ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ NGỌC MAI ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI Ở HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Hà Nội, 2010 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ NGỌC MAI ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI Ở HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế trị Mã số: 60 31 01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS VŨ THANH SƠN Hà Nội - 2010 MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ iii MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI 1.1.Tiếp cận đầu tƣ trực tiếp nƣớc 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Đặc điểm 1.1.3 Các hình thức đầu tư trực tiếp nước 1.2 Vai trị đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi phát triển kinh tế 11 1.3 Các nhân tố ảnh hƣởng đến thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc 14 1.4 Kinh nghiệm số quốc gia số địa phƣơng việc thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc 17 1.4.1 Kinh nghiệm Thành phố Hồ Chí Minh .17 1.4.2 Kinh nghiệm tỉnh Bình Dương 19 1.4.3 Các học rút cho Hà Nội thu hút đầu tư trực tiếp nước 21 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI TẠI HÀ NỘI 23 2.1 Những đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội Hà Nội ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc 23 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 23 2.1.2 Tình hình kinh tế 24 2.1.3 Kết cấu hạ tầng 25 2.1.4 Mơi trường hành chính-pháp luật 28 2.1.5 Lao động 37 2.1.6 Mơi trường văn hóa-xã hội .39 2.1.7 An ninh, trị 40 2.1.8 Khoa học – công nghệ 40 2.2 Thực trạng thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi Hà Nội .41 2.2.1 Tình hình cấp giấy phép dự án đầu tư trực tiếp nước .41 2.2.2 Cơ cấu ngành dự án đầu tư 44 2.2.3 Các hình thức đầu tư trực tiếp nước Hà Nội 45 2.2.4 Cơ cấu đối tác đầu tư 47 2.3 Đóng góp đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi Hà Nội 49 2.3.1 Đóng góp đầu tư trực tiếp nước vào tăng trưởng kinh tế 49 2.3.2 Đóng góp đầu tư trực tiếp nước vào phát triển lực lượng sản xuất 52 2.3.3 Đóng góp đầu tư trực tiếp nước vào tạo việc làm cho người lao động 54 2.3.4 Tác động đầu tư trực tiếp nước vào hội nhập quốc tế Hà Nội 55 2.4 Những hạn chế thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc nguyên nhân hạn chế .59 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI VÀO HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN TỚI 63 3.1 Bối cảnh ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội 63 3.1.1 Bối cảnh quốc tế .63 3.1.2 Bối cảnh nước 64 3.2 Các chủ trƣơng phát triển kinh tế - xã hội thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội .67 3.3 Giải pháp đẩy mạnh thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội thời gian tới 73 3.3.1 Hồn thiện sách thu hút đầu tư trực tiếp nước 73 3.3.2 Nâng cao hiệu hoạt động xúc tiến đầu tư trực tiếp nước 80 3.3.3 Nâng cao hoàn thiện sở vật chất kỹ thuật phục vụ thu hút đầu tư trực tiếp nước 85 3.3.4 Tiếp tục cải cách hành 88 3.3.5 Tăng cường phối hợp nhịp nhàng quan chức .93 3.3.6 Nâng cao trách nhiệm trình độ cán xúc tiến thu hút đầu tư trực tiếp nước .95 KẾT LUẬN .98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 PHỤ LỤC 01: Bảng tổng hợp kết số PCI Thành phố Hà Nội năm 2009 PHỤ LỤC 02: Bảng tổng hợp kết số PCI Thành phố Hà Nội năm 2008 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT APEC: Tổ chức hợp tác kinh tế Châu Á Thái Bình Dương WTO: Tổ chức thương mại Thế giới FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngồi BOT: Hình thức đầu tư hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao BTO: Hình thức đầu tư hợp đồng xây dựng - chuyển giao - kinh doanh BT: Hình thức đầu tư hợp đồng xây dựng - chuyển giao UBND: Ủy Ban nhân dân ĐTNN: Đầu tư nước LD: Liên doanh HĐHTKD: Hợp đồng hợp tác kinh doanh VĐTNN: Vốn đầu tư nước TNHH: