Để tạo điều kiện cho việc rèn luyện những hoạt động học tập đa dạng của học sinh, cần phối hợp nhiều hình thức tổ chức học tập; học tập trên lớp, tự học ở nhà, làm thí nghiệm thực hành, [r]
(1)SƠ YẾU LÍ LỊCH KHOA HỌC
I THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN Họ tên: Hà Văn Sơn
2 Ngày tháng năm sinh: 07 – 04 – 1960 Nam nữ: Nam
4 Địa chỉ: 17A tổ KP Phường Tân Hiệp TP Biên Hòa tỉnh Đồng Nai Điện Thoại : (061)3828813 (cq) DĐ 012 88 79 99 79
6 Chức vụ: Giáo viên
7 Đơn vị công tác: Trung tâm GDTX tỉnh Đồng Nai II TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
1 Học vị cao nhất: Đại học sư phạm kỹ thuật Năm nhận bằng: 1992
3 Chuyên ngành đào tạo: ĐIỆN KHÍ HÓA VÀ CUNG CẤP ĐIỆN III KINH NGHIỆM KHOA HỌC
1 Lĩnh vực chun mơn có kinh nghiệm: DẠY HỌC Số năm kinh nghiệm: 20 năm
3 Các sáng kiến kinh nghiệm có
- Tổ chức quản lý học viên công chức dự học lớp chuyên đề
(2)MỤC LỤC
I LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
II TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
2.1 Cơ sở lý luận
2.2 Nội dung, biện pháp thực giải pháp đề tài
III Hiệu đề tài 30
IV Đề xuất, kiến nghị khả áp dụng 31
(3)ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VẬT LÝ Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN
I LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Điều 28-Luật Gíao Dục 2005 nêu rõ: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo học sinh, phù hợp với đặc điểm lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú cho học sinh” Riêng với giáo dục thường xuyên, Điều 45 tiếp tục xác định: “Phương pháp dạy học phải phát huy vai trò chủ động, khai thác kinh nghiệm người học, coi trọng việc bồi dưỡng lực tự học, sử dụng phương tiện đại công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng, hiệu dạy học”, nhằm thực mục tiêu giáo dục thường xuyên “ giúp cho người vừa làm vừa học, học liên tục, học suốt đời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ để cải thiện chất lượng sống, tìm việc làm, tự tạo việc làm thích nghi với đời sống xã hội Qua trình nhiều năm giảng dạy môn Vật lý Trung Tâm GDTX tập huấn hàng năm Tôi xin đưa số ý kiến đổi phương pháp dạy học vật lý Trung Tâm GDTX
II TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 2.1 Cơ sở lý luận
Thực nhiệm vụ năm học 2011 – 2012, Bộ đạo: “Tiếp tục đổi mạnh mẽ phương pháp dạy học” Hội thảo lần để xác định rõ: thực trạng PPDH nay; nội dung việc đổi PPDH thời gian tới, đề yêu cầu biện pháp cụ thể sở tiếp cận phương hướng, nội dung đổi PPDH nói chung GDTX nói riêng
(4)BM03-Như biết, trình dạy học trình kết hợp biện chứng hoạt động dạy hoạt động học Hiện nay, tình trạng truyền thụ chiều, thuyết trình, đọc chép chủ yếu hoạt động dạy học sở giáo dục nói chung: thầy giáo thuyết trình nội dung thơng tin kênh lời, không thiết bị dạy học, không tranh ảnh, học viên ghi chép, nhớ lại làm bài, thầy giáo đánh giá chất lượng làm chủ yếu theo tiêu chí nhớ nhiều, nhớ điều giáo viên thuyết trình, nhiệm vụ học viên lắng nghe, ghi chép ghi nhớ thói quen động nảo để tư sáng tạo, chí, họ khơng màng đọc, nghiên cứu SGK, tài liệu tham khảo bổ trợ khác Rõ ràng hoàn thành mục tiêu giáo dục viện dẫn Tại hội thảo xin nhắc lại câu nói tiếng trăm năm nhà giáo dục học vĩ đại J J Rousseau mà đến tươi nguyên giá trị với trường học “Vấn đề đưa chân lý đến cho học sinh mà làm để lúc học sinh biết cách để tìm chân lý”
(5)không ý đến việc học tập người học nào, vai trò người học tiết học cịn mờ nhạt Điều quan trọng làm triệt tiêu lực nội sinh người, loại bỏ tìm tịi sáng tạo, hình thành tính dựa dẫm, ỷ lại
Bên cạnh việc kiểm tra thi cử theo lối cũ, chưa khuyến khích tính sáng tạo Thêm nữa, phương tiện, TBDH nhiều trung tân cịn q nghèo nàn, khơng đáp ứng cho việc áp dụng PPDH mới; đời sống giáo viên cải thiện bước, song cịn nhiều khó khăn, chưa đủ điều kiện để tập trung tồn tâm, tồn ý cho chun mơn nghiệp vụ; trường Sư phạm chưa đổi kịp thời cách đào tạo PPDH cho HSSV Một điều đáng nhấn mạnh là, phận không nhỏ giáo viên chưa thật giác ngộ đầy đủ tính ưu việt, tính cần thiết, ý nghĩa việc đổi PPDH mục tiêu đào tạo lớp người mới, động, sáng tạo, phục vụ công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước nên chưa tâm từ bỏ thói quen dạy theo kiểu truyền đạt kiến thức sách vở, áp đặt
Thực chủ trương, quan điểm đạo Đảng Nhà nước, xuất phát từ thực trạng việc dạy học lạc hậu, việc đổi PPDH trở thành yêu cầu tất yếu, bách, mang tính sống cịn tồn ngành giáo dục – lĩnh vực xác định vị trí quốc sách hàng đầu, có vai trị đặc biệt quan trọng việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài cho đất nước Hơn nữa, tích cực hưởng ứng vận động “Nói khơng với tiêu cực thi cử bệnh thành tích giáo dục” mà trước hết là: Nói không với dạy học đọc chép, lúc hết nhiệm vụ thiết, đòi hỏi phải thật quan tâm thực• cách nghiêm túc, thấu đáo việc đổi PPDH sở giáo dục nói chung Trung Tâm GDTX nói riêng
(6)nên khơng có trải nghiệm định thực tế lĩnh hội kiến thức sâu sắc bền chặt Đối với khoa học thực nghiệm, nói: "Trăm nghe khơng thấy, trăm thấy không làm" Sự hiểu biết giới vật lí khơng thể đạt suy diễn logic Chỉ có quan sát thực nghiệm cho phép ta kiểm tra đắn nhận định giới Như vậy, đổi PPDH Vật Lí phải hướng tới việc tạo điều kiện cho học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức thông qua hoạt động thực nghiệm cao nữa, cho học sinh tập dượt giải số vấn đề Vật Lí thực tế
