CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC TRÌNH BÀY, CƠNG BỐ THƠNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CƠNG TY NIÊM YẾT TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TP.HCM 2.1 Lịch sử hình thành Sở Giao Dịch Chứng Khốn Thành phố Hồ Chí Minh Q trình hình thành phát triển SGDCK TP.HCM ñược ñánh dấu kiện sau: - Trên sở ðề án Ban soạn thảo kết hợp với ñề án NHNN ý kiến Bộ, ngành liên quan ngày 29/6/1995, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 361/Qð-TTg thành lập Ban Chuẩn bị tổ chức TTCK giúp Thủ tướng Chính phủ đạo chuẩn bị điều kiện cần thiết cho việc xây dựng TTCK Việt Nam - Ủy ban Chứng khốn Nhà nước (UBCKNN) thành lập ngày 28/11/1996 theo Nghị định số 75/CP Chính phủ, quan thuộc Chính phủ thực chức tổ chức quản lý Nhà nước chứng khoán thị trường chứng khoán - Năm 1997, Thủ tướng ñã có quy ñịnh số 1038/1997/Qð – TTg ngày 05/12/1997 thành lập trung tâm nghiên cứu khoa học nhằm cung cấp kiến thức chứng khoán, luật thị trường chứng khốn - Năm 1998, Chính phủ ban hành Nghị định 48/1998/Nð – CP ngày 11/07/1998 chứng khoán thị trường chứng khốn ðồng thời thủ tướng phủ ban hành ñịnh số 127/1998 Qð – TTg thành lập Trung Tâm Giao Dịch Chứng Khốn Thành phố Hồ Chí Minh Ngày 01/8/1998, Chủ tịch ủy ban chứng khoán nhà nước ký ñịnh số 128/1998/Qð – UBCK5 ban hành qui chế tổ chức hoạt ñộng TTGDCK TP.HCM - Ngày 20/07/2000, Trung tâm giao dịch chứng khoán Tp.Hồ Chí Minh thức khai trương (trụ sở đặt 45 – 47 Bến Chương Dương, Quận 1, TP.HCM), ñánh dấu bước phát triển quan trọng việc hình thành TTCK Việt Nam - Ngày 28/7/2000, phiên giao dịch ñầu tiên thị trường chứng khốn Việt Nam thức ñược tổ chức Trung tâm giao dịch chứng khoán TP.HCM Sở Giao Dịch Chứng Khoán TP.HCM, ñánh dấu kiện quan trọng ñời sống kinh tế - xã hội ñất nước 2.2 ðặc ñiểm công ty niêm yết 2.2.1 Thực trạng cơng ty niêm yết đến thời điểm 31/12/2007 Thị trường chứng khốn Việt Nam bắt đầu phiên giao dịch ñầu tiên ngày 28/07/2000 Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM, có cổ phiếu niêm yết cổ phiếu công ty cổ phần Cơ ðiện Lạnh (REE) cổ phiếu công ty cổ phần Cáp Vật liệu viễn thông (SAM) ðến cuối năm 2000, thị trường có thêm cổ phiếu niêm yết sàn TMS, HAP, LAF với tổng giá trị niêm yết loại cổ phiếu 675.511.860.000 ñồng Năm 2001 với tham gia cổ phiếu BBC, CAN, DPC, SGH, TRI nâng tổng số cổ phiếu niêm yết 10 loại với giá trị niêm yết 170.019.400.000 đồng, nâng tổng giá trị niêm yết tồn thị trường lên 845.531.260.000 đồng Năm 2002, thị trường có thêm 10 cổ phiếu AGF, BPC, BT6, BTC, GIL, GMD, HAS, KHA, SAV, TS4 với tổng giá trị niêm yết 655.023.248.342 ñồng (tăng ñáng kể so với năm 2001 285,26%) giá trị nêm yết toàn thị trường ñạt ñược 1.500.554.508.342 ñồng Năm 2003 có cổ phiếu