Trách nhiệm hữu hạn HTX: Hợp tác xã CN: Công nghiệp GDP: Tổng sản phẩm quốc nội i DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1 Tốc độ tăng trưởng GDP Hà Nội qua năm 24 Bảng 2.2 Một số tiêu dân số 37 Bảng 2.3 Một số tiêu lao động 38 Bảng 2.4 Số dự án FDI cấp giấy phép giai đoạn 2005 – 2009 42 Bảng 2.5 Cơ cấu ngành dự án FDI giai đoạn 2005 – 2009 44 Bảng 2.6 Các hình thức FDI giai đoạn 2005 – 2009 46 Bảng 2.7 Đầu tư trực tiếp nước Hà Nội theo nước đầu tư 48 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Bảng 2.10 Bảng 2.11 Bảng 2.12 Doanh thu nộp ngân sách doanh nghiệp FDI Hà Nội giai đoạn 2005-2009 Vốn đầu tư phát triển Hà Nội phân theo nguồn vốn giai đoạn 2005 – 2009 So sánh trình độ cơng nghệ, thiết bị sử dụng thành phần kinh tế Việt Nam Trình độ cơng nghệ thiết bị doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước Hà Nội Số lao động doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước 49 52 53 54 55 Bảng 3.1 Tốc độ tăng trưởng GDP nước qua năm 65 Bảng 3.2 Các cách xúc tiến đầu tư 83 Bảng 3.3 Nội dung chương trình hành động thu hút FDI quan chức Thành phố 95 ii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Số hiệu hình vẽ Tên hình vẽ Trang Hình 2.1 Số dự án FDI Hà Nội theo năm 42 Hình 2.2 Vốn đăng ký vốn thực dự án FDI Hà Nội 43 Hình 2.3 Tỷ trọng số dự án FDI Hà Nội phân theo ngành 45 Hình 2.4 Tỷ trọng số vốn FDI Hà Nội phân theo ngành 45 Hình 2.5 Tỷ trọng số dự án FDI theo hình thức 46 Hình 2.6 Tỷ trọng số vốn FDI theo hình thức 47 Hình 2.7 Hình 2.8 Hình 3.1 Doanh thu nộp ngân sách nhà nước dự án FDI giai đoạn 2005 – 2009 Tỷ trọng nộp ngân sách so với thu nội địa dự án đầu tư trực tiếp nước Sơ đồ phối hợp chặt chẽ quan chức iii 50 51 94 MỞ ĐẦU 1.Sự cần thiết đề tài Hội nhập kinh tế khu vực quốc tế ngày tạo xu hƣớng thể hóa kinh tế giới Sự kiện Việt Nam tổ chức thành cơng Hội nghị APEC thức thành viên thứ 150 Tổ chức Thƣơng mại giới (WTO) tạo thời thách thức cho Việt Nam nói chung Thành phố Hà Nội nói riêng việc phát triển kinh tế-xã hội Trong đó, nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi đóng vai trò quan trọng, tạo nguồn lực bổ sung vốn, công nghệ, thị trƣờng, kinh nghiệm quản lý lao động trình độ cao với phong cách cơng nghiệp, góp phần tạo việc làm, nâng cao trình độ phát triển nhiều mặt đất nƣớc nói chung Thành Phố Hà Nội nói riêng Kể từ Hà Nội mở rộng địa giới hoạt động thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi Thành phố có nhiều vấn đề cần xem xét cách toàn diện Hà Nội bao gồm Hà Nội cũ, toàn tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) xã huyện Lƣơng Sơn Hịa Bình với đặc thù riêng địa phƣơng tự nhiên, dân số, vấn đề xã hội-kinh tế khác nhau, tạo nên đa dạng phong phú nguồn lực đồng thời cồng kềnh máy quản lý nhà nƣớc địi hỏi Hà Nội nhìn nhận lại thành tựu hạn chế hoạt động thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi để đƣa giải pháp tăng cƣờng thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc vào Thành phố Bên cạnh đó, khủng hoảng kinh tế tồn cầu năm 2008 ảnh hƣởng không nƣớc phát triển mà với hầu hết quốc gia giới, làm giảm đáng kể nguồn vốn di chuyển nƣớc Để đẩy mạnh việc thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc vào Hà Nội thời kỳ khủng hoảng này, địi hỏi sách, biện pháp phù hợp để thúc đẩy kinh tế phát triển Trong bối cảnh mở rộng địa giới giới trải qua khủng hoảng kinh tế toàn cầu nay, tác giả chọn đề tài: “Đầu tư trực tiếp nước ngồi Hà Nội” để tìm đƣợc nhân tố ảnh hƣởng đến đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài; điểm mạnh, điểm yếu đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội đƣa đƣợc phƣơng hƣớng khắc phục đƣợc điểm yếu thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội nƣớc nói chung nhƣ Hà Nội nói riêng Tình hình nghiên cứu Đầu tƣ trực tiếp nƣớc vấn đề đƣợc nhiều nhà kinh tế quan tâm nghiên cứu Cùng với diện hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc Việt Nam từ năm 1986, nghiên cứu lĩnh vực đầu tƣ nƣớc phong phú đa dạng đƣợc thực quan quản lý nhà nƣớc, tổ chức nghiên cứu nƣớc Tổ chức quốc tế nhƣ nghiên cứu khoa học cá nhân * Các cơng trình nghiên cứu chung khái niệm, hình thức, vai trị nhân tố ảnh hƣởng đến đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài, thực trạng đầu tƣ trực tiếp nƣớc phạm vi giới Việt Nam điều kiện hội nhập nhƣ: - Đỗ Hoàng Long (2008), Tác động tồn cầu hóa dịng vốn đầu tư trực tiếp nước vào Việt Nam, Luận án tiến sĩ Kinh tế, trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội - Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân (2005), Đầu tư công ty xuyên quốc gia TNCs Việt Nam, NXB Chính trị Quốc Gia - Nguyen Xuan Thang (2008), “Some trends of World Development and Their Impact on Viet Nam’s Vision of Developpment”, Vietnam Economics Reviews, No6 (166), pp3-8 - Nguyễn Trọng Xuân (2002): “Đầu tư trực tiếp nước ngồi với cơng cơng nghiệp hóa, đại hóa Việt Nam”, NXB Khoa học xã hội - Nguyen Trong Xuan (2008), “Situation of FDI projects and Industrial Zone in Vietnam”, Vietnam Economics Reviews, No6 (166), pp38-44 - Nguyễn Quang Vinh (2007), Thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước Việt Nam điều kiện hội nhập, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Kinh tế-Đại học Quốc gia Hà Nội Các tác phẩm đề cập đến: nhƣ thủ tục cấp đất, đền bù, giải tỏa, giải phóng mặt bằng, tạo sẵn quỹ đất sạch, đảm bảo tính ổn định khu đất sẵn sàng mời đón nhà đầu tƣ - Tiếp tục rà sốt, khơng ngừng hồn thiện, đơn giản hóa thủ tục hành cách toàn diện, triệt để theo hƣớng minh bạch, quy định rõ ràng thời gian nhận xử lý hồ sơ, trách nhiệm quan chức năng; kịp thời xử lý vƣớng mắc, tạo tâm lý yên tâm cho doanh nghiệp Quan tâm trƣớc hết đến quy trình, thủ tục lĩnh vực quy hoạch đất đai, đầu tƣ xây dựng, thành lập doanh nghiệp,…Lãnh đạo sở, ngành, quận, huyện xem xét, giải kịp thời vƣớng mắc doanh nghiệp theo thẩm quyền Nếu thuộc thẩm quyền cấp trên, cấp, ngành cần phối hợp với doanh nghiệp, kiến nghị Thành phố hay Trung ƣơng giải - Tập trung xây dựng thực kế hoạch cụ thể, quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn quan chủ trì, phối hợp việc hồn thiện thủ tục hành quan trọng: + Thủ tục thành lập doanh nghiệp: đơn vị: Sở Kế hoạch Đầu tƣ, Cục Thuế, Công an Thành phố tiếp tục chủ động nghiên cứu, thực sáng tạo hƣớng dẫn Bộ, ngành Trung ƣơng phối hợp quan quản lý đăng ký kinh doanh, đăng ký mẫu dấu đăng ký mã số thuế Đồng thời khẩn trƣơng nghiên cứu hoàn thiện hệ thống văn hƣớng dẫn, giúp doanh nghiệp dễ dàng nắm bắt, hiểu rõ quy trình thủ tục, giảm thời gian mà doanh nghiệp phải sửa chữa hồn thiện hồ sơ giấy tờ Rà sốt, đề xuất hợp lý hóa khâu tổ chức, cải tiến loại bỏ khâu công việc, thủ tục bất hợp lý, giảm bớt giấy tờ không cần thiết thông qua việc ứng dụng tin học hóa khâu thủ tục thành lập doanh nghiệp Tăng cƣờng sở vật chất quan giải thủ tục đăng ký kinh doanh + Về loại giấy phép: Sở, ngành Thành phố rà soát giấy phép, giấy chứng nhận, định chấp nhận…xóa bỏ loại khơng cần thiết, hiệu quản lý không cao Giao Sở Tƣ pháp đầu mối Thành phố theo dõi trình xây dựng, ban hành quy định liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, có trách nhiệm báo cáo cho UBND Thành phố trƣờng hợp ban hành 89 “giấy phép con” quy định vi phạm Luật Doanh nghiệp cấp, ngành để kịp thời giải -Tăng cƣờng đa dạng hóa hoạt động đối thoại công tƣ, đẩy mạnh việc công khai minh bạch hóa thơng tin cho doanh nghiệp Đối thoại cơng – tƣ đối thoại có tổ chức khu vực tƣ nhân khu vực công cộng để cải thiện môi trƣờng đầu tƣ, đối thoại khơng kỹ thuật để hồn thiện máy tổ chức, tăng cƣờng trao đổi thông tin, xây dựng đồng thuận hay tháo gỡ vƣớng mắc Đối thoại dựa nguyên tắc lời nói việc làm phải thực đôi với Các hoạt động đối thoại đƣợc triển khai dƣới nhiều hình thức nhƣ đối thoại UBND