TRIỆU CHỨNG HỌC SIÊU ÂM BS NGUYỄN QUÝ KHOÁNG BS NGUYỄN QUANG TRỌNG KHOA CHẨN ĐỐN HÌNH ẢNH BỆNH ViỆN AN BÌNH – TP.HCM 11/1/2014 DÀN BÀI Mặt ngăn cách vách: Mặt ngăn cách Vách Hình ảnh cấu trúc thể: Tụ dịch Mô đặc Mơ mỡ Mơ rắn Hơi Hình ảnh siêu âm số bệnh lý thường gặp Một số dấu hiệu siêu âm 11/1/2014 DÀN BÀI Mặt ngăn cách vách: Mặt ngăn cách Vách Hình ảnh cấu trúc thể: Tụ dịch Mô đặc Mô mỡ Mơ rắn Hơi Hình ảnh siêu âm số bệnh lý thường gặp Một số dấu hiệu siêu âm 11/1/2014 MẶT NGĂN CÁCH VÀ VÁCH MẶT NGĂN CÁCH Mặt phẳng hay cong phân chia hai vùng có trở âm khác tia siêu âm thẳng góc với chúng R/I0 = (Z1-Z2)2/ (Z1+Z2)2 Z=ρxC 11/1/2014 Z1 Z2 MẶT NGĂN CÁCH VÀ VÁCH MẶT NGĂN CÁCH 11/1/2014 DÀN BÀI Mặt ngăn cách vách: Mặt ngăn cách Vách Hình ảnh cấu trúc thể: Tụ dịch Mơ đặc Mơ mỡ Mơ rắn Hơi Hình ảnh siêu âm số bệnh lý thường gặp Một số dấu hiệu siêu âm 11/1/2014 MẶT NGĂN CÁCH VÀ VÁCH VÁCH Đường echo dày bao quanh cấu trúc chứa dịch (túi mật) hay hai vùng dịch (nang buồng trứng có vách) 11/1/2014 DÀN BÀI Mặt ngăn cách vách: Mặt ngăn cách Vách Hình ảnh cấu trúc thể: Tụ dịch Mô đặc Mơ mỡ Mơ rắn Hơi Hình ảnh siêu âm số bệnh lý thường gặp Một số dấu hiệu siêu âm 11/1/2014 HÌNH ẢNH CẤU TRÚC CƠ BẢN TỤ DỊCH Dịch khu trú hay dịch tự ổ bụng Dịch (mật, dịch báng, dịch nang): echo trống, tăng hồi âm phía sau Dịch khơng (mật có cặn, máu, abscess): echo mỏng, khơng đồng nhất, tăng âm nhẹ phía sau 11/1/2014 HÌNH ẢNH CẤU TRÚC CƠ BẢN TỤ DỊCH 11/1/2014 10 MỘT SỐ DẤU HIỆU SIÊU ÂM Dấu hiệu viền bao (halo sign, rim sign) Dấu hiệu mắt bò (bull’eye sign) Tổn thương hình (stellate pattern) Dấu hiệu súng săn kênh đơi (shotgun sign, double channel sign) Dấu hiệu bóng hồi âm vách (WES sign – Wall Echo Shadow sign) Dấu hiệu giả thận (pseudo-kidney sign) Dấu hiệu bia bắn (target sign) Dấu hiệu cửa (curtain sign) Dấu hiệu bậc thang (step-ladder sign) Bánh mạc nối (omental cake) Dấu hiệu bánh sandwich (sandwich sign) Dấu hiệu thâm nhiễm mỡ (fat stranding sign) Dấu hiệu vỏ hành (onion skin sign) Dấu hiệu xoáy nước (whirlpool sign) 11/1/2014 97 DẤU HIỆU VỎ HÀNH (ONION SKIN SIGN) Hình ảnh điển hình gồm nhiều lớp hồi âm dày, mỏng đồng tâm giống ta cắt ngang củ hành tây Có thể thấy u nhầy ruột thừa, nang nhầy buồng trứng, nang biểu bì tinh hồn Hình ảnh đặc hiệu để chẩn đốn u nhầy ruột thừa, thấy HCP (với điều kiện buồng trứng (P) bình thường), chế cho hình ảnh đến chưa rõ Carol.M.Rumack et al Diagnostic Ultrasound 3rdEdition 2005 p849-883 Benjamin Caspi, MD et al The Onion Skin Sign-A Specific Sonographic Marker of Appendiceal Mucocele Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:117-121 11/1/2014 98 DẤU HIỆU VỎ HÀNH (ONION SKIN SIGN) Một chế đưa tiết dịch nhầy xảy đợt, tạo thành lớp lắng đọng Cơ chế khác nêu chế áp suất: lớp hồi âm dày tương ứng với giai đoạn áp suất nang nhầy tăng cao bít tắc hồn toàn, lớp hồi âm mỏng tương ứng với áp suất nang thấp bít tắc khơng hồn tồn Với nang biểu bì tinh hồn lớp tương ứng với lớp xen kẽ keratin squamous cells Carol.M.Rumack et al Diagnostic Ultrasound 3rdEdition 2005 p849-883 Benjamin Caspi, MD et al The Onion Skin Sign-A Specific Sonographic Marker of Appendiceal Mucocele Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:117-121 11/1/2014 99 DẤU HIỆU VỎ HÀNH (ONION SKIN SIGN) U NHẦY RUỘT THỪA (APPENDICEAL MUCOCELE) Benjamin Caspi, MD et al The Onion Skin Sign-A Specific Sonographic Marker of Appendiceal Mucocele Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:117-121 11/1/2014 100 DẤU HIỆU VỎ HÀNH (ONION SKIN SIGN) NANG BIỂU BÌ TINH HOÀN (TESTICULAR EPIDERMOID CYST) Zeev V Maizlin, MD et al Epidermoid Cyst and Teratoma of the Testis-Sonographic and Histologic Similarities J Ultrasound Med 2005; 24:1403-1409 11/1/2014 