Thực tế Trung Tâm GDTX việc đổi PPDH nói chung PPDH Vật Lí nói riêng cịn gặp nhiều khó khăn sở vật chất chưa đáp ứng, đồng thời tư tưởng giáo viên chậm đổi
2.2 Nội dung, biện pháp thực giải pháp đề tài
Những định hướng đổi phương pháp giáo dục đề cập tới từ lâu trước đây: Nghị Hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VII (1/1993), Hội nghị lần thứ hai, Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII (12/ 1996), Luật Giáo dục (12/ 1998), Nghị Quốc hội khố X đổi chương trình giáo dục phổ thông (12/ 2000), thị Thủ tướng Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Tinh thần việc đổi phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo học sinh học tập
Định hướng thứ nhất: Sử dụng PPDH truyền thống theo tinh thần phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo học sinh
Định hướng thứ hai: Chuyển từ phương pháp nặng diễn giảng giáo viên sang phương pháp nặng tổ chức cho học sinh hoạt động để tự lực chiếm lĩnh kiến thức kĩ
Định hướng thứ ba: Tăng cường học tập cá nhân, phối hợp cách hài hoà với học tập hợp tác
(7) Định hướng thứ năm Coi trọng việc rèn luyện kĩ ngang tầm với việc truyền thụ kiến thức
Định hướng thứ sáu: Tăng cường làm thí nghiệm vật lí dạy học
Định hướng thứ bẩy Đổi cách soạn giáo án,tăng cường sử dụng giáo án điện tử ứng dụng công nghệ thông tin
Việc đổi phương pháp dạy học định hình rõ nét yêu cầu THPT, bổ túc THPT nói việc đổi phương pháp dạy học tiếp tục hình thành; phương pháp dạy , phương pháp học bước xây dựng tiêu chí học dạy theo tinh thần đổi Tuy nhiên cịn số quan niệm chưa qn thể số xu hướng sau:
Người ta chưa thấy cấp thiết phải đổi PPDH Nhiều người cho dạy tốt theo phương pháp cũ chuyển tải hết nội dung kiến thức SGK cho HS, đảm bảo tỉ lệ HS tốt nghiệp phổ thông đỗ đại học cao; việc dạy học có hiệu tốt
Cũng có nhiều người quan niệm việc đổi PPDH chẳng qua việc cải tiến PPDH mà ta tiến hành lâu nay, việc sử dụng thiết bị dạy học đại máy chiếu (Overhead), máy vi tính, projector, thí nghiệm ảo, Microsoft Power Point dạy Những người thực chưa thấy khác biệt mục tiêu việc dạy học mà kì vọng mục tiêu việc dạy học trước
Cũng có nhiều người có thiện chí muốn tìm cách đổi PPDH thực sự, chưa nắm mục tiêu đặc điểm đổi nên theo định hướng chưa thật xác
(8)Một khó khăn số Trung Tâm GDTX mà ta không kể đến là: sĩ số lớp học lớn Với lớp đơng vậy, việc quản lí trật tự lớp tiết học khó khăn, nói đến việc tổ chức cho học sinh hoạt động để chiếm lĩnh kiến thức kĩ
Một khó khăn khơng nhỏ cản trở việc đổi PPDH là: thiết bị thí nghiệm TT GDTX nghèo nàn, trường lớp xây dựng theo quy cách cổ hủ, không thuận lợi chút cho việc tổ chức cho học sinh hoạt động tiết học
Cũng cần phải nêu thêm khó khăn ảnh hưởng gián tiếp mạnh mẽ đến trình đổi PPDH Trung Tâm GDTX cung cách đánh giá kết học tập, thi cử Hiện nay, mục đích kì thi nhằm: xem HS có nắm vững kiến thức "sách vở", có giải tốn khó hay khơng ? Xã hội khơng có cách kiểm tra xem, tốt nghiệp trung học phổ thông, học sinh trang bị đủ kĩ sống cần thiết tối thiểu hay chưa ? Học sinh cần làm tốt lí thuyết, giải tốn khó đạt điểm cao, tốt nghiệp loại giỏi Như vậy, giáo viên cần bắt học sinh "tụng” lí thuyết cho kĩ, luyện học sinh giải tốn thật nhiều đảm bảo tỉ lệ phần trăm tốt nghiêp đỗ đại học cao Cần phải đổi PPDH cho thêm mệt, có lại ảnh hưởng đến kết thi cử học sinh
Cuối tập quán mà quan đạo tập thể giáo viên đánh giá việc giảng dạy đồng nghiệp không thật thuận lợi cho việc đổi PPDH Chẳng hạn, dự thao giảng, nhiều người chăm xem giáo viên dạy xác hay khơng xác chỗ nào, có đặt nhiều câu hỏi hay khơng? có bị cháy giáo án hay khơng? người ý phân tích xem cách thức mà giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động học tập tiết học có phù hợp hay không ? Hiệu dạy học tiết học cao hay thấp?
(9)Tuy việc đổi PPDH Trung Tâm GDTX đầy gặp khó khăn việc khắc phục khó khăn khơng thể thực cách dễ dàng sớm chiều, tình buộc phải tìm cách đổi PPDH Chúng ta nghiên cứu đổi công đoạn PPDH môn học (nắm bắt mục tiêu học, soạn giáo án mới, tổ chức cho HS hoạt động, kiểm tra - đánh giá,… ) tiến tới đổi hồn tồn việc dạy học mơn học Trung Tâm GDTX Trước hết, vạch định hướng cụ thể việc đổi PPDH Vật lí sau:
Định hướng thứ nhất, sử dụng PPDH truyền thống theo tinh thần phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo học sinh
Trong việc đổi PPDH, ta khơng phủ định vai trị phương pháp
dạy học truyền thống, nhiên ta sử dụng phương pháp theo tinh thần Giáo viên phải lựa chọn PPDH theo chiến lược nhằm phát huy mức độ tốt tính tích cực, chủ động, sáng tạo học sinh tình cụ thể
Thí dụ: Phương pháp cho HS làm việc với SGK
Trong PPDH thụ động: Việc cho HS đọc SGK nhằm mục đích ghi nhớ thuộc lịng khơng nội dung mà cách phát biểu kết luận mà ta muốn chốt lại
Trong PPDH tích cực: Việc HS đọc SGK coi hoạt động thu thập thông tin Thông tin sau đó, phải HS xử lí để rút kết luận cần thiết
Có nhiều cách phân loại PPDH Dưới cách phân loại PPDH theo phương thức tiếp nhận thông tin kinh nghiệm xã hội HS theo cách này, hệ thống PPDH truyền thống chia thành nhóm:
