ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TRƢƠNG THỊ THUÝ NINH BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA HỌC SINH PHỔ THÔNG TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN THANH BA LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2010 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TRƢƠNG THI ̣THÚY NINH BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA HỌC SINH PHỔ THÔNG TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊNTHANH BA LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 05 Ngƣời hƣớng dẫn khoa ho ̣c: PGS.TS NGUYỄN THI ̣PHƢƠNG HOA HÀNỘI – 2010 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trong tiến trình phát triển chung nhân loại, tri thức có vai trị thúc đẩy tiến xã hội Sự phát triển kinh tế xã hội quốc gia dựa tảng tri thức muốn có tri thức phải phát triển giáo dục Đặc biệt bước sang kỷ nguyên mới, kỉ nguyên kinh tế tri thức, kỉ nguyên thông tin với thay đổi to lớn nhanh chóng mà triết lý giáo dục kỉ XXI có thay đổi mạnh mẽ, hướng tới xã hội học tập, “học thường xuyên, học suốt đời” Giáo dục với tư cách yếu tố quan trọng cho phát triển xã hội cần phải đáp ứng xu thay đổi Do mà giáo dục ngày nước ta Đảng Nhà nước ta quan tâm, để đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực phục vụ nghiệp cơng nghiệp hố-hiện đại hố đất nước, Đảng Nhà nước ta coi “Giáo dục quốc sách hàng đầu”, “Đầu tư cho giáo dục đầu tư cho phát triển” Giáo dục xem động lực quan trọng để phát triển kinh tế xã hội đất nước Giáo dục ngày đổi với phương châm: Lấy người học làm trung tâm, phát huy vai trị tích cực, chủ động, sáng tạo người học, nhằm nâng cao hiệu chất lượng giáo dục Đảng nhà nước ta nỗ lực xây dựng xã hội học tập với phương hướng, đường thực kết hợp đến trường, giáo dục từ xa tự học Trong tự học để trưởng thành vô quan trọng Một đặc trưng bản, quan trọng xã hội tự học tư tưởng tự học tập suốt đời Vì “việc học khơng muộn” (Ngạn ngữ), hay “Bác học khơng có nghĩa ngừng học” (Đác-uyn) Quan niệm tự học suốt đời lên thời đại ngày chìa khố mở cửa vào kỉ XXI - giới kinh tế tri thức Nó đáp ứng thách thức giới thay đổi nhanh chóng lĩnh vực Trong xã hội tự học suốt đời người ta học vì: học để biết, học để làm người, học để làm việc, học để chung sống - bốn động thúc người ta phải học tập để đạt đến Chân- Thiện - Mỹ Bên cạnh đó,với bùng nổ cơng nghệ thơng tin, lượng tri thức loài người tăng lên ngày, giờ, thời gian học tập nhà trường có hạn, vấn đề trang bị cho người học có phương pháp tự học để chiếm lĩnh tri thức xu tất yếu Bằng phương pháp tự học, người học học thường xuyên, học suốt đời, học nơi, lúc nhằm đáp ứng yêu cầu xã hội Để có chất lượng giáo dục phải đặc biệt coi trọng hai thành tố trình dạy học dạy học Trong trình dạy học, tổ chức, điều khiển giáo viên, người học tự giác, tích cực, chủ động tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động học tập thân phải biến trình giáo dục thành trình tự giáo dục Như vậy, tự học đường phát triển suốt đời người Đối với bậc giáo dục phổ thông, yêu cầu phương pháp giáo dục Điều 28 Luật Giáo dục (2005) rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo HS; phù hợp với đặc điểm lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập choHS” Đối với Giáo dục thường xuyên, yêu cầu phương pháp giáo dục Điều 45 Luật Giáo dục (2005) rõ: “Phương pháp giáo dục thường xuyên phải phát huy vai trò chủ động, khai thác kinh nghiệm người học, coi trọng việc bồi dưỡng lực tự học để nâng cao chất lượng, hiệu dạy học." Như vậy, tự học đóng vai trị quan trọng HS để hồn thành nhiệm vụ học tập Tự học thể đầy đủ vai trò chủ thể q trình nhận thức HS Có yếu tố khách quan chủ quan ảnh hưởng đến kết tự học HS, yếu tố tổ chức quản lý Vì vậy, nghiên cứu biện pháp quản lý HĐTH HS để không ngừng nâng cao chất lượng dạy học việc làm cần thiết Trung tâm GDTX Thanh Ba đặc thù, xứ mệnh riêng trung tâm nên chất lượng học sinh hệ bổ túc tuyển đầu vào kém, phần nhiều em không xác định động học tập, ý thức tự giác Bên cạnh khó khăn chất lượng đầu vào học sinh, vấn đề đội ngũ thiếu chưa đồng đều, sở vật chất hạn chế cịn yếu tố cơng tác quản lý HĐTH HS ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nhà trường Từ lý trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: "Biện pháp quản lý hoạt động tự học học sinh phổ thông Trung tâm giáo dục thường xuyên Thanh Ba" làm đề tài luận văn tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu Trên sở nghiên cứu lý luận thực trạng công tác quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba, đề xuất biện pháp quản lý HĐTH nhằm mục đích nâng cao kết học tập HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh ba Khách thể nghiên cứu Hoạt động tự học HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý hoạt động tự học HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba Giả thuyết khoa học Trung tâm GDTX Thanh Ba năm qua quan tâm đến công tác quản lý HĐTH HS, hiệu công tác chưa cao Nếu đề xuất biện pháp quản lý HĐTH phù hợp với đặc điểm tình hình hình thực tế Trung tâm góp phần nâng cao kết HĐTH HS Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nghiên cứu tác giả tiến hành thực nhiệm vụ sau: 6.1 Nghiên cứu lý luận quản lý giáo dục quản lý HĐTH Trung tâm GDTX Thanh Ba 6.2 Nghiên cứu thực trạng HĐTH, thực trạng biện pháp quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba 6.3 Đề xuất biện pháp quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba Giới hạn phạm vi nghiên cứu Do điều kiện nghiên cứu có hạn, tác giả khảo sát thực trạng HĐTH HS học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông 03 khối lớp Trung tâm GDTX Thanh Ba Phƣơng pháp nghiên cứu a Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp tư liệu văn có liên quan b Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Khảo sát phiếu, vấn, trò chuyện, quan sát; xin ý kiến chuyên gia c Phương pháp hỗ trợ: Sử dụng phương pháp thống kê để phân tích, xử lý thông tin, số liệu thu từ phương pháp cụ thể Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu , kết luận khuyến nghị , danh mục tài liệu tham khảo , phụ lục, nội dung luâ ̣n văn trình bày chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận đề tài nghiên cứu Chƣơng 2: Thực trạng HĐTH quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba Chƣơng 3: Các biện pháp quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba CHƢƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1 Vài nét lịch sử nghiên cứu vấn đề Trong lịch sử phát triển giáo dục nhân loại, yếu tố tự học người quan tâm nghiên cứu lý luận thực tiễn Trong giai đoạn phát triển, vấn đề tự học đề cập nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhiều học giả nghiên cứu Ngay từ thời Trung Hoa cổ đại, nhà giáo dục lỗi lạc, Khổng Tử (551-479 Tr.CN) sớm đề cập đến vai trị chủ động, tích cực suy nghĩ người học Ơng cho rằng: "Học mà khơng suy nghĩ chẳng có thu hoạch gì, suy nghĩ mà khơng học nguy hiểm" Theo ơng người học khơng phải chủ động tích cực học tập, mà phải học nơi lúc: "Học ai, học nơi nào, lúc Trong ba người đồng hành tất phải có người thầy ta" Khổng Tử cịn u cầu mơn sinh: bác học, thâm vấn, thận tư, minh biện, đốc hành (học cho rộng, hỏi cho sâu/ kỹ, tư duy, suy nghĩ cho cẩn thận, phân biệt cho rõ ràng, làm cho hết sức) Ơng cịn nhấn mạnh: Cũng có điều chưa học, học điều mà khơng khơng thơi Cũng có điều chưa hỏi, hỏi điều mà chưa rõ khơng thơi Cũng có điều chưa phân biệt được, phân biệt phân biệt cho minh bạch Cũng có điều chưa làm, làm điều mà khơng xong khơng buông xuôi Người ta dùng công mười mà được, ta dùng cơng mười mà chưa dùng cơng gấp ngàn lần kỳ Nếu làm theo điều đầu ngu hố sáng, yếu thành mạnh Và "Nếu môn đệ không tự hỏi phải làm sao? phải làm sao? Thì ta chẳng làm Khổng Tử cho rằng, thầy giáo giúp học trò mấu chốt nhất, cịn vấn đề khác học trị phải từ mà tự tìm ra, thầy khơng làm thay tất cho trị Ơng địi hỏi người học phải biết suy nghĩ, phải biết phát huy tính động, tích cực thân học tập Nhà sư phạm lỗi lạc Tiệp Khắc JA Comenxky (1592-1670), ông tổ giáo dục cận đại khẳng định: "Không có khát vọng học tập khơng thể trở thành tài năng"; "Giáo dục có mục đích đánh thức lực nhạy cảm, phán đoán đắn, phát triển nhân cách tìm phương pháp cho giáo viên dạy hơn, học sinh học nhiều hơn” Như vậy, Comenxky đánh giá cao vai trò tự học, tích cực chủ động người học yếu tố định hoạt động học tập người học.