niêm yết thị trường PMS niêm yết 3.200.000 cổ phiếu, VTC niêm yết 1.797.740 cổ phiếu với tổng giá trị niêm yết toàn thị trường 1.550.531.908.342 đồng Năm 2004, thị trường chứng khốn có thêm loại cổ phiếu có cổ phiếu công ty BBT, DHA, NKD, SFC cổ phiếu chứng quỹ VFMVF1 ñưa tổng giá trị niêm yết tồn thị trường 2.044.431.528.342 đồng Năm 2005 có thêm cổ phiếu gia nhập thị trường KDC, MHC, NHC, PNC, SSC, TNA; cổ phiếu DXP, VSH niêm yết sàn Hà Nội năm 2005 chuyển sàn TP.HCM năm 2006 ðến cuối tháng 12/2005, tổng giá trị niêm yết tồn thị trường 2.530.792.138.342 đồng Sau gần năm ñi vào hoạt ñộng, thị trường có 33 cổ phiếu niêm yết Một số thấp so với khoảng thời gian hoạt ñộng dài Do đó, quan quản lý Nhà nước khuyến khích cơng ty cổ phần niêm yết nhanh chóng cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ñể tạo nguồn cung lớn có chất lượng cho thị trường Chính thế, năm 2006 số lượng cơng ty tham gia niêm yết tăng lên ñáng kể (75 loại cổ phiếu) loại cổ phiếu VSH, DXP niêm yết sàn Hà Nội sau chuyển sàn từ trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội sang Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM năm 2006 ðiểm ñáng lưu ý năm 2006 kiện cổ phiếu Vinamilk lên sàn vào ngày 19/01/2006 với số lượng 159 triệu cổ phần, cổ phiếu ngân hàng TMCP lớn lên sàn vào ngày 12/07/2006 với số lượng 189 triệu cổ phần ñại gia ngành điện cơng ty cổ phần Nhiệt điện Phả Lại PPC niêm yết 310 triệu cổ phần ñã tạo nhiều hấp dẫn cho thị trường làm chủ biến ñộng số VN-Index Năm 2007 số lượng công ty niêm yết sàn giảm đáng kể cịn 30 loại cổ phiếu chứng quỹ ñầu tư tăng trưởng Manulife, tháng đầu năm 2007 khơng có cơng ty niêm yết Như vậy, tính ñến thời ñiểm 31/12/2007 Sở giao dịch Chứng khoán TP.HCM có tất 141 cơng ty niêm yết với nhiều ngành nghề khác 2.2.2 Phân loại công ty niêm yết 2.2.2.1 Theo thời gian lên sàn: (tính đến 31/12/2007) Bảng 1: Phân loại công ty niêm yết theo thời gian lên sàn Số lượng công STT Thời gian lên sàn (1) (2) (3) (4) = (3)/141 Năm 2000 3,54 Năm 2001 3,54 Năm 2002 10 7,09 Năm 2003 1,41 Năm 2004 3,54 Năm 2005 5,67 ty Tỷ lệ (%) Năm 2006 75 53,19 Năm 2007 31 22,02 141 100 Tổng số (Nguồn: số liệu tổng hợp từ thông tin doanh nghiệp niêm yết công ty cổ phần chứng khoán FPT; chi tiết: phụ lục 1) 2.2.2.2 Theo ngành nghề: (tính đến 31/12/2007) Bảng 2: Phân loại công ty niêm yết sàn theo ngành nghề STT Ngành nghề Số lượng công Tỷ lệ (%) ty (1) (2) (3) (4)=(3)/141 Bất ñộng sản 3,54 Công nghệ 2,83 Công nghiệp nặng 1,41 Công nghiệp nhẹ 15 10,63 ðiện gia dụng – ðiện lạnh 1,41 Khách sạn – Du lịch – Giải trí 2,12 Lương thực – Thực phẩm – ðồ 17 12,05 uống Năng lượng – Dầu khí - Gas 12 8,51 Ngân hàng 0,71 10 Nông – Lâm – Thủy hải sản 5,67 11 Tài – Bảo hiểm 2,83 12 Tập đồn 0,71 13 Thương