(10) Nhóm PP trực quan gồm: biểu diễn vật thật, biểu diễn thí nghiệm, biểu diễn mơ hình, tranh ảnh, xem phim, băng, đĩa ghi hình
Nhóm phương pháp thực hành gồm: quan sát, đo đạc, thí nghiệm, thực hành, thực tập xưởng, khảo sát, nghiên cứu thực địa, sưu tầm tư liệu Nhóm PP đặc biệt quan trọng việc rèn luyện kĩ thói quen
Trong việc dạy học truyền thống, giáo viên thường hay sử dụng kết hợp nhiều phương pháp thuộc nhóm khác
Thí dụ: giảng giải - minh hoạ, xem thí nghiệm biểu diễn - vấn đáp, đọc tài liệu - báo cáo
Việc thay đổi PPDH khơng có tác dụng khắc sâu kiến thức, kĩ mà học sinh cần chiếm lĩnh mà cịn có tác dụng làm cho tiết học đỡ nhàm chán, tạo thêm hứng thú học tập cho học sinh
Như vậy, trước hết, đổi PPDH cách tổ chức việc dạy học sử dụng linh hoạt PPDH truyền thống nhằm tích cực hố hoạt động học tập học sinh
Định hướng thứ hai, chuyển từ phương pháp nặng diễn giảng giáo viên sang phương pháp nặng tổ chức cho học sinh hoạt động để tự lực chiếm lĩnh kiến thức kĩ
(11)Theo quan niệm việc dạy học, vai trị yếu giáo viên tổ
chức hướng dẫn hoạt động học tập HS, cho HS tự lực
chiếm lĩnh kiến thức kĩ Đó kiến thức, kĩ thái độ ứng xử hình thành người hoạt động tìm tịi, khám phá, nghiền ngẫm, trao đổi giao tiếp người Do đó, tiết dạy học đổi mới, ta cần quan tâm xem học sinh hoạt động học nào? Các em thu hoạch giá trị gì? Diễn viên lớp học phải học sinh Giáo viên đóng vai trị người đạo diễn Trong học, học sinh làm việc tích cực, giáo viên, trơng nhàn nhã, làm việc căng thẳng để thu thập thông tin phản hồi điều khiển kịp thời hoạt động học sinh
Việc đổi phương pháp dạy thầy phải đôi (dẫn tới) việc đổi phương pháp học trò Trong học đổi mới, học trò chim non nằm tổ há miệng chờ chim mẹ tha mồi mớm cho ăn Học sinh phổ thơng, THPT, có mức độ trưởng thành định Giáo viên phải dạy cho chim bắt đầu bay tìm mồi Trong nhà trường phải bắt đầu huấn luyện cho HS tính tích cực, chủ động, sáng tạo hoạt động học tập; để sau em có lực bươn trải sống Câu nói "Kiến thức thầy không dạy lớp, nên em không học” nghe khơng hài lịng Do đó, trọng tâm việc đánh giá tiết dạy phải đặt vào hoạt động học sinh tiết
Hoạt động học học sinh đa dạng, nhiên, ta chia thành nhóm, dựa theo cấu trúc khái quát tiến trình giải vấn đề có tính khoa học (tiến trình khoa học) Đó nhóm hoạt động sau:
Nhóm hoạt động thu thập thông tin
HS thu thập thông tin cần thiết hoạt động sau: - Quan sát tượng thiên nhiên, tranh ảnh, mơ hình, thí nghiệm mà giáo viên biểu diễn, xem băng hình, đĩa CD
(12)- Đọc SGK tài liệu khác, ta cứu bảng biểu
- Nghe thông báo giáo viên, báo cáo bạn bè, phương tiện truyền thơng
Nhóm hoạt động xử lí thơng tin
Hoạt động xử lí thơng tin địi hỏi tư sáng tạo cao HS hướng dẫn để lập thực kế hoạch xử lí thơng tin thu thập nhằm rút kết luận cần thiết Hoạt động xử lí thơng tin là:
- Suy luận lơgic (phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn dịch, quy nạp, khái quát hoá ) để rút kết luận từ liệu có
- Lập biểu bảng, vẽ đồ thị từ rút quy luật tượng
- Đề dự án thiết kế phương án thí nghiệm nhằm kiểm tra dự đốn
Nhóm hoạt động truyền đạt thông tin
Khi HS trình bầy hiểu biết cho người khác kiến thức thực em Hoạt động truyền đạt thông tin góp phần củng cố kiến thức, phát triển lực ngơn ngữ HS mà cịn giúp em rèn luyện phẩm chất cần thiết để hoà nhập với sống cộng đồng
Hoạt động truyền đạt thông tin HS thực hình thức sau:
- Thông báo lời kết xử lí thơng tin, kết thí nghiệm, liệu điều tra cá nhân hay nhóm
- Tham gia thảo luận, tranh luận nội dung học tập - Viết báo cáo nhỏ, thí nghiệm nhỏ,đơn giản
- Trình bày biểu đồ, đồ thị, tranh vẽ
(13)thập, xử lí truyền đạt thơng tin Thực vậy, chẳng hạn giải tập: HS phải đọc kĩ để nắm đề (thu thập thơng tin); tìm thực cách giải (xử lí thông tin) viết lời giải (truyền đạt thông tin)
Việc tổ chức hoạt động học tập HS tiết học phải tiến hành cách linh hoạt để tránh đơn điệu, nhàm chán Những khó khăn lớn việc đổi PPDH theo hướng vấn đề khối lượng kiến thức thời gian dạy học Để giải khó khăn này, địi hỏi phải có cân nhắc kĩ lưỡng giáo viên việc tổ chức cho HS hoạt động học tập lớp, việc thuyết giảng giáo viên việc tổ chức cho HS tự học nhà Nhìn chung, tiết học nên tổ chức khơng q q trình giải vấn đề học tập theo tiến trình khoa học
Thành công việc tổ chức hoạt động học tập nói cho HS phụ thuộc khơng vào khả giáo viên mà phụ thuộc vào thói quen thái độ học HS Chúng ta cần tiến hành bước, đổi hoạt động lớp để GV quen dần với PPDH dựa nguyên tắc tổ chức cho HS hoạt động mà để HS chuyển dần từ thói quen học tập thụ động sang thói quen học tập tích cực, sáng tạo Đây trình lâu dài, địi hỏi phải thực theo tinh thần kiên trì, khơng nóng vội
Định hướng thứ ba, tăng cường học tập cá nhân, phối hợp cách hài hoà với học tập hợp tác
Các hình thức tổ chức học tập cá nhân, theo nhóm theo lớp hình thức học tập áp dụng PPDH truyền thống Trong hình thức trên, hình thức học tập cá nhân lâu coi hình thức học tập có hiệu Các hình thức học tập theo nhóm theo lớp hình thức học tập hỗ trợ
