BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH TRẦN THỊ THANH THỦY NHẬN XÉT CƠNG TÁC DỰ PHỊNG CHẢY MÁU SAU ĐẺ TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN MỸ LỘC TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2020 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH – 2020 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH TRẦN THỊ THANH THỦY NHẬN XÉT CƠNG TÁC DỰ PHỊNG CHẢY MÁU SAU ĐẺ TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN MỸ LỘC TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2020 Chuyên ngành: sản phụ khoa BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS PHẠM VĂN TÙNG NAM ĐỊNH – 2020 i LỜI CẢM ƠN Trong q trình nghiên cứu hồn thành chun đề này, nhận giúp đỡ tận tình thầy cơ, anh chị, bạn bè, đồng nghiệp, người thân gia đình quan có liên quan Tơi bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Bộ môn Điều dưỡng Phụ sản, Bộ môn Hộ sinh, Thầy cô giảng dạy Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định tận tình hướng dẫn bảo năm học qua Tôi xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo hướng dẫn: ThS Phạm Văn Tùng, tận tình hướng dẫn, động viên, quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ suốt trình học, thực hồn thành chun đề tốt nghiệp Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định, cho hội học chuyên sâu lĩnh vực điều dưỡng, tạo điều kiện, giúp đỡ, động viên tơi q trình học tập, cơng tác nghiên cứu Tôi xin bày tỏ biết ơn đến người thân yêu gia đình, bạn bè đồng nghiệp gần xa, đặc biệt anh chị em khóa động viên, giúp đỡ tơi tinh thần vật chất để tơi hồn thành chuyên đề Nam Định, tháng năm 2020 Người làm báo cáo Trần Thị Thanh Thủy ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan báo cáo chuyên đề riêng Nội dung báo cáo hoàn toàn trung thực, khách quan chưa áp dụng Báo cáo thân thực giúp đỡ giảng viên hướng dẫn Nếu có điều sai trái tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Người làm chuyên đề Trần Thị Thanh Thủy MỤC LỤC Nội dung Trang LỜI CẢM ƠN… ………………… ……………………………… …….…… … i LỜI CAM ĐOAN ……………….………………………………… …………… ii MỤC LỤC……………… ………………………………………… ……………….iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ……………………….….……… ……….…… … v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vi ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .4 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Định nghĩa CMSĐ .4 1.1.2 Nguyên nhân CMSĐ 1.1.2.1.Bệnh lý thời kỳ sổ rau .4 1.1.2.2.Tổn thương đường sinh dục .7 1.1.2.3.Bệnh lý rối loạn đông máu .9 1.1.3 Triệu chứng chẩn đoán CMSĐ 1.1.3.1.Lâm sàng 1.1.3.2.Các xét nghiệm cần thực chẩn đốn xử trí CMSĐ 10 1.1.4.Phân loại .10 1.1.5 Dự phòng CMSĐ .11 1.2 Cơ sở thực tiễn 13 1.2.1 Các nghiên cứu CMSĐ giới 13 1.2.2 Các nghiên cứu CMSĐ Việt Nam 15 1.2.3.Các hướng dẫn lâm sàng 15 CHƯƠNG CƠNG TÁC DỰ PHỊNG CMSĐ TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN MỸ LỘC TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2020 18 2.1.Thông tin chung Trung Tâm Y Tế Huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định 18 2.2.Thực trạng cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ Trung tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định .20 2.2.1.Cơng tác dự phịng CMSĐ trước đẻ .20 2.2.2.Cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ 22 2.2.3.Công tác dự phòng CMSĐ sau đẻ 23 CHƯƠNG 3.BÀN LUẬN 25 3.1 Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ 25 3.1.1.Thực trạng công tác dự phòng CMSĐ trước đẻ 25 3.1.2.Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ 25 3.1.3.Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ sau đẻ .27 3.2.Thuận lợi, khó khăn .25 3.2.1 Thuận lợi 25 3.2.2 Khó khăn 27 3.3 Giải pháp để giải khắc phục vấn đề 29 KẾT LUẬN 31 Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ Trung Tâm Y Tế Huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định năm 2020 31 ĐỀ XUÁT GIẢI PHÁP .32 TÀI LIỆU THAM KHẢO iii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Phân loại CMSĐ theo khối lượng máu theo Gable - S.G 10 Bảng 1.2 Nguyên nhân tỉ lệ tử vong mẹ nước phát triển, Châu Phi, Châu Á, Châu Mỹ La Tinh vùng biển Caribe .14 Bảng 2.1 Tỷ lệ CMSĐ Trung Tâm Y Tế Huyện Mỹ Lộc 1998 - 1999 2008 2009 .19 Bảng 2.2 Công tác dự phòng CMSĐ trước đẻ 20 Bảng 2.3 Cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ 21 Bảng 2.4 Cơng tác dự phịng CMSĐ sau đẻ……… 22 DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Lộn tử cung kỹ thuật đưa tử cung trở vị trí bình thường…… .6 Hình 1.2 Kéo dây rốn có kiểm sốt .12 Hình 2.1 Trung tâm Y Tế Huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định 17 Hình 2.2.Hình ảnh làm việc cán Khoa Ngoại Tổng hợp Phụ sản .18 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CMSĐ :Chảy máu sau đẻ TSM : Tầng sinh môn NB : Người bệnh CBYT : Cán y tế GDSK : Giáo dục sức khỏe CBVC : Cán viện chức WHO : Tổ chức Y tế giới DIC : Dissemiated Intravascular Coagulation FIGO : Hiệp hội chuyên gia sản phụ khoa quốc tế ICM : Hiệp hội nữ hộ sinh quốc tế ĐẶT VẤN ĐỀ Mang thai sinh thiên chức tự nhiên, niềm vui hạnh phúc phụ nữ Nhưng bên cạnh nỗi lo tiềm ẩn biến chứng sản khoa xảy Biến chứng sản khoa biến chứng gặp giai đoạn mang thai, chuyển thời kì hậu sản Các biến chứng sản khoa thường gặp chảy máu sau sinh, nhiễm khuẩn, sản giật…Các biến chứng sản khoa gây nguy hiểm cho thai nhi mà đe dọa trực tiếp đến tính mạng người mẹ Chảy máu sau đẻ (CMSĐ) tai biến hàng đầu năm tai biến sản khoa, nguyên nhân gây tử vong mẹ Trên giới ước tính năm có 100.000 trường hợp tử vong mẹ chảy máu sau đẻ, đồng thời chảy máu sau đẻ gây hệ lụy lâu dài bệnh thể chất lẫn tinh thần chảy máu sau đẻ, ám ảnh tinh thần cho lần sinh đẻ [16] Theo Tổ chức Y tế giới (WHO), năm 2000 tỉ lệ CMSĐ chiếm 10,5% tổng số sinh sống giới, chiếm 28% tổng số tử vong mẹ Năm 2006, theo nghiên cứu WHO chảy máu sau đẻ 50 nước giới cho thấy tỷ lệ thấp Quatar (0,55%) cao Hunduras (17,5%)[16] Theo nghiên cứu tác giả Luis Gomes Sambo (2006) tử vong mẹ Châu Phi đưa nguyên nhân tử vong mẹ sau: vỡ tử cung (8%); rối loạn huyết áp (12%); nhiễm trùng (15%); CMSĐ (25%) Tại số nước khác tỷ lệ tử vong mẹ CMSĐ chiếm tỷ lệ cao hơn: Indonesia (43%); Philippines (53%); Guatemala (53%) [21] Tại Việt Nam tỷ lệ tử vong CMSĐ chiếm đến 66,8% tổng số tử vong tai biến sản khoa Trong năm 1986-1990, tỷ lệ tử vong CMSĐ chiếm 27,5%, tỷ lệ giảm nhanh giai đoạn 1996-2001 1,3% với tỷ lệ CMSĐ 0,54%[15] Theo nghiên cứu Bộ Y tế năm 2002 tỉnh đại diện cho vùng kinh tế nước ta tử vong mẹ chung cho tồn quốc ước tính 165/100.000 trường hợp sinh sống, đố CMSĐ chiếm tỉ lệ 31%.