Thành phố với khu vực doanh nghiệp đối thoại quan chức với doanh nghiệp Đối tƣợng tham gia tƣơng đối hẹp nhƣ bên quyền với bên doanh nghiệp, mở rộng bao gồm tổ chức xã hội nghề nghiệp (các hiệp hội nghề nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, hội ngƣời tiêu dùng…), chuyên gia tƣ vấn, quan truyền thông nhà tài trợ nƣớc Khi thiết lập triển khai hoạt động đối thoại công – tƣ cần ý tới yếu tố sau: Khởi động đối thoại; thu hút đối tƣợng tham gia; cấu tổ chức quy chế đối thoại; thiết lập mục tiêu thực mục tiêu; vai trò nhà tài trợ; chiến lƣợc truyền thông Để cho hoạt động đối thoại công tƣ mang lại hiệu quả, cần tuân thủ nguyên tắc sau: + Văn hóa khu vực công cần phải phản ánh thay đổi từ hành sang phục vụ việc cung cấp dịch vụ hành cơng + Khu vực công phải cân đối yêu cầu kỹ hành với kỹ phát triển kinh tế kinh tế - xã hội + Khu vực công phải xác định sử dụng thông tin phản hồi tích cực lẫn chƣa tích cực + Các tổ chức tự chủ cần đƣợc hỗ trợ khuyến khích tham gia đối thoại 90 + Sự tham gia nhiều đối tƣợng đƣợc áp dụng để tránh khó khăn vấn đề ngƣời chủ đề đối thoại + Quá trình đối thoại cần đƣợc chuẩn bị, tổ chức điều hành cách công khai + Những ngƣời tham gia đối thoại phải đƣợc biết, chia sẻ, thảo luận đồng ý loạt biện pháp nhắm giải loạt vấn đề + Các mối liên hệ cộng tác phải đƣợc phát triển quan hành nƣớc, vùng, địa phƣơng + Tất cơng chức phải đƣợc khuyến khích để phản hồi thông tin từ thực tiễn Các công chức trực tiếp làm việc với doanh nghiệp cần đƣợc khuyến khích thu thập, phản hồi kiểm nghiệm đề xuất thông qua đối thoại trình làm việc + Các quan đại diện quyền đảm bảo khơng mang tính chất trị (khơng đƣợc lợi ích nhóm cụ thể đó) để trì ủng hộ rộng rãi cho tất bên đối thoại + Các nhà sách phải tham gia trực tiếp vào đối thoại sở thúc đẩy tăng cƣờng hiệu đối thoại + Đối thoại cần đƣợc kết hợp với phƣơng pháp định lƣợng để tạo kết cao + Quá trình đối thoại cần đƣợc quảng bá rộng rãi chu đáo + Cần có hƣớng dẫn ngƣời phụ trách nhóm phụ trách đối thoại để có hiểu biết thống sáng kiến, cách thức tiến hành, kết sở chung cho kết luận sách mang tính xây dựng + Tạo điều kiện cho doanh nghiệp đƣợc đối thoại trực tiếp nói lên tiếng nói Tổ chức định kỳ gặp gỡ, tiếp xúc doanh nghiệp quyền Chính quyền biết lắng nghe ý kiến doanh nghiệp Thành phố cần xây dựng quy chế đối thoại công – tƣ lãnh đạo Thành phố phải có phản hồi ý kiến doanh nghiệp vịng tuần thơng qua báo chí 91 Thể chế hóa tăng cƣờng thực chế lấy ý kiến đóng góp doanh nghiệp trƣớc ban hành văn pháp luật liên quan trực tiếp đến nghĩa vụ quyền lợi hợp pháp doanh nghiệp Tạo dựng chế thông tin hai chiều thƣờng xuyên, tăng cƣờng diễn đàn trao đổi quyền với doanh nghiệp, xây dựng đổi hoạt động Cổng giao tiếp điện tử Thành phố thành phƣơng tiện trao đổi thông tin hiệu Thành phố với ngƣời dân doanh nghiệp Sở Công thƣơng phối hợp với hiệp, hội ngành nghề xây dựng hệ thống cung cấp thông tin tổng hợp cho doanh nghiệp Triển khai phân loại thông tin, hƣớng dẫn chi tiết cụ thể lĩnh vực kinh doanh, hàng hóa xuất khẩu, địa quan cấp giấy chứng nhận…; xây dựng cập nhật thƣờng xuyên hệ thống thông tin doanh nghiệp nhƣ hoạt động doanh nghiệp địa bàn, tạo sở để doanh nghiệp tự tìm để liên kết sản xuất kinh doanh Tổ chức hội thảo chuyên đề giúp doanh nghiệp lĩnh hội thông tin kịp thời sách, chế độ pháp lý kinh doanh Chú trọng phổ biến kiến thức hội nhập kinh tế quốc tế liên quan đến hiệp định kinh tế - thƣơng mại – đầu tƣ song phƣơng đa phƣơng mà Việt Nam ký kết Hƣớng dẫn doanh nghiệp xuất biện pháp để tự bảo vệ có tranh chấp thƣơng mại (kiện chống bán phá giá…) Tổ chức việc tiếp nhận vƣớng mắc, kiến nghị doanh nghiệp cách đơn giản, dễ dàng thơng qua nhiều hình thức nhƣ qua Trang điện tử Thành phố, qua báo chí, qua thƣ, cơng văn phản ánh, đƣờng dây nóng, thƣ điện tử, qua đối thoại trực tiếp quyền với doanh nghiệp hay hiệp