ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LÊ THỊ BÍCH HẠNH TéI GIAO CÊU VíI TRỴ EM TRONG LT H×NH Sù VIƯT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LÊ THỊ BÍCH HẠNH TéI GIAO CÊU VíI TRẻ EM TRONG LUậT HìNH Sự VIệT NAM Chuyờn ngnh: Luật hình Tố tụng hình Mã số: 60 38 01 04 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán hướng dẫn khoa học: TS TRƯƠNG QUANG VINH HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn cơng trình nghiên cứu riêng Các kết nêu Luận văn chưa cơng bố cơng trình khác Các số liệu, ví dụ trích dẫn Luận văn đảm bảo tính xác, tin cậy trung thực Tơi hồn thành tất mơn học tốn tất nghĩa vụ tài theo quy định Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội Vậy viết Lời cam đoan đề nghị Khoa Luật xem xét để tơi bảo vệ Luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƯỜI CAM ĐOAN Lê Thị Bích Hạnh MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục từ viết tắt MỞ ĐẦU Chương 1: MỘT SỐ VẦN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỘI GIAO CẤU VỚI TRẺ 1.1 1.2 Khái niệm tội giao cấu với trẻ em Lịch sử lập pháp tội giao cấu với trẻ em pháp luật hình Việt Nam 15 1.2.1 Giai đoạn trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến trước pháp điển hóa lần thứ nhất- Bộ luật Hình Việt Nam năm 1985 15 1.2.2 Giai đoạn từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 trước ban hành Bộ luật tố tụng hình 1986 18 1.2.3 Giai đoạn từ ban hành Bộ luật Hình năm 1985 trước ban hành Bộ luật Hình 1999 21 1.2.4 Giai đoạn từ ban hành Bộ luật Hình 1999 đến 22 Chương 2: QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999 VỀ TỘI GIAO CẤU VỚI TRẺ EM 24 2.1 Dấu hiệu pháp lý tội giao cấu với trẻ em 24 2.1.1 Khách thể tội giao cấu với trẻ em 24 2.1.2 Mặt khách quan tội giao cấu với trẻ em 27 2.1.3 Chủ thể tội giao cấu với trẻ em 32 2.1.4 Mặt chủ quan tội giao cấu với trẻ em 34 2.2 Đường lối xử lý người phạm tội giao cấu với trẻ em 42 2.2.1 Đường lối xử lý người phạm tội giao cấu với trẻ em theo quy định Khoản Điều 115 42 2.2.2 Đường lối xử lý người phạm tội giao cấu với trẻ em theo quy định Khoản Điều 115 45 2.2.3 Đường lối xử lý người phạm tội giao cấu với trẻ em theo quy định Khoản Điều 115 49 2.3 Phân biệt tội giao cấu với trẻ em với tội xâm phạm tình dục trẻ em khác 50 2.3.1 Tội hiếp dâm trẻ em 51 2.3.2 Tội Cưỡng dâm trẻ em 55 2.3.3 Tội dâm ô trẻ em 60 Chương 3: MỘT SỐ BẤT CẬP VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ CŨNG NHƯ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG ĐỐI VỚI TỘI GIAO CẤU VỚI TRẺ EM 68 3.1 Một số bất cập lý luận thực tiễn áp dụng tội giao cấu với trẻ em 68 3.1.1 Một số bất cập lý luận 68 3.1.2 Một số bất cập thực tiễn áp dụng tội giao cấu với trẻ em 73 3.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật hình nâng cao hiệu áp dụng tội Giao cấu với trẻ em 83 3.2.1 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật hình tội giao cấu với trẻ em 83 3.2.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu áp dụng pháp luật hình tội giao cấu với trẻ em 85 KẾT LUẬN 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 90 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BLHS: Bộ luật hình CQĐT: Cơ quan điều tra ĐH: Đại học HĐXX: Hội đồng xét xử TAND: Tòa án nhân dân THCS: Trung học sở TNHS: Trách nhiệm hình TPHCM: Thành phố Hồ Chí Minh VKSND: Viện kiểm sát nhân dân MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Bảo vệ trẻ em luôn trách nhiệm hàng đầu xã hội Tư tưởng xuyên suốt hệ thống pháp luật Hình nước ta từ trước tới thể việc coi trẻ em khách thể cần bảo vệ đặc biệt mà bị xâm phạm đến hình phạt dành cho chủ thể tội phạm nghiêm khắc nhiều so với tội phạm có khách thể người thành niên Tuy nhiên có thực trạng đáng lo ngại gia tăng