[1] Nguyên nhân gây chảy máu sau đẻ nhiều bao gồm: Đờ tử cung, vỡ tử cung, chấn thương đường sinh dục, rau bám chặt, rau cầm tù, rau cài lược, lộn tử cung, khối máu tụ đường sinh dục …Ngày nay, nhờ tiến hồi sức cấp cứu làm giảm trầm trọng biến chứng Nếu phát kịp thời nguyên nhân gây chảy máu sau đẻ có biện pháp xử trí nhanh chóng thích hợp tỷ lệ tử vong chảy máu sau đẻ cải thiện rõ rệt Tuy nhiên chảy máu sau đẻ nguyên nhân gây tử vong sản khoa, đặc biệt có biểu rối loạn đơng máu Vì vậy, việc phịng ngừa CMSĐ đóng vai trị quan trọng người làm cơng tác chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ trẻ em Tại Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc, tỷ lệ chảy máu sau đẻ giai đoạn 19981999 0,90% với 05 trường hợp tổng số 550 sản phụ, giai đoạn 2008-2009 0,64% với 04 trường hợp tổng số 600 sản phụ [14] Trong năm gần đây, tỷ lệ CMSĐ trung tâm có xu hướng giảm cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ ngày trọng Tuy nhiên chưa có nghiên cứu cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ trung tâm Đó lý thực chuyên đề “Nhận xét công tác dự phòng chảy máu sau đẻ Trung Tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định năm 2020” 20 2.2 Thực trạng cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định Qua khảo sát cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ cho 50 sản phụ từ 01 tháng đến 31 tháng năm 2020 Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định thu kết sau 2.2.1 Cơng tác dự phịng CMSĐ trước đẻ Bảng 2.2 Cơng tác dự phịng CMSĐ trước đẻ (n=50) STT Nội dung thực Số lượng Tỷ lệ (%) Khai thác đầy đủ thông tin: tiền sử sản phụ khoa 48 96 50 100 38 76 36 72 bệnh khác, trình thai nghén lần Nhận định kết cận lâm sàng: xét nghiệm, siêu âm thai Hướng dẫn sản phụ tự theo dõi dấu hiệu chuyển dấu hiệu bất thường Động viên tinh thần để sản phụ an tâm, tự tin giảm căng thẳng Bảng 2.2 cho thấy trước đẻ 100% sản phụ kiểm tra kết siêu âm thai, xét nghiệm; 48 sản phụ khai thác đầy đủ thông tin liên quan đến tiền sử sản phụ khoa, trình thai nghén bệnh khác chiếm tỷ lệ 96%; 72% sản phụ đông viên tinh thần 76% sản phụ hướng dẫn tự theo dõi dấu hiệu chuyển dấu hiệu bất thường 2.2.2 Cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ Bảng 2.3 Cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ (n=50) 21 STT Nội dung thực Theo dõi chức sống liên tục 15 phút/lần sử Số Tỷ lệ lượng (%) 50 100 41 82 50 100 50 100 dụng monitor theo dõi Tránh chuyển kéo dài, theo dõi sát trình chuyển dạ, co tử cung, tim thai xóa mở cổ tử cung Tiêm bắp Oxytocin sau đầu thai vừa sổ khỏi âm hộ Sau thai sổ hồn tồn, kẹp kéo dây rốn có kiểm soát Xoa đáy tử cung sau sổ rau 50 100 Kẹp rốn trễ đến phút sau đẻ 47 94 Kiểm tra bánh rau xem cịn sót rau, sốt lịng tử cung 48 96 Đánh giá mức độ co hồi tử cung để phát sớm dấu 46 92 hiệu đờ tử cung Bảng 2.3 cho thấy để phòng chảy máu sau sản phụ 100% sản phụ theo dõi chức sống liên tục 15 phút/lần sử dụng monitor theo dõi; 100% sản phụ tiêm bắp Oxytocin sau đầu thai vừa sổ khỏi âm hộ; Sau thai sổ hoàn toàn 100% sản phụ kẹp kéo dây rốn có kiểm sốt; 100% sản phụ xao đáy tử cung sổ rau; 92% sản phụ đánh giá mức độ co hồi tử cung để phát sớm dấu hiệu đờ tử cung 2.2.3 Cơng tác dự phịng CMSĐsau đẻ Bảng 2.4 Cơng tác dự phịng CMSĐ sau đẻ (n=50) STT Nội dung thực Số lượng Tỷ lệ (%) 22 Hướng dẫn sản phụ cho trẻ bú sau sinh (trong 30 40 80 48 96 phút đầu) Theo dõi liên tục tình trạng sản phụ 15 phút/ lần đầu sau đẻ Theo dõi sát sản phụ 30 phút/lần 38 76 Tư vấn cho bà mẹ sinh đẻ có kế hoạch, biện 39 78 pháp đặt vịng sau sinh, biện pháp tránh thai cho bú Tư vấn cho sản phụ có thai, cần khám thai định kỳ 40 80 Hướng dẫn sản phụ chế độ dinh dưỡng, uống viên sắt 40 80 acid folic để phòng ngừa thiếu máu Bảng 2.4 cho thấy 98% sản phụ theo dõi liên tục 15 phút/lần 2h đầu sau đẻ để phát kịp thời dấu hiệu chảy máu sau đẻ; 76% sản