mại – Xuất nhập 11 7,80 14 Vận tải – Kho cảng 13 9,21 15 Vật tư – Thiết bị 29 20,65 16 Xây dựng 11 7,80 17 Y tế - Dược phẩm Tổng số 2,12 141 100 (Nguồn: số liệu tổng hợp từ thông tin doanh nghiệp niêm yết cơng ty TNHH MTV chứng khốn NH Sài Gịn Thương Tín; chi tiết phụ lục 2) Theo cách phân loại ngành Vật tư – thiết bị có số lượng công ty tham gia niêm yết Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM nhiều (chiếm 20,65% 17 ngành nghề theo phân loại) 2.2.2.3 Theo cấu vốn (tính đến 31/12/2007) Bảng 3: Phân loại cơng ty niêm yết theo cấu vốn STT Tổng vốn (tỷ đồng) Số lượng cơng ty Tỷ lệ (%) (1) (2) (3) (4)=(3)/141 =80 87 62 141 100 Tổng số (Nguồn: số liệu tổng hợp từ thông tin doanh nghiệp niêm yết công ty cổ phần chứng khoán FPT; chi tiết: phụ lục 1) Theo bảng thống kê trên, ta thấy đến 31/12/2007 có 62% tức ½ số lượng cơng ty có vốn điều lệ 80 tỷ đồng, cịn lại 38% có vốn điều lệ 80 tỷ đồng ðiều cho thấy sau nghị ñịnh 14/2007/Nð-CP ngày 19/01/2007 quy ñịnh mức vốn ñiều lệ niêm yết SGDCK TP.HCM, cơng ty niêm yết nhanh chóng tăng vốn để đáp ứng theo quy ñịnh 2.3 Vận dụng chế ñộ báo cáo tài giai đoạn từ lúc hình thành SGDCK TP.HCM đến Khi SGDCK TP.HCM ñi vào hoạt ñộng ngày 20/7/2000, hệ thống báo cáo tài cơng ty niêm yết thực theo Quyết ñịnh 167/2000/Qð-BTC ngày 25 tháng 10 năm 2000 việc ban hành Chế ñộ báo cáo tài doanh nghiệp Chức báo cáo tài cung cấp thơng tin cho đối tượng bên ngồi doanh nghiệp (các nhà ñầu tư, ngân hàng, khách hàng, nhà cung cấp) nhằm hỗ trợ ñối tượng ñưa ñịnh tối ưu Trong kinh tế mà nguồn vốn chủ yếu huy động qua thị trường vốn vai trị nhà đầu tư đặc biệt quan tâm Do đó, việc cung cấp thơng tin báo cáo tài minh bạch trung thực có ý nghĩa quan trọng góp phần giảm thiểu rủi ro cho nhà ñầu tư Nhà nước ñã ban hành luật Kế tốn nghị định hướng dẫn Bộ Tài Chính ban hành 26 chuẩn mực kế toán dựa chuẩn mực kế toán quốc tế Ngày 20 tháng năm 2006, ñịnh số 15/2006/Qð-BTC việc ban hành chế độ kế tốn doanh nghiệp ñời thay Qð167/2000/Qð-BTC làm sở lập trình bày báo cáo tài cơng ty niêm yết Tóm lại, mục đích việc lập báo cáo tài khơng thay đổi theo hướng mở rộng phạm vi cung cấp thông tin cho đối tượng sử dụng Do hệ thống báo cáo tài cơng ty niêm yết thay đổi theo nhằm phù hợp thống 2.4 Quản lý nhà nước việc cơng bố thơng tin thị trường chứng khoán Việt Nam Cùng với hình thành phát triển thị trường chứng khốn Việt Nam, hệ thống văn pháp lý Nhà nước việc quản lý thị trường chứng khốn nói chung việc cơng bố thơng tin cơng ty niêm yết nói riêng dần hồn thiện cịn nhiều thiếu sót, lỏng lẻo chưa ñầy ñủ Ngày 12/7/2006, Luật chứng khoán ñược ban hành loạt thơng tư, định liên quan đến thị trường chứng khốn đời dựa quy định Luật chứng khốn Các văn pháp lý công bố thông tin thị trường chứng