tội phạm xâm hại tình dục trẻ em nước Đặc biệt địa bàn thành phố Hà Nội, khu vực thành thị có dân trí cao so với mặt nước lại nơi mà tội phạm xâm hại tình dục có chiều hướng gia tăng số lượng nghiêm trọng tính chất vụ việc Trong khuôn khổ luận văn sâu nghiên cứu tội giao cấu với trẻ em tồn quốc song song với việc sâu phân tích địa bàn thành phố Hà Nội Tội giao cấu với trẻ em quy định Điều 115 - Bộ luật Hình 1999, thuộc chương XII – tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người Điểm khác biệt tội giao cấu với trẻ em so với tội xâm phạm tình dục khác quy định chương hành vi giao cấu thuận tình từ phía bị hại Như hiểu nhà lập pháp quy định điều luật nhằm bảo vệ người bị hại trẻ em em chưa phát triển đầy đủ tâm sinh lý để định hành vi tình dục Cũng đặc trưng tội danh mà thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử vụ án giao cấu với trẻ em nhiều vướng mắc Nhiều vụ án giao cấu với trẻ em khó chứng minh thực tế có vụ án trình tố tụng phải đình thay đổi tội danh biến chuyển xuất phát từ lời khai bên đương sự, xung đột kết giám định… Chính ngun nhân trên, chúng tơi định nghiên cứu đề tài “Tội giao cấu với trẻ em luật hình Việt Nam” cách phân tích sâu dấu hiệu pháp lý thực tiễn áp dụng tiến hành điều tra, truy tố, xét xử tội giao cấu với trẻ em, sở tìm vấn đề cịn vướng mắc, bất cập lý luận thực tiễn, để từ đề xuất số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định Bộ luật hình tội giao cấu với trẻ em nâng cao hiệu áp dụng pháp luật hình loại tội phạm thực tế Tình hình nghiên cứu đề tài Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người nhóm tội phạm quan tâm nghiên cứu nhiều nhóm tội gây nguy hại cao cho xã hội, xâm hại trực tiếp đến người khách thể pháp luật hình đặc biệt bảo vệ Vì có nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu nhóm tội danh như: cơng trình khoa học “Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm danh dự người” tác giả Trần Văn Luyện biên soạn (2000, Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội); đề tài “Tìm hiểu tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người” hai tác giả Bùi Anh Tuấn Hồ Thị Nệ; (2010, Tìm hiểu tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm danh dự người, NXB Phụ nữ, Hà Nội) viết đăng tạp chí Luật học: “Một số điểm chương tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người Bộ luật hình năm 1999” tác giả Lê Đăng Doanh (Tạp chí Luật học số 4/2000); “ Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm danh dự người – so sánh Bộ luật hình năm 1999 Bộ luật hình năm 1985” giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Ngọc Hịa (Tạp chí Luật học số 1/2001); Luận văn thạc sỹ tác giả Trần Thùy Chi trường Đại học Luật Hà Nội năm 2011 “Tội giao cấu với trẻ em theo quy định Bộ luật hình hành” nghiên cứu cách toàn diện tội Giao cấu với trẻ em theo quy định Bộ luật hình năm 1999 Mục đích, nhiệm vụ phạm vi nghiên cứu luận văn 3.1 Mục đích nghiên cứu Trước tình hình tăng lên nhanh chóng số lượng diễn biến phức tạp tính chất vụ án liên quan đến nhóm tội phạm xâm hại tình dục trẻ em đặc biệt tội Giao cấu với trẻ em năm gần đây, định nghiên cứu đề tài “Tội giao cấu với trẻ em luật hình Việt Nam” Mục đích nghiên cứu mà chúng tơi mong muốn đạt phân tích bao qt tồn lịch sử lập pháp tội danh pháp luật Việt Nam qua rút kế thừa, phát triển việc pháp điển hóa điều luật qua thời kỳ lịch sử; bên cạnh chúng tơi phân tích chuyên sâu dấu hiệu pháp lý thực tiễn áp dụng trình điều tra, truy tố xét xử Qua trình nghiên cứu chúng tơi phát quan điểm cịn mâu thuẫn, chưa thống phương diện lý luận thực tiễn áp dụng pháp luật tội danh từ đề xuất kiến nghị nhằm hồn thiện quy định Bộ luật hình tội giao cấu với trẻ em 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Từ thực tiễn công việc với việc nghiên cứu, tham khảo thông tin, tài liệu báo chí phương tiện truyền thơng khác, tơi nhận thấy tình hình tội giao cấu với trẻ em diễn biến phức tạp Tuy nhiên tồn số vấn đề bất cập công tác điều tra, truy tố xét xử tội danh Vì với nghiên cứu kết thu thập được, hy vọng làm sáng tỏ vấn đề lý luận thực tiễn tội giao cấu với trẻ em Trên sở phân tích số vụ án điển hình, chúng tơi tìm điểm bất cập vướng mắc xuất phát từ quy định Bộ luật hình từ đưa số kiến nghị nhằm hồn thiện quy định Bộ luật hình tội giao cấu với trẻ em theo điều 115 Bộ luật hình Đồng thời, chúng tơi đưa số giải pháp cho cơng tác phịng ngừa xử lý tội phạm 3.3 Phạm vi nghiên cứu Trong khuôn khổ luận văn, nghiên cứu tội giao cấu với trẻ em góc độ khoa học pháp lý hình sự, sâu nghiên cứu vấn đề: Khái niệm lịch sử lập pháp nước ta tội giao cấu với trẻ em; dấu hiệu pháp lý đặc trưng tội giao cấu với trẻ em thể bốn yếu tố cấu thành tội phạm; đường lối xử lý người phạm tội giao cấu với trẻ em theo pháp luật hành Bên cạnh đó, chúng tơi nghiên cứu số vụ án giao cấu với trẻ em địa bàn thành phố Hà Nội nhằm minh họa cho vấn đề đưa đồng thời phân tích vướng mắc q trình tố tụng vụ án từ giai đoạn điều tra, truy tố đến xét xử Từ đó, đề xuất vấn đề cần điều chỉnh nhằm hoàn thiện quy định pháp luật Việt Nam tội giao cấu với trẻ em Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu Luận văn nghiên cứu dựa phương pháp luận chủ nghĩa vật biện chứng Mác – Lê nin, đồng thời sử dụng phương pháp nghiên cứu truyền thống phân tích, so sánh, thống kê xã hội học kết hợp với tâm lý học giải phẫu học nhằm làm rõ vấn đề cần nghiên cứu Người viết sử dụng phương pháp so sánh, đối chiếu với quy định vấn đề tương tự pháp luật Việt Nam với pháp luật số nước giới, từ phân tích, tổng hợp đưa kiến nghị để hoàn thiện quy định Bộ luật hình tội giao cấu với trẻ em Những điểm đóng góp luận văn - Phân tích chuyên sâu khái niệm “trẻ em”, đưa quan điểm ngồi nước khái niệm chỗ kín khơng có việc giao cấu Tuy nhiên, dựa lời khai nạn nhân kết giám định (cháu gái bị rách màng trinh), quan điều tra VKS thấy đủ sở khởi tố, truy tố Bằng tội hiếp dâm trẻ em Xử sơ thẩm hồi tháng 4-2012, TAND tỉnh Đồng Nai lại cho chưa đủ sở vững để xét xử bị cáo tội Bằng thừa nhận có cởi quần dùng tay sờ mó âm hộ khơng có hành vi giao cấu Vụ việc khơng có nhân chứng trực tiếp khác Kết luận giám định xác định nạn nhân bị rách màng trinh chưa đủ sở xác định lý Vì xử lý Bằng tội dâm ô trẻ em Sau đó, VKSND tỉnh Đồng Nai kháng nghị Tịa phúc thẩm nhận định chứng điều tra, lời khai, khám nghiệm pháp y đủ sở xác định bị cáo phạm tội hiếp dâm… nên tuyên án Vụ án nhiều vụ gây tranh cãi việc giám định không thực kịp thời Nhiều chuyên gia cho biết thực tế, công tác giám định xâm hại tình dục trẻ em cịn hạn chế Chẳng hạn TP.HCM, có Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ định giám định pháp y xâm hại tình dục giám định hành Về mặt quy định, Luật Giám định tư pháp lại không quy định việc trưng cầu giám định pháp y xâm hại trẻ em loại đặc biệt, phải thực nhanh để xác định thủ phạm dù tinh trùng sống tối đa 72 Như vậy, trẻ em bị xâm hại tình dục mà phát trễ đưa giám định khơng kịp thời thiếu chứng quan trọng để xác định thủ phạm Liên quan đến công tác giám định vụ án xâm hại tình dục nói chung tội giao cấu với trẻ em nói riêng khơng thể khơng nhắc đến kỳ án “ông ngoại hay cha?” Tiền Giang ví dụ điển hình cho vướng mắc công tác giám định: Tháng 4/1998 Nguyễn Minh H (sinh năm 1983) ấp Phú Khương A, xã Phú Kiết, Tiền Giang phát có thai, H 78 viết thư cho ruột Đỗ Thị Phượng hỏi vay tiền chỗ phá thai, thư có đoạn “ có người cha khơng thể tưởng tượng được” Hay tin chị Phượng liền báo cho bà nội Minh H bà Phạm Thị