phụ theo dõi 30 phút/lần tiếp theo; 80% sản phụ hướng dẫn cho trẻ bú sau sinh; 78% sản phụ tư vấn sinh đẻ có kế hoạch, biện pháp đặt vòng sau sinh viện pháp tránh thai cho bú; 80% sản phụ tư vấn có thai cần khám thai định kỳ để phát bất thường thai kỳ chế độ dinh dưỡng, uống viên sắtvà acid folicđể phòng ngừa thiếu máu 23 Chương BÀN LUẬN 3.1 Thực trạng công tác dự phòng chảy máu sau đẻ 3.1.1 Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ trước đẻ Bảng 2.2 cho thấy trước đẻ 100% sản phụ kiểm tra kết siêu âm thai, xét nghiệm chiếm tỷ lệ cao nhất; 48 sản phụ khai thác đầy đủ thông tin liên quan đến tiền sử sản phụ khoa, trình thai nghén bệnh khác chiếm tỷ lệ 96% Việc khai thác đầy đủ thông tin tiền sử sản khoa, bệnh khác đặc biệt trình thai nghén giúp xác định yếu tố nguy gây CMSĐ Theo nghiên cứu Phạm Thanh Hải (2008) yếu tố nguy CMSĐ khẳng định: Đa thai, U xơ tử cung, chảy máu thai kỳ, thai ngày, thai ngày…là yếu tố nguy thai kỳ [7].Tuy nhiên công tác tư vấn, hướng dẫn sản phụ theo dõi dấu hiệu chuyển dấu hiệu bất thường để kịp thời báo nhân viên y tế xử trí chưa thực đầy đủ có 76% sản phụ tư vấn Đặc biệt có 72% sản phụ tư vấn, động viên tinh thần trước sinh Nhiều nghiên cứu tác giả nước nước ngồi tìm thấy mối liên quan chảy máu sau đẻ căng thẳng tâm lý sản phụ Điều cho thấy cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ trước sinh Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc trú trọng nhiên chưa đồng nội dung Các nội dung liên quan đến tư vấn, hướng dẫn sản phụ tự theo dõi, nội dung động viên tinh thần sản phụ thực chưa đầy đủ 3.1.2 Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ đẻ Bảng 2.3 cho thấy để phòng chảy máu sau sản phụ 100% sản phụ theo dõi chức sống liên tục 15 phút/lần sử dụng monitor theo dõi; 100% sản phụ tiêm bắp Oxytocin sau đầu thai vừa sổ khỏi âm hộ; Sau thai sổ hoàn toàn 100% sản phụ kẹp kéo dây rốn có kiểm soát; 24 100% sản phụ xao đáy tử cung sổ rau Tỷ lệ cho thấy việc thực khuyến cáo tổ chức Y tế giới, theo hướng dẫn Bộ Y tế Xử trí tích cực giai đoạn chuyển để dự phòng chảy máu sau đẻ Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc thực nghiêm túc, quy định.94% trường hợp kẹp rốn trễ (1 đến phút sau sinh) 48 sản phụ kiểm tra bánh rau để xem cịn sót rau, sót lịng tử cung chiếm tỷ lệ 96% 92% sản phụ đánh giá mức độ co hồi tử cung đê phát sớm dấu hiệu đờ tử cung Đây hai nội dung tổ chức Y tế giới khuyến cáo với mức khuyến cáo mạnh Hầu hết nội dung để dự phòng chảy máu sau đẻ đẻđược thực đầy đủ nhiên nội dung tránh chuyển kéo dài chưa thực tốt có trường hợp sản phụ chưa can thiệp kịp thời có q trình chuyển kéo dài Điều cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ đẻ Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc thực đầy đủ, quy định Đặc biệt quy định xử trí tích cực giai đoạn để dự phòng chảy máu sau đẻ thực 100% sản phụ 3.1.3 Thực trạng cơng tác dự phịng CMSĐ sau đẻ Bảng 2.4 cho thấy 98% sản phụ theo dõi liên tục 15 phút/lần 2h đầu sau đẻ Đây nội dung quan trọng cơng tác dự phịng CMSĐ, giúp phát kịp thời dấu hiệu chảy máu sau đẻ để kịp thời xử trí tránh biến chứng nguy hiểm cho sản phụ;Tuy nhiên việc theo dõi tình trạng sản phụ 6h chưa thực đầy đủ, quy định có 76% sản phụ theo dõi 30phút/lần Cho trẻ bú vòng 30 phút đầu sau sinh giúp cho tử cung co hồi tốt qua làm giảm máu sau đẻ kiến thức quan trọng việc nuôi sữa mẹ mà nhân viên Y tế cần phải hướng dẫn, tư vấn cho sản phụ Tuy nhiên khảo sát có 40 sản phụ hướng dẫn chiếm