CƠ SỞ SINH LÝ CỦA TÂM LÝ Mục tiêu: Trình bày mối q.hệ HĐ tlý & HĐ thể:  Quan hệ vỏ não – vỏ – cq thể  Quan hệ đồi – tuyến yên – quan thể Trình bày quy luật hoạt động TK cấp cao i Não & tâm lý  Tlý h.tượng tlý vật h.tượng TG khách quan TĐ vào não gây nên  Mác:”Ko thể tách tư khỏi vật chất tư duy”  Con người có HĐ tlý có hệ TK phát triển cao & t/c cách đ.biệt não & phần cao vỏ não i Não & tâm lý  Vỏ não CG, tri giác, tưởng tượng, tư  Não & vỏ não ko bình thường ả.h ĐS tlý  Giữa HĐ hệ TK & h.t tlý có mối l.hệ mang tính quy luật  Khoa tlý học xem việc n/c qtr TK pp n/c khách quan cách thức nảy sinh & d.biến qtr Tlý quy luật kh.quan ĐS tlý, tạo ĐK tác động & điều khiển HĐ tlý ii Cơ cấu chức hệ tk Hoạt động TK cấp cao gì? Nơ-ron TK  Nơ-ron thụ cảm  Nơ-ron liên kết  Nơ-ron thực Sự tiến hóa TK Hệ TK trung ương Hoạt động tk cấp cao  Bất thể sống ko tồn độc lập mà phải dựa vào môi trường xung quanh, l.hệ với Mtr  Cơ thể l.hệ với Mtr xq hệ TK  Hệ TK t.hiện chức bảo đảm cho sống:  Phối hợp công việc phận khác thể HĐ TK cấp thấp  T.hiện l.hệ t.bộ thể với Mtr thường xuyên biến động cao sở slý tlý HĐ TK cấp nơ-ron tk  Đơn vị cbản cấu trúc h.thái GP hệ TK TBTK Nơ-ron  Nơ-ron TK: thân & nhánh  Nơ-ron vận động lớn có hàng vạn mối l.hệ với nơ-ron khác  Dựa vào CN, có nhóm Nơ-ron:  Nơ-ron hướng tâm  Nơ-ron trung ương  Nơ-ron ly tâm Tính chất nơ-ron Tính kích thích: nơ-ron TK chuyển sang tr.thái hưng phấn có k’t’ Tính dẫn truyền: TBTK dẫn truyền hưng phấn hay u/c từ nơ-ron sang nơ-ron khác dây TK Tính hưng phấn & u/c thuộc tính nơ-ron chuyển vào tr.thái HĐ kìm hãm, ngăn ko cho hưng phấn lan truyền qua * Ngoài ra, nơ-ron mang tính đặc thù & chuyên biệt cao mặt cấu tạo CN chúng Sự tiến hóa tk  Hệ TK người h.th qtr tiến hóa lâu dài từ giới ĐV, sau XH loài người  ĐV có XS bậc cao & người: hệ TK h.th cấu phức tạp & hoàn thiện  Hệ TK ngoại vi: TBTK & đầu chót TK p.bố giác quan, bắp thịt, tuyến tiết dịch & cq nội tạng  Mỗi dây TK dù nhỏ chứa 400-500 sợi TK Sự tiến hóa tk  Hệ TKTW gồm: não tủy & não Cả chứa chất xám (những đám thân TBTK) & chất trắng (sợi TKLK)  Về mặt CN chia hệ TK ra:  Hệ TKĐV: điều khiển hành vi & chuyển động KG  Hệ TKTV: điều khiển qtr Trao đổi, chuyển hóa chất & HĐ cq nội tạng  Cả hệ TKĐV & TV có phần TW & ngoại vi v Thuyết phản xạ tâm lý Phản xạ gì? Cấu tạo phản xạ Sự hình thành phản xạ có điều kiện Phản xạ:  Chỉ p/ứ thể đáp lại k’t’ tác động vào giác quan  Mọi h.t tlý p/xạ hệ TK  Xêtrênov & Paplov → HĐ tlý, tinh thần, ý thức → p/xạ  p/xạ có tính quy luật → HĐ hệ TK Cấu tạo phản xạ Con đường xung động TK → cung p/xạ:  Khâu dẫn vào: nhận TĐ bên ngồi XĐTK TKTK  Khâu trung taâm: HP & UC CG, biểu tượng, t.cảm…  Khâu dẫn ra: XĐTK  Tg: 1/10’’ – 2/10’’ CQ, tuyến tiết Sự hình thành p/xạ có đk p/xạ chia loại: Phản xạ không đk Phản xạ có đk Cơ chế TK PXCĐK - T.khu tiết nước bọt : hành tủy & có điểm đại diện vỏ não - T.khu thị giác: vùng chẩm vỏ não - Khi màu sắc , hình dáng t.