ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG TÂM ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ HẠNH NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VIỆC ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẮNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC HÀ NỘI - NĂM 2008 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRUNG TÂM ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ HẠNH NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VIỆC ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẮNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG Chuyên ngành: Đo lường đánh giá giáo dục Mã số: Chuyên ngành đào tạo thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ: QUẢN LÍ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS Đinh Thị Kim Thoa HÀ NI - NM 2008 Lời cảm ơn Vi lũng bit ơn sâu sắc, xin chân thành cám ơn TS Đinh Thị Kim Thoa người định hướng khoa học giúp đỡ tơi suốt q trình thực luận văn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn tới: Ban Giám đốc, thầy cô giáo tham gia giảng dạy khóa đào tạo Thạc sĩ Đo lường đánh giá giáo dục bạn công tác học tập Trung tâm Đảm bảo Chất lượng Đào tạo Nghiên cứu Phát triển Giáo dục Đại học Quốc Gia Hà Nội Ban Giám hiệu trường CĐSPTƯ, Ban Chủ nhiệm khoa, bạn đồng nghiệp sinh viên Người thân gia đình ln giúp đỡ động viên tơi hồn thành luận văn Hà Nội, ngày 12 tháng 12 năm 2008 Tác giả LỜI CAM ĐOAN Kính gứi: Ban Giám đốc Trung tâm Đảm bảo Chất lượng Nghiên cứu Phát triển Giáo dục Đại họcQuốc gia Hà Nội Tôi là: Nguyễn Thị Hạnh Là học viên lớp cao học Đo lường Đánh giá giáo dục khóa 2005-2008 Tơi xin cam đoan danh dự cơng trình khoa học Nếu sai tơi xin hồn toàn chịu trách nhiệm Hà Nội, ngày 12 tháng 12 năm 2008 Tác giả Nguyễn Thị Hạnh CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CĐSPTƯ CTS CNTT CPTTT Disc ĐG KQHT ĐLĐG ĐBCLĐT&NCPTGD GV GD & ĐT GDĐB GDMN KĐCL KHKT KQHT KT, ĐG NC NCKH NXB MLN MCQ TN TNKQ SV SPAN Cao đẳng Sư phạm Trung ương Can thiệp sớm Công nghệ thông tin Chậm phát triển trí tuệ Chỉ số độ phân biệt Đánh giá kết học tập Đo lường đánh giá Trung tâm đảm bảo chất lượng đào tạo nghiên cứu phát triển giáo dục Giáo viên Giáo dục Đào tạo Giáo dục đặc biệt Giáo dục mầm non Kiểm định chất lượng Khoa học kỹ thuật Kết học tập Kiểm tra, đánh giá Nghiên cứu Nghiên cứu khoa học Nhà xuất Mac Lê-nin Tư tưởng Hồ Chí Minh Câu hỏi nhiều lựa chọn Trắc nghiệm Trắc nghiệm khách quan Sinh viên Sư phạm âm nhạc ii MỤC LỤC Trang ii iii iv v vi Danh mục chữ viết tắt Mục lục Danh mục hình Danh mục bảng Danh mục phụ lục MỞ ĐẦU Lí chọn đề tài Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 2.1 Mục đích nghiên cứu 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Giới hạn nghiên cứu đề tài Phương pháp nghiên cứu 4.1 Câu hỏi nghiên cứu/ giả thiết nghiên cứu 4.2 Khách thể đối tượng nghiên cứu 4.3 Phương pháp nghiên cứu 4.4 Phạm vi, thời gian khảo sát NỘI DUNG Chương Cơ sở lý luận đánh giá kết học tập sinh viên 1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.2 Một số vấn đề lí luận có liên quan 1.3 Các phương pháp KTĐG KQHT 1.4 Kĩ thuật xây dựng công cụ ĐG KQHT qua TNKQ 1.5 Quy trình xây dựng đề thi/bộ câu hỏi TNKQ 1.6 Phân tích đánh giá thi TNKQ 