khốn Nhà nước ban hành chủ yếu hướng dẫn thủ tục hành chính, chưa trọng quy ñịnh chất lượng thông tin ñược công bố mức xử phạt vi phạm công bố thơng tin cịn nhẹ cơng ty niêm yết chưa tuân thủ ñúng quy ñịnh Tính đến 31/12/2007, Nhà nước ban hành 99 văn pháp lý liên quan đến thị trường chứng khốn (phụ lục số 3) Thông tư 38/2007/TT-BTC hướng dẫn việc cơng bố thơng tin thị trường chứng khốn có mẫu CBTT-02 Báo cáo thường niên cơng ty niêm yết phải trình bày thơng tin như: lịch sử hoạt động cơng ty; báo cáo Hội ñồng quản trị; báo cáo Ban giám đốc; báo cáo tài chính; giải trình báo cáo tài báo cáo kiểm tốn; cơng ty có liên quan; tổ chức nhân sự; thơng tin cổ đơng Báo cáo thường niên xem phần tồn thơng tin mà cơng ty niêm yết phải cung cấp cho cổ đơng hàng năm Thơng tin cung cấp thị trường chứng khốn ln u cầu phải minh bạch, rõ ràng dễ dàng cho nhà ñầu tư tiếp cận Tuy nhiên hầu hết báo cáo thường niên năm 2007 cơng ty niêm yết chưa tn thủ quy ñịnh theo báo cáo mẫu có mang tính sơ sài Bên cạnh đó, nhiều báo cáo thường niên thiếu phần vốn cổ phần với nhiều chi tiết thống kê giao dịch cổ ñông nội bộ; vốn cổ phần tăng lên hay giảm xuống việc phát hành hay mua lại cổ phiếu; chi trả cổ tức ñược bao nhiêu… Các giao dịch ban quản trị thường ñược nhà ñầu tư ý ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu dự báo xu hướng giá tương lai Báo cáo thường niên mẫu không yêu cầu công ty niêm yết phải công bố kế hoạch tài vịng năm tới Vì hầu hết công ty công bố kế hoạch tài năm ðiều khiến cho nhà đầu tư thiếu thơng tin để phân tích tương lai cơng ty Hơn nữa, kế hoạch tài mục tiêu định lượng giúp cho nhà đầu tư tính tốn giá trị nội cổ phiếu cơng ty Việc nâng cao tính minh bạch thơng tin điều quan trọng ðiều góp phần củng cố niềm tin nhà ñầu tư thu hút thêm ñược nhiều nhà tư nước tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam Hiện nhà nước hồn chỉnh chế liên quan đến vấn ñề công bố thông tin, quản trị công ty ñiều lệ mẫu công ty niêm yết cơng ty đại chúng Việc cơng bố thơng tin rõ ràng, báo cáo thường niên đầy đủ thơng tin nâng cao hình ảnh doanh nghiệp mắt nhà ñầu tư tạo nên giá trị vững vàng cho cổ phiếu cơng ty Ngồi ra, hình thức báo cáo thường niên phải đươc ý với hình ảnh, thơng điệp xuyên suốt mà doanh nghiệp muốn chuyển tải ñến nhà ñầu tư Mặt khác, thấy thị trường chứng khốn Việt Nam cịn non trẻ, cơng ty niêm yết làm quen với môi trường hoạt động đầu tư chứng khốn, văn pháp luật chứng khoán ban hành khơng thể tránh thiếu sót Tuy nhiên, với hệ thống pháp luật khơng đầy đủ thiếu đồng vậy, gây tình trạng thơng tin cung cấp vừa thiếu, vừa khơng đảm bảo mức độ xác tác động khơng tốt đến tâm lý nhà đầu tư Trong đó, lại có nhiều thơng tin bị rị rỉ, tạo điều kiện cho số người lợi dụng gây biến