Sứ (vì mẹ đẻ Minh H ly hôn với bố H ông Nguyễn Văn Tho từ năm 1988) biết Ngày 11/5/1998, bà nội đưa H đến bệnh viện Từ Dũ, thành phố Hồ Chí Minh để phá thai bác sỹ xác định thai nhi 23 tuần tuổi nên khơng thể phá thai nguy hiểm đến tính mạng mẹ Ngày 25/5/1998 ông Nguyễn Văn Tho (sinh năm 1962) gửi đơn đến quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Tiền Giang tố cáo Nguyễn T (sinh năm 1978) hàng xóm bạn anh trai Nguyễn Thị Minh H hiếp dâm Nguyễn Thị Minh H làm H có thai Ngay sau đó, ngày 27/5/1998 nhiều người dân ấp Phú Khương A, xã Phú Kiết nơi sinh sống gia đình ơng Tho ký đơn gửi quan điều tra tố cáo Nguyễn Văn Tho có hành vi “ngủ” với gái Ngày 24/8/1998, Nguyễn Minh H sinh trai đặt tên Nguyễn Văn H Cơ quan cảnh sát điểu tra công an tỉnh Tiền Giang tiến hành thu mẫu ông Tho, Minh H, Nguyễn T bé H niêm phong, ghi ký hiệu dạng mẫu ẩn (cịn gọi mẫu mù – ví dụ mẫu máu ơng Tho B1 có quan điều tra biết, nơi trưng cầu giám định mẫu B1 ai) Tại kết luận giám định 2146/C21-P6 ngày 10/11/1999 Viện Khoa học hình - Bộ cơng an khẳng định: Nguyễn Văn Tho bố đẻ bé Nguyễn Văn H, loại trừ Nguyễn T Kết luận giám định để ngày 25/11/1999, quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Tiền Giang định khởi tố bị can bắt tạm giam Nguyễn Văn Tho tội Giao cấu với người mười sáu tuổi theo điều 114 BLHS 1985 Tuy nhiên, Nguyễn Văn Tho gia định mực kêu oan, xin giám định lại cam đoan chịu phí tổn cho việc giám định lại 79 Ngày 12/12/2000, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tiền Giang định số 02/KSĐT.TA.AN trưng cầu tổ chức giám định pháp y – Y tế (nay Việc giám định pháp y quốc gia – Y tế) giám định lại lần Tổ chức cử cán vào Tiền Giang trực tiếp thu mẫu bốn đối tượng đưa Hà Nội Tuy nhiên, tổ chức khơng có dây chuyền cơng nghệ phân tích ADN nên phải nhờ đến Viện Huyết học truyền máu Hà Nội xét nghiệm số huyết học Trung tâm công nghệ sinh học Đại học Quốc gia Hà Nội phân tích gien Khi có kết xét nghiệm phân tích họ tổng hợp thành giám định mẫu phụ hệ số 11/GĐMPH với kết luận bé Nguyễn Văn H đẻ anh Nguyễn T Nguyễn Thị Minh H Như vụ án có xung đột qua lần giám định làm cho quan tiến hành tố tụng tỉnh Tiền Giang lúng túng, đành phải thỉnh thị ý kiến đạo quan tiến hành tố tụng cấp Ngày 12/7/2001 Hà Nội, Cơ quan cảnh sát điều tra – Bộ Cơng an chủ trì hội thảo khoa học hai kết luận giám định Dự hội thảo có Viện khoa học hình quan quản lý Trung tâm Giám định pháp y – sinh vật (đơn vị giám định lần thứ nhất), Tổ chức Giám định pháp y – Bộ Y tế, nơi giám định lần thứ hai (tức giám định lại lần 1) đại diện Trung tâm Công nghệ sinh học, Đại học Quốc Gia Hà Nội- nơi giám định giúp cho Bộ Y tế, Vụ Kiểm sát án trị an Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Hội thảo mời thêm chuyên gia di truyền học phân tích gien cơng tác ngồi lực lượng cơng an Nội dung hội thảo phân tích đánh giá trình độ lực cán bộ, chất lượng dây chuyền máy móc bên tham gia giám định qua xem xét độ tin cậy giám định đưa Sau thống ý kiến bên tham gia, hội nghị đến kết luận giám định trái ngược nên cần tiến hành giám định lại lần (giám định lại lần 2) Ngày 10/9/2001, Thiếu tướng Đỗ Hùng, Thủ trưởng quan cảnh sát 80 điều tra – Bộ Công an ký Quyết định trưng cầu giám định lại số 372/P4 (C16) trưng cầu hội đồng giám định quốc gia bao gồm giám định viên thuộc viện Khoa học Hình - Bộ Công an, Viện pháp y quân đội, Viện Y học tư pháp trung ương – Bộ Y tế (được thành lập sở Tổ chức giám định pháp y trung ương – Bộ Y tế) ông Nguyễn Trọng Toàn, Viện trưởng Viện pháp y quân đội làm chủ tịch Việc thu mẫu giám định đối tượng Viện pháp y qn đội chủ trì có chứng kiến quan chức tỉnh Tiền Giang Mẫu giám định niêm phong đóng gói dạng mẫu ẩn chuyển Hà Nội giao cho quan giám định ba ngành