(14)Các hình thức học tập hợp tác khơng góp phần làm cho việc học tập cá nhân có hiệu mà cịn có tác dụng rèn luyện cho HS tinh thần hợp tác lao động, thái độ chia sẻ kinh nghiệm học hỏi lẫn nhau, ý thức trách nhiệm cơng việc chung Theo lí thuyết vùng phát triển gần Vưgốtxki, tương tác thầy - trò trò - trò lớp học giúp cho HS vượt qua trở ngại để đạt đến hiểu biết Qua thảo luận, tranh luận, ý kiến cá nhân bộc lộ, khẳng định hay bị bác bỏ, qua hiểu biết họ hình thành xác hố Mặt khác, việc học tập theo nhóm, tất HS, từ người đến người khá, trình bầy ý kiến mình, tức có điều kiện để tự thể Điều có tác dụng kích thích mạnh hứng thú học tập HS, chẳng khác việc hát karaoke
Cách phân chia hình thức hoạt động thành hoạt cá nhân hoạt động hợp tác có tính tương đối Các hình thức hoạt động thường tiến hành xen kẽ lẫn Thí dụ: hoạt động thực hành vật lí hoạt động thường tiến hành theo nhóm, việc thực thí nghiệm lại nhiệm vụ bắt buộc cá nhân Trong tiết thực hành, nhóm sử dụng chung thiết bị thí nghiệm phải thực kế hoạch thí nghiệm theo hướng dẫn chung giáo viên toàn lớp Tuy nhiên, việc lấy số liệu, xử lí số liệu viết báo cáo thực hành phải học sinh tự làm
Hình thức kết hợp hoạt động cá nhân với hoạt động theo lớp tiết học hình thức dạy học phổ biến lâu Trong việc đổi PPDH giáo viên học sinh cấp tiểu học THCS nhiều quen với hình thức học tập theo nhóm nhỏ Thường nhóm nhỏ gồm từ đến người Để tạo thuận lợi cho việc tổ chức dạy học theo nhóm số nội dung có thí nghiệm, danh mục thiết bị dạy học Vật lí Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành, lớp có số thiết bị cung cấp theo số 6, nghĩa đảm bảo đủ thiết bị thí nghiệm cho nhóm HS thực lớp
(15)- Tổ chức lớp thành nhóm Nếu lớp học trang bị bàn dài nhóm gồm HS bàn cạnh nhau; lớp trang bị bàn đơi nhóm gồm HS bàn cạnh
- Trao nhiệm vụ học tập cho nhóm hướng dẫn nhóm thực Thí dụ: nội dung nghiên cứu tượng thực nghiệm có yêu cầu sau: nêu mục đích thí nghiệm, yêu cầu kiểm kê dụng cụ thí nghiệm, nghiên cứu phương án thí nghiệm cách lắp ráp thí nghiệm, cách lấy số liệu, thảo luận cách xử lí số liệu, thảo luận kết kết luận thu
Học sinh:
- Thực hoạt động nhân nhóm theo yêu cầu giáo viên
- Thảo luận nhóm kết luận thu cử người báo cáo kết trước lớp
Nhìn chung, khơng nên tổ chức dạy học theo nhóm cách tràn lan khơng có điều kiện thời gian Trong tiết học nên tổ chức lần cho HS hoạt động theo nhóm để tìm hiểu nội dung phù hợp Những nội dung phù hợp với việc tổ chức hoạt động theo nhóm là: học nghiên cứu vấn đề thực nghiệm; học nghiên cứu khái niệm mới, định luật vật lí có điểm cần tranh luận cho sáng tỏ, tránh hiểu lầm; học vận dụng hiểu biết vào tình
Định hướng thứ tư, coi trọng việc bồi dưỡng phương pháp tự học
(16)Mặt khác, dù học lớp hay học nhà, HS phải thực động não để tiếp thu điều cần học Không học thay Vì vậy, trong hoạt động cá nhân tiết học, giáo viên phải có chiến lược bồi dưỡng phương pháp tự học cho HS Chẳng hạn, giáo viên huấn luyện cho HS cách nắm bắt nội dung phần tài liệu, tập cho em cách suy nghĩ hành động để giải vấn đề nho nhỏ, rèn cho em thói quen tra cứu tài liệu, biểu bảng
Việc rèn luyện cho HS khả tự học biện pháp giúp ta giải khó khăn lớn là: mâu thuẫn bên yêu cầu cao việc bồi dưỡng kiến thức kĩ bên hạn hẹp thời gian dành cho mơn học Giáo viên phải tính tốn cân đối nội dung dạy học lớp nội dung dành cho HS tự tìm hiểu nhà Có lẽ không cần chuyển tải từ A đến Z nội dung học lớp, mà nên dành phần nội dung cho HS tự tìm hiểu nhà sau kiểm tra kết tự học em Có có thời gian để thực việc đổi PPDH
Định hướng thứ năm, coi trọng việc rèn luyện kĩ ngang tầm với việc truyền thụ kiến thức
(17)trình khoa học Đó kĩ thu thập thơng tin, xử lí thông tin truyền đạt thông tin
Các kĩ thu thập thông tin học tập bao gồm: kĩ đọc sách, kĩ đọc bảng biểu, đồ thị, biểu đồ , tóm tắt đề bài, sử dụng thư viện , kĩ quan sát, lấy số liệu thực nghiệm từ thí nghiệm lấy số liệu thống kê từ thực tế, khai thác mạng internet
Các kĩ xử lí thơng tin học tập bao gồm: kĩ xây dựng bảng, biểu đồ, vẽ đồ thị; rút kết luận suy luận quy nạp, suy luận diễn dịch, suy luận tương tự, khái quát hoá; kĩ so sánh, đánh giá
Các kĩ truyền đạt thông tin học tập bao gồm: trình bầy báo cáo, thảo luận, viết báo cáo, trình bầy bảng, trình bầy triển lãm
Các kĩ đưa vào hoạt động học tập thích hợp theo chiến lược hoạch định trước
Định hướng thứ sáu, tăng cường làm thí nghiệm vật lí dạy học
Vật lí học, đặc biệt Vật lí phổ thơng, khoa học thực nghiệm Các khái niệm vật lí, định luật vật lí phải gắn với thực tế Trong chương trình Vật lí phổ thơng, nhiều khái niệm vật lí hầu hết định luật vật lí hình thành đường thực nghiệm Thơng qua thí nghiệm, ta xây dựng biểu tượng cụ thể vật tượng mà khơng lời lẽ mô tả đầy đủ Trong thực hành, kĩ thực hành quan sát, sử dụng dụng cụ vật lí, lắp ráp thí nghiệm, vẽ đồ thị, xác định sai số rèn luyện, mà óc suy đốn, tư lí luận tư vật lí phát triển mạnh
(18)phịng thí nghiệm để lấy số liệu, viết báo cáo dạng làm (thí nghiệm thực hành)
ở THPT, việc bố trí thí nghiệm đồng loạt gặp nhiều khó khăn thiết bị thí nghiệm nhìn chung đắt tiền phức tạp THCS nhiều Tuy nhiên, cố gắng trang bị cho, năm học, giáo viên tổ chức một, hai lần cho HS làm thí nghiệm đồng loạt vật lí lớp