1.7 Kết luận chương Chương Thực trạng hoạt động ĐGKQHT trường CĐSPTƯ 2.1 Tổ chức nghiên cứu thực trạng 2.2 Thông tin chung sinh viên giảng viên tham gia trả lời phiếu khảo sát 2.3 Thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương 2.5 Kết luận chương Chương 3: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu KT, ĐG KQHT 3.1 Nguyên tắc đề xuất biện pháp 3.2 Một số biện pháp nâng cao hiệu KT, ĐG KQHT cho sinh viên 3.3 Kết luận chương KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận khoa học Kiến nghị 2 2 3 3 7 18 26 30 35 37 41 42 42 44 49 70 72 72 72 101 102 104 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 109 iii DANH MỤC CÁC HÌNH Tên hình Trang Hình chương Hình 1.1 Tóm lược phương pháp kiểm tra đánh giá 29 Hình 1.2 Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan 30 Hình chương Thống kê số lượng sinh viên tham gia trả lời phiếu Hình 2.1 47 khoa Hình 2.2 Sinh viên nhận thức hiệu ĐG phương pháp ĐGKQHT 52 Hình 2.3 Sự phân bố lực 53 thí sinh 53 Hình 2.4 Sự phân bố lực 53 thí sinh 55 Hình 2.5 Kết thi học phần Giáo dục đại cương 55 Hình 2.6 Kết thi học phần Phát triển ngơn ngữ cho trẻ khiếm thính 56 Hình 2.8 Khó khăn giáo viên thiết kế câu hỏi TNKQ chuẩn 63 Hình 2.9 Giáo viên thường khơng có thời gian để biên soạn đề thi TNKQ 64 Mức độ thường xuyên GV kết hợp phương pháp ĐGKQHT Hình 2.10 cho SV Hình chương Hình 3.1 Hình 3.2 Hình 3.3 Hình 3.4 Kết thử nghiệm lần 81 Sự phân bố 49 câu hỏi đo lực thí sinh học phần CTS cho trẻ CPTTT Sự phân bố 48 câu hỏi đo lực thí sinh học phần CTS cho trẻ CPTTT Sự phân bố 47 câu hỏi đo lực thí sinh học phần CTS cho trẻ CPTTT iv 83 84 85 DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng Trang Bảng chương Bảng 1.0 So sánh ưu nhược điểm phương pháp kiểm tra Bảng liệt kê yêu cầu biên soạn câu hỏi dạng sai Bảng 1.1 Bảng liệt kê yêu cầu biên soạn câu hỏi dạng ghép đôi Bảng 1.2 Bảng 1.3 Bảng liệt kê yêu cầu biên soạn câu hỏi trả lời ngắn Bảng 1.4 Bảng liệt kê câu hỏi dạng trắc nghiệm nhiều lựa chọn Bảng chương Bảng 2.1 Tỉ lệ giảng viên nam giảng viên nữ tính theo khoa Bảng 2.2 Số mơn học giảng viên tham gia giảng dạy Bảng 2.3 Số năm kinh nghiệm giảng dạy Bảng 2.4 Tỉ lệ sinh viên nam sinh viên nữ tính theo khoa Bảng 2.5 Độ tuổi sinh viên tham gia khảo sát Sinh viên năm thứ sinh viên năm thứ khảo sát theo khoa Bảng 2.6 Mức độ thường xuyên GV kết hợp phương pháp ĐGKQHT cho SV Bảng 2.7 Giáo viên nhận thức hiệu ĐG phương pháp ĐGKQHT Bảng 2.8 Sinh viên nhận thức hiệu ĐG phương pháp ĐGKQHT Bảng 2.9 Lượng đề thi giáo viên sử dụng theo phương pháp Bảng 2.10 ĐGKQHT Bảng 2.11 Giáo viên phân tích kết sau thi Bảng 2.12 Mức độ thường xun giáo viên phân tích độ khó đề thi Bảng 2.13 Mức độ thường xuyên giáo viên phân tích độ phân biệt Tỉ lệ GVcác khoa bồi dưỡng việc phân tích xử lí Bảng 2.14 câu hỏi thi Bảng 2.15 GV sử dụng kết ĐG để điều chỉnh hoạt động dạy-học Bảng chương Bảng 3.1 Bảng trọng số học phần CTSCPTTT Bảng 3.2 Bảng điểm học phần CTS cho trẻ CPTTT Bảng 3.3 Thơng tin kết tính tốn câu hỏi Bảng 3.4 Ma trận so sánh lực thí sinh với độ khó câu hỏi Bảng 3.5 Thơng tin kết tính tốn lực thí sinh Bảng 3.6 Kết phân tích câu hỏi số 37 Kết so sánh độ phù hợp với mơ hình lớp đối chứng lớp thử nghiệm sau tập