tiến hành giám định độc lập Pháp y quân đội phân tích ba gien đơn lẻ theo công nghệ thủ công Trung tâm Công nghệ sinh học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội lại tiếp tục phân tích “giúp” pháp y – Bộ Y tế gien đối tượng giám định cơng nghệ thủ cơng vốn có Viện khoa học hình phân tích tổ hợp mười gien dây chuyền NineplexII hoàn toàn tự động Mỹ Sau kết quan giám định đưa trước hội đồng để công khai ký hiệu mẫu, so sánh, đối chiếu Tại kết luận giám định số 424PY ngày 15/12/2001, Hội đồng giám định quốc gia thống xác định: Nguyễn Văn Tho cha đẻ Nguyễn Văn H Nguyễn Thị Minh H với xác suất 99,999%; Nguyễn T khơng có quan hệ huyết thống bố với Nguyễn Văn H Căn kết luận giám định Hội đồng giám định quốc gia, án sơ thẩm số 25/HSST ngày 28/3/2005, Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang tuyên phạt Nguyễn Văn Tho ba năm tù giam tội Giao cấu với trẻ em Nhưng án phúc thẩm số 888/HSPT ngày 19/5/2005, Tòa án nhân dân tối cao Thành phố Hồ Chí Minh hủy án sơ thẩm 25/HSST Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang, trả hồ sơ vụ án cấp sơ thẩm điều tra, xét xử theo thủ tục chung với lý do: “Có hạn chế việc lấy mẫu, niêm phong mẫu” 81 Cho đến ngày 29/9/2005, Cơ quan cảnh sát điểu tra công an tỉnh Tiền Giang lại Quyết định trưng cầu giám định số 01 trưng cầu Viện khoa học hình giám định lại lần thứ Trước đó, cơng an tỉnh Tiền Gian nhờ giám định viên Viện khoa học hình tư vấn quy trình thu mẫu giám định gien theo yêu cầu chuyên môn Trực tiếp thu mẫu bác sỹ, kỹ thuật viên Bệnh viện Đa khoa trung tâm tỉnh Tiền Giang Dưới chứng kiến giám sát đại diện Cơ quan cảnh sát điểu tra,Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân, Phịng kỹ thuật hình cơng an tỉnh, Cơng an xã Phú Kiết, Hội phụ nữ xã, luật sư Việc thu mẫu chụp ảnh, quay camera để đảm bảo khơng cịn “kẽ hở” Lần này, Bản kết luận giám định số 2950/C21 (P7) Viện khoa học hình không thay đổi: Nguyễn Văn Tho bố đẻ Nguyễn Văn H; Nguyễn T khơng có quan hệ huyết thống với Nguyễn Văn H” Đến ngày 28/2/2006, Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang lại xét xử tuyên phạt Nguyễn Văn Tho năm năm tù giam tội giao cấu với trẻ em Nguyễn Văn Tho lại kháng án Ngày 18/5/2006, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao Thành phố Hồ Chí Minh mở phiên tịa xét xử vụ án, có mời giám định viên Viện khoa học hình tham dự Tại phiên xét xử, Tịa phúc thẩm hồn tồn thừa nhận kết luận giám định Viện khoa học hình xác với lý “chiểu theo nguyện vọng bị cáo”, Tòa án tuyên bố tạm hoãn phiên xét xử để giám định lại ADN lần Căn Quyết định trưng cầu giám định số 252/2006/QĐTCGĐPT ngày 10/7/2006 Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao thành phố Hồ Chí Minh gửi Bộ trưởng Bộ Y tế, Vụ Điều trị - Bộ Y tế gửi công văn 7480/ BYT – ĐTr ngày 4/10/2006 đề nghị Viện Khoa học hình cử giám định viên tham gia Hội đồng giám định quốc gia lần Được chấp thuận 82 Bộ Cơng an, Viện khoa học hình từ chối tham gia giám định công văn số 1123/C21 (P7) với lý Viện ba lần giám định gien bốn đối tượng nói trên, có lần với tư cách thành viên Hội đồng giám định quốc gia Kết luận giám định “Nguyễn Văn H đẻ Nguyễn Văn Tho Nguyễn Thị Minh H.” thay đổi qua lần giám định Tòa sơ thẩm tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao thừa nhận, việc giám định thêm lần gây tốn tiền bạc lãng phí thời gian Qua vụ việc thiết nghĩ công tác giám định vụ án giao cấu với trẻ em nói riêng việc giải án hình quan tố tụng quan trọng, kết giám định làm thay đổi tồn nội dung vụ án, định việc truy cứu trách nhiệm hình nặng hay nhẹ, có tội hay vơ tội Tuy nhiên cịn tồn nhiều bất cập cơng tác này: trình độ chun mơn giám định viên, trang thiết bị máy móc, thống quan giám định, trưng cầu giám định, quy trình giám định Vì vậy, theo quan tố tụng quan có chức giám định cần phải thống vấn đề trên, khắc phục vướng mắc tồn để khơng cịn vụ án kéo dài vô lý vụ Nguyễn Văn Tho 3.