Đối với chương trình Vật lí đổi mới, gần tất thí nghiệm chứng minh lớp 10, 11 12 nghiên cứu thực đưa vào sản xuất để cung cấp cho trường phổ thông Vấn đề chúng cung cấp sử dụng nào? Việc bố trí kho, lớp học, phịng thí nghiệm có thuận lợi cho việc sử dụng hay khơng? Có biên chế phụ tá thí nghiệm hay khơng? Tất khó khăn cần phải khắc phục dần trình lên nhà trường phổ thơng Về phía người giáo viên, cố gắng vượt qua khó khăn thách thức, tận dụng thiết bị sẵn có, tự làm thêm đồ dùng dạy học phấn đấu cho, trước mắt, khoảng 50% số tiết học Vật lí có thí nghiệm
Số thực hành Vật lí lớp tinh giản đến mức tối thiểu, nội dung thực hành lựa chọn đến mức đơn giản có tính khả thi cao Do đó, việc thực thực hành lớp coi bắt buộc
So với chương trình cũ nội dung thí nghiệm vật lí khơng có mới; nhiên, đổi phải thể cung cách mà cho HS làm thí nghiệm Phải cho HS đến với thí nghiệm cách chủ động phải tạo cho em hội phát huy suy nghĩ sáng tạo thực hành
(19)Cần cho HS nắm mục đích thí nghiệm, xây dựng phương án thực hành, tham gia làm thí nghiệm, xử lí kết thảo luận rút kết luận cần thiết
Ngồi ra, thí nghiệm vật lí khó làm địi hỏi nhiều thời gian ta cung cấp cho HS số liệu thực nghiệm mà người ta thu trước em xử lí kết Hình thức gọi thí nghiệm "giấy bút chì" Chẳng hạn, chương trình vật lí 10, thí nghiệm nóng chảy đơng đặc băng phiến thường thí nghiệm loại
Định hướng thứ bảy, đổi cách soạn giáo án Quan niệm giáo án ngày thay đổi:
Quan niệm cũ Quan niệm mới
Giáo án coi "kịch bản” hoạt động giáo viên lớp
Giáo án coi "kịch bản” hoạt động HS điều khiển giáo viên
Mục đích yêu cầu
Nêu mức độ kiến thức kĩ mà giáo viên cần truyền thụ cho HS
Mục tiêu
Nêu biểu cần thiết HS chứng tỏ em có kiến thức kĩ theo yêu cầu chuẩn chương trình mà Bộ ban hành Nội dung giáo án
Nêu kế hoạch (tiến trình) lên lớp giáo viên, gồm:
- Các bước lên lớp, - Phân bố thời gian, - Dàn chi tiết,
- Những kết luận chính, - Các câu hỏi chính, - Bài tập,
- Thí nghiệm
Nội dung giáo án
Hoạch định kế hoạch hoạt động HS tiết học, gồm:
- Tổ chức nội dung thành đơn vị kiến thức,
- Mục tiêu đơn vị kiến thức hình thức hoạt động học tập thích hợp,
- Phân bố thời gian,
- Tiên lượng hỗ trợ cần thiết giáo viên,
- Các câu hỏi chính, - Bài tập,
(20)Lượng hoá mục tiêu có nghĩa nêu biểu cụ thể HS, mà vào đó, người ta đánh giá xem liệu HS đạt mục tiêu đề hay chưa?
Chẳng hạn, muốn lượng hoá mục tiêu "nắm định nghĩa gia tốc mức độ nhận biết tái cách đơn giản định nghĩa đó", ta cần yêu cầu HS "phát biểu định nghĩa gia tốc"
Nếu ta yêu cầu học sinh "Nêu thí dụ việc áp dụng định luật II Niutơn", chẳng hạn, có nghĩa ta lượng hố mục tiêu kiến thức định luật II Niutơn mức thông hiểu vận dụng vào tình
Thơng thường, mục tiêu lượng hố động từ mơ tả hành động HS bộc lộ việc nắm bắt mục tiêu em Thí dụ: nêu được, được, phát biểu được, mơ tả được, giải thích được, giải được, tính được, phân biệt
Chia học thành nội dung tương đối độc lập (đơn vị kiến thức) Mỗi đơn vị kiến thức số nội dung gần gũi với giúp ta hiểu cách tương đối đầy đủ vấn đề vật lí Nhìn chung, tiết học nên có từ đến đơn vị kiến thức
Hoạch định hoạt động học tập HS thích hợp cho việc nắm bắt đơn vị kiến thức nói trên; nêu mục tiêu hoạt động Nếu kể hoạt động tạo tình học tập củng cố bài, tập nhà tiết học nên bố trí từ đến hoạt động
Tìm hình thức học tập (tìm hiểu cá nhân, thảo luận nhóm, nghe giảng tồn lớp, xem thí nghiệm chứng minh, làm thí nghiệm đồng loạt ) phù hợp với đơn vị kiến thức nói
Hoạch định hoạt động hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên tương ứng với hoạt động học tập HS; kể việc dự kiến tình sư phạm xảy cách xử lí
(21) Xác định điều kiện cần chuẩn bị cho tiết học: thiết bị thí nghiệm, phương tiện dạy học tranh ảnh, trong, máy chiếu
Dưới số hoạt động dạy học phổ biến tiết học Hoạt động học HS Hoạt động dạy GV - Tiếp nhận nhiệm vụ học tập - Tạo tình học tập
- Trao nhiệm vụ học tập - Thu thập thông tin
Nghe GV giảng, nghe bạn phát biểu
Đọc tìm hiểu số vấn đề SGK
Tìm hiểu bảng số liệu
Quan sát tượng tự nhiên thí nghiệm chứng minh
Làm thí nghiệm lấy số liệu
- Tổ chức hướng dẫn hoạt động cho HS
Yêu cầu HS thực hoạt động theo hình thức tổ chức học tập
Giới thiệu tóm tắt nội dung, tài liệu cần tìm hiểu
Giảng sơ lược, cần thiết
GV nhóm HS làm thí nghiệm biểu diễn
Giới thiệu hướng dẫn cách làm thí nghiệm, lấy số liệu
Chủ động thời gian - Xử lí thơng tin
Rút nhận xét hay kết luận từ thông tin thu thập
Lập bảng, vẽ đồ thị… nhận xét tính quy luật tượng
Trả lời câu hỏi giáo viên Tranh luận với bạn bè nhóm hay lớp
- Tổ chức cho HS xử lí thơng tin Yêu cầu HS nêu nhận xét, kết luận Đánh giá nhận xét, kết luận HS Đàm thoại, gợi mở, chất vấn HS Hướng dẫn HS cách lập bảng, vẽ đồ thị rút nhận xét, kết luận
Tổ chức trao đổi nhóm, lớp Tổ chức hợp thức hố kết luận Chủ động thời gian
- Truyền đạt thơng tin
Trình bày ý kiến nhận xét, kết luận Thể ý kiến hình vẽ
- Tổ chức cho HS trình bày nhận xét, kết luận lời hình vẽ
- Ghi chép kết luận hợp thức hoá
- Làm tập vận dụng
- Tổ chức củng cố - Ra tập vận dụng
VÍ DỤ: TỔNG KẾT CHƯƠNG 5: CHẤT KHÍ - BÀI TẬP
Hoạt động GV HS Nội dung
Hoạt động 1: Ôn lại nội dung
thuyết động học phân tử chất khí
GV: Hãy nêu nội dung
(22)của thuyết động học phân tử chất khí Chia nhóm, giao nhiệm vụ Phát phiếu học tâp
HS: Hoạt động nhóm kiểm tra
kết camera
GV: Vai trò thuyết động học
phân tử chất khí
HS: Trả lời.