[11] Tsunesaburo Makiguchi (1871- 1944), nhà giáo dục học tiếng người Nhật Bản cho rằng: "Mục đích giáo dục khơng phải truyền đạt tri thức Nhiệm vụ hướng dẫn trình học tập đặt trách nhiệm học tập vào tay học sinh" [44, tr 236] Như vậy, giáo dục xem trình hướng dẫn học sinh tự học, đá tảng phương pháp sư phạm Makiguchi thời Tác giả Jamshid Gharajedaghi, "Tư hệ thống", phần "Hệ thống học tập" mơ hình hố cấu hệ thống này, có điểm quan trọng là: Học cách học; Học cách làm; Học làm người Theo ông: Phải biến người học thành người tự dạy học, làm cho người học gia tăng mạnh mẽ nguyện vọng lực tiến vào trình không chấm dứt việc học Bỏ điều lỗi thời học cũ, học thêm [42] Vào kỷ XVIII-IXX, nhà giáo dục tiếng giới như: J.J Rutxo (1712-1778), K.D Usinxky (1824-1890) tác phẩm nghiên cứu khẳng định: Tự giành lấy tri thức đường tự khám phá, tự tìm tịi, tự suy nghĩ đường quan trọng để chiếm lĩnh tri thức [40] Triết lý giáo dục kỷ XXI (theo J.Delors, UNESCO, 1996) là: * Học suốt đời (Lifelong learning) Năng lực tự học suốt đời nhờ vào cách học * Bốn trụ cột giáo dục: - Học để biết (cốt lõi hiểu) - Học để làm (trên sở hiểu) - Học để chung sống với (trên sở hiểu nhau) - Học để làm người (trên sở hiểu thân) * Xây dựng xã hội học tập (learning society) - Học thường xuyên, đào tạo liên tục, học tập suốt đời Ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh có ý kiến quý báu vấn đề tự học, Người gương sáng ngời ý chí tự học Người dạy: “Cách học tập phải lấy tự học làm cốt” [30, tr 18] Người nhấn mạnh: “Phải nâng cao hướng dẫn việc tự học” Người khun: “Khơng phải có thầy học, thầy khơng đến đùa Phải biết tự động học tập” [30, tr 79] Trong tác phẩm "Tự học - tư tưởng lớn Hồ Chủ Tịch dạy học" Nguyễn Hoàng Yến khái quát tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh tự học sau: Một là, việc tự học, điều quan trọng hàng đầu xác định rõ mục đích học tập xây dựng động học tập đắn Hai là, phải tự lao động để tạo điều kiện cho việc tự học suốt đời Ba là, muốn tự học thành cơng phải có kế hoạch xếp thời gian học tập, phải bền bỉ, kiên trì thực kế hoạch đến cùng, khơng lùi bước trước trở ngại Phải triệt để tận dụng hồn cảnh, phương tiện, hình thức để tự học Học đến đâu, sức luyện tập, thực hành đến Hơn nửa kỷ qua, tư tưởng giáo dục Người trở thành tư tưởng lý luận cho đường lối sách giáo dục tiến hành nước ta Nghị Trung ương khoá VIII rõ: "Đổi mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ chiều, rèn luyện thành nếp tư sáng tạo người học Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến phương tiện đại vào trình dạy - học, bảo đảm điều kiện thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, sinh viên đại học Phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên rộng khắp toàn dân, niên." [13, tr 41] Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh quán triệt đường lối Đảng phát triển nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt vấn đề đổi cách dạy, cách học nhà trường, nhiều nhà nghiên cứu giáo dục làm rõ vai trò tự học để biến trình đào tạo nhà trường thành trình tự đào tạo thân Các tác giả như: Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Cảnh Toàn số nhà giáo dục khác có nhiều cơng trình nghiên cứu hoạt động tự học người học Tiêu biểu cuốn: " Học dạy cách học" tác giả Nguyễn Cảnh Tồn làm chủ biên, nhìn chung tác giả khẳng định tự học có vai trị quan trọng, giúp người học phát huy tính độc lập, chủ động sáng tạo để lĩnh hội làm chủ tri thức Tác giả Nguyễn Văn Đạo [14, tr.10] nhấn mạnh rằng, tự học công việc suốt đời người Theo tác giả, sống thực tiễn vô phong phú, luôn biến động phát triển, kiến thức mà người thu nhận nhà trường kiến thức tối thiểu, đó, người sau trường phải tự bổ túc thêm kiến thức nhiều Các tác giả Đặng Thành Hưng [19], Phạm Minh Hạc - Lê Đức Phúc [17] sâu phân tích đặc trưng hoạt động tự học Tác giả cho tự học trình tự giác, chủ động, gắn với nhu cầu, giá trị khả cá nhân Tác giả Lưu Xuân Mới [31] cho việc rèn luyện cho người học khả tự học quan trọng, cần tập dượt cho người học xây dựng kế hoạch tự học cách tỉ mỉ thiết thực, hướng dẫn, tổ chức thực hiện, kiểm tra - đánh giá hướng dẫn học sinh biết cách tự kiểm tra, tự đánh giá hoạt động tự học Nhìn chung cơng trình nghiên cứu nước nghiên cứu vấn đề tự học HS bình diện khác nhau, khái quát số điểm chung sau: -Tự học có vai trị quan trọng: Tự học không định kết học tập mà cịn sở để người học học suốt đời -Các tác giả khẳng định chất tự học người học tự giác, tích cực chủ động, độc lập lĩnh hội tri thức hành động khơng tách rời tổ chức, điều khiển giáo viên Thời gian qua, có số luận văn, luận án có đề cập đến vấn đề tự học khía cạnh khác như: Tìm hiểu tình hình tự học SV; biện pháp nâng cao kết tự học HS - SV; nghiên cứu hoạt động tự học HS, SV; biện pháp quản lý hoạt động tự học HS, SV Các tác giả nghiên cứu, phân tích thực trạng HĐTH, để từ đề biện pháp nâng cao hiệu lời cho bạn, câu hỏi