101 MỘT SỐ DẤU HIỆU SIÊU ÂM Dấu hiệu viền bao (halo sign, rim sign) Dấu hiệu mắt bị (bull’eye sign) Tổn thương hình (stellate pattern) Dấu hiệu súng săn kênh đôi (shotgun sign, double channel sign) Dấu hiệu bóng hồi âm vách (WES sign – Wall Echo Shadow sign) Dấu hiệu giả thận (pseudo-kidney sign) Dấu hiệu bia bắn (target sign) Dấu hiệu cửa (curtain sign) Dấu hiệu bậc thang (step-ladder sign) Bánh mạc nối (omental cake) Dấu hiệu bánh sandwich (sandwich sign) Dấu hiệu thâm nhiễm mỡ (fat stranding sign) Dấu hiệu vỏ hành (onion skin sign) Dấu hiệu xốy nước (whirlpool sign) 11/1/2014 102 DẤU HIỆU XỐY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) Hình ảnh giống xốy nước thấy siêu âm, CT MRI Dấu hiệu thấy bệnh nhân bị xoắn quan như: xoắn tinh hoàn, xoắn u nang buồng trứng, xoắn lách lạc chỗ (wandering spleen), xoắn ruột bệnh nhân xoay ruột bất toàn (malrotation), xoắn đại tràng… 11/1/2014 103 DẤU HIỆU XỐY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) CẮT DỌC TINH HỒN: TINH HỒN XOAY NGANG, WHIRLPOOL SIGN Ở CỰC TRÊN TINH HOÀN Carol.M.Rumack et al Diagnostic Ultrasound 3rdEdition 2005 p849-883 S Boopathy Vijayaraghavan, MD Sonographic Differential Diagnosis of Acute Scrotum 11/1/2014 Real-time Whirlpool Sign, a Key Sign of Torsion J Ultrasound Med 2006; 25:563-574 104 DẤU HIỆU XOÁY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) U NANG BUỒNG TRỨNG XOẮN S Boopathy Vijayaraghavan,MD et al Sonographic Whirlpool Sign in Ovarian Torsion Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:1643-1649 11/1/2014 105 XOẮN LÁCH LẠC CHỖ Cengiz Yinmaz, MD et al Torsion of a Wandering Spleen Associated With Portal Vein Thrombosis J Ultrasound Med 2005; 24:379-382 11/1/2014 106 DẤU HIỆU XOÁY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) XOẮN RUỘT TRÊN BỆNH NHÂN XOAY RUỘT BẤT TỒN 11/1/2014 107 DẤU HIỆU XỐY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) XOẮN RUỘT TRÊN BỆNH NHÂN XOAY RUỘT BẤT TOÀN 11/1/2014 Journal de Radiologie Tome 85 Avril 2004 p.578 108 DẤU HIỆU XOÁY NƯỚC (WHIRLPOOL SIGN) XOẮN MANH TRÀNG 11/1/2014 Bharti Khurana, MD The Whirl Sign Radiology 2003;226:69-70 109 CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ BÁC SĨ Vườn hoa Thabor – Rennes tháng 11/2005 11/1/2014 110 TÀI LIỆU THAM KHẢO 10 11 12 13 14 15 C.M.Rumack et al Diagnostic Ultrasound 3rdEdition 2005 L.Arrive Guide d'imagerie Abdominopelvienne 2004 Joseph K.T.Lee Lee computed body tomography with MRI correlation 1998 M.P.Federle La Radiologie de poche-Abdomen 2004 p36 Frank J Rybicki, MD, PhD.The WES Sign (Radiology 2000;214:881-882.) Seth M Hardy, MD The Sandwich Sign Radiology 2003;226:651-652 Anthony E Hanbidge, MD et al US of the Peritoneum Radiographics 2003;23:663-685 Clare J Roche, MD et al Selections from the Buffet of Food Signs in Radiology Radiographics 2002;22:1369-1384 S Boopathy Vijayaraghavan, MD Sonographic Differential Diagnosis of Acute ScrotumReal-time Whirlpool Sign, a Key Sign of Torsion J Ultrasound Med 2006; 25:563-574 Cengiz Yinmaz, MD et al Torsion of a Wandering Spleen Associated With Portal Vein Thrombosis J Ultrasound Med 2005; 24:379-382 S Boopathy Vijayaraghavan,MD et al Sonographic Whirlpool Sign in Ovarian Torsion Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:1643-1649 Benjamin Caspi, MD et al The Onion Skin Sign-A Specific Sonographic Marker of Appendiceal Mucocele Journal of Ultrasound in Medicine 2004 23:117-121 Zeev V Maizlin, MD et al Epidermoid Cyst and Teratoma of the Testis-Sonographic and Histologic Similarities J Ultrasound Med 2005; 24:1403-1409 David R Anderson, MD The Pseudokidney Sign Radiology 1999;211:395-397 Bharti Khurana, MD The Whirl Sign Radiology 2003;226:69-70 11/1/2014 111