GV: Nhấn mạnh vai trò:
- Là sở để nghiên cứu chất khí
Hoạt động 2: Nhắc lại khái niệm
căn khí lí tưởng
GV: Hãy nêu định nghĩa khí lí
tưởng?
GV: Gợi ý:
- Đối với khí lí tưởng kích thước phân tử bỏ qua hay không bỏ qua?
- Chúng tương tác với nào?
- Các định luật chất khí ln cho khí lí tưởng
HS: Nhắc lại định nghĩa khí lí
tưởng
Hoạt động 3: Xây dựng bảng tổng
kết trình biến đổi trạng thái
GV: Nêu thông số trạng thái
của lượng khí xác định?
HS: Nêu thơng số p, V, T GV: Nhấn mạnh đại lượng T đo
bằng nhiệt độ tuyệt đối
GV: Các thông số trạng thái có
mối liên quan phương trình nào?
HS: Nêu phương trình trạng thái
của khí lí tưởng
GV: Kẻ bảng viết phương trình
trạng thái
GV: Có đẳng trình?
Trong đẳng qúa trình đại lượng khơng đổi?
riêng rẽ có kích thước nhỏ so với khoảng cách chúng
- Các phân tử khí chuyển động hỗn loạn khơng ngừng, chuyển động nhanh nhiệt độ chất khí cao
- Khi chuyển động hỗn loạn phân tử khí va chạm vào thành bình gây áp suất lên thành bình
II - Khí lí tưởng
- Chất khí phân tử coi chất điểm tương tác va chạm gọi khí lí tưởng
- Khí lí tưởng khí tuân theo định luật Bôi-lơ - Ma-ri-ốt, Sác-lơ
III - Các trình biến đổi trạng thái
Phương trình trạng thái m = số
T pV
(23)(Phát phiếu học tập yêu cầu học sinh thảo luận cử đại diện lên hồn thành đẳng q trình)
HS: thảo luận nhóm cử đại diện
đem nội dung phiếu gắn lên bảng kẻ sẵn cho nội dung?
GV: nhận xét việc thực
của học sinh cho đối chiếu với bảng tổng kết hình
GV: Hãy nêu vài ví dụ
thực tế đẳng trình mà em biết?
Nếu HS khơng nêu GV đưa ví dụ
Hoạt động 4: Hướng dẫn làm
tập
GV: Chia HS thành hai nhóm giao nhiệm vụ nhóm làm
Bài tập số - T 162
GV: Dùng máy chiếu đưa tập
số (T162 -Vật lí 10)
Một lốp tơ chứa khơng khí có áp suất 5bar nhiệt độ 250C
Khi xe chạy nhanh, lốp xe nóng lên làm cho nhiệt độ khơng khí lốp tăng lên tới 500C Tính áp suất
khơng khí lốp xe lúc Yêu cầu học sinh lên bảng làm
GV: Gợi ý học sinh tóm tắt, đổi
đơn vị, viết cơng thức tính tốn Bài tập số - T 166
GV: dùng máy chiếu đưa tập
số (T 166 -Vật lí 10)
BT: Trong phịng thí nghiệm, người ta điều chế 40cm3 khí
hiđrơ áp suất 750 mmHg nhiệt độ 270C Tính thể tích lượng khí
trên điểu kiện chuẩn (áp suất 760 mmHg nhiệt độ 00C.
Yêu cầu học sinh lên bảng làm
số số số
V p
= số
2 1 V p V p T p = số
2 1 T p T p T V =
số 2 1 T V T V
B - Bài tập
Giải tập số - T162 Tóm tắt:
p1 = bar t1 = 250C
p2 =? t2 = 500C
Giải:
T1= 273 +25 = 298K
T2 = 273 + 50 = 323K
- Từ định luật Sác-lơ:
1
T p
= 2
T p
p2 =
T T p
p2 = 298
323
= 5,42 bar Giải tập số Tóm tắt:
p1 = 750
mmHg
p2 = 760
mmHg t1 = 270C t2 = 00C
V1 = 40 cm3 V2 =?
Giải: V o o T V o p V
po T p
o V
(24)GV: Gợi ý học sinh tóm tắt, đổi
đơn vị, viết cơng thức tính tốn T1= 273 +27 = 300K
T2 = 273 + = 273K
- Phương trình trạng thái:
1 1 T V p
= 2
T V p
V2 = 2 1 p T T V p
V2 =
3 36 760 300 273 40 750 cm
IV – Củng cố.
Giáo viên dùng máy chiếu đưa bảng tổng kết yêu cầu học sinh nhắc lại định luật
V – Hướng dẫn
- Bài tập số trang 166:
Tính khối lượng riêng khơng khí đỉnh nùi Phăng-xi-păng cao 3.140m Biết lên cao thêm 10m áp suất khí giảm mmHg nhiệt độ đỉnh 20C Khối lượng riêng khơng khí điều kiện chuẩn (áp suất
760 mmHg nhiệt độ 00C) 1,29 kg/m3.