không trả lời hỏi thầy giáo Học sinh thường thích hoạt động ngoại khố vậy, em có hội để học hỏi bạn bè thầy Có HS tâm sự, học lớp em muốn hỏi chưa hiểu lại sợ khơng dám hỏi ngại bạn, ngại thầy - Tổ chức buổi thảo luận theo chuyên đề mời thầy cô giáo môn đến dự Đây hình thức tạo mơi trường thân thiện thầy trị để HS có nhiều hội học hỏi, nhiều HS lớp thường ngại tiếp xúc với thầy cơ, chí cịn sợ hỏi thầy cô - Tổ chức buổi giao lưu câu lạc theo khối lớp, tổ chức thi như: Hái hoa dân chủ; Thi viết văn, làm thơ hình ảnh thầy nhân đợt thi đua chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam, hình ảnh người phụ nữ, người bà người mẹ nhân ngày 8- hay hình ảnh anh đội, cụ Hồ Cuộc thi Theo dòng lịc sử, thi đua tuần học tốt, tháng học tốt, quay sổ số học tập Khi tạo sân chơi lành mạnh, trí tuệ để HS tham gia, rèn luyện, thể mình, biết khả mình, giúp cho HS có ý thức tự học để hồn thiện có tinh thần hợp tác - Tổ chức phong trào vận động đồn viên, niên tích cực học tập môn bổ trợ: ngoại ngữ, tin học; trọng bồi dưỡng kỹ sống, giao tiếp ứng xử, quản lý, giúp HS nâng cao lĩnh nhận thức lối sống, phong cách làm việc hiệu Các tổ chức xã hội Ban đại diện cha mẹ HS, Hội khuyến học xã có vai trị quan trọng việc quản lý giám sát việc tự học HS Đẩy mạnh hoạt động tổ chức xã hội này, kết hợp với lực lượng nhà trường tham gia công tác quản lý HS hoạt động sinh hoạt, học tập lên lớp cần thiết quan trọng Cần có biện pháp tuyên truyền để nhà quản lý giáo dục, GV phụ huynh HS thân HS phải hiểu có giáo dục tốt đem lại lợi ích cho cộng đồng, góp phần phát triển xã hội Do vậy, việc nâng cao chất lượng giáo dục cần có quan tâm nhà trường, gia đình, xã hội cộng đồng 88 3.2.5.4 Điều kiện để thực biện pháp - Các cấp lãnh đạo phải thực quan tâm, đạo công tác quản lý HS ngồi học - Có vào cuộc, tham gia quản lý HS lực lượng Trung tâm - Trung tâm tạo điều kiện thuận lợi sở vật chất, trang thiết bị học tập sinh hoạt văn hoá - văn nghệ - thể dục thể thao 3.2.6 Biện pháp Tổ chức tốt cơng tác thi đua khen thưởng nhằm khích lệ phong trào tự học học sinh 3.2.6.1 Mục đích- ý nghĩa biện pháp Công tác thi đua khen thưởng nói cơng cụ, biện pháp quản lý, điều hành quan, đơn vị có hiệu quả, thực có tác dụng động viên đến đối tượng quản lý hoàn thành nhiệm vụ giao Đặc biệt hoạt động giáo dục, công tác thi đua, khen thưởng thực trở thành động lực quan trọng việc thúc đẩy cán GV, HS thi đua giảng dạy, học tập, rèn luyện, sáng tạo Biểu dương, khen thưởng kịp thời hình thức động viên, khích lệ lớn đến tinh thần vươn lên HS, đồng thời qua có tác dụng giáo dục tốt đến HS khác Biện pháp địn bẩy quan trọng, có tác động, chi phối đến tất hoạt động giảng dạy, học tập, sinh hoạt văn hoá tinh thần nhà trường 3.2.6.2 Nội dung biện pháp Xây dựng tiêu phấn đấu, tiêu chí đánh giá, xếp loại thi đua khen thưởng từ đầu năm học Đoàn niên xây dựng hệ thống tiêu đánh giá xếp loại thi đua tập thể chi đoàn, đoàn viên, niên từ đầu năm Phát động kế hoạch thi đua học tập rèn luyện HS cho năm học đợt thi đua Phổ biến qui chế, nhiệm vụ, tiêu phấn đấu đến tất cán GV, HS đầu năm học để người nắm có sở để phấn đấu 89 - Phối hợp Ban thi đua nhà trường với Tổ, Đồn niên làm tốt cơng tác thi đua khen thưởng, biểu dương GV, HS có thành tích cao giảng dạy, học tập học kỳ, năm học - Phát động HS phong trào tự quản học tập rèn luyện đến chi đồn, đồn viên; xây dựng mơ hình câu lạc học tập, câu lạc theo sở thích để đoàn kết tập hợp HS 3.2.6.3.Cách tiến hành biện pháp + Về phía Trung tâm - Tổ chức tuyên dương khen thưởng gương thầy cô đạt thành tích xuất sắc đổi phương pháp giảng dạy giáo dục HS, thầy có trách nhiệm cao công việc, tâm huyết với nghề ngiệp - Tổ chức tuyên dương gương HS tiểu biểu học tập rèn luyện, đặc biệt HS nghèo vượt khó vào học kỳ, năm học đợt thi đua - Tổ chức tun dương, khen thưởng tập thể chi đồn có phong trào học tập tốt, có phong trào tự quản tốt, tập thể có nhiều sáng kiến hay học tập - Kết hợp tổ chức việc tuyên dương, khen thưởng HS có thành tích cao học tập rèn luyện, đặc biệt gương vượt khó vươn lên với việc giao lưu, trao đổi kinh nghiệm tự học bổ ích cho HS toàn trường +Đối với giáo viên chủ nhiệm: - Các GV chủ nhiệm cần làm tốt công tác tuyên dương, khen ngợi HS tập thể lớp đạt thành tích cao học tập rèn luyện Hàng tuần, hàng tháng động viên khích lệ kịp thời HS có biểu tiến Ghi nhận đóng góp, sáng kiến ban cán lớp việc quản lớp, điều hành lớp Đồng thời chấn chỉnh phê