hội…nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trực tiếp phản ánh, kiến nghị với quan quản lý nhà nƣớc, ngƣời có thẩm quyền khó khăn, vƣớng mắc doanh nghiệp Lãnh đạo thành phố, sở, ngành liên quan tổ chức thƣờng xuyên đối thoại trực tiếp, gặp gỡ doanh nghiệp để kịp thời nắm bắt đƣợc giải vấn đề xúc doanh nghiệp Nghiên cứu tổ chức giao lƣu trực tuyến định kỳ năm lãnh đạo Thành phố với cộng động doanh nghiệp nhân ngày Doanh nhân Việt Nam thông qua truyền hình, qua mạng internet Tạo mối quan hệ gần gũi thân thiện quyền lãnh đạo với cộng đồng doanh nghiệp Cải tiến nội 92 dung, chất lƣợng chƣơng trình tơn vinh doanh nhân doanh nghiệp, xây dựng giải thƣởng chất lƣợng quản lý doanh nghiệp 3.3.5 Tăng cường phối hợp nhịp nhàng quan chức Sự phối hợp nhịp nhàng quan chức đóng vai trị quan trọng thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài, tạo điều kiện cho nhà đầu tƣ dễ dàng tiếp cận với nguồn lực, điều kiện lợi Thành phố nhanh chóng thực hiện, triển khai dự án đầu tƣ Trọng tâm công tác xây dựng chế phối hợp chặt chẽ quan chức xây dựng chƣơng trình kế hoạch hành động chung, bao gồm bƣớc cụ thể, sách, hoạt động lịch trình mà Sở Kế hoạch Đầu tƣ, Sở Công nghiệp, Sở, Ban, ngành khác, địa phƣơng khu công nghiệp cần thực để thu hút khối lƣợng lớn vốn đầu tƣ Trong Sở Kế hoạch Đầu tƣ cần trọng vào khâu xúc tiến thu hút đầu tƣ, thu hút nhà đầu tƣ theo kế hoạch, sáng tạo đổi quy trình cấp phép trợ giúp nhà đầu tƣ triển khai dự án đầu tƣ; địa phƣơng khu công nghiệp cần cải thiện môi trƣờng đầu tƣ địa phƣơng, lựa chọn nhà đầu tƣ phù hợp với địa phƣơng có lực phát triển kinh tế địa phƣơng; Sở Công nghiệp Sở, Ban ngành khác cần đƣa đƣợc quy hoạch ngành, lĩnh vực cho Thành phố để Sở Kế hoạch Đầu tƣ vào thu hút nhà đầu tƣ nƣớc ngồi, ngồi Sở Cơng nghiệp Sở ban ngành khác cần tâm nâng cấp sở hạ tầng, thực vận động thu hút đầu tƣ vào ngành, lĩnh vực đƣa quy hoạch Chƣơng trình hành động chung nhằm tăng cƣờng phối hợp thu hút vốn đầu tƣ theo chiến dịch tổng thể công tác xây dựng chế phối hợp chặt chẽ ngành, chức UBND Thành phố, quận, huyện, thị xã việc thu hút, tiếp nhận quản lý dự án đầu tƣ nói chung dự án có vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi nói riêng địa bàn Thành phố nhƣ minh họa sơ đồ dƣới đây: 93 Hình 3.1 Sơ đồ phối hợp chặt chẽ quan chức Sở Kế hoạch Đầu tƣ -Xác định mạnh thu hút đầu tƣ Thành phố - Thu hút nhà đầu tƣ theo quy hoạch, kế hoạch - Thực vận động đầu tƣ - Chủ trì, phối hợp lĩnh vực giảm chi phí đầu tƣ cho doanh nghiệp - Sáng tạo đổi quy trình cấp phép trợ giúp nhà đầu tƣ triển khai dự án đầu tƣ Địa phƣơng khu công nghiệp -Cải thiện môi trƣờng đầu tƣ địa phƣơng - Lựa chọn nhà đầu tƣ - Vận động đầu tƣ -Cải thiện sở hạ tầng, kỹ thuật địa phƣơng - Cải cách thủ tục hành theo phân cấp Sở Công nghiệp Sở, Ban ngành khác -Thực công tác quy hoạch theo ngành, lĩnh vực -Thực vận động đầu tƣ theo ngành, lĩnh vực -Nâng cấp sở hạ tầng -Đầu mối cung cấp thông tin ngành, lĩnh vực Các nội dung chƣơng trình cần rõ ràng, cụ thể, chủ động chi tiết từ việc xây dựng đến thực thi kế hoạch Một chƣơng trình hành động phải rõ nhiệm vụ cần thực hiện, ngƣời chịu trách nhiệm cho cơng việc, thời gian hồn thành, chế độ trách nhiệm xử lý công việc Một kế hoạch thực tế 94 kế hoạch thực thi viết cất vào tủ đựng hồ sơ Nội dung chƣơng trình hành động mô tả nhƣ sau: Bảng 3.3: Nội dung chƣơng trình hành động thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc quan chức Thành phố Phần Mục tiêu thu hút đầu tƣ Mong muốn hình ảnh đầu tƣ Mục tiêu định tính Mong muốn mối quan hệ đối tác Số lƣợng doanh nghiệp thu hút, số lƣợng vốn đầu tƣ thu hút Mục tiêu định lƣợng Số lƣợng tiếp xúc, đàm phán Phần 2.Các biện pháp thực kế hoạch Các biện pháp từ đến (bảng 3.2) Các nhóm biện pháp xây dựng hình ảnh môi trƣờng đầu tƣ Ngân sách phân bổ, quan thực hiện, quan phối hợp, thời gian thực hiện, mẫu đánh giá kết thực Các biện pháp từ đến (bảng 