ăn TĐ vào mắt nơ ron vùng chẩm HP lên lan tỏa sang nhiều vùng khác vỏ não - Khi t.ăn TĐ vào lưỡi t.khu tiết nước bọt hành tủy & điểm đại diện vỏ não HP & lan tỏa Cơ chế TK PXCĐK - XĐTK từ vùng gặp & 1đường l.hệ TK hai chiều nối điểm HP lại - Sau nhiều lần lặp lại đường TK vạch trở nên vững - KQ: bật đèn t.khu tiết nước bọt HĐ - Đường l.hệ TK tạm thời: nối điểm HP/2T.khu - Sự đóng mạch: nối điểm HP thành đ.l.h TK Điều kiện thành lập p/xạ có đk Phải dựa vào p/xạ ko đk có trước K’t’ có đk phải t/đ trước lúc với k’t’ có đk K’t’ có đk thường ko mạnh Vỏ não phải trạng thái tỉnh táo, sẵn sàng HĐ Sự nhạy bén công việc th.lập p/xạ có đk phụ thuộc phần vào lứa tuổi Sự ức chế phản xạ có điều kiện c chế bên ngoài: k’t’ khác lạ ko lq pxạ c chế bên trong: u/c có đk có thể có vỏ não  c chế tắt: PXCĐK t.lập ko c.cố  c chế phân biệt: x.h trước n.cầu thể phải p.biệt cách tinh vi k’t’ bên ngồi để p/ứ ch.xác  c chế trì hoãn: px x.h chậm tg lùi việc c.cố k’t’ Vi Caùc quy luật hoạt động tk cấp cao Hưng phấn c chế Vi Các quy luật hoạt động tk cấp cao Quy luật lan tỏa & tập trung Quy luật cảm ứng qua lại Quy luật tương quan cường độ k’t’ & cường độ p/xạ Quy luật thay đổi giai đoạn HĐ vỏ não Quy luật HĐ theo hệ thống Quy luật đđ HĐ TK cấp cao người Quy luật lan tỏa & tập trung Lan tỏa làm cho nhiều vùng vỏ não th.gia vào HĐ tlý Lan tỏa diễn nhanh tập trung Diễn biến lan tỏa & tập trung phụ thuộc vào nhiều ĐK Tình trạng vỏ não ả.h đến lan tỏa & tập trung Quy luật cảm ứng qua lại Cảm ứng đồng thời: HP x.h gây u/c điểm khác ngược lại Cảm ứng kế tiếp: HP sau tg chuyển thành u/c hay ngược lại Quy luaät tương quan cđộ k’t’ & cđộ pxạ: Trong qtr th.lập PXCĐK, k’t’ có ĐK mạnh p/xạ th.lập mạnh & ngược lại Khi PXCĐK th.lập cđộ k’t’ có ĐK lớn, p/ứ mạnh Quy luật thay đổi gđ hđ vỏ não Tùy theo g/đ ức chế vỏ não mà mối tương quan có b.hiện riêng:  Giai đoạn đầu: g/đ san  Giai đoạn tiếp sau: g/đ trái ngược  Giai đoạn thứ 3: g/đ trái ngược Quy luật đđ hđ tk cấp cao người: Hệ thống tín hiệu thứ I tư Hệ thống tín hiệu thứ II Quan hệ hai hệ thống tín hiệu: - sys.tín hiệu I csở sys tín hiệu II - Sys.tín hiệu II bao gồm tín hiệu sys.tín hiệu I - Lời nói “tín hiệu tín hiệu” vào vỏ não với tín hiệu I TĐ ... mang tính quy luật  Khoa tlý học xem việc n/c qtr TK pp n/c khách quan cách thức nảy sinh & d .biến qtr Tlý quy luật kh.quan ĐS tlý, tạo ĐK tác động & điều khiển HĐ tlý ii Cơ cấu chức hệ tk Hoạt... HĐ tlý có hệ TK phát triển cao & t/c cách đ.biệt não & phần cao vỏ não i Não & tâm lý  Vỏ não CG, tri giác, tưởng tượng, tư  Não & vỏ não ko bình thường ả.h ĐS tlý  Giữa HĐ hệ TK & h.t tlý... HĐ 1số qtr Tlý đơn giản CG, tri giác  1h.tượng tlý có nhiều trung khu vỏ não tham gia trung khu lại th.gia nhiều ht tlý Định khu chức tâm lý vỏ não  Các trung khu th.gia vào h.t tlý hợp lại