bình HS chưa tiến bộ, chưa có ý thức xây dựng tập thể lớp - Tổ chức cơng khai bình bầu hạnh kiểm tháng, học kỳ năm học Cho HS mạnh dạn nêu ưu khuyết điểm bạn bình xét xếp loại bậc hạnh kiểm 90 + Đối với hoạt động Đoàn: Việc tuyên dương khen thưởng phải tổ chức kịp thời, việc bình xét phải tiến hành dân chủ, công khai, công bằng, đối tượng, ngược lại phản tác dụng giáo dục 3.2.6.4 Điều kiện để thực biện pháp - Các cán bộ, quản lý phải kiểm tra giám sát việc thực tiêu thi đua thực nghiêm túc, công chế độ thi đua khen thưởng cho cán GV để mặt công nhận thành tích họ, mặt để động viên khích lệ kịp thời làm gương điển hình cho người noi theo - Đối với HS GV chủ nhiệm, Đoàn niên phối hợp với Ban thi đua quyền Trung tâm xét duyệt khen thưởng cách cơng bằng, xác, kịp thời HS, tập thể lớp có thành tích cao, có phong trào học tập, rèn luyện tốt Có khuyến khích em phấn đấu đạt thành tích cao học tập 3.3 Mối quan hệ biện pháp quản lý HĐTH Các biện pháp quản lý tác động chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu nhà quản lý đặt Mỗi biện pháp quản lý có ý nghĩa, vai trị riêng, chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tác động lẫn nhau, hỗ trợ bổ sung cho Biện pháp 1: Giáo dục cho HS ý thức, động thái độ học tập đắn Để hoạt động học Trung tâm phát triển thành phong trào tự học mạnh mẽ, có hiệu trước hết phải có biện pháp tác động đến nhận thức người học - HS Học sinh chủ thể trình tự học, trước tiên HS phải hiểu rõ ý nghĩa vai trò tự học từ có nhận thức xác định động học tập đắn Đây biện pháp có vai trò quan trọng, làm tảng cho biện pháp khác Các biện pháp quản lý HĐTH đặt ra, muốn thực HS phải có nhận thức, định hướng đắn, nâng cao kết tự học Biện pháp 2: Tổ chức hoạt động nhằm bồi dưỡng rèn luyện kỹ tự học cho học sinh 91 Trên sở nhận thức đắn xác định động học tập tổ chức bồi dưỡng kỹ tự học cho HS Chất lượng hiệu tự học HS nâng lên HS có kỹ tự học tốt Vì vậy, việc bồi dưỡng kỹ tự học yếu tố quan trọng giúp cho HS đạt hiệu cao học tập Biện pháp 3: Tổ chức việc thực việc đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá nhằm phát huy tính tích cực tự học HS Trong trình dạy học, phải có đồng thời yếu tố dạy học, thiếu yếu tố Trong q trình dạy học, người dạy đóng vai trị đạo, hướng dẫn trình hoạt động nhận thức HS làm cho HS tích cực, chủ động trình học tập Biện pháp nhằm tác động trực tiếp đến giáo viên, thông qua việc đổi nội dung, chương trình, phương pháp kiểm tra đánh giá làm thay đổi thái độ, động phương pháp tự học học sinh Biện pháp 4: Tập huấn cho giáo viên phương pháp quản lý hoạt động tự học Biện pháp nhằm tác động trực tiếp kỹ nghệ thuật giảng dạy, quản lý GV để đưa HĐTH HS vào nề nếp, tạo thành thói quen học tập đạt hiệu cao người giáo viên có vai trị quan trọng, có ảnh hưởng có tác động trực tiếp đến hoạt động học HS Đây biện pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy học Trung tâm Khi thực tốt biện pháp tác động đến phương pháp giảng dạy giáo viên Biện pháp 5: Tăng cường tổ chức hoạt động nhằm thúc đẩy HS tự học, quản lý tốt HĐTH lên lớp HS Đây biện pháp nhằm tác động đến nhận thức, thái độ HS, thông qua biện pháp HS có ý thức chấp hành nội quy, quy chế đào tạo nhà trường, tạo môi trường tự học tốt cho HS Biện pháp 6: Tổ chức tốt cơng tác thi đua khen thưởng nhằm khích lệ phong trào tự học học sinh Mọi biện pháp quản lý vừa nêu phát huy hết tác dụng khơng có biện pháp nhằm động viên, khích lệ, ghi nhận cố gắng, nỗ lực người dạy, người học Do vậy, nhà quản lý giáo dục cần sử dụng tốt, hiệu 92 công tác thi đua khen thưởng công cụ đắc lực quản lý dạy học nhà trường Tóm lại, biện pháp quản lý vừa nêu có vai trị quan trọng nhằm nâng cao chất lượng hiệu hoạt động tự học HS Trung tâm Mỗi biện pháp có vai trò, ý nghĩa tầm quan trọng riêng, chúng có mối liên hệ mật thiết tác động qua lại lẫn Do đó, trình thực cần có vận dụng linh hoạt áp dụng đồng biện pháp quản lý Sơ đồ 3.1 Mối quan hệ biện pháp quản lý 1: Biện pháp 1 2: Biện pháp 3: Biện pháp 4: Biện pháp 5: Biện pháp 5 6: Biện pháp 3.4 Khảo nghiệm tính cấp thiết tính khả thi biện pháp quản lý hoạt động tự học học sinh phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba Từ việc nghiên cứu lý luận phân tích thực trạng biện pháp quản lý HĐTH HS phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba, tác giả đưa biện pháp quản lý nhằm góp phần nâng cao kết tự học cho HS Để có sở khẳng định tính cấp thiết tính khả thi