BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 9: ÔN TẬP TÁC PHẨM THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ...

III.1.Phản ánh phong phú cuộc sống của đất nước và con người Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ-thời kì lịch sử đầy biế[r]

(SGK Ngữ văn 9, tập một)

Giáo viên: ĐỖ THỊ MINH TÂM Trường THCS Phan Chu Trinh- Diên Khánh

(SGK Ngữ văn 9,

Tập 1)

đại Việt Nam

đại Việt Nam

Bằng Việt

- Thể thơ tự do: “Đồng chí”, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”-Thể thơ năm chữ: “Ánh trăng”

-Thể thơ bảy chữ: “Đoàn thuyền đánh cá”

-Thể thơ tám chữ: “Bếp lửa”, “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”

* Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm

-Tình đồng chí của những người lính thời kháng chiến chống Pháp tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng.

- Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm

I.4.b “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” (Phạm Tiến Duật)

- Hình ảnh những người lính lái xeTrường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ: tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam

- Chất liệu hiện thực sinh động, ngôn ngữ và giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn, giàu tính khẩu ngữ

- Nhiều hình ảnh đẹp, tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống mới.

- Liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo; âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, lạc quan

- Những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu;thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.

- Kết hợp nhuần nhuyễn biểu cảm với miêu tả, tự sự, bình luận; sáng tạo hình ảnh “bếp lửa” giàu ý nghĩa biểu tượng

I.4.đ “Ánh trăng” (Nguyễn Duy)

- Gợi nhắc, củng cố thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thuỷ chung cùng quá khứ

-Giọng thơ tâm tình, tự nhiên, chân thành, nhỏ nhẹ mà sâu lắng; hình ảnh “vầng trăng” bình dị mà giàu ý nghĩa biểu tượng

I.4.e “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” (Nguyễn Khoa Điềm)

-Tình yêu thương con của người mẹ dân tộc Tà-ôi gắn liền với lòng yêu nước, với tinh thần chiến đấu và khát vọng về tương lai của đất nước

- Điệu ru ngọt ngào trìu mến và kết cấu trùng lặp tạo dư âm vừa ngọt ngào vừa da diết, gần gũi mà sâu sắc

I.5.a Về nội dung:

- Tái hiện cuộc sống đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ:

+Nhiều gian khổ, hi sinh nhưng rất anh hùng

+ Công cuộc lao động, xây dựng đất nước vất vả mà tràn đầy lạc quan, niềm tin

-Thể hiện chân thực, cảm động đời sống tình cảm của con người Việt Nam:

+Tình đồng chí, sự gắn bó với cách mạng, lòng kính yêu Bác Hồ.+Tình cảm gần gũi và bền chặt của con người: tình mẹ con, bà cháu trong sự thống nhất với tình cảm chung rộng lớn

+Tình yêu thiên nhiên, yêu lao động, yêu quê hương thắm thiết.-Đúc kết những triết lí sâu sắc về cuộc đời và con người

-Đa dạng về hình ảnh thơ sáng tạo độc đáo:

+Hình ảnh đẹp, giàu ý nghĩa biểu tượng nhưng thực

+Hình ảnh thực, bình dị nhưng mang ý nghĩa khái quát, biểu tượng sâu sắc

+Hình ảnh lạ mà thật, khỏe khoắn và thú vị

- Thể loại: truyện ngắn

* 1945 -1954 : “Làng” (1948)

*1964 - 1975 : “Chiếc lược ngà” ( 1966), “Lặng lẽ Sa Pa” ( 1970)

II.2 Tóm tắt cốt truyện

-“Lặng lẽ Sa Pa”: anh thanh niên

-“Chiếc lược ngà”: ông Sáu và bé Thu

-Cốt truyện tâm lí.

-Tình huống gay cấn, bất ngờ

II.4 b.“Lặng lẽ Sa Pa” ( Nguyễn Thành Long):

-Cốt truyện giàu chất thơ

-Tình huống tự nhiên, hấp dẫn

II.4.c.“Chiếc lược ngà” ( Nguyễn Quang Sáng):

-Cốt truyện viết về những éo le trong cảnh ngộ gia đình,

về tình cha con, tình đồng đội trong chiến tranh

-Hai tình huống trớ trêu, xúc động

-Thể hiện chân thực, sâu sắc và cảm động tình yêu làng quê và lòng yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân phải rời làng đi tản cư trong kháng chiến chống Pháp.

-Thành công trong việc xây dựng tình huống truyện, nghệ thuật miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật

Ca ngợi tình yêu làng quê thống nhất với lòng yêu nước

và tinh thần kháng chiến của người nông dân trong kháng chiến chống Pháp

-Khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng trong thời kì miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

-Xây dựng tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên, kết hợp tự sự với trữ tình và bình luận

Ngợi ca con người lao động mới cống hiến hết mình cho nhân dân, đất nước; khẳng định ý nghĩa và niềm vui của lao động tự giác, vì những mục đích chân chính

Khẳng định và ca ngợi tình cảm cha con thiêng liêng như một

giá trị nhân bản sâu sắc, và càng cao đẹp trong cảnh ngộ khó khăn

-Thể hiện cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh

- Thành công trong việc miêu tả tâm lí và xây dựng tính cách nhân vật

trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ-thời kì lịch sử đầy biến động, nhiều gian lao hi sinh nhưng cũng rất hào hùng

III.2.Tập trung thể hiện vẻ đẹp của con người Việt Nam với các thế hệ, tầng lớp khác nhau, với cuộc sống, tình cảm, tư tưởng vừa thống nhất lại vừa đa dạng.

các nhân vật:

-Lòng yêu nước, tinh thần cống hiến hết mình cho sự nghiệp chung của dân tộc ( chiến đấu và lao động).

-Sáng ngời những tình cảm đẹp đẽ khác: tình gia đình, tình đồng đội, tình đồng bào…

III.4 Đóng góp nhiều thành tựu về nghệ thuật cho nền văn học Việt Nam.

Câu 2: Trình bày cảm nhận của em về một hình ảnh thơ, một nhân vật mà em ấn tượng, yêu thích nhất trong các văn bản hiện đại Việt Nam đã được học.

truyện hiện đại Việt Nam theo từng chủ đề: hình

ảnh người lính, hình ảnh cuộc sống mới-con người lao động mới, tình cảm gia đình.

thơ về tiểu đội xe không kính”, “Ánh trăng” :

•Nét riêng

•Nét chung:Ba bài thơ đều viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp tính cách và tâm hồn

*Vẻ đẹp bình dị mà cao cả của người lính cách mạng:

-Lí tưởng cao đẹp, sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc

-Dũng cảm, hiên ngang, bất chấp gian khổ

-Lạc quan, yêu đời

-Tình đồng đội cao đẹp