Gợi ý học sinh tập áp dụng phương trình trạng thái Khi biết khối
lượng riêng xác định thể tích biểu thức sau: D = V m
V = D m
Tính áp suất khơng khí đỉnh núi Rồi áp dụng phương trình trạng thái cho lượng khơng khí trạng thái: điều kiện tiêu chuẩn đỉnh núi
- Học sinh ôn tập kỹ nội dung chương V để sau kiểm tra 45 phút Xem trước nội dung nội biến thiên nội chương sau
Tính cực hóa hoạt động nhận thức học viên - phát huy tính chủ động học viên học tập - Khâu then chốt đổi PPDH Tính tích cực hoạt động nhận thức học sinh thể cấp độ sau: - Bắt chước - Tái hiện: Trong hành động bắt chước học sinh phải quan sát, nhận xét, phân tích, tổng hợp thơng tin để sau tái hành động
(25)- Sáng tạo: Trong hoạt động này, học sinh tự phát vấn đề cần giải quyết, tìm cách giải mới, độc đáo vấn đề
Một dấu hiệu tích cực hoạt động nhận thức tính chủ động học sinh học tập Sự chủ động thể chỗ học sinh tự giác, sẵn sàng tham gia vào hoạt động học tập, không tiếp thu kiến thức cách mà luôn lật đi, lật lại vấn đề Điều kiện tiên để có hoạt động tích cực, chủ động học sinh phải tạo hứng thú học tập cho em, kích thích óc tị mị khoa học, ham hiểu biết, tránh áp đặt cách gò ép, gây ức chế
Hướng tới việc rèn luyện óc độc lập suy nghĩ tư sáng tạo cho học sinh Tất nhiên, học sinh chủ động Tích cực hoạt động nhận thức đầu óc độc lập suy nghĩ tư sáng tạo em phát triển Tuy nhiên, giáo viên phải chủ động tạo tình sư phạm để thực điều Khơng nên thuyết trình liên miên giảng giải vấn đề từ A đến Z phải dành đất cho hoạt động độc lập học sinh cách tạo tranh luận Một cách mà người ta thường dùng để tạo ta tranh luận đặt câu hỏi mới, tức câu hỏi có nhiều cách trả lời
Phải trao nhiệm vụ học tập ngày nặng dần cho học sinh, chuyển dần từ phương pháp thông báo - tiếp nhận sang phương pháp tìm tịi phần, nghiên cứu giải vấn đề
Coi trọng việc trao đổi kiến thức lẫn việc bồi dưỡng kỹ qúa trình cho học sinh
Kỹ qúa trình bao gồm kỹ thu thập vào sử lý thông tin như: Quan sát, thực nghiệm, lấy số liệu, tra cứu, lập bảng biểu, vẽ đồ thị, rút kết luận, xây dựng dự toán, giả thuyết khoa học v.v
(26)tưởng tượng.v.v ) rèn luyện tác phong làm việc khoa học cho học sinh (kiên nhẫn, tỉ mỉ, xác, trung thực, có kế hoạch.v.v )
Phối hợp chặt chẽ nỗ lực cá nhân tự học với việc học tập hợp tác nhóm Lẽ dĩ nhiên, học tập, học sinh phải hoạt động để tự chiếm lĩnh kiến thức theo nhịp độ riêng cá nhân Tuy nhiên, theo lý thuyết vùng phát triển gần Vưgốt-sky, cá nhân tự vươn tới tầm hiểu biết rộng nhờ trao đổi với bạn bè Thông qua thảo luận tập thể, ý kiến cá nhân điều chỉnh, khẳng định hay bác bỏ, qua đó, người đọc nâng lên trình độ Đó vận dụng vốn hiểu biết kinh nghiêm cá nhân lớp Từ xưa, ông cha ta có câu "Học thầy khơng tầy học bạn".
Cũng thông qua hoạt động mà ta giáo dục cho học sinh tinh thần trách nhiệm thói quen lao động hợp tác theo phân cơng có kế hoạch nhóm Sự hợp tác lao động nghiên cứu đặc trưng quan trọng lao động xã hội công nghiệp đại
Phối hợp nhiều hình thức tổ chức hoạt động học tập
Để tạo điều kiện cho việc rèn luyện hoạt động học tập đa dạng học sinh, cần phối hợp nhiều hình thức tổ chức học tập; học tập lớp, tự học nhà, làm thí nghiệm thực hành, hoạt động ngoại khoá, tham quan, lấy số liệu thống kê, nghiên cứu, học tập thực địa, tranh luận nhóm, sinh hoạt xêmina khoa học, viết báo tường, thi nhóm nhà nghiên cứu trẻ.v.v nhiều cách, chuyển dần từ dạy học truyền thụ kiến thức sang dạy học giải vấn đề NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VẬT LÍ Ở TRUNG TÂM GDTX HIỆN NAY
A - Những định hướng đổi PPDH Vật Lí phổ thông nêu là
(27)Về nguyên tắc, đổi riêng PPDH Phải đổi đồng nội dung dạy học, tổ chức dạy học, sách giáo khoa cách đánh giá thi cử,… tránh tình trạng vơ hiệu hố
Cơ sở vật chất, phương tiện dạy học thiếu thốn, phụ tác thí nghiệm khơng có; giáo viên dạy q nhiều giờ, giáo viên dạy khoa học thực nghiệm; học sinh lớp học đơng; bàn ghế chưa phù hợp, điện nước bố trí khơng quy cách,…
Chưa dễ dàng khắc phục nhận thức, thói quen dạy học thầy trò, nhà quản lý tạo dư luận xã hội cha mẹ học sinh ủng hộ việc đổi PPDH
B - Do khó khăn nói trên, trước mắt ta nên coi việc đổi mới
PPDHVLPT việc tiến hành đổi đôi với tìm tịi, thử nghiệm cơng đoạn trình dạy học
Trước hết giáo viên cần phải tập nắm bắt mục tiêu dạy học bài, đến đơn vị kiến thức Mục tiêu bao gồm mục tiêu kiến thức, mục tiêu kỹ năng, mục tiêu thái độ, tác phong
Phải biết lượng hoá mục tiêu nắm mục tiêu lượng hoá Về kiến thức, ta tạm lượng hoá theo mức độ:
Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng vào tình mới. Về kỹ năng, ta tạm đưa mức độ
Làm công việc Làm thành thạo công việc
(28)hóa hành động học sinh, thơng qua ta quan sát đánh giá mức độ đạt mục tiêu em
Sau nắm cách lượng hóa mục tiêu, giáo viên nên nghiên cứu cách tổ chức cho học sinh hoạt động, chiếm lĩnh kiến thức ứng với mức độ lượng hóa định
Chẳng hạn, có cách tổ chức sau:
Giáo viên Học sinh
* Thông qua kiến thức, đặt câu hỏi * Tiếp thu – Trả lời * Làm thí nghiệm – Yêu cầu học sinh
nhận xét
* Quan sát suy luận trả lời * Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm
rút kết luận
* Làm thí nghiệm xử lý kết * Tổ chức cho học sinh nghiên cứu
theo nhóm – Tổ chức tranh luận nhóm để rút kết luận
* Thực nhiệm vụ nghiên cứu – Tranh luận đến thống ý kiến – Bảo vệ ý kiến
Nhìn chung, tất hình thức tổ chức dạy học truyền thống mang nhiều mầu sắc đổi giáo viên tìm cách làm cho học sinh
“suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn” so với cũ.
