nam mảnh đất có bề dày lịch sử, nơi hội tụ giá trị văn hóa đặc sắc Lịch sử hình thành mảnh đất trình lâu dài hệ cư dân từ kỷ XV đến chung lưng đấu cật chống chọi lại với khắc nghiệt thiên nhiên để mở đất lập làng đồng thời phải chịu tác động yếu tố xã hội chiến tranh vệ quốc Điều kiện tự nhiên Hà Nam tương đối khắc nghiệt thường xuyên phải đối mặt với bão lũ, triều dâng, ngập mặn Song, thiên nhiên ưu đãi cho vùng nhiều cửa sơng, nhiều bồi tích bở rời, độ nghiêng nhỏ, lại nằm vịnh tương đối kín nên thuận lợi cho phát triển ngư nghiệp Với truyền thống lao động cần cù, sáng tạo, lớp lớp cư dân đảo Hà Nam bước vượt lên khó khăn, khai thác triệt để nguồn lực tự nhiên phục vụ cho sống Nhìn tổng quan, gần 30 năm xây dựng phát triển từ 1986 đến 2015, kinh tế Hà Nam có chuyển biến rõ rệt theo hướng đại hóa Kinh tế Hà Nam kinh tế đa ngành nơng – ngư nghiệp giữ vai trị chủ đạo: Trong nơng nghiệp, việc chuyển dịch cấu ruộng đất, cấu trồng vật nuôi thực bước hướng, tạo nên thay đổi rõ rệt suất sản lượng, đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm cho nhân dân toàn đảo phần cho toàn thị xã Với ưu sẵn có, ngư nghiệp Hà Nam từ sớm xác định ngành kinh tế mũi nhọn phát triển kinh tế địa phương Cho đến nay, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi diện tích trồng lúa sang nuôi trồng thủy sản… thực tạo bước nhảy vọt cho ngành nuôi trồng đánh bắt thủy hải sản địa phương, mang lại hiệu kinh tế vô to lớn giúp cho Hà Nam “thay da đổi thịt” Các làng nghề thủ công truyền thống trì phát triển trở lại sau thời gian dài khó khăn, mang lại hiệu kinh tế 95 định, đặc biệt khả phát triển du lịch làng nghề Sự phát triển ngành kinh tế kéo theo phát triển thương mại – dịch vụ Văn hóa Hà Nam văn hóa cư dân nơng nghiệp sống nơi biển đảo nên vừa mang tính nội đồng vừa có tính hướng biển, hai lớp văn hóa đan xen, hịa quện vào tạo nên hài hòa sắc riêng, tiêu biểu so với vùng đảo khác Quảng Ninh Đảo Hà Nam nơi chứa đựng di tích lịch sử văn hóa khơng nhiều số lượng mà cịn phong phú loại hình, phong phú cách thể Nơi lưu giữ tới 110 di tích lịch sử văn hóa hệ thống đình, chùa, đền, miếu, nhà thờ tổ dịng họ, có 30 di tích xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh Vùng đất đảo nơi chứa đựng kho tàng di tích phong phú, đa dạng, phản ánh giai đoạn lịch sử khác óc sáng tạo nghệ thuật người đương thời Những giá trị văn hóa đặc sắc có giá trị to lớn khơng với đời sống người dân địa phương nơi mà cịn có ý nghĩa cho phát triển du lịch tương lai Trên thực tế, hầu hết tài nguyên nhân văn Hà Nam dạng tiềm năng, số khai thác chưa hướng, chưa tương xứng với tiềm Vấn đề đặt phải có giải pháp hợp lý để khai thác có hiệu tiềm vốn có, từ đưa ngành du lịch Quảng Yên nói chung Hà Nam nói riêng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn bên cạnh ngành ngư nghiệp để đem lại thay đổi to lớn cho vùng đảo Trải qua gần kỷ hình thành phát triển, Hà Nam ngày trở thành đảo trù phú Tuy nhiên bên cạnh thành tựu đạt nhiều vấn đề đặt phát triển kinh tế, văn hóa vùng đảo thời kỳ Suốt thời kỳ dài gần 30 năm phát triển, công nghiệp vắng bóng Hà Nam Sản xuất ngư nghiệp phát triển mang tính chất nhỏ lẻ, chưa hình thành vùng nguyên liệu, vùng sản xuất hàng hố lớn Chưa có nhà máy chế biến chỗ để tập trung nguyên liệu Nhiều phương tiện đánh bắt cịn lạc hậu, cơng suất nhỏ, rão nát Xuất khẩu, nhập có tăng 96 quy mơ nhỏ, phân tán, chủ yếu thu gom, nguyên liệu thô Một số doanh nghiệp phá sản, giải thể, tạm ngừng hoạt động sản xuất cầm chừng phải cắt giảm lao động, tạm ngừng hoạt động Đời sống phận nhân dân cịn gặp khó khăn Tiềm du lịch Hà Nam tương đối lớn khai thác phần nhỏ, mà vấn đề mơi trường, bảo vệ di tích ngày lễ hội lại gặp nhiều khó