tỷ lệ 80% Chỉ có 78% sản phụ tư vấn sinh đẻ có kế hoạch, biện pháp đặt vịng sau sinh, viện pháp tránh thai cho bú 80% sản 25 phụ tư vấn có thai cần khám thai định kỳ để phát bất thường thai kỳ, chế độ dinh dưỡng, uống viên sắt acid folic để phịng ngừa thiếu máu Nhìn chung cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ sau sinh Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc thực tốt, nhiên nội dung liên quan đến tư vấn, hướng dẫn cho sản phụ chưa thực cách đầy đủ 3.2 Thuận lợi, khó khăn 3.2.1 Thuận lợi: Cho đến nay, việc thực cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc có nhiều thuận lợi cho kết tốt thông qua số tỷ lệ chảy máu sau đẻ thai phụ giảm, tỷ lệ tử vong chảy máu sau đẻ giảm rõ rệt so với giai đoạn trước Một số thuận lợi công tác dự phòng chảy máu sau đẻ cần kể đến là: - Bộ Y tế ban hành văn bản, hướng dẫn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản kèm theo định 4128/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 Tài liệu cung cấp đầy đủ thông tin chảy máu sau đẻ: định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng, hướng xử lý chung cách xử trí nguyên nhân Đặc biệt, tài liệu đề cập đến cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ với 05 nội dung chính: Đảm bảo cơng tác quản lý thai nghén tốt, phát sớm nguy cao để chuyển lên đẻ tuyến trên; Xử trí tích cực giai đoạn chuyển dạ; Khơng để xảy chuyển kéo dài; Đỡ đẻ kỹ thuật, nhẹ nhàng để tránh gây chấn thương đường sinh dục Khi có tổn thương đường sinh dục cần phát sớm xử trí kịp thời; Theo dõi sát sản phụ đầu sau đẻ, đặc biệt đầu để phát sớm trường hợp chảy máu [4] Ngày 15/11/2016, Bộ Y tế ban hành quy trình chun mơn chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh sau mổ lấy thai kèm theo Quyết định số 6734/QĐ-BYT Trong phần sở lý thuyết chứng can thiệp sau đẻ, để phòng ngừa chảy máu sau đẻ Bộ Y tế vào 26 khuyến cáo Hiệp hội Nữ hộ sinh quốc tế (ICM) Hiệp hội Sản phụ khoa quốc tế (FIGO) xử trí tích cực giai đoạn ba chuyển bao gồm ba can thiệp chính: tiêm bắp oxytocin sau sổ thai, kéo dây rốn có kiểm sốt xoa đáy tử cung 15 phút/lần hai đầu sau đẻ Đồng thời Bộ Y tế khẳng định cho trẻ bú sớm làm kích thích tuyến yên tăng tiết oxytocin giúp tử cung co tốt để phòng ngừa chảy máu sau đẻ Đây chuyên môn chuẩn để sở y tế nước triển khai cơng tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh nói chung có cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ cho sản phụ nói riêng[5] - Lãnh đạo Trung tâm xác định tầm quan trọng cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ nên đạo phận chức hướng dẫn, quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh hướng dẫn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản Bộ Y tế tiến hành xây dựng quy trình, bảng kiểm cơng tác chăm sóc sản phụ trước, sau sinh cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ cho sản phụ.Điều giúp cho nhân viên y tế phát sớm, tránh, dự phòng tai biến nặng khơng đáng có chủ động xử trí giảm thiểu biến chứng nguy hiểm, tỷ lệ tự vong chảy máu sau đẻ thai phụ Để nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ đội ngũ nhân lực, Trung tâm tạo điều kiện cho CBVC Trung tâm nói chung CBVC khoa Ngoại tổng hợp Phụ Sản học tập, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chun mơn, cập nhật kiến thức Chính đội ngũ nhân lực Trung tâm đáp ứng chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ hồn thành tốt nhiệm vụ giao 3.2.2 Khó khăn Cho dù đạt nhiều thành tích cực, đến cơng