huấn Bảng 3.7 Kết so sánh thơng tin kết tính tốn câu hỏi nhóm đối chứng với nhóm thử nghiệm sau tập huấn Bảng 3.8 Kết so sánh độ phù hợp với mơ hình lớp đối chứng lớp thử nghiệm sau tập huấn Bảng 3.9 Kết so sánh độ phù hợp với mơ hình lớp đối chứng Bảng 3.10 lớp thử nghiệm sau tập huấn v 30a 31 32 33 34 45 46 46 47 48 49 50 51 51 53 66 66 67 68 69 77 80 86 88 89 90 93a 94 96 98 DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục Chương Cơ sở lý luận đánh giá kết học tập sinh viên Phụ lục 1.1 Quy trình xây dựng đề thi TNKQ 109 Phụ lục 1.2 Lí thuyết khảo thí đại 110 Phụ lục Chương Thực trạng việc ĐGKQHT cho sinh viên trường CĐSPTƯ Phụ lục 2.1 Phiếu trưng cầu ý kiến GV (01) 111 Phụ lục 2.2 Phiếu điều tra sinh viên (01) 114 Phụ lục 2.3 Đề cương chi tiết học phần Can thiệp sớm cho trẻ khuyết tật 117 Phụ lục 2.4 Đề thi TNKQ học phần Giáo dục đại cương 119 Phụ lục 2.5 Đề thi Phát triền ngôn ngữ cho trẻ khiếm thính 124 Phụ lục 2.6 Kết phân tích đề thi học phần CTS cho trẻ CPTTT 127 (trước thử nghiệm) Phụ lục 2.7 Danh sách nhóm GV tham gia biên soạn đê thi trước tập huấn 129 Phụ lục 2.8 Danh sách 53 thí sinh tham gia thi kết thúc học phần CTS 130 CPTTT (trước thử nghiệm) Phụ lục 2.9 Sự phân bố lực 53 thí sinh 131 Phụ lục 2.10 Sự phân bố lực 53 thí sinh với độ khó câu hỏi 131 Phụ lục Chương Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu KT, ĐG KQHT Phụ lục 3.1 Chương trình chạy phần mềm Quest 131 Phụ lục 3.2 Kết phân tích câu hỏi 132 Phụ lục 3.3 133 Mơ hình Rasch Phụ lục 3.4 Bảng mô tả nội dung, kiến thức, kĩ cần đo lường 134 Phụ lục 3.5 Đề thi kết thúc học phần CTS cho trẻ CPTTT 135 Phụ lục 3.6 Phiếu trưng cầu ý kiến giáo viên (02) 140 Phụ lục 3.7 Danh sách báo cáo viên học viên tham dự tập huấn kĩ thuật xây 141 dựng đề thi TNKQ xử lí kết thi Phụ lục 3.8 Nhóm chuyên gia tư vấn 142 Phụ lục 3.9 Danh sách nhóm giáo viên tham gia biên soạn đề thử nghiệm 142 Phụ lục 3.10 Danh sách 38 thí sinh tham gia thử nghiệm 142 vi MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Bước vào kỷ XXI, giáo dục đại học Việt Nam đứng trước hội thách thức Cùng với việc tăng quy mơ đào tạo loại hình đào tạo mở rộng Trong nguồn lực sở đào tạo hạn chế, chưa đủ khả đáp ứng với việc tăng nhanh quy mơ đào tạo vấn đề chất lượng đào tạo điểm nóng tồn xã hội Cải tiến nâng cao chất lượng giáo dục xem quan trọng sở đào tạo Kiểm định chất lượngKĐCL- trở thành công cụ hữu hiệu để trì chuẩn mực giáo dục không ngừng nâng cao chất lượng dạy học Và để sớm xây dựng giáo dục đại học chất lượng ngang tầm khu vực bước vươn dần tới trình độ quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho hội nhập, Bộ Giáo dục Đào tạo xây dựng phát triển hệ thống đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn tiêu chí quốc tế Vậy chất lượng gì? Tại người lại tốn thời gian, tốn công sức kinh tế để mong có “sản phẩm” có chất lượng Sản phẩm có chất lượng có mặt ngành cơng nghiệp, nơng nghiệp, dịch vụ,…và lĩnh vực giáo dục Theo INQAAHE (International Network for Quanlity Assurance Agencies): “Chất lượng phù hợp với mục đích” (Quanlity as Fitness for Purpose) Chất lượng vấn đề then chốt trường đại học cao đẳng Bởi việc nâng cao chất lượng đào tạo nhiệm vụ hàng đầu sở đào tạo bậc đại học Chất