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật hình nâng cao hiệu áp dụng tội Giao cấu với trẻ em 3.2.1 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp luật hình tội giao cấu với trẻ em Từ bất cập cho thấy nhà làm luật cần có hướng dẫn cụ thể hành vi giao cấu Từ “giao cấu” theo tiếng Anh “copulatory” với ý nghĩa mặt sinh lý giống đực giống không dùng văn pháp lý giới Cách hiểu áp 83 dụng phổ biến mặt khoa học pháp lý giới nước thừa nhận định nghĩa Wikipedia hành vi quan hệ tình dục là: Hành vi đưa phận sinh dục nam/đực vào phận sinh dục nữ/ Quan hệ tình dục thực thể khác giới tính lưỡng tính Những năm gần đây, việc thực với phận phận sinh dục (qua đường miệng, đường hậu mơn, dùng ngón tay) bao gồm định nghĩa Có hành vi tình dục thâm nhập hành vi tình dục khơng thâm nhập Tình dục đường âm đạo, đường miệng, đường hậu mơn coi tình dục thâm nhập Những hành vi tình dục khác thủ dâm lẫn coi tình dục khơng thâm nhập Với cách hiểu mặt khoa học thực tiễn áp dụng nhiều quốc gia giới, đề nghị quan chức hướng dẫn cụ thể hành vi “giao cấu”, sửa đổi để quy định cách tương xứng tội danh, tính chất, mức độ nguy hiểm mức hình phạt tội phạm Thực tế nhức nhối tội phạm xâm hại tình dục trẻ em nam địi hỏi nhà làm luật cân đối tội danh lượng hình tương đương với tội danh xâm hại tình dục trẻ em gái Tranh tình trạng tội danh thuộc nhóm tội xâm hại tình dục trẻ em “Hiếp dâm trẻ em”, “Giao cấu với trẻ em” (Điều 112, 115 Bộ luật Hình sự) có khung hình phạt cao tử hình xác định đối tượng bị hại trẻ em gái Trong đó, với đối tượng bị hại nam có tội danh quy định Điều 116 “Tội dâm ô trẻ em” với khung hình phạt cao 12 năm Các nhà làm luật cần nhìn nhận thực tế có hành vi quan hệ tình dục đồng tính để định nghĩa lại hành vi mại dâm, môi giới mại dâm đồng tính khái niệm giao cấu; người bị hại ngồi trẻ em gái, cịn trẻ em 84 nam, từ có sở xử lý triệt để để bảo vệ phát triển bình thường trẻ em nam 3.2.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu áp dụng pháp luật hình tội giao cấu với trẻ em Chủ trương Đảng Nhà nước ta xử lý nghiêm khắc hành vi xâm hại tình dục trẻ em, điều thể qua luật: Bộ luật hình 1985 Bộ luật hình 1999 Đây đường lối đắn nhằm bảo vệ quyền trẻ em, hạn chế tình trạng xuống cấp đạo đức, bảo đảm phát triển lành mạnh hệ trẻ Tuy nhiên, bên cạnh khơng qn hình phạt qui định Bộ luật hình ngồi mục đích trừng trị cịn có mục đích cao giáo dục người phạm tội, giúp họ trở thành người có ích cho xã hội Bộ luật hình 1999 quy định mục đích hình phạt sau: Hình phạt khơng nhằm trừng trị người phạm tội mà giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật quy tắc sống xã hội chủ nghĩa, ngăn ngừa họ phạm tội Hình phạt cịn nhằm giáo dục người khác tơn trọng pháp luật, đấu tranh phịng ngừa chống tội phạm [18, Điều 27] Qua điều luật thấy mục đích cao cuối hình phạt để giáo dục người phạm tội, giúp họ sửa chữa sai lầm trở thành công dân có ích cho xã hội Đối với tội giao cấu với trẻ em, chủ thể tội phạm nhiều đối tượng đặc biệt Họ người yêu, chồng nạn nhân, họ người nông dân thiếu hiểu biết pháp luật, người dân tộc thiểu số sống miền sâu miền xa nơi tập quán phong tục kết sớm cịn phổ biến Vì vậy, nói chủ thể tội danh bên cạnh đối tượng cần phải trừng trị đích đáng, nghiêm minh đối tượng cố tình dụ dỗ trẻ em quan hệ tình dục để thỏa mãn nhu 85 cầu sinh lý bệnh hoạn, đối tượng băng hoại đạo đức (quan hệ có tính chất loạn luân, quan hệ với nhiều người ) có chủ thể tội phạm, hành vi họ thỏa mãn dấu hiệu pháp lý tội giao cấu với trẻ em xem xét góc độ xã hội họ nạn nhân Dưới góc độ người tiến hành