tác dự phịng chảy máu máu sau đẻ Trung Tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định có hạn chế định: 27 - Bộ Y tế có văn bản, hướng dẫn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh có quy trình cụ thể điều trị, chăm sóc sản phụ chảy máu sau đẻ chưa có quy trình, hướng dẫn cụ thể cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ - Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc xây dựng quy trình, bảng kiểm cơng tác chăm sóc sản phụ trước, sau sinh nội dung dự phòng chảy máu sau đẻ nội dung quy trình mà chưa có quy trình riêng cụ thể Là Trung tâm Y tế huyện nên kinh phí để đầu tư sở vật chất trang thiết bị nhiều hạn chế - Số lượng CBVC khoa Ngoại - Sản có 07 người có 01 Bác sĩ đa khoa, điều dưỡng/hộ sinh (01 Đại học, 01 Cao đẳng, 04 Trung cấp) Với quy mô 30 giường bệnh số lượng người bệnh nhân lực khoa không đáp ứng với số lượng công việc - Tuy Trung tâm trú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho đội ngũ CBVC làm chuyên môn nhân lực ít, khối lượng cơng việc nhiều đặc biệt nguồn kinh phí hạn chế nên cơng tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho CBVC Trung tâm chưa liên tục, đồng khoa trình độ 3.3 Giải pháp để giải quyết/khắc phục vấn đề - Bộ Y tế cần xây dựng, ban hành tài liệu, hướng dẫn cụ thể cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ Các sở Y tế cần vào văn bản, quy định, hướng dẫn Bộ Y tế để xây dựng quy trình, quy định cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ quy định phù hợp với điều kiện nhân lực, sở vật chất đơn vị - Các đơn vị y tế cần trú trọng tạo điều kiện cho CBVC chuyên môn tham dự nhiều hội thảo, tập huấn, cập nhật kiến thức chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh có nội dung liên quan đến chảy máu sau đẻ để nâng cao kiến 28 thức, kỹ công tác điều trị, chăm sóc dự phịng chảy máu sau đẻ Những người đỡ sinh cần phải tập huấn, huấn luyện kỹ thực xử trí tích cực giai đoạn chuyển biện pháp quan trọng hàng đầu để dự phòng chảy máu sau đẻ Hiệp hội chuyên gia sản phụ khoa quốc tế (FIGO) hiệp hội nữ hộ sinh quốc tế (ICM) tuyên bố chung năm 2003 việc nên thực xử trí tích cực giai đoạn chuyển Hiện nay, WHO khuyến khích thực can thiệp tích cực giai đoạn cách có điều kiện Điều kiện quan trọng mà WHO đưa để thực can thiệp tích cực giai đoạn có nhân huấn luyện để có thực kỹ thuật - Các sở y tế cần xếp, bố trí số lượng nhân lực phù hợp với khối lượng công việc thường xuyên kiểm tra giám sát, đánh giá việc thực quy trình, hướng dẫn để đảm bảo CBVC thực đúng, đầy đủ theo quy định Công việc bị tải, thường xuyên làm việc căng thẳng nguyên nhân dẫn tới không thực đầy đủ, hiệu quy trình kỹ thuật, ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc điều trị cho người bệnh nói chung cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ nói riêng 29 KẾT LUẬN Thực trạng cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định năm 2020 - Kết đánh giá cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ qua khảo sát chuyển của50 sản phụtại Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc năm 2020 nhiều hạn chế: - Cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ trước đẻ: 100% sản phụ kiểm tra kết siêu âm thai, xét nghiệm; 96% sản phụ khai thác đầy đủ tiền sử sản phụ khoa, trình thai nghén bệnh khác 72% sản phụ động viên tinh thần 76% sản phụ hướng dẫn tự theo dõi dấu hiệu chuyển dấu hiệu bất thường - Cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ đẻ: 100% sản phụ theo dõi