3.2) Nhóm biện pháp tạo nguồn đầu tƣ Ngân sách phân bổ, quan thực hiện, quan phối hợp, thời gian thực hiện, mẫu đánh giá kết thực Các biện pháp từ 10 đến 12 (bảng 3.2) Đặc biệt trọng nhà đầu tƣ có mặt Hà Nhóm biện pháp dịch vụ đầu tƣ Nội, tọa đàm sách, trao đổi thơng tin hai chiều cấp quyền, nhà quản lý doanh nghiệp Phần Phối hợp hợp tác Các quan thƣờng trú nƣớc Tên quan chức năng, trƣởng đại diện, ngƣời trực tiếp làm việc với Thành phố, phối hợp tại, đề xuất phối hợp Cơ quan Việt Nam nƣớc Tên quan chức năng, trƣởng đại diện, ngƣời trực tiếp làm việc với Thành phố, phối hợp tại, đề xuất phối hợp 95 Phần 4.Đánh giá định kỳ việc thực kế hoạch Nhóm biện pháp từ đến 12 (bảng 3.2): Đánh giá theo nhóm biện pháp thực Tiêu chí đánh giá, kết thực hiện, nguyên nhân thành công thất bại, tiếp tục thực hay không thực hiện, yếu tố xuất hiện, điều kiện hỗ trợ thời gian UBND Thành phố, Sở Kế hoạch Đầu tƣ, Sở, Ban, ngành, địa phƣơng, khu công nghiệp có liên quan, quan đơn vị phối hợp bên Đánh giá theo quan thực biện pháp Tiêu chí đánh giá, kết thực hiện, nguyên nhân thành công thất bại, tiếp tục thực hay không thực hiện, yếu tố xuất hiện, hình thức giao việc thời gian tới, điều kiện thực 3.3.6 Nâng cao trách nhiệm trình độ cán cơng tác xúc tiến thu hút FDI Về đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, nên làm tốt vấn đề sau: - Trang bị kiến thức kỹ bản, bổ sung kiến thức chuyên môn nghiệp vụ quản lý, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nƣớc thành thạo chun mơn nghiệp vụ, có trình độ quản lý tốt, đáp ứng yêu cầu việc kiện toàn nâng cao hiệu máy quản lý Nhà nƣớc - Đào tạo, bồi dƣỡng cán công chức theo tiêu chuẩn ngạch, bậc, chức danh cán quản lý Nhà nƣớc đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài, nhằm khắc phục khiếm khuyết để thực thi tốt công vụ, đảm bảo yêu cầu cơng việc - Nâng cao khả thích ứng cán bộ, công chức lĩnh vực FDI trƣớc phát triển liên tục tình hình, nhiệm vụ - Đào tạo, bồi dƣỡng để phát triển nguồn nhân lực, làm cho công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức phát huy đƣợc hiệu hoạt động thực tiễn - Đào tạo, bồi dƣỡng phát triển đội ngũ cán dân tộc đủ số lƣợng, mạnh chất lƣợng, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực 96 Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức: + Kiện toàn tổ chức, tăng cƣờng xây dựng sở vật chất, bƣớc ứng dụng tin học hóa vào hoạt động quản lý Nhà nƣớc hỗ trợ đào tạo, ứng dụng công nghệ thông tin cho doanh nghiệp Đầu tƣ phát triển hệ thống sở đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức đảm bảo có đủ lực đào tạo, bồi dƣỡng thực nhiệm vụ theo yêu cầu mới, đặc biệt ƣu tiên trọng xây dựng phát triển trƣờng trị Thành phố thành trung tâm đào tạo, bồi dƣỡng lớn, có đủ lực đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ cán bộ, công chức kiến thức quản lý hành Nhà nƣớc + Đổi mới, cải cách phƣơng pháp đào tạo, bồi dƣỡng sở đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ phù hợp với loại đối tƣợng khác Nghiên cứu đổi chƣơng trình, nội dung phạm vi trách nhiệm quyền hạn + Sửa đổi, bổ sung chế độ sách đảm bảo đồng bộ, thống với đầu tƣ ngân sách, kinh phí đào tạo, bồi dƣỡng Tăng cƣờng hợp tác quốc tế công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán công chức + Bên cạnh giải pháp nêu trên, Thành phố Hà Nội cần có sách thu hút cán có trình độ, phẩm chất, lực lĩnh vực hợp tác đầu tƣ nƣớc từ tỉnh, thành phố công tác quan quản lý nhà nƣớc Thành phố Để thu hút cán có trình độ, phẩm chất lực lĩnh vực đầu tƣ trực tiếp nƣớc cơng tác Hà Nội, Thành phố cần có sách trọng dụng hiền tài, có ƣu đãi đặc biệt để thu hút họ làm việc Hà Nội Chính sách phải đảm bảo khuyến khích quyền lợi tinh thần nhƣ vật chất Về tinh thần chế độ khen thƣởng theo thâm niên công tác Hà Nội, quy hoạch đào tạo, sử dụng đề bạt cán bộ, hình thức tun dƣơng cơng trạng ngƣời có nhiều đóng góp cho Hà Nội Về vật