động thị trường 2.5 Thực trạng thơng tin trình bày báo cáo tài cơng ty niêm yết SGDCK TP.HCM ñến 31/12/2007 2.5.1 ðánh giá thực trạng chung cung cấp thông tin báo cáo tài cơng ty niêm yết 2.5.1.1 Báo cáo tài năm 2007 Theo quy định, cơng ty niêm yết phải lập công bố báo cáo tài năm bao gồm (bảng cân đối kế tốn; báo cáo kết hoạt ñộng kinh doanh; báo cáo lưu chuyển tiền tệ; thuyết minh báo cáo tài chính) ñúng mẫu ban hành theo Quyết ñịnh số 15/2006/Qð-BTC Bộ Trưởng Bộ Tài việc ban hành Chế ñộ kế toán doanh nghiệp Qua thực tế thống kê cho thấy: + Có 25/141 cơng ty khơng cung cấp báo cáo tài năm 2007 dạng đầy đủ + Có 1/141 cơng ty cung cấp báo cáo tài năm 2007 thiếu Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài + Có 2/141 cơng ty cung cấp báo cáo tài năm 2007 thiếu Bản thuyết minh báo cáo tài (1)DCC (2)DPM (3)HBC (4)HMC (5)HRC Không cung cấp BCTC năm 2007 dạng ñầy ñủ (6)L10 (7)MCP (8)MPC (9)NAV (10)PAC (11)PET (12)RAL (13)SDN (14)SFC (15)SGH (16)SHC (17)SJD (18)SJS (19)SMC (20)TCT (21)TMS (22)TTC (23)UNI (24)VPK (25)VTC Cung cấp BCTC năm 2007 (1)VTB thiếu BCLCTT, BTMBCTC Cung cấp BCTC năm 2007 (1)BT6 (2)GMD thiếu BTMBCTC (Nguồn tổng hợp từ thơng tin báo cáo tài công ty niêm yết SGDCK TP.HCM công ty cổ phần chứng khoán FPT) ðồng thời với việc cung cấp báo cáo tài năm, cơng ty niêm yết phải cung cấp Báo cáo thường niên mẫu CBTT-02 ban hành kèm theo Thông tư số 38/2007/TT-BTC hướng dẫn việc công bố thông tin thị trường chứng khốn Tuy nhiên hầu hết cơng ty niêm yết chưa tn thủ quy định, số cơng ty thực nội dung sơ sài 2.5.1.2 Báo cáo tài tóm tắt năm 2007 Thơng tư số 38/2007/TT-BTC ngày 18 tháng năm 2007 có quy ñịnh công ty niêm yết phải công bố báo cáo tài năm tóm tắt theo mẫu CBTT-03 theo số liệu thống kê có đến 64/141 cơng ty khơng thực Bên cạnh cịn 3/141 cơng ty cơng bố thơng tin báo cáo tài theo mẫu quy định cũ thơng tư 57/2004/TT-BTC ngày 17 tháng năm 2004 (1)BBT (2)BHS (3)BMC (4)BMP (5)CII (6)CYC (7)DCT (8)DHA (9)DNP (10)DPR (11)DRC Không cung cấp BCTC năm (12)FPC (13)GMD (14)GTA (15)HAP (16)HAS 2007 dạng tóm tắt (17)HPG (18)HRC (19)HSI (20)HT1 (21)IFS (22)L10 (23)LAF (24)LGC (25)MCP (26)MCV (27)NKD (28)NSC (29)PAC (30)PET (31)PMS (32) RAL (33)REE (34)SAV (35)SC5 (36)SDN (37)SFC (38)SFI (39)SGH (40)SHC (41)SJD (42)SJS (43)ST8 (44)TCM (45)TCT (46)TMC (47)TMS (48)TNA (49)TPC (50)TRC (51)TRI (52)TS4 (53)TTC (54)TYA (55)UIC (56)UNI (57)VGP (58)VIC (59)VID (60)VIS (61)VNM (62)VPK (63)VTB (64)VTC Cung cấp BCTC tóm tắt 2007 (1)KDC (2)NAV (3)PVT theo thông tư 57/2004/TT-BTC (Nguồn tổng hợp từ thơng tin báo cáo tài công ty niêm yết SGDCK TP.HCM công ty cổ phần chứng khốn FPT) 2.5.1.3 Báo cáo tài niên ñộ (quý 3/2007) Theo ñịnh số 15/2006/Qð-BTC ngày 20/3/2006 Bộ trưởng Bộ Tài việc ban hành