chức sống liên tục 15 phút/lần; 100% sản phụ xử trí tích cực rong giai đoạn 3; 92% sản phụ đánh giá mức độ co hồi tử cung để phát sớm dấu hiệu đờ tử cung 82% sản phụ theo dõi can thiệp tránh chuyển kéo dài - Cơng tác dự phịng chảy máu sau đẻ sau đẻ: 98% sản phụ theo dõi liên tục 2h đầu sau đẻ; 76% sản phụ theo dõi 30 phút/lần tiếp theo; 80% sản phụ hướng dẫn cho trẻ bú sau sinh; 78% sản phụ tư vấn sinh đẻ có kế hoạch, biện pháp đặt vòng sau sinh viện pháp tránh thai cho bú; 80% sản phụ tư vấn có thai cần khám thai định kỳ để phát bất thường thai kỳ chế độ dinh dưỡng, uống viên sắt acid folic để phòng ngừa thiếu máu Công tác tư vấn, hướng dẫn, cung cấp thơng tin cần thiết để dự phịng chảy máu sau đẻ cho sản phụ chưa nhân viên y tế trú trọng thực cách đầy đủ 30 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP Dựa ưu nhược điểm cơng tác dự phịng CMSĐ Trung tâm y tế huyện Mỹ Lộc học viên xây dựng giải pháp ( 1) xin ý kiến bên liên quan như: lãnh đạo đơn vị, trưởng phòng kế hoạch nghiệp vụ Sau tiếp tục chỉnh sửa để có giải pháp lần Giải pháp lần áp dụng vào cơng tác dự phịng CMSĐ để phát thiếu sót tìm cách sửa chữa.Qua q trình thực trên, học viên xây dựng đề xuất hoàn thiện sau: Đối với Ban Lãnh đạo đơn vị: - Tiếp tục tăng cường cơng tác dự phịng CMSĐ - Chuần hóa quy trình chun mơn , quy trình chăm sóc , bảng kiểm cơng tác chăm sóc sản phụ trước sau đẻ theo quy định BYT - Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cập nhật kiến thức cho CBYT - Đầu tư xây dựng sở vật chất , trang thiết bị y tế cho số khoa phòng nhằm nâng cao công tác giáo dục sức khỏe cho nhân dân nói chung sức khỏe sinh sản nói riêng - Tiếp tục đạo thực quy tắc ứng sử chương trình thay đổi phong cách thái độ phục vụ hướng tưới hài lòng người bệnh Đối với nhân viên y tế : - Thực quy trình chun mơn , quy trình chăm sóc khám chữa bệnh đơn vị ban hành - Xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn phù hợp với đặc điểm khoa phòng - Cần nhận định đủ tình trạng sản phụ trước sau đẻ - Thực quy định đơn vị thực quy tắc ứng sử 31 đổi phong cách thái độ phục vụ hướng tới hài lịng người bệnh - Tăng cường cơng tác tư vấn, GDSK, cập nhật kiến thức, kỹ truyền thơng, kiểm tra, giám sát việc thực quy trình chuyên môn cho y tế - Tham gia lớp tập huấn kiến thức quản lý chăm sóc sức khỏe sinh sản đặc biệt cơng tác dự phịng CMSĐ Đối với người bệnh: - Tuân thủ nhận thức kiến thức dự phòng chảy máu sau đẻ - Thực lời khuyên, hướng dẫn, GDSK CBYT - Khi có thai, cần khám thai định kỳ - TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT Bộ Y Tế - Vụ Khoa học đào tạo (2006),Chăm sóc bà mẹ đẻ, Nhà xuất Y học Bộ Y Tế (2010), Tài liệu chun mơn hướng dẫn chẩn đốn, xử trí cấp cứu tai biến sản khoa, ban hành kèm theo Quyết định 5231/QĐ-BYT ngày 28 tháng 12 năm 2010của Bộ trưởng Bộ Y tế Bộ Y Tế (2014),Điều dưỡng sản phụ khoa, Nhà xuất Y học Bộ Y tế (2016), Tài liệu hướng dẫn quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản ban hành kèm theo Quyết định 4128/QĐ-BYT ngày 29 tháng năm 2016 Bộ trưởng Bộ Y tế Bộ Y Tế (2016),Tài liệu hướng dẫn chuyên môn chăm sóc thiết yếu bà mẹ trẻ sơ sinh sau mổ lấy thai, ban hành kèm theo Quyết định 6734/QĐ-BYT ngày 15 tháng 11 năm 2016 Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Văn Chung (2010) Nghiên cứu tình hình chảy máu sớm sau đẻ trung tâm phụ sản trung ương giai đoạn 1998-1999 2008-2009, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú, Đại Học Y Hà Nội 7.Phạm Thanh Hải (2008) Yếu tố nguy băng huyết sau sinh Đề tài nghiên cứu cấp Viện, Trung tâm Từ Dũ, Nguyễn Hồng Hạnh (2011) Tình Hình băng huyết sau sinh trung tâm đa khoa thị xã Sông Cầu giai đoạn 2000-2010 Đề tài nghiên cứu cấp Viện, Trung tâm đa khoa sông cầu Trần Sơn Thạch, Tạ Thị Thanh Thủy Nguyễn Vạn Thông (2005) Mũi may B-Lynch cải tiến điều trị băng huyết sau sanh nặng đờ tử cung vỡ Hội Nghị Việt Pháp Châu Á Thái Bình Dương lần V 10.Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc (2016) Bảng kiểm: Chăm sóc sản phụ sau đẻ thường 11 Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc (2016) Quy trình chăm sóc theo dõi sản phụ đầu sau đẻ 12 Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc (2017) Chăm sóc thiết yếu sau đẻ 13.Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc (2017) Quy trình sử dụng túi đo máu sau đẻ 14 Trung tâm Y tế huyện Mỹ Lộc (2018) Báo cáo số liệu chăm sóc thai sản năm 2018, Phịng Kế hoạch tổng hợp 15 Nguyễn Đức Vy (2002) Tình hình chảy máu sau đẻ Viện Bảo vệ Bà mẹ Trẻ sơ sinh năm (1996-2001) Tạp chí Thông tin Y dược, 3, 36-39 TIẾNG ANH 16 A B Lanlonde Et al (2006) Postpartum hemorrhage today: living in the shadow of the TajMahal A textbook of Postpartum hemorrhage, Sapiens Publishing, 2-10 17 ACOG Practice Bulletin No 76: Postpartum Hemorrhage Obstet Gynecol 2006; 108:1039–1047 18 Carroli G, Cuesta C, Abalos E Epidemiology of postpartum haemorrhage: a systematic review Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2008;22:999–1012 19 Duthie S (2006) Postpartum hemorrhage in Asian countries, Sapiens Publishing 20 Khan K, Wojdyla D, Say L, et al WHO analysis of causes of maternal death: a systematic review Lancet 2006;367: 1066–1074 21 Luis Gomes Sambo (2006) Maternal mortality in developing woeld and the special challenge in Africa In A textbook of Postparturm hemorrhage, Sapiens Publishing 22 Nicole J Woodley Et al (2018) Prevalence of Post-Traumatic Stress Disorder after Vaginal Delivery and in Particular after Postpartum Hemorrhage Obstetrics & Gynecology, 121, 91 23.Prendiville W, Harding J, Elbourne D, et al The Bristol third stage trial: active versus physiological management of third stage of labour BMJ 1988:297; 1295–1300 24 Prendiville W, Elbourne D, McDonald S Active versus expectant management in the third stage of labour Cochrane Database of Systematic Reviews 2000; 25 Rogers J, Wood J, McCandlish R, et al Active versus expectant management of third stage of labour: the Hinchingbrooke randomised controlled trial Lancet 1998;351:693–699 26 Zaat TR and et al (2018) Posttraumatic stress disorder related to postpartum haemorrhage: A systematic review Eur J Obstet Gynecol reprod Biol, 225, 214-220 ... cơng tác dự phịng ch? ?y máu sau đẻ Trung Tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định năm 2020? ?? 3 MỤC TIÊU: Thực trạng công tác dự phòng ch? ?y máu sau đẻ Trung tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định năm 2020. .. để phòng ngừa ch? ?y máu sau đẻ [5] 17 Chương CÔNG TÁC DỰ PHÒNG CH? ?Y MÁU SAU ĐẺ TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN MỸ LỘC TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2020 2.1.Thông tin chung Trung tâm y tế huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định. .. TÂM Y TẾ HUYỆN MỸ LỘC TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2020 18 2.1.Thông tin chung Trung Tâm Y Tế Huyện Mỹ Lộc tỉnh Nam Định 18 2.2 .Thực trạng cơng tác dự phịng ch? ?y máu sau đẻ Trung tâm y tế huyện