tố tụng cần phân loại, đánh giá chất hành vi, vấn đề lỗi, ý thức người phạm tội để áp dụng pháp luật cách mềm dẻo nhằm đạt mục đích cuối pháp luật nói chung hình phạt nói riêng giáo dục nhân cách người, giúp họ thành người có ích cho xã hội Gần thành phố Hồ Chí Minh xảy vụ án mà dư luận quan tâm kết vụ án người dân kết thúc “có hậu” cịn mắt người làm luật vụ án có tính nhân văn mà phán xét tịa án thể tính khoan hồng đạt giá trị giáo dục cao Theo án sơ thẩm, năm 2009, Lê Đức Thiên Tân Nguyễn Thị Thanh Huyền quen anh vừa tròn 18 người yêu vừa bước sang tuổi 15 Một năm sau họ sống với vợ chồng nhà cha mẹ Tân đường Bình Đơng (quận 8) Tháng 5/2010, mẹ Tân đưa dâu khám phát Huyền có thai 16 tuần tuổi Tối hơm đó, mâu thuẫn việc ăn uống, Tân đánh Huyền bị công an phường mời tới làm việc Cảnh sát phát Tân giao cấu với Huyền cô 15 tuổi Năm tháng sau Huyền sinh bé gái bụ bẫm lúc Tân bị khởi tố Trong thời gian chờ bị xét xử, đơi vợ chồng trẻ lại có thêm đứa thứ hai Cuối tháng 11/2012, Tân bị TAND quận tuyên phạt năm tháng tù Phán khiến vợ chồng Tân bất ngờ họ làm đơn gửi lên tòa phúc thẩm xin xem xét giảm nhẹ hình phạt Ngày 9/4, phiên phúc thẩm, TAND TP HCM chấp nhận kháng cáo Tân, tuyên bị cáo phạm tội Giao cấu với trẻ em miễn hình phạt tù giam để có điều kiện làm chăm sóc hai nhỏ "Hồi bị tạm giữ em khơng biết mắc tội 86 Đến nghe cơng an bảo quan hệ với vợ cịn nhỏ tuổi phạm tội, em sợ nghĩ u thiệt tình làm có tội Ngày bị tòa quận tuyên phạt tù, em muốn chết vợ chăm hai Giờ khoan hồng em cảm ơn pháp luật lắm" Thẩm phán Phạm Đức Oánh, Chủ tọa phiên tòa phúc thẩm cho biết, án miễn hình phạt tù giam Tân đồng thuận tất HĐXX Đi đến định này, thành viên HĐXX cân nhắc kỹ hoàn cảnh, ý thức phạm tội bị cáo thiếu hiểu biết pháp luật Ngồi tình tiết giảm nhẹ, Tân vợ - bị hại vụ án - có hai nhỏ cần chăm sóc, dạy dỗ hồn cảnh gia đình khó khăn Việc bỏ tù bị cáo khiến gia đình khổ sở, đứa trẻ mát, thiệt thòi nhiều", ông Oánh chia sẻ Những trường hợp vợ chồng Tân vụ án tình trạng gặp Việt Nam Theo thống kê Ủy ban dân số - Gia đình trẻ em, địa bàn 15 tỉnh thành phố nước ta có tới 1% trẻ em kết độ tuổi từ 14 đến 16 tuổi Nguyên nhân tình trạng tập quán lạc hậu người dân, đặc biệt vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số Bên cạnh đó, năm gần xu hướng chung nước giới, khu vực nước ta độ tuổi “quan hệ tình dục lần đầu” có xu hướng trẻ hóa Theo cơng bố tiến sỹ Nguyễn Thiện Trưởng- Phó chủ tịch Hội kế hoạch hóa gia đình Việt Nam tuổi quan hệ tình dục lần đầu niên Việt Nam năm 2010 giảm gần hai tuổi so với năm 2005 năm gần thể xu hướng giảm dần Tương tự nước láng giềng Singapore: theo nghiên cứu Trung tâm phát triển thiếu niên Singapore độ tuổi Singapore từ 12 đến 15 tuổi Khác với trường hợp kết hôn sớm phong tục tập quán, nhận thức lạc hậu đề cập tình trạng giảm dần độ tuổi quan hệ 87 tình dục lần đầu lại thể rõ nét thiếu nên sống vùng đô thị, vùng kinh tế xã hội phát triển Nguyên nhân thực trạng khác biệt: nhà khoa học chứng minh nay, với chế độ dinh dưỡng điều kiện sống tốt hơn, phát triển thể thời kỳ dậy em sớm trước Dưới góc độ tâm lý học, q trình phát triển tâm lý có quan hệ chặt chẽ với điều kiện kinh tế, xã hội, văn hóa mà thiếu niên sống Nhiều người cho rằng, thiếu niên có nhận thức quan hệ tình dục sớm trước nhiều, xu hướng xã hội mà cần xem xét Qua phân tích chúng tơi đến kết luận tội danh giao cấu với trẻ em, ngồi việc áp dụng hình phạt theo pháp luật quy định để đạt mục đích trừng trị giáo dục việc phổ biến pháp luật kèm với việc tích cực tuyên truyền vận động phương pháp phòng ngừa đạt hiệu cao 88 KẾT LUẬN Trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu thạc sỹ ngành luật hình sự, người viết cố gắng vận dụng kiến thức học tập giảng đường khoa