biện pháp quản lý, tác giả tiến hành trưng cầu ý kiến phiếu hỏi 19 cán quản lý, giáo viên Trung tâm Với biện pháp nêu tác giả tiến hành điều tra nội dung: tính cần thiết mức độ: cần thiết, cần thiết, khơng cần thiết; tính khả thi mức độ: khả thi, khả thi, khơng khả thi 93 Bảng số 3.14 Kết khảo nghiệm tính cần thiết tính khả thi biện pháp quản lý HĐTH Tính cần thiết S T T Nội dung SL % Giáo dục cho HS ý thức, động thái độ học tập đắn 19 100 Tổ chức hoạt động nhằm bồi dưỡng rèn luyện kỹ tự học cho HS 19 Tổ chức, quản lý việc thực đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá nhằm phát huy tính tích cực tự học HS Tập huấn cho giáo viên phương pháp quản lý HĐTH Tăng cường tổ chức hoạt động nhằm thúc đẩy HS tự học, quản lý tốt HĐTH lên lớp HS Tổ chức tốt công tác thi đua khen thưởng nhằm khích lệ phong trào tự học HS Cần thiết Ít cần thiết SL Tính khả thi Ko cần thiết % SL Khả thi Ít khả thi Ko khả thi SL SL % SL % % 0 18 94,7 5,3 100 0 17 89,5 10,5 19 100 0 17 89,5 10,5 17 89,5 10,5 17 89,5 10,5 17 89,5 10,5 17 89,5 10,5 18 94,7 5,3 18 94,7 5,3 % Từ bảng số 3.14 cho thấy đa số cán quản lý giáo viên ủng hộ tán thành biện pháp đề xuất, đặc biệt biện pháp giáo dục cho HS ý thức, động thái độ học tập đắn; bồi dưỡng rèn luyện kỹ tự học cho HS; hay đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá trí cao nhất, biện pháp quan trọng ảnh hưởng tác động trực tiếp đến HĐTH HS Có thể thấy, biện pháp mà đề tài đề xuất nhìn chung phù hợp, cần thiết có tính khả thi quản lý HĐTH HS học chương trình giáo dục thương xuyên, bậc trung học phổ thông Trung tâm GDTX Thanh Ba 94 Tiểu kết chƣơng Xuất phát từ tình hình thực tế Trung tâm GDTX Thanh Ba, thời gian tới để nâng cao chất lượng dạy học, nâng cao tỉ lệ thi đỗ tốt nghiệp, xây dựng củng cố niền tin nhân dân chất lượng giáo dục trung tâm cần phải áp dụng biện pháp quản lý để nâng cao HĐTH nhằm hướng vào người học, bồi dưỡng phát huy lực tự học, tự nghiên cứu HS đạo, tổ chức hướng dẫn GV Để HĐTH thực có hiệu trở thành thói quen hành động hàng ngày, hình thành lực tự học suốt đời HS, trước hết cần tổ chức hoạt động nâng cao nhận thức, xây dựng động thái độ bồi dưỡng kỹ tự học cho HS để HS hiểu rõ tầm quan trọng tự học, có động thái độ đắn để học tập, có phương pháp kỹ để tự học tốt Cùng với biện pháp biện pháp đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá GV, tập huấn cho GV phương pháp quản lý HĐTH tạo tiền đề thúc đẩy HS tự học; Tăng cường tổ chức hoạt động nhằm thúc đẩy HS tự học, quản lý tốt HĐTH ngồi lên lớp, Tổ chức tốt cơng tác thi đua khen thưởng nhằm khích lệ phong trào tự học HS Tất biện pháp nhằm mục đích kích thích, khích lệ, động viên HS học cách tự giác hơn, góp phần nâng cao chất lượng dạy học trung tâm Trong trình tổ chức thực phải có phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng biện pháp, không xem nhẹ biện pháp nào, có việc triển khai đạt hiệu cao Bên cạnh đó, cần có vào phận chức trung tâm, cha mẹ học sinh, tạo điều kiện thuận lợi thời gian, không gian địa điểm tự học sở vật chất phục vụ cho việc học tập học sinh 95 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Kết luận Để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội theo theo kịp với phát triển giới phải đổi nhiều phương diện giáo dục; đổi quan điểm giáo dục; đổi PPGD… Trong đổi PPGD tự học vấn đề có ý nghĩa lý luận thực tiễn PPGD Bằng phương pháp tự học, người học chủ động chiếm lĩnh tri thức, học thường xuyên, học suốt đời để đáp ứng yêu cầu xã hội Tự học nhân tố định phát triển thân người học, phận hữu trình dạy học Đối với giáo dục phổ thơng ngày tự học phương pháp quan trọng, hình thức tổ chức hoạt động nhận thức cá nhân nhằm chiếm lĩnh hệ thống tri thức kỹ thân người học tiến hành Khi người học tự huy động phẩm chất, lực thân để tiến hành hoạt động tìm tịi, khám phá độc lập nhằm mục đích chiếm lĩnh tri thức, tiến hành HĐTH Quản lý HĐTH hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch nhà quản lý đến tất khâu trình tự học nhà trường để giúp HS hoàn thành nhiệm vụ học tập Với mong muốn góp phần đẩy mạnh HĐTH cho HS Trung tâm GDTX Thanh Ba, tác giả mạnh dạn tìm hiểu, nghiên cứu biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu HĐTH HS Trung tâm GDTX Thanh Ba Từ vấn đề trình bày luận văn, tác giả rút số kết luận sau: 1.1 Học sinh đa số có nhận thức tốt ý nghĩa, tầm quan trọng HĐTH, nhiều em có khả tự học tích cực, chủ động HĐTH Tuy nhiên, HS trung tâm