lượng đào tạo tạo nên nhiều thành tố hoạt động học tập sinh viên; hoạt động giảng dạy giảng viên công tác quản lý Trong công tác quản lý bao gồm yếu tố nhỏ tổ chức quản lý hoạt động dạy học; trang thiết bị đồ dùng phục vụ công tác giảng dạy học tập; Kiểm tra đánh giá kết học tập sinh viên Có thể nói cơng tác đánh giá giáo dục xuất phát từ nhiều khía cạnh, có việc đánh giá kết học tập học sinh nói chung sinh viên nói riêng xưa coi trọng Kết học tập sinh viên tiêu chí quan trọng nói lên trưởng thành, mức độ thành đạt thước đo quan trọng thể trình độ tổ chức giáo dục trường đại học cao đẳng Chính thế, nước giới đề công tác nghiên cứu việc đánh giá kết học tập học sinh, sinh viên Một số nước liên kết tổ chức điều tra kết học tập học sinh, sinh viên so sánh kết học tập em mặt quốc tế Việc đánh giá kết học tập, cần đề cập đến nhiều yếu tố, mà mối quan hệ yếu tố phức tạp Bởi vậy, trình đánh giá này, cần phải coi trọng việc nghiên cứu kinh nghiệm giảng viên tích luỹ việc đánh giá kết học tập, mặt khác phải xuất phát từ lý luận đánh giá giáo dục, lý luận giáo dục học nói chung sách giáo dục, để tiến hành nghiên cứu tổng hợp Nếu công tác đánh giá kết học tập phát triển đắn, đảm bảo khách quan, cơng động lực thúc đẩy người học chủ động, tích cực sáng tạo không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo Với tất lí trên, luận văn muốn đánh giá kết học tập sinh viên nhằm góp phần tạo sở cho việc thường xuyên cải tiến, nâng cao chất lượng đào tạo nhà trường Chính thế, nghiên cứu thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương nghiên cứu cần thiết Những mong đợi từ kết nghiên cứu đề tài - Làm rõ thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường CĐSPTƯ - Đưa số khuyến nghị/giải pháp nhằm nâng cao hiệu việc đánh giá kết học tập sinh viên trường CĐSPTƯ Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 2.1 Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường CĐSPTƯ từ đề xuất số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu • Hệ thống hóa số vấn đề lý luận đo lường đánh giá giáo dục • Nghiên cứu khảo sát thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường CĐSPTƯ • Đề xuất số biện pháp nâng cao hiệu ĐG KQHT cho sinh viên • Phân tích đưa số khuyến nghị khoa trường Giới hạn nghiên cứu đề tài Chúng khảo sát 53 giáo viên 255 sinh viên khoa: Giáo dục Đặc biệt, Giáo dục Mầm non, Công nghệ thông tin, Sư phạm Âm nhạc Mác Lê-Nin tư tưởng Hồ Chí Minh (gọi tắt Mác-Lê) Trong nghiên cứu thực trạng tập trung sâu vào nghiên cứu đánh giá đề thi tự luận đề TNKQ Cịn khơng nghiên cứu đề thực hành vấn đáp ... việc đánh giá kết học tập, mặt khác phải xuất phát từ lý luận đánh giá giáo dục, lý luận giáo dục học nói chung sách giáo dục, để tiến hành nghiên cứu tổng hợp Nếu công tác đánh giá kết học tập... nét trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương đời theo định số 509/QĐBGD&ĐT ngày 26 tháng năm 2006 Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Tiền thân trường Trường Cao đẳng sư phạm. .. cứu thực trạng việc đánh giá kết học tập sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương Tìm số nguyên nhân dẫn đến việc đánh giá kết học tập sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương chưa khách