Luật Đại học Quốc Gia Hà Nội trường Đại học Luật Hà Nội, đồng thời kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn cơng việc để hồn thành đề tài Tuy nhiên, kiến thức hạn hẹp đề tài nhạy cảm nên không tránh khỏi thiếu sót Với mong muốn đóng góp phần nhỏ bé vào cơng xây dựng hồn thiện pháp luật Việt Nam nói chung Bộ luật Hình 1999 nói riêng, người viết sử dụng kiến thức cá nhân tổng hợp, tham khảo, phân tích, đánh giá, so sánh tài liệu chuyên ngành khác xã hội học, tâm lý học, Luật Dân quy định pháp lý liên quan số nước giới khu vực để làm nối bật vấn đề cốt lõi Đặc biệt vấn đề vướng mắc, chênh lệch pháp luật Việt Nam pháp luật nước giới qua nêu cách rõ nét để sở người viết đưa kiến nghị nhằm hoàn thiện vấn đề liên quan đến tội danh Giao cấu với trẻ em quy định Điều 115 – Bộ luật Hình mà pháp luật Việt Nam tồn bất cập 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ tư pháp (2008), Quốc triều hình luật – Những giá trị lịch sử đương đại góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam, NXB Tư pháp, Hà Nội Bộ Y tế (2010), Y pháp học, NXB Giáo dục, Hà Nội Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo phần chung Luật Hình sự, NXB Cơng an nhân dân, Hà Nội Lê Đăng Doanh (2000), “Một số điểm chương tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người Bộ luật hình năm 1999”, Tạp chí Luật học, (4), Hà Nội Nguyễn Ngọc Hòa (2010), Tội phạm cấu thành tội phạm, NXB Công an nhân dân, Hà Nội Nguyễn Ngọc Hòa, Lê Thị Sơn (2006), Từ điển pháp luật hình sự, NBX Tư pháp, Hà Nội Lê Hương (2007), “Một số nét đặc trưng lứa tuổi niên”, Tạp chí Tâm lý học, Hà Nội Liên hợp quốc (1989), Công ước quốc tế quyền trẻ em Trần Văn Luyện (biên soạn) (2000), Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 10 Vũ Nguyên (chủ biên) (2013), Chỉ dẫn áp dụng Bộ luật Hình sự, NXB Tư pháp 11 Đinh Văn Quế (1997), “Người bị hại vụ án hình sự”, Tạp chí Tịa án nhân dân, (12), Hà Nội 12 Đinh Văn Quế (2000), Tìm hiểu hình phạt định hình phạt Luật hình Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 90 13 Đinh Văn Quế (2009), Bình luận khoa học loại trừ trách nhiệm hình sự, NXB Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh 14 Đinh Văn Quế (2011), Một số vấn đề áp dụng tình tiết phạm tội với trẻ em, Hà Nội 15 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1985), Bộ luật Hình Việt Nam, Hà Nội 16 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1991), Luật bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, Hà Nội 17 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1994), Bộ luật Lao động Việt Nam, Hà Nội 18 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1999), Bộ luật Hình Việt Nam, Hà Nội 19 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2004), Luật bảo vệ, chăm sóc giáo dục trẻ em Việt Nam, Hà Nội 20 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Bộ luật Dân Việt Nam, Hà Nội 21 Trường đại học Luật Hà Nội (2001), Giáo trình Luật hình Việt Nam, Hà Nội 22 Trường Đại học Luật Hà Nội (2010), Giáo trình Luật Hình Việt Nam, tập 1, NXB CAND, Hà Nội 23 Bùi Anh Tuấn, Hồ Thị Nệ (2010), Tìm hiểu tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm danh dự người, NXB Phụ nữ, Hà Nội 24 Viện kiểm sát nhân dân quận Đống Đa (2012 - 2014), Hồ sơ vụ án Hình sự, Hà Nội 25 Viện kiểm sát nhân dân quận Long Biên (2012 - 2013), Hồ sơ vụ án Hình sự, Hà Nội 91 26 Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội (2010 - 2014), Báo cáo thống kê tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người, Hà Nội 27 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Ninh (2010), Hồ sơ vụ án Hình sự, Bắc Ninh 28 Nguyễn Như Ý (chủ biên) (2010), Đại từ điển tiếng Việt, NXB Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh 92