có thói quen tự học chưa nhiều, cịn phận HS học mang tính đối phó, có tư tưởng trung bình chủ nghĩa; chí cịn có em cịn chây lười, chưa chịu khó, chưa tự giác học HĐTH HS phần lớn đáp ứng mức độ định, số HS định, qua học hàng ngày điều khiển hướng dẫn giáo viên Những HĐTH địi hỏi HS phải tự giác, phải có tư sáng tạo, khả phân tích, đánh giá HS cịn yếu Có nhiều ngun nhân hạn chế trên, có nguyên nhân bản: 96 - Bản thân HS chưa tích cực chủ động q trình học, chưa có động để thúc đẩy trình học tập Học sinh yếu kỹ năng phương pháp tự học - Phương pháp dạy, kiểm tra, đánh giá GV có đổi chưa thực kích thích HS tự học Trong q trình dạy học, GV chưa quan tâm, ý tới việc bồi dưỡng kỹ tự học nâng cao lực tự học, hướng dẫn HS đọc nghiên cứu tài liệu học tập 1.2 Từ việc nghiên cứu thực trạng biện pháp quản lý HĐTH HS trung tâm cho thấy: - Trung tâm quan tâm đến vấn đề tự học HS, bước đầu có biện pháp quản lý để phát triển HĐTH HS nhằm nâng cao chất lượng dạy học giáo dục trung tâm Tuy nhiên, công tác quản lý để phát triển HĐTH HS nhiều hạn chế, bất cập nên HĐTH trung tâm chưa tạo thành phong trào rộng khắp - Việc triển khai biện pháp quản lý HĐTH thiếu phối hợp đồng phận trường, chủ yếu diễn phận cá nhân riêng lẻ, tính kế hoạch hố chưa cao Cơ sở vật chất để đáp ứng cho việc triển khai HĐTH cho HS nhiều hạn chế 1.3 Từ việc nghiên cứu lý luận phân tích thực trạng HĐTH HS thực trạng quản lý tự học HS Trung tâm GDTX Thanh Ba, tác giả mạnh dạn đề xuất số biện pháp quản lý sau đây: - Giáo dục cho HS ý thức, động thái độ học tập đắn - Tổ chức hoạt động nhằm bồi dưỡng rèn luyện kỹ tự học cho HS - Tổ chức, quản lý việc thực đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá nhằm phát huy tính tích cực tự học HS - Tập huấn cho giáo viên phương pháp quản lý HĐTH - Tăng cường tổ chức hoạt động nhằm thúc đẩy HS tự học, quản lý tốt HĐTH lên lớp HS 97 - Tổ chức tốt cơng tác thi đua khen thưởng nhằm khích lệ phong trào tự học HS Từ kết khảo nghiệm biện pháp quản lý HĐTH HS Trung tâm GDTX Thanh Ba cho thấy biện pháp quản lý đề xuất cán quản lý GV khẳng định có tính cần thiết khả thi cao Các biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế trung tâm giai đoạn Việc thực đồng biện pháp quản lý có tác dụng thúc đẩy phong trào tự học, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo Trung tâm Khuyến nghị Qua nghiên cứu lý luận thực tiễn đề tài: "Các biện pháp quản lý hoạt động tự học học sinh Trung tâm GDTX Thanh Ba" đề tài xin đưa số kiến nghị sau: 2.1 Đối với Lãnh đạo Trung tâm GDTX Thanh Ba - Cấp uỷ Đảng, quyền cần quan tâm, đạo tạo điều kiện hơn đến công tác quản lý HĐTH HS Cụ thể hoá văn nội dung, tư tưởng đạo trung tâm để phận có liên quan làm sở thực - Tăng cường đạo việc đổi PPGD, kiểm tra đánh giá giáo viên theo hướng phát huy tính tích cực người học; tổ chức thường xuyên hoạt động thực tế Quan tâm đến phong trào, hoạt động phục vụ rèn luyện thể chất tinh thần cho HS - Quan tâm đến việc đầu tư mua sắm CSVC phục vụ cho công tác giảng dạy học tập theo hướng đồng bộ, đại Khuyến khích giáo viên tăng cường ứng dụng CNTT giảng dạy 2.2 Đối với giáo viên Trung tâm GDTX Thanh Ba - Thông qua giảng cần bồi dưỡng cho HS phương pháp kỹ tự học, tự nghiên cứu, biết khơi dậy HS lòng ham học, làm cho HS hứng thú với việc học tập Mỗi GV phải "một gương đạo đức, tự học sáng tạo" - Thực tốt đổi PPGD theo hướng tích cực hoá người học, làm cho người học chủ động, tự giác trình học tập; cải tiến cách đề thi, kiểm tra, đánh giá kết học tập HS Đối với chương, cần giới thiệu sách 98 tài liệu tham khảo để HS chủ động tìm đọc nghiên cứu, giao đồng thời hướng dẫn cho HS tự nghiên cứu trước đến lớp - Tích cực bồi dưỡng, tích luỹ chuyên môn nghiệp vụ; cập nhật kiến thức giảng dạy, bước ứng dụng CNTT giảng dạy - Các giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với cha mẹ HS quản lý HĐTH HS 2.3 Đối với Tổ chức Đoàn niên Trung tâm GDTX Thanh Ba - Phát huy vai trị tổ chức Đồn tăng cường việc kiểm tra giám sát HĐTH HS; tăng cường giáo dục, rèn luyện cho HS có động thái độ học tập đắn; hưởng ứng tốt vận động: " Nói không với tiêu cực thi cử bệnh thành giáo dục" - Tổ chức nhiều sân chơi sinh động, hoạt động bổ ích cho HS như: CLB lớp em, Hái hoa dân chủ, Thi viết văn, làm thơ hoạt động ngoại khoá, thảo luận phương pháp tự học HS; phát động phong trào đề xuất sáng kiến học tập ý tưởng sáng tạo 2.4 Đối với gia đình - Cha mẹ cần động viên, kiểm tra HĐTH