chế độ kế tốn doanh nghiệp cơng ty niêm yết thị trường chứng khốn phải lập báo cáo tài niên độ dạng đầy ñủ gồm báo cáo theo thống kê báo cáo q 3/2007 cịn số cơng ty khơng cơng bố báo cáo tài dạng đầy đủ số cơng ty cơng bố khơng đủ báo cáo theo quy định: + Có 9/141 cơng ty khơng cơng bố báo cáo tài q 3/2007 dạng đầy đủ + Có 3/141 cơng ty cơng bố thiếu BCðKT, BCKQKD + Có 2/141 cơng ty cơng bố thiếu BCðKT, BCKQKD, BCLCTT + Có 1/141 cơng ty cơng bố thiếu BCðKT, BCLCTT, TMBCTC + Có 6/141 cơng ty cơng bố thiếu BCLCTT + Có 1/141 cơng ty cơng bố thiếu BCLCTT, TMBCTC + Có 9/141 cơng ty cơng bố thiếu TMBCTC Không công bố BCTC quý (1)BTC (2)COM (3)DPM (4)GMD (5)HAS 3/2007 dạng ñầy ñủ (6)PMS (7)PVT Thiếu BCðKT, BCKQKD (1)ICF (2)MPC (3)VIC (8)ST8 (9)VHC - Miễn tiền thuê ñất nơng nghiệp vịng 13 năm (2004-2016) Khảo sát 4: CTCP Phát Triển Nhà Thủ ðức (TDH) Lĩnh vực hoạt ñộng kinh doanh: + Kinh doanh ñịa ốc, ñầu tư phát triển dự án bất ñộng sản, trung tâm thương mại, văn phịng cho th, chợ đầu mối, khu du lịch nghỉ dưỡng, khu công nghiệp; + Kinh doanh khai thác dịch vụ địa ốc, khu thị khu công nghiệp; + ðầu tư vốn, tài sản vào doanh nghiệp nước; + ðầu tư kinh doanh tài – chứng khốn ngân hàng; + Xây dựng thiết kế công trình nhà ở, cơng trình cơng cộng dân dụng khác; + Sản xuất nguyên vật liệu phục vụ xây dựng như: gạch, ngói, gạch bơng… + Chủ đầu tư xây dựng kinh doanh cơng trình sở hạ tầng khu công nghiệp khu dân cư; + Sản xuất, lắp dựng khung nhà tiền chế, kệ thép, cấu kiện thép; + Kinh doanh dịch vụ khách sạn, nhà hàng; + Mua bán, chế biến hàng nông sản thực phẩm; + Cho thuê kho bãi, quảng cáo, bốc dỡ hàng hóa, đóng gói Nhân lực: ðội ngũ lãnh ñạo chủ chốt Hội ñồng quản trị Ban điều hành người có kinh nghiệm lâu năm lĩnh vực quản trị dự án, hoạt động kinh doanh địa ốc, có kết hợp hài hòa yếu tố kinh nghiệm kinh doanh với kỹ quản trị cơng ty Những thành tựu đạt ñược: + Ngày 19/8/2006, THUDUC HOUSE ñoạt giải thưởng SAO VÀNG ðẤT VIỆT 2006 Hội Các Nhà Doanh Nghiệp Trẻ Việt Nam bình chọn + Ngày 27/11/2005, thương hiệu THUDUC HOUSE tơn vinh 30 thương hiệu mạnh uy tín hàng đầu lĩnh vực xây dựng nhà (VITOPBUILD) Bộ Xây Dựng bình chọn ... 2.5 Thực trạng thơng tin trình bày báo cáo tài cơng ty niêm yết SGDCK TP.HCM ñến 31/12/2007 2.5.1 ðánh giá thực trạng chung cung cấp thơng tin báo cáo tài cơng ty niêm yết 2.5.1.1 Báo cáo tài. .. động cơng ty; báo cáo Hội đồng quản trị; báo cáo Ban giám ñốc; báo cáo tài chính; giải trình báo cáo tài báo cáo kiểm tốn; cơng ty có liên quan; tổ chức nhân sự; thơng tin cổ đơng Báo cáo thường... tổng hợp từ thơng tin báo cáo tài cơng ty niêm yết SGDCK TP.HCM công ty cổ phần chứng khoán FPT) ðồng thời với việc cung cấp báo cáo tài năm, cơng ty niêm yết phải cung cấp Báo cáo thường niên