khăn Một số phong tục tập quán lạc hậu cịn tồn Nơng nghiệp đối mặt với nguy sụt giảm đất bị nhiễm mặn… Như để đảm bảo phát triển kinh tế, khai thác triệt để giá trị văn hóa địa phương giải pháp hợp lý vấn đề thiết cần đặt nhằm hướng tới phát triển bền vững tương lai TÀI LIỆU THAM KHẢO 97 Đào Duy Anh (1964), Đất nước Việt Nam qua đời, Nxb Khoa học, Hà Nội Ban chấp hành Đảng xã Cẩm La (2004), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Cẩm La 1945 - 2000", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Liên Hòa (2007), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Liên Hịa 1945 - 2000", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Liên Vị (2005), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Liên Vị 1945 - 2000", Sở Văn hoá thông tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Nam Hòa (2005), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Nam Hòa 1945 - 2000", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Phong Cốc (2004), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Phong Cốc 1945 - 2000", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Phong Hải (2004), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Phong Hải 1945 - 2000", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng xã Yên Hải (2011), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, xã Yên Hải 1945 - 2010", Sở Văn hố thơng tin tỉnh Quảng Ninh Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân phường Nam Hòa, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội phường Nam Hòa nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 10 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân phường Phong Cốc Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội phường Phong Cốc nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 11 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân phường Phong Hải, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội phường Phong Hải nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 98 12 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân thị xã Quảng Yên, Phương hướng phát triển kinh- tế xã hội huyện Yên Hưng thời kỳ 2006 – 2010 định hướng đến 2020 13 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân xã Cẩm la, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội xã Cẩm La nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 14 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân xã Liên Hịa, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội xã Liên Vị nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 15 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân xã Liên Vị, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội xã Liên Vị nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 16 Ban chấp hành Đảng bộ, Uỷ ban nhân dân xã Tiền Phong, Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội xã Tiền Phong nhiệm kỳ Đại hội từ 2005 đến 2010 17 Ban quản lý di tích thắng cảnh Quảng Ninh (2002), Di tích danh thắng Quảng Ninh 18 Nguyễn Huệ Chi (1992), Quảng Ninh lịch sử danh thắng, Nxb Quảng Ninh 19 Nguyễn Đăng Duy (2001), Các loại hình tín ngưỡng tơn giáo Việt Nam, Nxb Văn hóa Thơng tin 20 Bùi Xn Đính (1996), Về số lượng vị tiên công khu Hà Nam phát khảo cổ học năm 1995, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội 21 Phạm Thị Thu Hà, Dấu ấn người Thăng Long khẩn hoang đảo Hà Nam, Quảng Yên – Quảng Ninh, Tạp chí VHNT số 377, tháng 11-2015 22 Lã Thị Diệu Linh (2009), Khảo sát truyền thuyết số phong tục lễ hội vùng đảo Hà Nam, Quảng Ninh, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Văn hóa Hà Nội 23 Phạm Quốc Long (2015), Lịch sử văn hóa xã Phong Cốc, Luận văn Thạc sỹ, Đại học sư