.Trong dạy khoa học, giáo viên nói nhiều Trung bình khoảng 48% thời gian lên lớp dành cho việc diễn giảng giáo viên Ngôn ngữ giáo viên lại thường thao thao Kết phần lớn thời gian tiết học thời gian chép học sinh khơng có động não suy nghĩ
Việc sử dụng ngơn ngữ có liên quan mật thiết đến nắm nội dung khoa học
Trong khâu tổ chức lên lớp, vấn đề mà ta cần đưa thử nghiệm tổ chức cho học sinh học theo nhóm lên lớp Người ta gọi hình thức dạy học dạy học tương tác (Interactining teaching)
(29) Giáo viên trao nhiệm vụ học tập, nghiên cứu cho nhóm
Các nhóm thực hiện, nhiệm vụ tìm hiểu, giải vấn đề bao gồm: làm thí nghiệm, nghiên cứu tài liệu, xử lý số liệu, thảo luận để đến kết luận chung, lập biểu bảng, chuẩn bị để bảo vệ ý kiến nhóm trước lớp
Giáo viên tổ chức cho đại diện nhóm lên báo cáo kết bảo vệ ý kiến nhóm
Giáo viên rút nhận xét kết luận chung Kiến thức coi hợp thức hóa
Cuối giáo viên đưa vài tình để đánh giá nắm vững kiến thức học sinh
Đổi cách soạn giáo án
Trong giáo án cần ghi rõ mục tiêu lượng hóa cho tồn cho đơn vị kiến thức
Trong giáo án cần nêu yêu cầu chuẩn bị cho tiết lên lớp - Cách tổ chức lớp
- Thiết bị thí nghiệm cần dùng - Bảng biểu
- Các kiến thức trước …
Nên chia nội dung học thành số không nhiều đơn vị kiến thức, đơn vị kiến thức cụm kiến thức có liên quan mật thiết với
Ứng với đơn vị kiến thức, cần tiên liệu hình thức hoạt động dạy – học thích hợp thời gian (áp chừng) dành cho
Trong mõi hoạt động cần dự kiến công việc làm giáo viên công việc làm học sinh
(30)Các hoạt động dạy học tiết học nên thay đổi đa dạng để tránh nhàm chán
Có số liệu điều tra sau: Người ta cho nhóm đơng người nghe buổi thuyết giảng qua băng ghi âm Sau yêu cầu trả lời loạt câu hỏi trắc nghiệm để thăm dò mức độ nắm nội dụng thuyết giảng
Trong giáo án nên chuẩn bị cách đánh giá học sinh (câu hỏi, trắc nghiệm, phiếu học tập v v )
III Hiệu đề tài
Từ chỗ đa số học sinh BTVH sợ mơn Vật lí đến chỗ học sinh yêu thích học Vật lí, chất lượng, hiệu dạy - học nâng cao rõ rệt
Nếu cho nghe 15 phút làm kiểm tra khoảng 41% số người nghe làm tốt kiểm tra
Nếu cho nghe khoảng 30 phút làm kiểm tra, 25% làm Rõ ràng thời gian nghe thuyết giảng kéo dài làm cho thần kinh bị ức chế ảnh hưởng đến tiếp thu kiến thức
Kết mơn Vật Lí lớp 10A lớp 11A TTGDTX Tỉnh năm học 2011-2012
Lớp Tổng số HS Loại yếu Loại TB Loại khá Loại giỏi
10A 45 4/45 30/45 9/45 2/45
11A 34 2/34 24/34 8/34
(31)IV Đề xuất, kiến nghị khả áp dụng
Với đạo đổi phương pháp dạy học Vật lí theo quan điểm biện pháp nêu trên, cịn gặp nhiều khó khăn thiết bị dạy học, trình độ học sinh, nhiệt tình thường xuyên giáo viên song kết qủa đạt khả quan
Về phía nhà trường cấp quản lý giáo dục phải đổi việc quản lý giảng dạy giáo viên :
Nên có nới lỏng, thơng thống định việc quản lý giảng dạy để tạo điều kiện cho giáo viên mạnh dạn nghiên cứu thử nghiệm việc đổi phương pháp giảng dạy Chẳng hạn nên cho phép giáo viên rút gọn thời gian số để dành thời gian thử nghiệm số giảng Cho phép giáo viên cắt bớt nội dụng học lớp giao cho học sinh nhà tự học, dành thời gian lên lớp cho việc thử nghiệm PPDH phần trọng tâm bài…
Chắc chắn bước đầu đổi phương pháp dạy học gặp trở ngại tất bại nhiên cần phải trải qua thực tế rút học bổ ích cho bước khơng nên nhìn nhận thất bại cách khắt khe Nếu để tổ nhóm chuyên môn trao đổi, thảo luận nguyên nhân rút kinh nghiệm chắn tìm phương pháp, biện pháp hiệu
Cách trình bầy lập luận chắn không tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận nhận xét, góp ý q đồng nghiệp để tìm phương pháp giảng dạy hoàn hảo
Xin chân thành cảm ơn
V TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 Vật lí 10 - Vũ Quang (chủ biên) - NXB GD - Năm 2011
2 Bài tập vật lí 10 - Vũ Quang (chủ biên) - NXB GD - Năm 2011
(32)4 Bài tập vật lí 10 - Nâng cao - Vũ Thanh Khiết (chủ biên) - NXB GD - Năm 2011
8 Bài giảng trọng tâm chương trình chuẩn Vật lí 10 - Vũ Thanh Khiết - NXB ĐHQG Hà Nội - 2010
10 Các tài liệu truy cập trang web www.thuvienvatly.com www.violet.vn
NGƯỜI THỰC HIỆN
HÀ VĂN SƠN
SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI TRUNG TÂM GDTX TỈNH
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự - Hạnh phúc
Biên Hòa, ngày 28 tháng năm 2012
PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Năm học: 2011 – 2012
Tên sáng kiến kinh nghiệm: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VẬT LÝ Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN
Họ tên tác giả: HÀ VĂN SƠN Chức vụ: Giáo Viên Đơn vị: Phòng Giáo Vụ
(33)- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học môn: Vật Lý - Phương pháp giáo dục
- Lĩnh vực khác:
Sáng kiến kinh nghiệm triển khai áp dụng: Tại đơn vị Trong Ngành Tính (Đánh dấu X vào ô đây)
Có giải pháp hồn tồn
Có giải pháp cải tiến, đổi từ giải pháp có Hiệu (Đánh dấu X vào ô đây)
Hoàn toàn triển khai áp dụng tồn ngành có hiệu cao Có tính cải tiến đổi từ giải pháp có triển khai áp dụng tồn ngành có hiệu cao
Hồn toàn triển khai áp dụng đơn vị có hiệu cao
Có tính cải tiến đổi từ giải pháp có triển khai áp dụng đơn vị có hiệu
Khả áp dụng (Đánh dấu X vào dịng đây)
- Cung cấp luận khoa học cho việc hoạch định đường lối, sách: Tốt Khá Đạt
- Đưa giải pháp khuyến nghị có khả ứng dụng thực tiễn, dễ thực dễ vào sống: Tốt Khá Đạt
- Đã áp dụng thực tế đạt hiệu có khả áp dụng đạt hiệu phạm vi rộng: Tốt Khá Đạt
Sau duyệt xét SKKN, Phiếu đánh dấu X đầy đủ tương ứng, có ký tên xác nhận chịu trách nhiệm người có thẩm quyền, đóng dấu của đơn vị đóng kèm vào cuối sáng kiến kinh nghiệm.
XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN (Ký tên ghi rõ họ tên)
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