em thơng qua thời gian biểu tự học, tạo điều kiện cho có thời gian tự học nhà - Cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với giáo viên để hỗ trợ kiểm tra HĐTH em học sinh 99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Giáo dục & Đào tạo (2007) Quy chế tổ chức hoạt động trung tâm giáo dục thường xuyên Bộ Giáo dục & Đào tạo (2002) Quy chế đánh giá kết rèn luyện học sinh phổ thông Đặng Quốc Bảo (1995) Một số tiếp cận khoa học quản lí việc vận dụng vào quản lí giáo dục, Trường CBQL TƯ Đặng Quốc Bảo (2007) Cẩm nang nâng cao lực quản lý nhà trường (dành cho hiệu trưởng cán quản lý nhà trường) Nxb Chính trị Quốc gia Đặng Quốc Bảo tập thể tác giả (1999) Khoa học tổ chức quản lý - số vấn đề lý luận thực tiễn Nxb Thống kê, Hà Nội Lê Khánh Bằng (1994) Phương pháp tự học Nxb Giáo dục, Hà Nội Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996 - 2004) Cơ sở khoa học quản lý, tài liệu dành cho học viên cao học quản lý giáo dục, Khoa sư phạm - Đại học quốc gia Hà Nội Nguyễn Đức Chính (2004) Quản lý chất lượng đào tạo- chuyên đề dự án GVTHCS Nguyễn Đức Chính (2008) Thiết kế đánh giá chương trình giáo dục, Tập giảng 10 Nguyễn Đức Chính (2008) Tập giảng đo lường đánh giá giáo dục dạy học 11 Phạm Khắc Chương (1997) Cômmenxiki - ông Tổ sư phạm cận đại Nxb Giáo dục 12 Vũ Cao Đàm (2007) Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Giáo dục 13 Đảng cộng sản Việt Nam (1997) Văn kiện Hội nghị TƯ II khố VIII, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 14 Nguyễn Văn Đạo (1999) Tự học kinh nghiệm suốt đời người, tự học, tự đào tạo tư tưởng chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam, NXB Giáo dục, Hà Nội 15 Trần Khánh Đức (2004) Quản lý kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực, NXB Giáo dục 100 16 Nguyễn Thị Hồng Giang (2009) Biện pháp quản lý hoạt động tự học học sinh trường THCS huyện Đan Phượng - Hà Nội, Luận Văn Thạc sỹ 17 Phạm Minh Hạc - Lê Đức Phúc (chủ biên) (2004) Một số vấn đề nghiên cứu nhân cách Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 18 Nguyễn Thị Phương Hoa Tập giảng - Lý luận dạy học đại 19 Đặng Thành Hưng (1998) Học tập tự học: Nhu cầu thiết yếu để phát triển toàn diện người điều kiện xã hội cơng nghiệp hố, đại hoá Kỷ yếu hội thảo sở khoa học phát triển toàn diện người - Thời kỳ cơng nghiệp hố, đại hố, Tp HCM 20 Trần Kiểm (1997) Quản lý giáo dục quản lý nhà trường Viện KHGD, Hà Nội 21 Trần Kiểm (2006) Tiếp cận đại quản lý giáo dục, NXB Đại học sư phạm Hà Nội 22 Nguyễn Kỳ (1999) Khơi dậy phát huy tối đa nội lực giáo dục Tạp chí nghiên cứu giáo dục , số 23 Đặng Bá Lãm (2005) Quản lý nhà nước giáo dục: Lý luận thực tiễn Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 24 Nguyễn Lân (1998) Từ điển từ ngữ Việt Nam Nxb Tp HCM 25 Nguyễn Hiến Lê (1992) Tự học - Một nhu cầu thời đại Nxb trẻ Tp HCM 26 Nguyễn Văn Lê (1985) Khoa học quản lý nhà trường Nxb Thành phố HCM 27 Luật giáo dục (2005) NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 28 Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2008) Đại cương lý luận quản lý, Tập giảng 29 Nguyễn Thị Mỹ Lộc - Nguyễn Quốc Chí (2005) Những quan điểm giáo dục đại Khoa sư phạm, ĐHQG Hà Nội 30 Hồ Chí Minh (1957) Bàn học tập Nxb Sự thật, Hà Nội 31 Lưu Xuân Mới (2003) Rèn luyện kỹ tự học cho sinh viên đại học Tạp chí phát triển giáo dục, số tháng năm 2003 32 Nguyễn Ngọc Quang (1989) Những vấn đề lí luận QLGD Trường cán QLTƯ 33 Lê Quỳnh (2006) Cẩm nang nghiệp vụ quản lý trường học Nxb Lao động- xã hội 101 34 Lê Văn Tâm Quản lý hoạt động tự học học viên Trung tâm GDTX tỉnh Vĩnh Phúc Luận văn thạc sỹ 35 Nguyễn Cảnh Toàn- chủ biên (2002) Học dạy cách học Nxb Đại học sư phạm Hà Nội 36 Nguyễn Cảnh Toàn (chủ biên) Nguyễn Kỳ - Vũ Văn Tảo - Bùi Tường (2001) Quá trình dạy tự học Nxb giáo dục 37 Nguyễn Cảnh Toàn (1999) Luận bàn kinh nghiệm tự học Nxb Giáo dục 38 Nguyễn Cảnh Tồn “Giáo dục phi quy” với “tự học” Tạp chí Dạy học ngày số - 2008 39 Đỗ Khắc Thanh Các biện pháp quản lý hoạt động tự học sinh viên Trường Đại học Hùng Vương Luận văn thạc sỹ 40 E-xi-pov P.V (1997) Những sở lý luận dạy học, Nxb Giáo dục, Hà Nội 41 Harold Koontz (1992) Những vấn đề cốt yếu quản lý Nxb Khoa học kỹ thuật, Hà Nội 42 Jamshid Gharajedaghi (2005) Tư hệ thống Nxb Khoa học xã hội, HN 43 Ru-ba-kin N.A (1982) Tự học Nxb Thanh niên, Hà Nội 44 Tsunesaburo Makiguchi (1994) Giáo dục sống sáng tạo Nxb Trường Đại học Tổng hợp TP HCM NXB Trẻ 102