phạm Thái Nguyên 24 Nguyễn Quang Ngọc (2011), Đô thị Quảng Yên: truyền thống định hướng phát triển, Nxb Thế Giới 25 Sở Văn hóa Thơng tin Quảng Ninh (1989), Lý lịch di tích đền Thập cửu tiên cơng, Nxb Quảng Ninh 99 26 Sở Văn hóa Thơng tin Quảng Ninh (1991), Quảng Ninh nghiệp đổi mới, Nxb Quảng Ninh 27 Lê Đồng Sơn (2008), Văn hóa yên Hưng: di tích, văn bia, câu đối, đại tự, Nxb Chính trị Quốc gia 28 Lê Đồng Sơn (2008), Văn hóa n Hưng – lịch sử hình thành phát triển, Nxb Chính trị Quốc gia 29 Nguyễn Thị Phương Thảo (2015), Văn hóa vùng biển đảo Quảng Ninh, Luận án Tiến sỹ, Đại học Văn hóa Hà Nội 30 Trần Ngọc Thêm (1996), Tìm sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Tp Hồ Chí Minh 31 Ngơ Đức Thịnh (2000), Văn hóa dân gian làng biển, Nxb Văn mhóa dân tộc, Hà Nội 32 Ngơ Đức Thịnh (2004), Văn hóa phân vùng văn hóa Việt Nam, Nxb Trẻ, thành phố Hồ Chí Minh 33 Ủy ban nhân dân huyện Yên Hưng (2010), Lịch sử Đảng Đảng cộng sản Việt Nam, huyện Yên Hưng 1930 - 2010", Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 34 Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2003), Địa chí Quảng Ninh, Nxb Thế Giới, Hà Nội 35 Ủy ban nhân dân thị xã Quảng Yên (2004), Niên giám thống kê thị xã Quảng Yên năm 2004 36 Ủy ban nhân dân thị xã Quảng Yên (2009), Niên giám thống kê thị xã Quảng Yên năm 2009 37 Ủy ban nhân dân thị xã Quảng Yên (2015), Niên giám thống kê thị xã Quảng Yên năm 2015 38 Trần Quốc Vượng (1996), Theo dịng lịch sử, Nxb Văn Hố 39 Trần Quốc Vượng, Cao Xuân Phổ (đồng chủ biên - 1996), biển với người Việt cổ, Nxb Văn hóa Thơng tin, Hà Nội 40 http://baoquangninh.com.vn 41 http://ditichlichsuvanhoa.com/ 42 http://http://vov.vn 43 http://www.quangyen.vn/ 100 PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ, TƯ LIỆU MINH HỌA 2.1 Một số hình ảnh hoạt động kinh tế Ruộng dưa gia đình chị Lê Thị Sinh, phường Phong Hải Mơ hình ni tôm thẻ chân trắng Đan thuyền nan làng Hưng Học, phường Nam Hòa Đan ngư cụ làng Hưng Học, phường Nam Hòa Cánh đồng lúa Hà Nam Bánh gio xã Cẩm La, Hà Nam (Nguồn: Cổng thông tin điện tử thị xã Quảng Yên) 2.2 Một số hình ảnh văn hóa 1: Các đội đua thuyền lễ hội Xuồng Đồng 2: Đoàn rước thọ lên miếu Tiên Công 3: Con Long Mã 4: Các cụ Thượng bên võng đào Hát đúm lễ hội Tiên Công Các cụ thượng đắp đê tượng trưng (Nguồn: Cổng thông tin điện tử thị xã Quảng Yên) Chùa Giữa Đồng Từ đường họ Nguyễn, phường Phong Cốc Bức chạm hình rồng cánh cửa Đình Cốc (Nguồn: Cổng thơng tin điện tử thị xã Quảng Yên) PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI CUNG CẤP THÔNG TIN, TƯ LIỆU CHO TÁC GIẢ LUẬN VĂN Stt Địa Họ tên Lê Đồng Sơn Ngun trưởng phịng Văn hóa - Thơng tin TX Quảng n Ngơ Đình Dũng Phịng Văn hóa Thơng tin TX Quảng n Vũ Văn Đường Phường Nam Hòa, TX Quảng Yên Lê Văn Thành Xã Liên Vị, TX Quảng Yên Vũ Thị Ngọc Phường Nam Hòa, TX Quảng Yên Nguyễn Văn Hồng Xã Liên Hòa, TX Quảng Yên Bùi Văn Thắng Phường Yên Hải, TX Quảng Yên Vũ Văn Hường Phường Phong Hải, TX Quảng Yên Bùi Văn Thường Phường Yên Hải, TX Quảng Yên ... tế cư dân đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh từ 1986 đến 2015 Chương 3: Văn hóa cư dân đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh từ 1986 đến 2015 Chương KHÁI QUÁT VỀ ĐẢO HÀ NAM THỊ... THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BÙI THỊ ÁNH NGUYỆT ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA CỦA CƯ DÂN ĐẢO HÀ NAM, THỊ XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH TỪ NĂM 1986 ĐẾN NĂM 2015 Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã... sống kinh tế, văn hóa cư dân đảo Hà Nam trước năm 1986 14 1.4.1 Đời sống kinh tế 14 1.4.2 Đời sống văn hóa 20 Tiểu kết chương 25 Chương 2: ĐỜI SỐNG KINH TẾ CỦA CƯ DÂN