chất, chế độ nhà, đất, phụ cấp tiền lƣơng cán có trình độ cao từ tỉnh, Thành phố đến Hà Nội công tác lâu dài, đãi ngộ chuyên gia đến làm việc Hà Nội theo hợp đồng ngắn hạn…Chính sách phải trở thành Nghị Thành phố, sở UBND Thành phố có Quyết định quy định cụ thể 97 KẾT LUẬN Trong giai đoạn phát triển nay, nƣớc nói chung Thành phố Hà Nội nói riêng vấn đề thu hút đầu tƣ, đặc biệt thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc quan trọng cho việc thúc đẩy tăng trƣởng phát triển kinh tế - xã hội, tạo chuyển dịch cấu kinh tế, cấu lao động, đổi công nghệ, giải việc làm….theo tiến trình cơng nghiệp hóa, đại hóa kinh tế phù hợp với chế thị trƣờng theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa có quản lý Nhà nƣớc xu hội nhập kinh tế quốc tế Đối chiếu với mục đích đặt ra, luận văn giải đƣợc vấn đề: Luận văn đề cập tới nhân tố ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội điều kiện tự nhiên; tình hình kinh tế Hà Nội; kết cấu hạ tầng; mơi trƣờng hành – pháp luật; lao động, mơi trƣờng văn hóa, xã hội; an ninh, trị; khoa học công nghệ Luận văn đƣa tranh tổng quan thực trạng thu hút nguồn vốn FDI Hà Nội: tình hình cấp phép dự án đầu tƣ nƣớc ngoài, cấu ngành dự án đầu tƣ, hình thức đầu tƣ, cấu đối tác đầu tƣ Thơng qua việc phân tích tìm hiểu hoạt động thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc Thành phố Hà Nội giai đoạn (2005-2009), luận văn đóng góp đầu tƣ trực tiếp nƣớc phát triển kinh tế-xã hội Thành phố Bên cạnh kết to lớn đạt đƣợc vấn đề thu hút đầu tƣ nƣớc ngồi Thành phố cịn nhiều tồn hạn chế, môi trƣờng đầu tƣ Hà Nội chƣa thật hấp dẫn ổn định Tác giả đề cập tới sáu giải pháp nhằm tăng cƣờng thu hút nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc vào Hà Nội thời gian tới Năm 2010 năm kinh tế bƣớc vào giai đoạn phục hồi sau khủng hoảng tài toàn cầu, nguồn vốn FDI bắt đầu tăng trở lại, kinh tế Hà Nội tiếp tục tăng trƣởng cao đà tích cực so với năm 2009, lợi tiềm đặc thù Thủ đô, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, đƣợc Đảng, Chính quyền nhân dân Hà Nội khai thác triệt có hiệu Các điều kiện thuận lợi 98 mở cho Hà Nội năm 2010 năm triển vọng phát triển có tính bứt phá, khu vực FDI đóng góp phần quan trọng cho nghiệp phát triển kinh tế - xã hội Thành phố Với góc độ nghiên cứu Luận văn Thạc sỹ, mong muốn tác giả nhiều song tính phức tạp vấn đề nghiên cứu nhƣ khả thân mức độ nên Luận văn chắn không tránh khỏi số khiếm khuyết; tác giả mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp Hội đồng khoa học, nhà nghiên cứu, nhà quản lý cấp, ngành Thành phố Hà Nội, nhƣ tất quan tâm đến đề tài để nội dung nghiên cứu đƣợc hoàn thiện hơn, đóng góp thiết thực cho hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi Hà Nội nói riêng Việt Nam nói chung 99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT Báo cáo số 08/BC-UBND Thành phố Hà Nội: “Tổng kết 20 năm (1987-2007) hoạt động đầu tư trực tiếp nước địa bàn Hà Nội” Đỗ Đức Bình, Nguyễn Thị Thúy Hồng, Giáo trình Kinh tế quốc tế, NXBGD, tr.111-112 Chính phủ, Chỉ thị số 15/2007/CT-TTg Chính phủ, Nghị định số 108/2006/NĐ-CP Cục đầu tƣ nƣớc ngoài, “Đầu tư trực tiếp nước vào Việt Nam 2008, 2009” Học viện trị quốc gia Hồ Chí Minh (2002), Giáo trình Kinh tế trị Mác-Lênin thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia Đỗ Hồng Long (2008), Tác động tồn cầu hóa dịng vốn đầu tư trực tiếp nước vào Việt Nam, Luận án tiến sĩ Kinh tế, trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội Niên giám thống kê 2008, số liệu điều tra dân số nhà 1/4/2009 dự báo Quốc hội (2005), Luật Đầu tư số 59/2005/QH 10 Quốc hội (2005) Luật Doanh nghiệp số 60/2005/QH11 11 Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân (1999), Giáo trình kinh tế phát triển (tập 1), NXB Thống kê 12 Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc dân (1996) Giáo trình Kinh tế học quốc tế, NXB Thống kê, Hà Nội 13 Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân (2005), Đầu tư công ty xuyên quốc gia TNCs Việt Nam, NXB Chính trị Quốc Gia 14 UBND Thành phố Hà Nội, Tài liệu phục vụ tọa đàm “ Nâng cao lực cạnh tranh Thành phố Hà Nội giai đoạn 2009 – 2010” ngày 11/8/2009 15 UBND Thành phố Hà Nội, “Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Thành phố đến năm 2020” 16 UBND Thành phố Hà Nội, “Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” 100 17 V.I.Lênin toàn tập (1980), “Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn chủ nghĩa tư bản” NXB tiến bộ, Matxcơva, t27, tr456 18 Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX (2001), NXB Chính trị Quốc gia 19 Nguyễn Trọng Xuân (2002): “Đầu tư trực tiếp nước ngồi với cơng cơng nghiệp hóa, đại hóa Việt Nam”, NXB Khoa học xã hội TIẾNG ANH 20 Akamatsu, Kaname(1962) “A Historycal Pattern of Economic Growth in Developing Countries”, The Developing Economies, Preliminary Issue No.1, pp 325 21 Dunning, Jon H.(2001), “The Eclectic (OLI) Paradigm of international Production: Past, Present and Future”, International Journal of the Economics of Business, Vol.8, No.2, pp.173 – 190 22 IMF, “World economics outlook”, pp 23 Nguyen Xuan Thang (2008), Some trends of World Development anh Their Impact on Viet Nam’s Vision of Developpment, Vietnam Economics Reviews, No6 (166), pp 3-8 24 United Nations Conference on Trade and Development (2008), Investment Policy Review in Vietnam, New York and Geneva 25 UNCTAD, World investment report 2009, www.unctad.org/wir 26 UNCTAD,“World Investment prospect survey 2009-2011”, table 1, pp 27 WTO, Report “Trade and foreign direct investment”, october 1996, box 28 Nguyen Trong Xuan (2008), Situation of FDI projects and Industrial Zone in Vietnam, Vietnam Economics Reviews, No6 (166), pp 38-44 INTERNET 29 http://www.atpvietnam.com/vn/quocte 30 http://ukmediacentre.pwc.com 31.http://ktpt.edu.vn/website/198_tong-quan-kinh-te-viet-nam-nam-2009-vakhuyen-nghi-chinh-sach-cho-nam-2010.aspx 101 PHỤ LỤC 01 Bảng tổng hợp kết số PCI thành phố Hà Nội năm 2009 STT Chỉ số thành phần Chi phí gia nhập thị trường Số điểm đạt Xếp hạng số có trọng số thành phần 8,35 33/63 Tiếp cận đất đai ổn định 55/63 sử dụng đất 5,20 Tính minh bạch 6,10 30/63 5,88 49/63 5,2 51/63 7,43 2/63 3,45 47/63 Chi phí thời gian để thực quy định nhà nước Chi phí khơng thức Ưu đãi doanh nghiệp nhà nước Tính động tiên phong quyền Đào tạo lao động 5,6 9/63 Thiết chế pháp lý 5,26 38/63 10 Cơ sở hạ tầng 6,6 6/63 58,18 33/63 Chỉ số PCI tổng hợp Nguồn:Báo cáo số lực cạnh tranh cấp tỉnh Việt Nam PCI năm 2009 PHỤ LỤC 02 Bảng tổng hợp kết số PCI thành phố Hà Nội năm 2008 Số điểm đạt Xếp hạng số STT Chỉ số thành phần có trọng số thành phần Chi phí gia nhập thị trường 8,08 41/64 Tiếp cận đất đai ổn định 4,3 64/64 Tính minh bạch 6,6 23/64 Chi phí thời gian để thực 5,27 34/64 Chi phí khơng thức 6,37 48/64 Ưu đãi doanh nghiệp nhà 7,08 50/64 4,7 46/64 5,62 4/64 sử dụng đất quy định nhà nước nước Tính động tiên phong quyền Chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân Đào tạo lao động 4,79 23/64 10 Thiết chế pháp lý 2,79 60/64 53,74 31/64 Chỉ số PCI tổng hợp Nguồn: Báo cáo số lực cạnh tranh cấp tỉnh Việt Nam PCI năm 2008 ... đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội .41 2.2.1 Tình hình cấp giấy phép dự án đầu tư trực tiếp nước .41 2.2.2 Cơ cấu ngành dự án đầu tư 44 2.2.3 Các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngồi Hà Nội. .. cấu đối tác đầu tư 47 2.3 Đóng góp đầu tƣ trực tiếp nƣớc Hà Nội 49 2.3.1 Đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngồi vào tăng trưởng kinh tế 49 2.3.2 Đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngồi... thu hút đầu tư trực tiếp nước ngồi 73 3.3.2 Nâng cao hiệu hoạt động xúc tiến đầu tư trực tiếp nước 80 3.3.3 Nâng cao hoàn thiện sở vật chất kỹ thuật phục vụ thu hút đầu tư trực tiếp nước